ASHTMA VEITE TAN

Dr. IsaacLallawmsanga

ASHTMA VEITE TAN HRIAT TUR PAWIMAWHNatna dam mawh leh buaithlak tak pakhat chu thaw hah (Asthma) hi a ni awm e. Naupang leh puitling pawh thliar hran lovin a vei tam tak chu Asthma benvawn veiin damdawi in an pan chuk chuk thin. A tir chuan hritlang awm na anga inhriain damlote’n doctor an pan fo thin a. Kawng kal lai te, infiam te, exercise lakte’n awm zawnah hnawhtu awm ang maiin thawk a harsa a, vawikhatnaah chuan a ngaimawhawm vak lo thei. Hna hahthlak lo leh in chhung sekrek khawih lai lehzela thaw-hah i neih fo chuan he natna hian i chuap a rawn luah ve tan a ni mai thei. Mahse doctor rawn chu rilruah a la tangkai lo i ti mai thei tho. A chhan pakhat chu hnam tlawmngai kan nih thin avang khan khawsik sang nen lova damdawi in luh chu harsa kan ti thin. Thla khat dawn a ral hnu chuan thawk harsa i tih mai bakah khuh khek khek nen, a chang phei chuan i awm chhung lama nangma thaw ri ngei pawh i hriat chang a awm ang. Hetih hunah meuh chuan doctor rawn chu tihmakmawh a ni ta.
I nat dan fiah felfai takin doctor hrilh la. I naupan laia thaw-hah i neih leh neih loh te, mei zial zu mi i
ni em? I taksain huat bik (Allergy) a nei em? Ei leh in emaw awmna hmun azira taksa huat bik leh huat loh te, a changin vun bawl emaw vual emaw i nei thin em? Nge sinus na i nei tawh thin? Hrilh theihnghilh hauh suh. Heng bakah hian i hnathawh leh thawhna hmunte doctor chuan a zawt hmaih palh mai thei che, doctor room i chhuahsan tawh pawhin va hrilh leh hram rawh. A pawi lo ve. I chanchin a hriat chian a ngaih bakah he doctor hi tun tum chauh hi i pan lo mai thei. Asthma hi tihdam nghal theih a ni si lo va. Damdawi huat bik i taksain a neih phei chuan doctor-in tihtur a lo pe vat ang che; heng hi theihnghilh suh. In lama inenkawlte tan damdawi ei hunbi leh ei tur doctor-in a sawi ang thlapa ei tur a ni a. Asthma hi thaw-hah ngawt a ni lo va; khuh nen, taksa zawi ngawih ngawih te, luhai leh a changin khawsik a awm thin bawk. Chu vangin damdawi hip chi bakah damdawi dang pawh i ei tel a ngai ang. Asthma damdawite hi chi hnihin a then hlawk theih a:

1. Chhawkna/reliever: Thaw-hah chhawk nan chuan a hip chi/inhalet hi kan hman lar ber a ni a. Hmun hla leh mahnia inenkawlte tan a pawimawh hle. Asthalin/Salbair inhaler-te hi kan hre theuh awm e. Zing thawhhlim emaw zan mut laia thaw-hah a chhuah thut chuan vawi hnih thum hipin a chhawk nghal mai a. Mah se a chhawkna chauh a nih avangin leh pek atan erawh a venpui lem lo. Chu vangin a ven lawkna hi a awm chuan a tangkai zawk mai thei.


2. Invenna/preventer: Hetah chuan a chunga damdawi bakah damdawi dang pakhat STEROID a tel a.
Steroid hian natna zualkai tur a ven bakah a lehpeka thaw-hah lo awm thut tur a veng thei bawk. Hun
rei tak hman erawh chu a tha lem lo thei. A hmangte pawhin hman zawh veleh kam thuah fai thin tur
a ni. Natna chi khat Oral Thrush an tih hi a awm theih avangin. Asthma chungchanga hriat tur pawimawh dangte :
1) Inhaler/hip chi: Hman-raw danglam tak inhaler hi duh duh dana hman ngawt tur a ni lo va, fai taka enkawl tur a ni. Kekawr ipteah emaw bag khaiah emaw daha kalna apiangah inven nan ken reng a tha a. Chutiang chuan ngaihngam takin i lengchhuak thei ang.
2) Lenchhuah dawn emaw insawizawi dawn emaw apiangin taksa tihlum/tuamlum hmasak phawt a, chhuah hma minute 15 velah vawi hnih damdawi kha hip tur. Hei hian Asthma lo chhuak thut tur lakah a veng ang che.
3) I hmuamna lai mounth-piece kha i hman dawn apiangin enfiah la, bawlh-hlawh a awm chuan tifai thin ang che.
4) I damdawi hmanlai kha a hming vawn tum la. A chhunga damdawi hmingte pawh 'by heart' tum ang che.
5) Inentir apiangin i damdawi hman lai bakah i lehkha hluite, X-ray leh thildang tangkai tura i hriatte pawh keng tel la.
6) Vawi engzat nge a natna a rawn chhuah thin, i damdawi hman laite i ngeih em tihte chiang taka doctor hrilh thei turin a hun bi neiin doctor rawn thin ang che.
7) Inhaler hman dan tur chiang taka hriat a tha. Awlsam taka hmeha hipluh mai a ni lo va. Damdawi dose dik taka a chhuah kim theih nan hmehna/nemna (cannister) kha hmeh hmain thawkchhuah vak phawt a, chumi hnua i thawkchhuah leh chiah tihin cannister kha hmeha damdawi chu thawk luh ruala hip luh vak tur a ni. Heti ang a i tih loh chuan a chhunga damdawi kha i hip lut kim thei lo vang.
8) Steroids telna inhaler hmangte tan kam thuah nghal zel tur a ni. Chuti lo chu, hun reiah ka chhung natna chi khat ‘Oral thrush’ i vei mai ang. Chu vangin, i damdawi hman lai kha a hming leh a chhunga damdawi awmte nen i chhinchhiah a ngai ang.
9) Damlo na zual, mahnia kal sawn thei lote tan hetiang hmanrua hi hman a remchang lo thei a. Hmanraw dang ‘Nebulizer machine’ hi a hman theih bawk. He hmanrua hi a to deuh nain in lama inenkawl nan a awlsam hle a ni.
10) Heng baka damdawi tangkai tak pakhat chu oxygen a ni. Hei pawh hi in lama inenkawlte tan pawh a bur (Cylinder) a lei tur a awm tho va. Thaw-hah a zual chang chuan vuah nghal theih a ni bawk.
11) Damlo mutna pindan chu fai taka vawna, boruak leh chhuahna (cross ventilation) tha tak a ni tur a ni.
12) Damlo mutna leh thawmhnaw hak laite pawh fai taka vawn tur a ni a. Thawm-hnaw leh mutbu a me (Dust)-te hian asthma a tizual thei.
13) Asthma hi damdawi thenkhat Aspirin ang chi ho leh chawhmeh huat (food allergy) thenkhatin a tihzual theih avangin.

Post a Comment

  1. Really nice information, This information will always help to everyone for gaining knowledge. So please always share your valuable information. I am very thankful to you for providing good information. 90-day meds

    ReplyDelete
  2. More appreciating blog and this is Great post for me. It looks excellent and maintains a good job. You can visit https://www.pricepropharmacy.com/product/differin-cream/ to buy medicines online.

    ReplyDelete
  3. A very delightful article that you have shared here. Your blog is a valuable and engaging article for us, and also I will share it with my companions who need this info. Thankful to you for sharing an article like this.breathing training device

    ReplyDelete

Powered by Blogger.