Showing posts with label Chanchinthar. Show all posts

AMA DAWR-AH PI V. LALHMINGLIANI THI A CHHAR A NI

Mar 17, 2024(MSR): Vawiin chawhma lam khan Pi V. Lalhmingthangi (52), Tuikual 'S', B Mual chu Aizawl New Market-a a dawr kudam-ah thi a hmuh a ni.

Pi V. Lalhmingliani hi an veng leh a dawr neihna a inhlat avangin haw tlai chang a nei zauh zauh thin avangin a chhungte pawh hian lo mutsan mai chang an nei thin ni a sawi a ni a. Nizan pawh khan a rawn haw tlai avanga ngaihthatlohna pawh nei lovin an mutsan a. Tukin lamah zanah a rawn hawng lo tih an hriat avang leh phone pawha a biak tlang theih loh avangin a chhungte hi a dawr-ah an han kal a. A dawr hi alo inkalh a, dawr kawngkhar bul velah thisen te hmuh anih avangin kawngkhar kalhna tichhiain a chhungah an lut a. Dawr chhungah hian thi a hmuh a ni ta ni a sawi a ni.

Pi V. Lalhmingliani ruangah hian kutthlakna hnuhma leh thisen te hmuh tel anih avangin mi kuttuar ni ngeia rin a ni a. Thilthleng hi Police ten an chhui zui nghal a, a ruang hi Post Mortem tura lak nghal a ni.

PI V. LALHMINGLIANI THATTU NI A RINHLELH MAN NGHAL

Mar 17, 2024(MSR): Tukin zinga lama dawr kudama thi a chhar, Pi V. Lalhmingliani thattu ni ngeia rinhlelh chu vawiin vek khan man nghal a ni.

Mizoram Police thuchhuahin a tarlan danin tukin zinga ama dawr Kudama thi a chhar, Pi V. Lalhmingliani (52), Tuikual 'S', B Mual, Aizawl New Market-a VLH Variety Store neitu thattu ni ngeia rinhlelh, Irene Lallawmzuali (34) w/o Lallungmuana, Ramthar North a cheng mek chu Zemabawk Dinthar venga a thiannu te in atangin vawiin khan man a ni.

Mi rinhlelh man kut atang hian tualthahna atana hman ni geia rin Chemte leh tualthi ta thilneih ni ngeia rin thil engemawzat man tel a ni a. Hei bakah hian rinhlelh manin Police te hnena a sawi dan atangin ama tih ngei ni a a lan thu Police thuchhuah chuan a tarlang.

Pi V. Lalhmingliani ruang hi post mortem fel tawh a ni a, hnuchhui zui ngai tam tak a awm a, a tahtawla chhui zel a nih tur thu leh tualthattu dik tak manchhuah a nih ngei theihnan Police te chuan mipuite thawhpuina an ngen. ~ Kiddy Vanchhawng

MRB CHAIRMAN THAR PI SHERYL L. VANCHHONG

Aizawl the 17th July 2023 : Mizoram Rural Bank Chairman thar Pi Sheryl L. Vanchhong, d/o Pu Remmawia Vanchhong, MCS (Rtd.), chuan vawiin khan a hna a zawm. Pi Sheryl L. Vanchhong hi kum 2001 khan State Bank of  India (Delhi Circle)-ah Probationary Officer-ah bultanin SBI branch hrang hrang - New Delhi, Kota (Rajasthan), Dehradun leh Noida-ah te a thawk tawh a. 

Kum 2006 khan NE Circle lamah transfer niin Mizoram chhungah pawh Branch Manager, SBI New Secretariat Branch bakah Mission Veng Branch & Aizawl Main Branch ah te a thawk tawh a ni. hemi hnuah State Bank Institute of Learning & Development (SBILD) Guwahati-ah Faculty hna zawmin, tuna MRB Chairman hna a zawm hma chiah khan Head of Stressed Assets Recovery Branch (SARB) Guwahati, SBI hna a thawk bawk a. Pi Sheryl L. Vanchhong hian MRB Chairman hna hi deputation-in kum 3 chhung a chelh dawn a ni.

Mizoram Rural Bank hi September, 1983 khan Regional Rural Banks Act 1976 hnuaiah din tan a ni a. MRB shareholder-te chu GOI 50%, Govt of Mizoram 15% leh SBI 35%. Tun dinhmunah Mizoram Rural Bank hian Branch 102 leh hnathawk 475 a nei mek a ni.

MRB CHAIRMAN THAR PI SHERYL L. VANCHHONG

GRAPE WINE VANGA THIHNA !!

Grape Wine chungchanga Sorkar dinna mumal lo tak Post siamah chuan kan zaithiam leh Rawngbawltu ni bawk, Robert Lalduhzuala chuan ti hian Comment a siam a, a Comment hi ti danglam lovin dah ila, sawi belh bawk ang.

COMMENT CHU :
"Tun á¹­um chu ka’n comment ve teh ang. Heta Millenium Centre a Grape wine an man sak zinga mi pakhat kha kan dawr thenawm a mi, kan á¹­hiannu a ni. A eizawnna ber khatiang a nih takah khan a beidawngin, a rilru a hah thei hle a, zan a mut ngai loh thu te min rawn hrilh ve thin. 

A grape wine zawrh (Zu a tel lo) Nuai 22 chuang zet man an laksak ta vek si a, a rilru hah lutuk, stress sang lutuk avang te khan "Depression an tih ang te hi ka nei ve in ka hria” tiin min hrilh ve melh melh thin a, rilru lam Doctor te a rawn phah hial a, kan thiam ang tawk tawkin kan lo hnem ve thin. 

Ka sawi tum lai tak chu hei hi a ni ta a ni; Tichuan kan thiannu chu tun thla tir khan kan thiante bungraw la a zin tur chu rilru tih thawven pah te pawh a ni anga, bungraw tlem a zawng te pawh ka zuk la ve ange tiin a zui ve ta a…
Mahse an rawn haw lam Guwahati ah a Stroke ta tlat mai a, Hospitalah kalpui nghal a ni a, ICU ah dah nghalin, Ventilator hman a ngai zui bawk a, Doctor te chuan beisei tur a tlem hle an ti ta hial bawk. A thluak a function lo te an ti leh ta zel a, Chhung leh khatte thla a phangin, keini a thiante rilru hi ana tak zet a ni. Ngaihtuah a ti thui hle. 
Pathian hnena a damna tura dilpui chu kan tih theihtawk a ni ta mai a, A thei apiang chuan lo tawngtaipui ve teh u.. A hming chu Nu Hriati a ni e.
CHANCHIN KAL ZEL :
Pi Hriati hi amah hrechiangtute chuan BP sang emaw zunthlum emaw hetianga Stroke tur hian a neih sa an hre ngai lova, a Grape Wine khati zat, leiba nei ve urh chunga hun rei tak hmeithaia chhungkaw chawm nana a hman chu thawk leh khatah Sorkar nunrawng tak chuan chem lova a lu an la ta mai hian rilru hahna nasa tak (Hypertension) in a tlakbuak tak avangah an ngai vek a ni.
Guwahati ah chuan nikhaw hre lovin a tlu ta a, damdawiin ah ICU ah Ventilator hman ngaiin a awm ta hial a, a thluaka thisen pût chu Guwahati meuhah pawh an zai ngam lova, "Mizoramah a hun tawp hmang turin" tih beiseina chauh nen vawiin chawhnu 3:30pm khan an rawn hawpui ta a, Aizawl pawh thleng zo lovin Bualpui an rawn thlenin a chatthla ta a ni!!

Pi Hriati hian eizawnna dang a nei lova, a pasal nen an iná¹­hen hnu in a fapa naupang ber a la á¹­ulpui a, indaih lo takin a eizawnna Grape Wine zawrh chu hun rei tawh tak atangin a hna ber a ni a, khatia hrilh lawk pawh awm lova Grape Wine siamchhuah a nih theih nana kawng tin renga hma latu Sorkar berin sum puk chawp nena eizawn nana hmang mek, Pi Hriati zawrh lai a nuai tel man an man sak lai khan amah ber pawh dawrah a awm loh lai a ni a, Phone chawp a ngai hial a ni.

PI HRIATI :
Pi Lalhriatpuii hi Mizorama Grape thar tam khua, Hnahlan khawchhuak niin Mizo thar Grape Wine chu ngaihngam takin eizawn nan  a zuar ve lauh lauh á¹­hin. Fa 4 neiin a upa pathumte hian nupui pasal an nei tawh a, a naupang ber mipa a la awmpui mek a, kum 52 mi niin Dawrpui vengthar ah an khawsa mek a ni.
SORKAR HIAN HRIA SE :
Ṭawngṭaimi inti te thu hla ringawt la vâwng a, mi eizawnna zalen tak, hun rei tak an kalpui tawh "Man tuma kal kan ni lo" ti chunga mansak tute, ZU an zuar tel ti a DAWT MUHLUM hmanga mi rilru hahna belhchhah tute, "Sorkar in hmaah a ding zel dawn" ti chung zela Nuai tel an chân hnu a thubuai siamsaktu Sorkar hian hei hi hria se;

Nuamsa taka hmaiphih nana in mansak a, rilru hah mu thei lova in siam a, Politics Ball a in in Pass kual chhung hian rilru hahin mi an STROKE phah a, an THI a sin!! Pu Thiamsanga, Hnam Runa heng ho hmaa Sorkar ding tlat ti a sawitu,  thubuai an siamsak hnu a chhuahchhalhna a tawh pawh a "Hma nasa takin kan la, Sorkar pawn a ngai pawimawh, Sorkar hmalakna rah duhawm tak in la hre mai ang" la ti á¹­ang á¹­angtu pawh khan lo hria se, in hmalakna avang hian rilru hahin mi an thi!!

TLIPNA :
Grape chingtute, Grape Wine thartute tana MARTAR hmasa berah puan chi a ni a, Sorkar inthlahdah leh dinna mumal lo tak avanga NUNNA hlu tak chan hmasatu pawh a tih theih ang. Amah anga hrehawm taka awm mek, tawrhna namai lo tak tuartute tan Pi Hriati thihna hian rah duhawm chhuah sela, Sorkar in he thihna ah hian mawh la ngam sela, ZANGNADAWMNA a chhungte hnenah pe ngei teh se.
Lusun chhungte kan tawrhpui tak zet e.

@David Sailo 11th July 2022

"ZARI JAIL DIARY" TIH LEHKHABU TLANGZARHNA A NI TA

(Myanmar rambuai literature lam hawi thuziak "Rulputara Diary" a chhuak  thuai dawn bawk.)
ZZARI JAIL DIARY

Mizoram buailaia  jail tang Mizo hmeichhia lar tak Pi B. Vanlalzari'n nitina diary a ziah behchhan in,  a bu hming atan  "ZARI JAIL DIARY" tia an phuah tak chu nimin chawhnu dar 1 khan Aizawl , Mission veng, Synod Conference  Centre-ah Tlangzarhna  program  hmanpui turin Sir Opa'n min sawm a,chutah chuan Mizoram Chief Minister Pu Zoramthanga'n lehkhabu chu mipuite chhiar theih turin a tlangzarh a ni.

Lehkhabu hi  Rs 300 man niin phek 259 a awm a, a chhunga thuawmte chu  bung 5 then a ni .MNF President  Thuchah,MNF adviser Thuhma, a ziaktu Pi Zari kamchhuak leh he lehkhabu chhiartlak ni thei tura , kawng engkima mawhphurhna la a  buatsaihtu  Rambuai Literature Specialist  tia ka koh thin Dr.Opa (C.Lalawmpuia Vanchiau Ph.D) leh kan veng nu chhuarvawr Dr.Hmingthanzuali Ph.D  ten Thuhmahruai an ziak a ni.

Lehkhabu hi Diary neitu Pi Zari tawnhriat leh a chhinchhiah tamtak chu behchhan ni mahse ,Pi Zari  Jail Diary hi Mizo Rambuai Literature  huanga senglut thei tur chuan kan mithiam chhuanawm tak pahnih in Mizo thu leh hla tuihnang pai turin , Mizo literature bawlhlo  Purun sen, Purun var, sawhthing , chi , hmarcha bakah Ajinomoto an telh sak teuh tih a bu ka chhiar phat a tangin ka hre nghal a ni.

Pi Zari hi Mizoram buai lai khan Police Departmentah LDC/LDA cum Typist a thawk thin a, 1975 kum January ni 13 khan Mizoram Police Lalber IGP, DIG, SP te an kahhlum khan chumi chungchang kaihhnawihah man a tawk ta a,man a nih zan ni 14 January 1975 atangin he lehkhabu Zari Jail Diary hi tan a ni.

Man a nih khan hmun hrang hrangah tantir a ni a,damchhung tang tura a chungthu rel a ni ta a, Mizoram  New Jail,Assam ram Tezpur jail, Guwahati jail-ah a tang kual a, Lockup atanga a awm lai atangin ziah tan a ni a, tunhnu-ah  thawnthu bu ngaihnawm tak mai mipui chhiar theih tura a bu a chhuah tura inbuatsaih niawm takin a tir phat atangin a chunga thil theng a tawrhnate chu chipchiar takin diary-ah a ziak a, chu mai duh tawk loin  a vei zawng leh a rilru luahtu thil chi hrang hrang a ziahte chu lehkhabu chulmamtu 2 hian chhinchhiah tlak deuh a an ngaih chu an senglut hmiah hmiah ta a ni.

A ziaktu tawngkauchheh tam zawk hi a lehkhabu ziah a awmzia a bo loh nan khawih danglam loin a ngial a ngan in an telh a,  Mizo tawng grammar  emaw  spelling dik lo tak tak pawh a ziah ang ang a sengluh hmuh tur a awm nual a, hei hian a lehkhabu hlutna a ti nep chuang miah lo a ni.
Jail chhungah hian lehkha a chhiar nasa ve hle a, Bible bakah English leh Mizo lehkha a hmuh hmuh a chhiar thin thu a hriat theih a ni.

Jail a awm chhungin vai tawng hlir hman a ngaih avangin a Mizo tawng pawh a pai hman viau awmin Dr.Thangte'an Book Release function-ah a sawi a,a lainat awm hle mai.Pathian ringtu a nih avangin beidawngin a kun reng lova, hlimhmel taka a awm thin avangin a jail tanpui ten a nunah Pathian a awm tih an hre thei a ni.

Zoram buai laia thil thleng sawi hlawh ber , kum 1975 kum bula Inspector General of Police GS Arya, , Dy.Inspector General LB Sewa,  leh Superintending of Police ( CID )Panchapagasen-te chu MNF  hnam pasaltha Captain Lalhleia leh a sipai huaisen ten an  kah hlum kaihhnawihah chuan Zari chu pawikhawihnaa rinhlelh zingah a tel a, man a ni ta a ni .

  Chu chanchin chuan Mizoram chauh a nghawng lova , India ram pumpui a sawi nghing a, a thang khawk a ni.Dam chhung tang tura tih ni mahse  kum ruk zet jail bang a zût a,Nl B Vanlalzari chanchin chipchiar taka ziahna ZARI JAIL DIARY hi  ngun taka han chhiar chian chuan Zoram buailaia thil thleng mai a ziak a ni lova , mizo hmeichhia kulkawl leh ke kawl buntir chunga hunrei tak a taksa  hrenbehin awm mahse  a rilru suangtuahna chu khuahkhirh theih a nih loh avangin mipa tam takin an tlin loh tur a tawrhna chu a ziak lang a,Chu a Diary-ah chuan a tawrhchhelnate chhiar tur a awm a, A mizia tumruhna leh hnam tana a in pekna hi kan hmu thei a ni.A Diary chhung thu tam tak hian hnam pasaltha ten ram leh hnam tan theih tawp chhuaha ram an mut thu te, thahnem ngai taka overground atanga  lo tang pawl  te ch thinlung takin  mahni zawn theuhah an lo tangkai hle  tih a hriat theih a ni.

Mizo te hi hnam ropui tak nia dingchhuak tur hian Pi Zari diary hian keini hi min au a ni.kum 40 aia tam mah a liam tawh hnuin  a thil tawnte hi ngaihnawm leh lunglen thlak takin a ziak a,ram leh hnam hmangaihna kan thinlung chhungah min tuh thar a ni. 

Pi Zari hi MNF an rawn sorkar  leh khan Police Department-ah tho a hna pangngai chu thawh zawm (reinstate) phalsak  a ni.

He lehkhabu pianhmang hi standard size a ni a, a tawk chauh in a chhah a, a bul atanga a tawp thleng indawt thlap a chhiar pawh a ngai chuang lova, Diary a nih miau avangin Bung hran hrang then hrang mahse nitina a thil tawn leh a ngaihtuahna / a suangtuahna a chanchin ziahna tho tho a ni.A bu pumpui in uluk lutuk in la chhiar lo mah ila ka chhiar chinah chuan chhut dik loh leh fiah lo a awm loin ka hria.

Literature  zawnga a tuihnang pai tur zawnga ziah a nih loh vangin  Mizo Academy  of Letters (MAL) in  lehkhabu tha leh tha lo an thlan dawna a teh thin  Mizo tawng dik , tawngkau chheh mawi leh ziah dan dik tak tak chu kan hmu tlem deuh a, Diary a nih avangin chutiang chu beisei lo ila mifel kan ni mai ang.

He lehkhabu-ah hian a ziaktu irawmchhuak leh suangtuahna tha tak tak hi he lehkhabu cheibawltu rambuai literature lama mithiam 2 hian  politics leh Ideology tel miah loin thangthar tan zirbingna neia lehkhabu buatsaih nan an hman tangkai ka ring tlat a ni.  @Tluanga Chhakchhuak

KAN HNEN ATANGIN WHISKY, BEER LEH KOREAN WINE AN MAN LO HRIM HRIM
- MC Grape Wine dawr neitute (4/6/2022)
Excise Minister thusawi hi a dik tawk lo em ni? Grape Wine pek let leh hun an nghak
~ Zoa Tlau (5/6/2022)
Grape Wine an man em
May ni 27, 2022 Zirtawpni-a Aizawl hmun laili Millennium Centre-a Grape Wine an manna dawr atangin Excise and Narcotics Department changtu Minister Dr. K. Beichhua-a'n Whisky, Beer leh Korean Wine an man ni-a a sawi chungchangah ; June ni 4, 2022 Inrinni khan a dawr neitute a hmunah kal chilhin thil nihna dik tak kan zawt a, MC dawr C-40, D-34 leh B-30 te chuan an dawr atangin Grape Wine bak man a nih loh thu min lo hrilh thung.

Millennium Centre lama dawr neitute hian Excise Minister-in an hnen atanga Whisky, Beer leh Korean Wine man a nih anga a sawi chu thu dik lo a nih thu huai takin an lo sawi a. Hemi chungchangah hian Dr. Thiamsanga pawh hmuh an lo tum thu min lo hrilh nghe nghe. Dawr neitute hian dik lo taka puh zui an nih chungchangah hian thuchhuah intawm pawh siam an lo tum mek bawk.
Eng nge an sawi?
Hmaichhana kan kawm MC dawr C-40 leh B-30 neitu chuan tun dinhmunah hian cheng nuai 20 chuang man sorkarin a bungrua an man sak mek tih a sawi a, rilru mangang leh beidawng taka awmin Doctor-te pawh a rawn hial tih min lo hrilh a. Minister-in Whisky, Beer leh Korean Wine chu MC-a Grape Wine zuartute hnen atanga man a nih thu Media lama a sawina a lo lang chu mak a tih thu sawiin, "Grape Wine zuartu dawr pali atang hian heng an sawi Whisky, Beer leh Soju hi man a ni reng reng lo, Grape Wine bak kan lak atangin an man lo a, Excise Office-ah an man ni khan min hruaia kan hlau hle a, Rs. 3,000/- min chawitira kan kir leh ta nghal a ni," tiin min hrilh.

"Hmeithai mai kan ni a, hei hi ka fanaute ka chawmna leh enkawlna a ni a, ka neih zawng zawnga Grape Wine hralh chhawn tur ka lak chu min man sak ta vek si a, mut pawh ka mu thei lo a, ka beidawng ngawih ngawih a, ka chian loh phahin ka hamhaih vek mai. Kan chaw thleng min pet buak sak a, kan tan a beidawnthlak em em a ni," tiin zan pawh a mut theih loh thu a sawi a.
Graoe Wine man tum an ni!
Millennium Centre-a Grape Wine dawr neitute hian sorkarin a mi tirhte chet dan enin Grape Wine man tum hrim hrim an nih theih thu an sawi a, May ni 27, 2022-a sorkar mi tirhte chet dan sawiin Grape Wine zuartu chuan he ti hian min hrilh a.
"Chawhma dar 11 velah an lo kala tunge an nih kan hre lo, 'uniform' engmah an ha lo a, midang min dawrtute ang thovah kan ngai mai a. Whisky, beer leh soju kan neih leh neih lohte min zawt a, kan neih miau loh avangin kan neih loh thuin kan chhang mai a ni, a hnu chawhu lamah Excise and Narcotics Department lama thawktute thahnem tawk tak lo kal lehin, Grape Wine zawrhna dawr pali-ahte chuan duty an indah nghal ta vek a, kan Grape Wine zawrh chu min man sak ta vek hlawm a ni," an ti a, a awmzia an hre lovin an hrilhhai hle tih an sawi.
Vawiin thlengin Grape Wine an man sakte hi pek let an la ni lo a, pek let an nih dawn leh dawn loh an hre lo a, an nghak ta tawp mai a ni.

Grape Wine cheng nuai 20 chuang an man sak chuan, "Hnahlan khua kan ni a, Grape hi a khur laih atanga a chin, a seng thlenga lo buaipui tawh ka ni a, Mizoram hmun hrang hrangah ka vahvaihpui ve thin a. Vendor pek a nih dawn khan ka dil ve a, vanneihthlak takin pahnih ka hmu ta hlauh a, Vendor hmasa ber ka lo ni ve a, Pathianin kei hmeithai hi ka eizawnna tura a dah ni ngeiin ka ngai a. Zu zawrh phal laiin kan hralh thei lo hle a, tunah kan ziaawm tan chauha dinhmun chhe takah kan awm leh ta si a ni," tiin min hrilh bawk.

Grape Wine an man sak dawr neitute dawr thenawma dawr kaite hian an dawr thenawmte chunga thuneitute hmalak dan chu hriatthiam har an tihpui hle a, Grape Wine an manna B-30 dawr neitu bula dawr kai phei chuan, "Kum tam helaiah kan awmho tawh a, keini aia hrechiang hi an awm lovang ; Whisky emaw, beer tih vel hi an zuar ngai lo hrim hrim. Tuna an eizawnna ve ber hriattir lawkna awm lova an man sak hi chu a pawi kan ti lutuk, sorkar hian ngaihtuah sak leh rawh se..." tiin thahnem an ngaihpui em em hlawm a ni.

MC-ah hian dawr pali-a Grape Wine zawrhte chu an man sak vek avangin thenkhatin an dawr ruakah chuan thingpui leh ei turte an siam a, thenkhat chuan dawr ruak an nghak mek a ni. Sorkar leh Champhai leh Hnahlan lama Society te inbiakna an ngaichang reng a, an pawisa khawl tam tak, an innghahna sum hnar chu sorkarin man sakin an kawl vek avangin rilru hah takin an nghak tawp mai a ni.

(Except for the headline, this story has not been edited by TOM staff and is published from a syndicated feed.)

VAPHAI KHUAA INSAWISAK HLUMNA
Ziaktu: David Sailo
23rd April 2022

Vaphai khuaah kumin March thla khan in sawisak rawnna a thleng a, thihna hial a thleng a, a chin chhuakin tarlang teh ang.

VANDUAINA TAWK LALDINGLIANA (42) :
Laldingliana hi Vaphai khaw mi niin inpui nghak a ni a, a unaute chu Aizawlah an khawsa hlawm a ni. Nupui neiin fa 3, mipa pakhat leh hmeichhia 2 an nei a, a naupang ber pawh kum 13 a ni tawh a ni. A nupui nen iná¹­henin Aizawlah a fate lehkha zira an awm bawk avangin a nu kum 81 mi enkawl tu a ni bawk nen Vaphaia an in chu midang luah tirin Aizawlah in luahin a á¹­ul á¹­ul thawkin hun a hmang a ni.

Amah hi zai ngaina tak, lawmman te pawh lo dawng ve tawh, mi kawm nuam tak niin an sawi a, chhungkaw huikhawmtu ber, Section YMA hruaitu te pawh lo ni tawh a ni. A mizia hrim hrim hi misual tak a ni lovang. A nupui á¹­hen hnu ah zu han lem ve zeuh a nei á¹­hin.
VAPHAI KHUAA INSAWISAK HLUMNA

VANDUAINA TAWH DAN :
Dinga hian 11th March 2022 khan an in leh lo te ti rala Aizawla in ben bel law law tumin Aizawl atangin Vaphai a pan a,Vaphai khuaah hian Pu Rualthangpuia te inah a thleng a ni. 
Chaw eia sawmtu an awm ve á¹­hin avangin a ei chhuak ve zeuh zeuh a, 20th March 2020 a chhuak chu a thlenin ah a haw tak mai loh avangin a thlen in pa, Pu Rualthangpuia chuan 22nd March 2022 khan Pu Vanlalhluna te inah hliampui tuarin a va hmu ta a, tichuan Aizawla a chhungte chu 22nd March zanah hian hrilhhriat an ni ta chauh a ni.

THIL THLEN DAN :
Leh lam leh lam thu hriat hian hetiang hi a lan dan a ni. Dinga hi 20th March zanah a á¹­hianpa nen Pu Vanlalhluna te inah an leng a, hetah hian mi pakhat a nêl em em mai á¹­awngkaa a fiamna chu a hnu khawiah an la na a, a mi fiam hi a nêl sa em em, pianphunga rualban lo niin an sawi bawk. An lenna atangin an á¹­hian dunin an haw a, hetia an haw mek lai hian Rohmingmawia S/O Lalnuntluanga chuan hruai let lehin hmun dang aá¹­angin Pu Vanlalhluna in kawtah Sumo in an lamhnai an rawn thleng khawm bawk a, Pu Hluna in kawngka atanga hnaite ah khawih rawn a ni ta a ni. 
He insawisakna thlen hnu hian Dinga hi Pu Vanlalhluna te inah zawn luh niin he thil thlen atanga ni 2 leh zan 3-na, 22nd March  ah Aizawl lama a chhungkhat ten an hre ta chauh a ni.
THIHNA THLEN DAN :
Dinga hian a lu ah hliam a tuar nasa hle a, a mit ko leh hnar a duk nasa a, a bek a duk nasa hle bawk. A khup chu a chet ngam lo a, a kut hmawr, a ke hmawrah hliam hmuh tur a awm bawk (Heng hi thlalak a awm vek a ni) A lu leiah duk a awm thliah thluah bawk. 
A thlenin pa in Aizawla a chhungte chu 22nd March zanah a hrilh hre ta a, a tuk 23rd March ah Aizawl Civil Hospital panpui nghal a ni a, Sialsuk daiah a chhungten Aizawl atanga lo hmuakin hetah hian a zun ek a hre lova, a chhungte pawh a hre tawh lo. A mumal lo hle tawh a ni. Civil Hospital ah CT Scan neih nghal niin a thluakah thisen a tling nasa hle tih hriat a ni.

Doctor te chuan zai ngam a nih tawh loh thu leh kal mai thei a nih thu a chhungte an hrilh a, hemi ni hian ICU a ruah loh avangin a tuk, 24th March ah ICU ah dah luh a ni. ICU ah hian nikhat leh zan khat a awm hnu in Male Surgical Ward ah sawn niin á¹­hat lam a pan hlek niin an sawi a, 27th March phei hi chuan hriattheih turin a á¹­awng nghe nghe.
Hemi tuk thawhá¹­anni 28th March aá¹­angin a hniam hlek hlek ta a, ICU a dah luh a ngaih thu hriattir an ni a, Civil Hospital ICU a ruah loh avangin Ebenezer Hospital an biak laiin a thawk a buai a, 29th March chhun dar 12 vel khan a kal ta a ni.

THU THANG ṬHENKHAT :
Voice Record á¹­henkhat a awm a, a hlimchhawna mita hmu tute thusawi pawh hriattur a awm a, he insawisakna hmuna awm ve te pawh an List fel taka ziaktu an awm. Hetih lai hian Mizo ze dik tak thudik hailan nana ka ang duh lo, thubuaia intah luh ve hlau a, thu dik hre si fihlim taka awm duhte chuan engmah an sawi á¹­ha duh hlawm leh lo a, pawikhawih tute nena á¹­angrual ang maia awm zui an awm leh si a ni. Mahse thu thang zawng zawng pawh tarlang ila, a dik vek kan ti lova, he insawisak hlumnaa thuthang a ni tih hria ila.
An lennaa hruai let leh tu, Rohmingmawia hian Pu Vanlalhluna hnenah hian "U Dinga hi an rawn khawih dawn a, in beng lo chhu ngawng ula, lo á¹­helh suh u" tiin a chah niin an sawi
A tir berah chuan vawikhat chiah an hnek niin an sawi phawt a, a hliam en hian vawikhat hnek chu a nih loh hmel hle. An sawisakna bul mai in neitu leh Dinga te lenna in neitu, Pu Hluna hi Dinga chhungten an biak hian a sawi dan a danglam nasa hle bawk. A tir berah "A tlu" tiin a sawi a, a hnu ah "Vawikhat chiah an hnek ka hmu" a ti leh a, "A man a hnek hmasa" "A man a rek hmasa" ni te pawhin a sawi bawk.  

An sawisak nasat avangin Pu Vanlalhluna hian "Ka Compound a ni a, khawih tawh suh u, a khawih leh chu ka vawhlum ang, in chhungah hruailut rawh u" a ti e an ti bawk.
Naupang kum 12 mi pakhat chuan "Lungtuma chhut hlum an tum a, a hmuna awm ve Calvin-a chuan lung laksakin inchhungah an zawn lut" tiin a sawi bawk.

Ni hnih lai Pu Vanlalhluna te ina hliampui tuara a awm lai hian Pu Hluna te hian a hliamte chu tui vawta an deh thu leh artui te pawh an pek thu an sawi a. A hliam en leh bawihsawm a nih á¹­an tak tak atanga a lan danah hi chuan Artui han ei thei ziazang niin a lang lova, sawi dan dangah chuan Pu Hluna te hian ramah an kalsan thin an ti bawk.

Dinga hian ICU atanga a chhuah a zia hret lai, 27th March khan Lalramsiama hming fiah takin a sawi a, "Ngaihdam an rawn dil tawh em?" tiin a sawi an ti bawk.

POLICE LAM HMALAKNA :
A chhungten an hriat hian 23rd March ah FIR thehluh an tum a, helai Bialtu Dungtlang PS chuan 24th March ah a hmunah kal a FIR thehlut turin thurawn an pe a, tichuan 24th March 2022 ah Dungtlang PS ah FIR Submit ta a ni.

Dungtlang PS lam hian FIR luh atanga darkar 24 chhung hi hmalakna an nei lo in a lang a, 25th March zan dar 10 velah pawikhawihtua puh zinga mi, Lalramsiama leh Lalhumliana te chu man an ni ta a, Champhai District Jail ah dah luh an ni. Champhai Police, SP leh Addl SP te an fakawm hle a, Case pawh hi Dungtlang atangin Champhai Police ah Transfer a ni ta bawk. (Dungtlang PS chungchangah hian tarlan chakawm tak a awm a, Case kal lai leh Champhai PS lam hmalakna chak tak avangin ngawi ila)  Chargesheet peih a la ni lo deuh a, Investigation kalpui zel a la nih a rinawm.

Pawikhawihna tuartu lam aá¹­anga hriat dan leh thuthang aá¹­ang te, in pun khawm a nih dan aá¹­ang hian he insawisakna ah hian mi pahnih mai hi ni theiin a lang lova, he pawikhawihnaa tel zawng zawngte hi man chhuah a, an phu tawk hremna pek nise tih hi mitin duh dan a ni ngei ang.

TLIPNA :
He thil thlengah hian Laldingliana hi a thiam vek bikin a lang lova, huat tur taka fiam emaw a nei ngei tih a lang a, Side B pawh awm thei a ni. A thiam lohna puan tur a awm ngei ang. Side B lam awm pawh nise hei erawh hi chu thu dik tak, mipui zawng zawngin kan pawm a ni ngei ang.

Laldingliana hi sawisak hlum ngei a ni a, a lakah hian râwng taka che an awm a, a tual thih pawh pawi ti reng reng lo te kut a tuar tih a hriat a, eng anga Side B pawh ti chhuaktu lo nise THIHNA hial tawk khawpa sawisa tute hian sawi tur an nei lova, NUNNA hlu tak pe theitu ni hauh lo ten an chhah sak avang hian he thila inhnamhnawih zawng zawngte (Vawiin thlenga man loh an la awm a nih chuan) chhui chhuaha an phu tawk hremna pek vek ni rawh se.

International news & politics:
US-IN RALTHUAM LEH SUM TAM TAK UKRAINE A PE LEH TA : RUSSIA-IN MARIUPOL A LA THUNUN CHIAHLO EM NI? INDONA NASA ZAWK A INTAN DAWN CHAUH
US RALTHUAM THURUK

Nimin lawkah Russian President Vladimir Putin chuan a Defense Minister hnenah "Mariupol" khawpui, Feb. 24 atanga an hual beh tlat Ukraine sipai huaisen National Guard-Azov Battallion mi 2500 velte tuk tlawm anga insawi a, Mariupol a tlawm (liberated) ta anga sawiin, Mariupol beihna a hlawhtling (success) tiin, Defense Minister Gen. Sergei Shoigu chu an ram TV hmaah dawhkan pakhat kil dunin, hmaichhan inhnaih ren rawnah, Azovtal Steel Plant/Complex a lei hnuai (tunnel) a inkulh tlat Ukraine sipai 2500 dawn leh hliam 500 vel leh mipui 1000 dawn awmte chu bei zui tawhlo tura a hrilh a, "lawmthu" a hrilh lai chu TV-ah tihlan a ni. Ni danga Covid-19 hri leng vanga amah hmutute hlat taka dawhkan sei a kil pui thin anglo takin, Putin leh Shoigu te hi an in thut hnaih hle a ni. Mahse, nimina US President Joe Biden chuan Ukraine tanpuina tura US$ maktaduai 800 leh ralthuam tha leh changkang tam tham fu a pek thu a puan tumin, "Mariupol khawpui chu Russia-in a thunun ngei tih a la chiang lova, zawhna awm thei tak a niin thu inhrilh sual (disinformation) a ni ang" tideuhvin, Mariupol tlawm leh thunun anga Russia sawi chu a awih chiah lo! "An thunun ngei em tih zawhna a la awm reng", a ti. Mahse, Kremlin thupuangtu Dmitry Peskov chuan, "Mariupol chu kan thunun fel vek tawh" (under complete control) a ni" tiin khawvel hriatah a puang. 

Oleksiy Arestovych, Ukraine Presidential Adviser chuan Telegram - ah, Mariupol hmuna Azovtal Steel Plant/Complex chungchang chu, "Russia pawh an in chanin, hloh nasa hle a, he hmun hi kan venghimtu pasaltha huaisen (defenders) te chuan an la luah reng a, chuti maia lak chi a ni lo" a ti. Azovtal Iron & Steel Plant hi 11sqkm vela zau niin, hmeichhia leh naupang himna zawnga biru te pawh an la awm a ni. President Putin chuan Defense Minister Shoigu hnenah, "Thir lera khuaibu chu hawlh darh vek a tul kher lo e" tiin, bei (assault, storm) lo tura hrilhin, "Hual ping ula, tho pawh a thluak chhuak tur a ni lo" tiin, hnehna hlado a lo chham hnan deuh tawh a, thuchiang kuang tak hriat a harsa ta hle. Mahse, Ukraine chhak lama awm "Donbas region" chu Russia hian 80% a thunun tawh a ni. 

President Biden-hian Ukraine ram tanpuina tur thar (new package) a puan laiin US Military Chief of Staff, Army Gen. Mark Milley, Chairman of Joint Chiefs Military  Staff leh Defense Secy Gen. Lloyd Austin te pawh an awm a ni. 

President Biden chuan, "Ukrainian zalenna beitu, ral hma tawnga awmte tanpuina turin, ralthuam tha zawk (heavy artillery) te pek a ni ang" tiin, ralthuam pek thar zingah hian khawvelin a la hmel hriat ngailoh, US Air Force leh AEVEX Aerospace Company, California state a mite siam chhuah "Phoenix Ghost" drone, Unmanned Aeriel system 121, laipui lian tha tak 155m  Howitzers 72 leh a mu 144,000 zet telin, Tactical Vehicles 72, 155m Howitzers pai thei chi te an ni. Heng ralthuam hman dan hi US sipaite chuan uluk takin Ukraine sipai 50 training a pe mek a ni. UK sipaite pawhin an ramah leh Poland ram chhungah Ukraine hnena ralthuam, ral hma tawnga hman chi motor "Mastiff" tih te, "Wolfhound" tih leh "Husky" tiha koh 120 zet an pekte hman dan zirtirin, Ukraine sipai 25 vel training an pe mek. He thu hi India ram tlawha zin mek, British PM Boris Johnson chuan sawiin, Kiev khawpuiah UK Embassy hawn leh thuai a ni dawn, tiin Poland-in Ukraine hnenah tank, Soviet era siam T-72 a pe ang, a ti. UK-in tanpuina a pek zingah Samaritan ambulance, Sultan & Samson armored reconnaisance vehicles, Starstreak anti-aircraft missile system leh NLAW anti-tank missile leh Javelin anti-tank missile te an tel a ni. PMO's thupuangtu chuan Britain ram chhungah Ukraine sipai training mek dozen hnih aia tam an awm, a ti. 

Ned Price, US State Dept thupuangtu pawhin, Mariupol chu Russian sipaite kutah awm tawh tih ni mahse, "Ukraine sipaite an la awmin, chelh (hold) reng a ni" a ti bawk. Mariupol khawpuiah hian mipui 120,000 vel la awmin an sawi a, mahse, mi 20,000 chuang thi tawhin an sawi thung a ni. 

Russia-in Ukraine a runna Ni 58-naah pawh Ukraine chuan chaklo leh tlawm zawk angin a la inngai bik lova. Interfax news-in a sawi danin Ukraine Dy Defense Minister Hanna Malya chuan, "Ralthuam tha zawk (better equipped) neitu Russia beih chu a khirhin a harsa tak zet a, ralthuam dang lei hun chhung leh tanpuina dawn hma chuan chet vel a harsa hle a ni", a ti. Mariupol khawpui chu Russia sipaiten mussile, rocket leh artillery hmangin an kap chhe nasa rem rum bawk a, World Bank President David Malpass chuan Ukraine ram infrastructure din tha (rebuilding) tha leh turin, a tlem berah US$ tluklehdingawn 60 chuan a ngai tawh ang, a ti. Ukraine President Volodomyr Zelenskiy pawhin, Ukraine chei that nan thla tin US$ tluklehdingawn 7 a ngai ang, a ti bawk. Ukraine Prosecutor General chuan, Mariupol leh Donbas region-a Russian sipaite chuan "war crimes" tiin a puh a. Mariupol Mayor Vodym Boichenko chuan, "Russian sipaite chuan, war crimes an tih nasat vangin civil mi an thah tam tak chu thup nan an phum bo a, a huhova ruang phumna thlan (mass graves) hmuh chhuah a ni", a ti. Chung hmunte chu Russian sipaiten kar hnih chhung an lo luah tawh a, an chhut (assesment) danin mi 20,000 chu Mariupol khawpui leh a chheh velah thi awmin an ring. NBC News chuan Mariupol khawpui bulah mi 9,000 thlan hmuh a ni, a ti. Thil awm dan te chiang zawka chhui mek a ni. 

Mariupol khawpui bul atanga 20km a hla, Manhush khua, Donetsk region-ah chuan thlan thar 200 hmuh chhuah a ni a, heng lai hi March 26 khan satellite hmangin thlalak a ni a, ruang phumna awm tur a awm lo. Tunah erawh chuan mihring ruang phumna niawm takte hmuh chhuah belh a ni ta a ni. Mi thenkhat chuan Kiev khawpui daia Bucha khua aiin, mitthi an tam an ring.

US-in sum leh ralthuam hmanga tanpuina tam tham tak a pek nawn leh hmain, Spain leh Denmark ramte chuan Ukraine hi sum leh ralthuamin an lo tanpui tawh bawk a. Danish PM Mette Frederiksen leh Spanish PM Petro Sanchez te chuan Kiev tlawhin, President Zelenskiy chu EU ramten an thlawp tlat tih an hrilh a ni. Spanish PM Petro Sanchez chuan USD maktaduai 90 zet military tanpui nan a pe a, Denmark ramin USD maktaduai 146 hu lai, sum leh ralthuamin tanpuina an lo pe tawh bawk. Italian Ecological & Transport Minister Roberto Cingolani chuan, EU ram ten Russia atanga energy- gas & oil an lakna chu tihchah, tihtawp thuai tur a ni, a ti. EU ram 27 te hian Russia atangin gas & oil hi 40% an chawlut a, Russia ngheng lovin an awm thei biklo a ni. 
UK Defense Ministry chuan, Russia sipaiten Krammartosk khawpui lak ngei tumin, an beih nawrh hle ang, tiin intelligence report an tarlang a. EU Foreign Policy Chief Josep Borrell chuan, France-24 News hnenah, EU chuan ralthuam leh sum hmangin Ukraine kan tanpui zel ang, a ti. Hetiang a nih avangin Ukraine leh Russia inkar buaina hi chuti maia reh fel mai tur niin alang rihlo a ni. President Zelenskiy chuan, Russia sipaiten tihluihna hmangin Ukrainian mipui 500,000 chuang an ramah an phurlut lui a, chung mite lak let chu a khirhin a harsa mai thei. Mahse, laklet kan la tum ngei dawn a, Russia nena indona vawi 2na a la thleng lovang, tih a sawi theihloh, a ti. 

US chuan Ukrainian refugee hi 100,000 lak luh a tiam a, Britain pawhin tunah Ukrainian refugee 72,800 lai a siam sak tawh a, Family Scheme visa angin mi 32,500 pek tawh a ni, an ti. Ukrainian te hi an khawngaihthlak hle a, hmeichhia leh naupang raltlante chu mihring tawlh rukna leh mipat hmeichhiat thila rukbona "Human trafficking leh Sex trafficking, abuse" awm thei laka venhim tul hle dawnin an hria a ni. UN Children Fund phei chuan hetiang lam thlen loh nan theihtawp a chhuah reng a, UK-ah pawh mahni chengten Ukraine mi lo mikhual leh awmpui ang chi an remti lo a ni. 

HITLER-A ANGIN PUTIN- A CHE EM NI? 
Mariupol khaw bula ruang 9,000 phumna niawm tak hmuh chhuah a nih hnuah Mariupol Mayor Vodym Boychenko chuan, Kiev leh Mariupol hmuna Russia sipaite chet dan chu kum 1941 a Hitler chet dan leh Nazi hote sulhnu angah tehkhinin, kum 1941 ah Nazi hote chuan Juda mi 33,000 an that a. Kum zabi 21-na hun laia war crimes nasa tiin, Mariupol khuaah Russia chu a che rapthlak hle a, hei hi "Babi Yar" a ni. Hitler khan Juda ho, Roma hnam leh Slav hnam te a suat chiam a, khatiang ang chiah khan Putin-a leh a hote hi an che a, Ukraine sawp chhiat veka tihbo an tum a ni, tiin a puh. US Vice President Kamala Harris chuan, California a tlawh mekna atangin, "Hetiang taka Russia chet duh leh pawngtal chiam  dan hi an hlawhchham zia tilangtu a ni a, Putin-a thil ruahman a hlawhchham (strategic failure) tichiangtu niin,  war crimes" tihna leh rawng taka chet vel chiamna (atrocities) a awm phah a ni, a ti. Ukraine Dy PM Iryna Vendiktova chuan, Russia sipaiten Kharkhiv leh Luhansk hmunah te chuan naupang kum 12 hnuai lam 8 te chu ralthuam dah thatna zawtin, hrilh turin an phut a, an hruai thin a, hei hi UN Convention of Rights of the Childdren kalh leh dan bawhchhiatna a ni, a ti. 

RUSSIA-iN UKRAINE RAM CHHIM LEH CHHAK LAM LAK VEK AN TUM
Vawiinah Russian sipai, Central Military District, Dy Commander Gen. Rustam Minnekayey chuan, Ukraine ram chhim lam leh chhak lamte chu lak a, awp vek a, thunun an tum tih a puang a, Reuters news chuan hetianga Russia thusawi hian, tun hmaa ram awp neih tum lo anga an lo insawi thinna chu dawt mai a nihzia a tilang niin, Ukraine Defense Ministry chuan an sawi, a ti. Russia hian Odesa leh Mykolaiv khawpui lak tel a, Moldova ram thlenga awp vek tumah an puh a ni. Kharkiv khawpui chu bomb zui reng niin, Barabashovo market a building te leh Wedding Hall te bomb chhiat a ni. Russia chuan Mariupol khawpuia cheng mi 140,000 chu Russia ramah phur luh an ni, a ti. Russia sipaiten Donbas region a Ukraine sipaite hualbeh leh dan chah nan Krammartosk leh Sloviansk khua (town) lak ngei an tum urh hle. Russia hian UN leh Red Cross Society ten Mariupol khawpuia mipui hual beh hruai chhuah an tum an remti thin lova, niminah erawh mi tlemte  79 chu bus in, Zaporizhzhia khua hmun himah hruai chhuah an ni a, chung miten an chhungte an hmu leh thei chu an mittui tlain an tap nasa hle, niin Valentyna Andrushenko chuan a sawi a, hual beh tlat (under siege) a awm chu thi leh dam kara khawsa angah a inchan a ni. 

EASTER SUNDAY ATAN INKAHHAI NEIH A NI DAWN LO? 
Orthodox Christian Kohhran tamna Ukraine leh Russia ramah, tunkar April 20-24 chhung hi "Easter Sunday" chawlh, hun pawimawh tak a ni a. Hemi ni pawimawh denchhenin UN Secy General Antonio Guterres chuan President Volodymir Zelenskiy leh President Vladimir Putin te chu bia in, Easter Sunday atan ni 4 chhung tal inkahhai (truce) nei turin a ngen a, Ukraine ramin rem an tih laiin Russia lamin an remti lo nge, chhanna an la hmu rihlo. Easter Sunday puala inkahhai neih theih a nih chuan, chumi chhung ni reiloteah mipui riltama hualbeh tlat te leh sipai leh mipui hliamte chu hmun him zawkah sawn chhuah beisei niin, Easter Sunday te pawh an chhungte nen hlim takin an hman an duhsak a ni. President Zelenskiy chuan Russia chuan Easter Sunday tana inkahhai neih a, chawlh lawk an duhlo tiin a puh. UN Chief Antonio Guterres chuan, remna zawnga inbiakna nei turin ram 2 hruaitute hi a phut a, mahse, Russia lamin an bengkhawn rihlo. Ukraine Ambassador to UN Sergei Kylytsa chuan, niminah, Russia chuan Easter Sunday puala hun hman emaw, remna zawnga inbiakna neih an duhlo, tiin a puh a ni.

President Zelenskiy chuan Ukraine chhim lama Kherson leh Zaporizhzhia hmunte chu Russia chuan, Crimea a tih angin Independence duh leh duhlo ngaihdan  lakna (referendum) lak a tum tia puhin, mipuite chu fimkhur taka awm turin a chah a, "Moscow in hetianga referendum a lak luih tir che u chuan, lo fimkhur hle rawh u" a ti. Kum 2014 a Black Sea tuipui kama Crimea a chhuhsak thut khan, Russian tawng hmangtu mipuite chu referendum a lak tir a, Russia Federation ah a beh tir (annexed) hmiah mai a ni. Crimea-a referendum siam angin Kherson People's Republic tiin siam a nih chuan, chutianga hmalatute chuan hremna an hmachhawn ang tih President Zelenskiy chuan sawiin, lo duhlo turin a ngen a ni. Feb. 24-ah President Putin-an Ukraine ramah "Special Military Operation" ti tura sipai a tirhluh khan Kherson khawpui hi an thunun thuai a, mahse, a hmar lama khawpui pawimawh tak "Zaporizhzhia" erawh chu Ukraine sipaiten an la hum theiin, thunun tlat a ni.

Hetianga Russia-in Ukraine ram chhak lam Donbas region-a khaw 72 vel zet an lak mek lai hian, Organization of American States (OAS) an tih, Latin America leh South America khawmualpuia ram 34 intelkhawm te chuan, Russia ram chu Permanent Observer/ palai nghet a nihna atangin an pet chhuak a, vote laknaah ram 34 zinga 25-in Ukraine laka Russia chet dan duh lovin pet chhuah an rem ti a, ram 8 erawhin thutlukna siam ngam lovin, vote laknaah tel duhlovin, an ral bang (abstained) a ni. OAS ram te chuan, Russia-in Ukraine a run chu a chawlhsan tur a ni, an ti. US Secy of State Antony Blinken chuan, OAS ram te thutlukna  chu a thutlukna dik a ni, tiin a  fak hle.

Sweden leh Finland ram chuan NATO zawm turin thutlukna an siam mek a, Sweden chuan May 15 ni lovin, May 13 ah thutlukna siama NATO zawm an titlu tawh a, Russia chuan hei hi duhlovin, mahni inven nan ramriah nuclear ralthuam chhek a ngai dawn, tiin a vau zui a ni. Canadian PM Justin Trudeau chuan Sweden leh Finland ramin NATO zawm an duh chu lawmawm tiin, an thlawp dawn tih a puang tawh a ni. NATO ram zawm turin member 30 zinga miten duhlo an awm chuan, zawm theih a ni lo. Ukraine-in kum 2000's chhova NATO zawm a duh a, a dil khan Germany leh France chuan  Russia mitmei vengin an lo remtih saklo a ni. Hemi vangin President Zelenskiy chuan NATO zawm phalsaklotu German Chancellor hlui Angela Merkel-i leh French President Gerhard Schroder te chu Bucha hmuna Russia sipaite pawng talna hmun leh mipui an thah chiamna hmun leh ruangte en ve turin a sawm hial. Tuna Germany President Frank-Walter Steinmer khu chutih laia German Foreign Minister thin a ni a, ani pawh hmannia EU ram hruaitu 4 ten Ukraine zin an tum khan Kiev thuneitute chuan an lo lawm dawnlo tih an hrilh vangin, a zin ve ta lo a ni.

US LEH BRITAN-IN RUSSIA AN HREM LEH TA : RUSSIA-IN A THUNGRUL NGHAL ZAT
British sorkar chuan "Butcher of Bucha" (Bucha hmuna satalhtu) an tih mai, Bucha khuaa  civilian that chiamtu Russian sipai hotu Lt. Col. Azetbek Omunbekov leh Generals 3 dangte hremna tichhuakin, Acting Emergency Situation Minister Alexander Chuprynian, Russia Defense Ministry thupuangtu Maj. Gen. Igor Konashenkov te an tel. Alexander Chuprinyan hi AK-47 silai siam chhuahna thununtu a ni. Bucha khuaah ruang 306 hmuh chhuahte chu, sawisak hnua kahhlum an ni deuh tlangpui a, an ruang endiknaah silaimua kahna awm deuh vekin, 90% chu hmun leh hmuna kahhlumna hnuhna a awm tih a ni. British Foreign Secy Liz Truss chuan, heng General 3 hrem takte hi an kutah Ukrainian thisen a kai a ni, a ti.

Hetianga US-UK ten hrekna leh hremna an tih chhuah hnuah Russia pawhin US politicians, businessmen, journalist thenkhat chu hrem ve nghalin American 29 zingah US Vice President Kamala Harris leh a pasal Eimholf, Facebook neitu Mark Zuckerberg, US Dy Defense Secy Kathleen Hicks, Pentagon thupuangtu John Kirby te chu telin, Russia ram tlawh an phalsaklo a ni. US President Biden chuan EU, Canada leh UK ramte tihdan zuiin, Russia bungraw phur lawng (ship) reng reng an lawngchawlhna hmunah chawlh (dock) ve a phallo bur a ni. West ramte chuan an ram boruak chungah Russian thlawhna reng reng thlawh an phallo vin an khar pin sak vek atangin, Russian khualzin phur thlawhna pawh kilometers sang chuang thlawh kual chiam chiam a ngaih phah zo vek ta a ni.

ZELENSKIY CHAWIMAWINA AN PE
Juda pa, fiamthu thiam (comedian) Volodomy Zelenskiy chu a rawn tlin tirh khan, Ukranian mipuite leh khawvelin hruaitu tha ni turah an ngai lova. Tunah chuan Indo harsat vanglai taka hruaitu tha leh pasal tha  (hero) ang hiala ngaitu an tam ta hle. Thenkhat phei chuan British PM huaisen tak Winston Churchill ang hialin an tehkhin a ni! Tun hnaiah US lama "John F. Kennedy Profile in Courage Award" tih pek mi 5 zingah President Zelenskiy chu a tel a ni. Hei hi John F. Kennedy Library Foundain, Boston base buatsaih a ni a, he Award peknaah hian "Ram hmangaihna thinlung (patriotism) nei tha, thihna leh nunna inkara indo vanga harsatna namenlo tawh lai Ukraine mipuite thinlung hmun khat put tirtu, mahni mipuite leh ram tana mi in pe" tiin, Volodomyr Zelenskiy chu John F. Kennedy hming chawia Mihuaisen (courage) Award siam pek a ni ta a ni. Mi thenkhat chuan Zelenskiy  ni lovin Ukraine hruai tawh sela chuan, Ukraine chu Russia-in a thunun vekin a awp bet tawh ang, an tih laiin West ramte "Kaihbu" tia lo dem leh sawiseltu an tam hle. Chutiang bawkin President Vladimir Putin pawh, "mahni mipuite thlavang hauhtu, Russia rawn chawi nung (resurgent) thartu" tiin an fak hle  laiin, thenkhat chuan "thuneihna khamlo, mahnia lal hrawt, dictator ang mai" tiin an sawisel ve bawk.

President Zelenskiy chuan niminah Postugal Parliament video conference hmangin thuchah a sawiva, Portugal ram chu Russia atanga energy-gas & oil lakluh titawp turin  leh EU ramte chu ralthuam tha leh tam zawk pe turin a ngen a, tuna an ram dinhmun chu, kum 1974 a Portugal rama mipui rorelna tura Portuguese hoten "Carnation of Revolution" tia dictatorship paih tura an beihna ang a ni, tiin "Putin-a dictatorship paihna tura beihna a ni" a ti. Portugese MP's rualte chuan amah chawimawi nan dingin an lo lawm a, standing ovation an lo pe a ni. Zelenskiy hian ram khat rorelna sang Parliament-ah heng ram Britain Israel, France South Korea, USA, Canada, New Zealand/Australia leh EU Council hmaah video hmangin thu a lo sawi tawh a ni.

South Africa President Cyril Ramaphosa chuan President Zelenskiy hi niminah phone-in 20min chhung a bia a, Russia nena remna zawnga inbe turin a ngenin a sawm a ni. South Africa hi West ramte din World Bank leh International Monetey Fund (IMF) epna tura Brazil, Russia, India, China leh South Africa ramin "BRICS" tih pawl dintute zinga tel niin, Russia-in Ukraine a run hi China leh India angin demna thu chhak chhuah duh miahlo ram a ni.
Hetih lai hian Estonia leh Latvia ram Parliament te chuan, Russia-in Ukraine-ah "war crimes" leh "genocide" (hnam chi bil thah rem tumna) a ti" tiin demna thu an lo pass ve hmiah thung a, he thu hi Latvian Foreign Minister Edgars Rinkavics chuan Telegram-a rawn ziak a ni.

US RALTHUAM THURUK "PHOENIX GHOST" CHU ENGE NI?
Nimina President Biden-an Ukraine military tanpuina USD maktaduai 800 a sihchhuah ruala, ralthuam chi khat, mihring khalhtu (pilot) ngailo, thlawhna "Unmanned Aerial System" an tih, "Drone" tia hriat chu a hmingah "Phoenix Ghost" tia vuah a ni a, he thil hi khawvelin ala hmel hriat ngai lova, US Air Force thuneitu leh a siam chhuaktu AEVEX Aerospace, California state base te pawhin an sawifiah duhlo. US media te pawhin hriat tuma an zawh ngial pawhin, "US venhimna hmunpui Pentagon lamah zawt mai ru" tih bak chhanna an dawng ngailo a ni.

He Phoenix Ghost drone hi 121 zet US chuan Ukraine a pe a, engtia hman tur chi nge, a hna thawh theih dan leh that dan chu, tun hma atangin hriat a la ni ngailo a ni. He Phoenix Ghost hi Ukraine indonaah US chuan ralthuam thar a chher chhuah a han enchhin dawn tihna em ni ang le?
Zopa-in a chempui a tah hriam hliau hliau emaw, a silai Tukili a tuaihnum a, zen leh ngenmu a neih that chuan ram chhuah pui a, hman an chak et et ang maiin he US siam Phoenix Ghost drone hi a hna thawh theih dan leh a than dan turte chu, hmelma zingah enchhin chakawm tak a ni ngei ang le!
Pentagon thupuangtu John Kirby chuan, Feb. 24 hma daihin Phoenix Ghost drone ralthuam hi an siam tawhin a sawi a, thenkhatin tun hnaia US Air Force mi thiamte leh Aevex Aerospace Company duan leh siam chhuah a ni, an ti thung.

US siam "Switchblade drone" ang thova hmelmate beih nana vawikhat lek hman tur chi, "Kimakaze" thihchilh ralthuam angin an sawi bawk a, mahse, Switchblade drone aiin a man a tlawm zawkin, che lek vel pawh a zangkhaiin a awlsam dawnin an sawi bawk. Phoenix Ghost chuan a hnung zangah ralthuam phurin, "tactical operations" tihna tura duan niin, camera tha zet leh guided missile a pai a, chumi hmangin hmelmate chet tlatna hmun 10-40km chhung a veng thei ang a, 15-40min vel a thluak kual thei dawn niawm tak a ni. 

The Examiner chanchinbu chuan, US Air Force leh Navy tana buatsaih niin, he Phoenix Ghost ang chi siam turin Company 50-in an chhang a, chung zingah AEVEX Aerospace Company ten an chang a ni, a ti. Engvanga "Phoenix Ghost" (Phoenix Thlahrang" tih hming vuah nge tih chu, tumahin an la sawifiah rihlo a ni. Tuna Ukraine sipaiten Russia sipaite beih let nan leh tank, thlawhna, armored vehicle tam tak an lo tihchhiat sakna hmanraw lar tak pakhat chu Turkey siam "Baykar Bayraktar TB2" done a ni a, tunah TB1, TB2 leh TB3 thlengin an siam chhuak a, khawvelah a larin Armenia leh Ajerbaijan ram indo pawhin an hmang tangkai hle a ni. Turkish engineer leh sumdawngmi Selcuk Bayraktar hi Oct 7,1979 apiang niin, a cimpany din siam chhuah  Bayraktar TB2 Unammed Aerial Combat Vehicle/drone hi a lar hle a, amah hi Turkish President Reccep Tayyip Erdogan makpa a ni. 
-CT LALRINAWMA

International news & politics:
RUSSIA-IN MARIUPOL AN  LA TA: DONBAS REGION 80% AN THUNUN MEK: 
JOE BIDEN A CHE PA TAWKLO AN TI


Vawiinah Russia chuan Feb. 24 atanga an lo hual beh tlat tawh, Mariupol khawpui chu an thunun fel ta tih puangin, Ukraine sipai huaisen National Guard tih, Azov Battallion tia sawi thin bawk mi 2500 vel awmte tanhmun khawhna, Mariupol khawpuia Kal'mius River kama Industrial Complex chu zim tawt vekin, Russian President Vladimir Putin chuan a Defense Minister Gen. Sergei Shoigu hnenah, Ukraine sipai hualbeh tlatte awmna chu bei (assault) kherlo tura hrilhin, hual bet vek (siege) turin thupek a pe a, Gen. Shoigu chu a thil ruahman hlawhtlinnaah "Ka lawmpui che a ni" tiin, Ukraine sipai 2500 vel chu hual bet tlat rih tura thupein, "Tho tak ngial pawh an thlawk chhuak tur a ni lo", a ti. Luhansk governor chuan, Russia sipaiten tunah chuan 80% zet Luhansk bik chu an thunun ta, a ti. 

Ukrainian ral hrat zual Azov Battallion an tih mai thinte chu, Mizo lal Bengkhuaia Pasaltha niawm takin an huaisenin, tan ral raih tumin chakai kaw tawpa tang tlat ang maiin an awm tawh a, ei tur neilo leh ralthuam te pawh tlachham tawhin, an zingah indona vanga hliam 500 chuang leh hmeichhia leh naupang 1,000 vel awmin, mipui thenkhat an zingah an awm bawk a ni. He Industrial Complex hi BBC chuan Europe a thir siam chhuahna industries lian ber, 10 sq km a zau a ni, a ti. A hnuaiah leiverh tha tak leh bomb laka tawm himna hmunte awmna a ni. Chung "Azov Battallion-National Guard" chakai kaw tawpa tang ang maia an thisen far tawp thlenga "Ukraine ram leh hnam" chhan nana tan ral raih tumtute va luhchilh leh beih (assault) kher chu a finthlak loh tih hriain, President Putin-a chuan Russian sipai tam tak nunna chan leh a duhlo a ni, an ti. Russia hian ni 57 chhungin sipai 21,000 vel chan tawhin Ukraine chuan a sawi a, mahse, US-UK intelligents te chuan a lo berah Russian sipai 9,000-13,000 inkar thi tawhin an chhut thung. Russia hian an sipai thi leh hliam zat a puang mumal duh lova, mahse, Generals 8 leh Colonels chin ringawt 35 an thi tawh tih a ni. Ukraine hian sipai 3,000 chuang chan tawha insawiin, mipui pawisawilo mi 21,000 chuangin an thih phah, an ti.

Mariupol khawpuia Industrial Complex, Iron leh Steel siamna hmuna tan khawh tlattu Ukraine sipaite hi Azov Brigade tia sawi mai thin, ram dang atanga Ukraine ram tana Russian ral lian do tura rawn fuankhawmte an awm nual a 36th Marine Brigade tih niin, nimin zingah an Commander  Serhiy Volyunskyy  (CNN chuan Maj. Serhii Volyna tiin a ziak a, an hming hi English lehlin hian ziak dan a in ang thinlo a ni-CT) ) chuan khawvel hriatah video-in thupuan rawn neiin, "Hei hi kan thuchah hnuhnung a ni mai thei. Tun tum bak min hmuin kan awm in hre tawhlo a ni thei. Ni tlemte chauh emaw, darkar hnih khat chauh pawh hun kan nei a ni thei. Inpek aiin a tawp thlenga lo tran chu kan tum a ni" tiin, khawvel ram hruaitute chu Russia hnenah pawisawilo nunauho leh an zinga sipai hliam tuar tam tak awm, ei tur leh damdawi neilote chu hmun him zawka thiar chhuahna ngaihsak turin a chah a, mahse, he video hi a dik ngei tih erawh hriat a ni lo.

US Top General Gen. Mark Milley, Chairman of Joint Chiefs of Staff chuan Thawhlehni khan an thawhpui (aklies) rama sipaihotute video conference a neih pui a, hetah hian Australia, Canada, Denmark, Germany, France, Norway, Portugal, Sweden, Turkey leh Britain ram sipai lal berte an tel a, Ukraine buaina leh Mariupol dinhmun te uluk takin an thlirho a, mahni ram leilung leh dikna vengtu Ukraine ram chu ralthuam hmanga tanpui zel an rem ti niin, meeting thupuangtu Col. Dave Butler (US) chuan a sawi. 

AFP News leh France 24 News te chuan, Ukraine hian ralthuam an dawn zingah indo thlawhna (fighter planes) tel ngeiin a sawi a, Pentagon thupuangtu John Kirby chuan, Ukraine tanpuina zingah Thawhlehni khan indo thlawhna a tel tih sawiin, engte an pek leh tu ramin nge indo thlawhna pe a sawilo, a ti. John Kirby chuan indo thlawhna pumhlum (whole aircraft) ni lovin, a bungraw (part) thenkhat chu hman a nih theih nan thawn a ni, a ti. Poland chuan March thla tirah Soviet siam, MiG-29 jet fighters 28 zet chu Ukraine pek a lo rem ti tawh a ni. President Biden chuan video call-in France, Britain, Germany, Romania, Poland, Italy, Canada, Japan leh EU hruaitute a be leh bawk. 

DONBAS REGION PAWH A THUNUN MEK

Russia chuan ni 3 kalta atangin Mariupol khawpui vengtu Azov Battallion hote chu ralthuam tung a, inpe (surrender) tura hriattirin, puanvar khaia inpe te chu tihnat an ni lo ang a, tha takin an ralthuam tungtute chu enkawl an ni ang, tiin vauna thutawp (ultimatum) an lo pe tawh thin a ni. Chechen President  Lt. Gen. Ramzan Kadyrov (46) phei chuan, chawhma chhung lekin Mariupol chu kan la dawn a, hneh kan chang ngei a, inpe duhte chuan ralthuam an tung tur a ni, a ti a. Chechen Muslim hote hi Chehnya Republic a autonomous council nei niin, President Putin-a thawhpui tha leh Syria velah pawh Chechen sipaite hi rawva takin an lo zu tal tawh a, indo hratkhawkheng, mihuaisen hlauh nei lemlo an ni. Mariupol khawpuiah hian mi 100,000 vel chu ei tur neilovin hual beh an ni a, a tirah he khawpuiah mi 400,000 chuang an awm a ni. President Vodolomyr Zelenskiy Adviser Mykhailo Podolyak chuan, Twitter-ah Ukraine chuan Russia chu him taka mipuite hualbehna atanga hruai chhuah dan ngaihtuahin an inpeih tih a sawi a, Russia erawh engmahin a chhanglo a ni. Mariupol hi ram pahnihte tan hmun pawimawh lutuk tak (strategic & symbolic center) a ni a, Ukraine leh Russia hian neitu zawk, thununtu zawk nih tumin an inchuh nasa hle a ni. Russia tan Black Sea tuipui kam Crimea atangin Donbas region awpna tur leh sipai leh ralthuam thawnluhna kawngkapui ber tur a ni.

Thawhtanni khan Russia chuan, Mariupol-a Azov Battalion ral hrat zualte awmna hmun chu bomb puakna mangkhen, hypersonic 208 ton 15,880 "Satan-2" intercontinental ballistic missile-in an  par chhuang khu luih luih khawpin an lo bomb tawh a, hetiang bunker bustard bomb an tih mai hi a thawk na rapthlakin, Azov Battallion hote pawhin an tuarin, hliam an tam phah hle nia sawi a ni. Mariupol khawpuia buildings 90% chu Russia sipaite hian missile, rocket hmangin an kap chim hneh rem rum hle a ni. 

Sky News chuan, Russia hian ni 57 zet Ukraine a beih hian Ukrainian 500,000 zet chu tihluihna hmangin Russia ram chhungah bus in a phurlut a ti. Hetianga mimal duhthlanna ni lova mi an ram atanga thawnchhuah luih (deport) hi UN Human Rights dan kalh niin an sawi. President Putin hian, Soviet Union sipaiten Indopui 2na hunlai 1945 kuma Hitlera sipai Nazi hote tuk tlawmna Ni (May 8, 1945 tlaiah ) khan Soviet Union Republics 15 te chuan Nazi hote hneh an nih khan  May 9 zing lamah Berlin khawpuiah inremna ziak niin, chuta tangin kum tin May 9 lawmna "Victory Day" an nei ziah thin a, chumi lawmna ni pahin May 9-ah Ukraine hi tuk tlawm hman a tum hle a, Plan A hlawhchham mahse, Plan B hmangin a Siruk lain Ukraine hi a beih zui ta a ni. US-UK intelligence te chuan Russia hian sipai 12,000 chuang chu Donbas region-a tirlut niin an sawi a, an zingah hian Middle East rama Muslim fighters,  Libya leh Syria atanga hlawh neia rawih, Wagner sipai (mercenaries) 16,000 vel awmin, Russia pawhin hei hi a pha lova, Ukraine sipaiten an thah leh man zingah Wagner mercinaries hote hi an chhinchhiahna (insigna) bel atangin an hre nual a, ruang 8 te chu Russian sipai tak an ni lova, mahse, mumal takin chung mercinaries hote thizat erawh hriat a ni lo. Oleksiy Danilov, Secy of Ukraine National Security chuan, foreign fighters thite chhinchhiah sen vek an ni lo, kan chhiarin chhinchhiah hman lo ve, a ti. 

Mail Online chuan, "President Putin a sipai ruk (secret army)" tia koh fiam, private military company Wagner mercenaries/ sipai 3000 zet chu Ukraine indonaah an thi tawhin a sawi a, hei hi Bellingcat Investigate website Executive Directorv Cristo Grozev ten an chhuina atanga hriatva ni, a ti. Heng aia tam zawk Wagner mercenaries te hi an thih an ring a ni. Wagner sipaite hi an che tawrawtin rumra thei hle a, a lo berah 8,000 vel chu Ukraine ah an lut ngei niin an hria a ni. Wagner mercenaries te hi Syria ramah pawh "Nghal mal chetna" ang surhin an lo zu che nasa tawh a ni. Feb 24 velah khan Kiev khawpuiah 200 vel tir lutin, President Zelenskiy leh mi pawimawh  kaphlum turin, Belarus ram atanga Hit list neiin an lut a, mahse, an che tha lutuk lova. Bucha khuaah khan hmuh nual an ni, an ti. Cristo Grovev chuan, an zinga pakhat ngeiin a sawi danin Wagner mercenaries te hian mi thah nuam an ti a, an zinga 10-15 te chuan indona chu an thlang thin a ni. Thisen chhuah chaka tuihal an ni, a ti. Bucha khuaa civilian ruang 360 an hmuh chhuahte pawh silaia kahna hnuhma leh sawisakna an taksaah a awm nual a, Chechen leh Wagner sipaite sulhnu anih an ring hle, chungho chuan war crimes an ti ngei niin an ring a ni. Wagner group hi President Putin-a ei tur endiktu (Putin Chef) an tih, Yevgeny Prigozhin-a din a ni. Syria ramah "Tiger Force" tihte nen thawk hovin, Ukraine ah mi 700 zet chu an lut tih a ni. 

Russia chuan Donbas region pumpui chu thunun vek a tum a, he lai biak hi thir leh dar (iron, copper) lam lai chhuahna hmun tha niin, Russian tawng la hmangtute an tam hle a, Donetsk leh Luhansk chu Russia thuhnuaiah Crimea anga beh tir an tum a ni. Russian Defense Minister Sergei Shoigu chuan, ruahman lawk ang ngeiin thil a kal tluang e, tiin tunkar Thawhlehni atangin Donbas region-ah hian heng Kharkiv, Dnipropetrovsk, Zaporizhzia, Sloviansk, Kramatorsk, Marinka, Kreminna, Popasna, Avdivivka, Toretsk,  Vuhlehdar, Kherson, Donetsk, Luhansk, Severodonersk khua te hi Russia chu thunun vek a tumin a bei ngawrh hle a ni. 

Russia sipaite leh Ukraine sipaite hi tunkar chhungin Sloviansk, Kramartorsk, Popasna, Rubizhne khuaah an in beih viau rin a ni. Prof. Michael Clarke, King's College, London chuan, heng hmunah hian Ukraine sipai 40% or 50,000 leh Russian sipai 45,000 velte chu an inkhuainuai hlein a rinawm, a ti. 

US Defense Dept chuan, Russia hian sipai 61,000-76,000 inkar, battalion tactical groups 76 zet chu a chhek a, mahse, an beisei leh rin ang ngawt erawhin hma an sawn lovang, a ti. Russia sipaiten khawpui an luh hunah, kawtthkera inbeihna nasa tak awmin, Indopui 2 hnua tank leh tank nena inbeiha inhmachhawna nasa ber thleng turin an chhut a ni. 

Hetih lai hian Ukraine President Zelenskiy chuan, West ramte chu ralthuam tam zawk pe turin a ngen zel a, rakthuam tha an neih phawt chuan hnehna chang thei turah an inngai a ni. 

SPAIN LEH DENMARK PM-IN UKRAINE AN TLAWH MEK

Ukraine chhak lama Mariupol khawpui chu Russia kuta a awm hnuin, vawiinah EU ram hruaitu Spanish PM Pedro Sanchez leh Danish PM Mette Frederiksen te chuan Ukraine khawpui Kiev-ah President Zenlenskiy an hmu a, EU ram ten an thlawp tlatzia an lantir a ni. PM Frederiksen chuan, "West ramte chuan Ukraine ramin hun khirh leh  harsa tak an tawh laiin, lungrual takin kan dinpuiin kan thlawp tlat a ni" a ti. Danish PM Mette Frederiksen hi Russia in Ukraine a run hnua Nordic ram hruaitu Ukraine zin hmasaber a ni. EU hruaitute hian Ukraine an tlawh dawnin, indo lai a nih vangin venhimna chungchangah fimkhur a ngaih vangin a hun leh ni leh engtin nge an zin dawn puanzar a ni ngailo a ni. Hetih lai hian US President Joe Biden chuan Kiev tlawh tumna a nei lo, tih White House thupuangtu Jen Psaki chuan reporters te a hrilh. 

The Associated Press-NORC Center for Public Affairs Research chuan, American mipui ngaihdan lakna (poll) siamin, 54% chuan President Biden chu Russia-in Ukraine a run chungchangah pa lo tiin, che rorum tawklo (not tough enough) tiin, 36% erawhin a che tha tawk e, an ti a, 8% chauhvin a che khauhin rum tawk e, an ti. 32% American hote chuan he indonaah nasa tawka inrawlh tur a ni, an ti a, thla kaltaah 40% a nih laiin a tlahniam thung a, 49% erawhin tlemte chauh (minor role) a inrawlh tur a ni, an ti thung. Biden Admin hian indo Feb. 24 hnuah ringawt, Ukraine hnenah sum leh ralthuam tam tak a pe tawh a, sum fai USD tluklehdungawn 2.6 chuangin a tanpui tawh a ni. 

NBC News chuan President Biden-an White House a Roosevelt Room atangin Portland, Oregon state a zin hmain thuchah a sawi ang a, Ukraine tanpuina thar, kar kaltaa USD maktaduai 800 a pek ang chi, tanpuina lian tham a pek leh rin a ni, a ti. Kar kalta khan USD 800 million package bakah 40,000 artillery mu leh 155mm Howitzers 18 a lo pe tawh a, mahse, nitin maiin Ukraine sipaiten sang telin an kap chhuak reng a, a daih rei dawnlo tih a ni. Biden Admin hian Russians leh Belarusians thenkhat chu  "human rights" bawhchhia tiin, mimal hrekna leh hremna a tichhuak thar leh a ni. 

CIA Director William Burns chuan hman kar lawkah Gergia Institute of Technology, Atlanta khawpuiah thusawiin, Russia chuan hneh chan ngei tumin, nuclear ralthuam (tactical nuclear weapons) a hmang hrehlo mai thei, tih sawiin chhanglet tura an in peih thu a sawi a, mahse, Biden Admin chuan Ukraine rama American raldomi tirluh (boots on the ground) a duhlo a ni. 

US mipui 57% te chuan President Putin chuan  a sipaite chuan Ukraine-ah "war crimes" ti turin direct-in thupek a pe ngeiin an ngai a, 22% in Ukraine ah US sipai chhawpluh an duh a, 55% erawh an duhlo a, 23% erawh engmah ngaihdan an neilo. President Putin hian Feb. 23-ah Ukraine ah "Special Military Operation" tiin, mipui/ civilian te venghim turin tirhluh a ni, a ti a, mahse, mipui pawisawilo sing telin thah an niin, mipuite chenna buildings te chu an kap chim rem rum lawi si a ni, an ti. AP-NORC Poll hi April 14-18 inkara mi 1,085 atanga ngaihdan lak a ni.

G-20 ATANGIN RUSSIA PET CHHUAH AN TUM

US-West ramte chuan Ukraine a run vangin Russia chu hrek leh hrem chi kim deuh thawhin a zim tawt mek a, tunah ram hausa zual G-7 dawttu, G-20 an tih, ram 20 intelkhawmna G-20 atangin Russia pet chhuah tumin hma an la mek. China, India leh Indonesia leh ram thenkhatin G-20 atangin Russia hnawh chhuah kher tul an ti lo. G-20 Summit hi Indonesia ramah kumin Nov thlaah neih a ni dawn a, West ramten Russia a tel an duhlova, mahse, a thlengtu ram Indonesia chuan Russia hi a sawm lui tho a ni. President Biden chuan Russia chu G-20 ah a tel ve tur a ni lo, a lo ti tawh a, he G20 Summit lo awm tur thlir lawkna nimina Washington a neihah pawh US leh a sangawi zawnpui ram 10 chuang Finance Ministers te chuan Russia palai awm ve duhlovin, an thlir lawkna hmun an chhuahsan a, US Treasury Secy Janet Yellen leh Ukraine Finance Minister Serhiy Marchenko te pawh an tel. G7 ramte chuan, International organization - ah Russia tel ve a rem changlo tiin, International Monitery Fund (IMF) leh World Bank thiltihnaah Russia inrawlh ve an duhlo a ni. Indonesian Finance Minister Mulyani Indrawati chuan, member ramte chu tel tura sawm vek an ni, a ti. Jen Psaki, White House thupuangtu chuan, Russia tel ve chuan, dan pangngaiin rorelna kan nei thei lovang, a ti. G20 Summit hi US-West ramten Russia tel ve duhloh vanga an boycott chuan a ho zo vekin, IMF leh World Bank hmalakna awmzia a nei dawnlo a ni. 

China President Xi Jinping chuan West ramten Russia an hrem leh hrek chiam chiam mai chu sawiselin a dem a, "Economic thila in paihthlakna (de-coupling) a ni a, rah tha a chhuah lovang, a ti. Xinhua News Agency chuan," China-in dona a duh lova, President Xi chuan Ukraine-Russia buaina remna kawng zawngin tharum thawh lova inbiakna hmanga chin fel a duh reng a ni", a ti. China hian US-NATO ram chet dan dikloh vangin Russia-in Ukraine ah sipai a tir lut tiin ngaihdan a nei a, West ram ten "inrunna" (invasion) tih an hman thin tawngkam chu Russia ang thovin a hmang duh ngai lova, "special military operation" an ti zel a ni. 

Brazil, Russia, India, China leh South Africa te chuan IMF leh World Bank khing pha turin "BRICS" tih pawl an din a, China chuan USD tluklehdingawn 60 dawn thawhin hma a hruai thin a, mahse, US-West ram leh G-7 ramte tello chuan "sera mu an thur" hlei theilo a ni ber awm e! Khawvel sum che vel (economy pulse) chu US-West ramten an la thun (dominate) zel rih a ni. 

RUSSIA-IN THUNGRULH NAN EMBASSY A KHAR TIR HMIAH

Ukraine a run vangin EU leh NATO ramten an rama Russia palai (diplomats) 250 chuang an hnawt chhuak tawh a, vawiinah Russia chuan phuba lak nan Latvia, Lithuania leh Estonia ram Consulates, Pskov leh St Petersburg khawpuia mite chu khar nghal turin a hrilh. Latvia, Estonia leh Lithuania te hi NATO member niin, tun thla tirah Russian Consulate khar turin an ti a, Lithuania phei chuan Kiev khawpui daia Bucha khuaah war crimes ti civil mi 360 thattuah puhin Russian ambassador a lo hnawt chhuak tawh a ni. 

Russia leh Belurus chuan an ram thenawm hnai leh an ramri bula NATO sipai rawn inchhek nghuk maite chu duhlovin, nasa zawka do dal an tum tih, TASS news agency, Moscow chuan a sawi a, "United State (Russia & Belarus) chuan Collective Security Treaty Organization an lo siam angin, ramria NATO sipaite do let turin chak zawkin hmalak a ni ang", a ti. Russian Defense Minister chuan, US-West ramten Ukraine chu ralthuam hmanga an tanpui zel avangin, indona a reh lawkloh phah a ni" tiin, mipui tawrhna chu West ramte chet dan dikloh vangah a lo puh tawh a ni. US-West ramten Ukraine chu fuih pawrh a, ralthuam pe zelah puhin a sawisel a ni. 

Wimbledon Tennis-Grand Slam title chuhna lo awm turah All England Lawn Tennis Club chuan Russian Tennis player, World No. 2 ni lai Daniil Mwdvedev leh Belarus Tennis player, hmeichhia World no. 4 nilai Aryna Sabalenka te chu an tel ve an phal ta lo. Serbian Tennis player hmingthang Novak Djokovic chuan, England thiltih dan chu thil nuihzathlak (crazy) tak a ni a, Tennis leh indonain inzawmna a nei lo ve, tiin amah pawhin kum 1999 Balkan War ah indona nasa leh tawrhna rapthlak a lo tawrh leh paltlang thu sawiin, indona a dem thu leh Wimbledon leh zela politics leh sport chawhpawlh chu a tha lo a ni, tiin a dem hle. 

RUSSIA-IN MISSILE TURU A ENCHHIN

Nilaini zingah Russia chuan Inter-Continental Ballistic Missile (ICBM) tha zet mai, khawvel khawi hmun pawh kap pha tur, RS-28 Samrat tih chu R-36 Voevoda thlakna turin,  Plesetsk Military Cosmodrome atang enchhinin Kamchatna Peninsula, NATO sipai lam inchhekna bulah tlain, a enchhin a, hei hi hypersonic glider nuclear warheads pai thei tur a ni. President Putin chuan, hlawhtling taka test chu fakin, "pawn lam atanga Russia himna tiderthawng thei thiltih leh Russia tihchhiat tumten lo hre rawh se..." tiin, a chhuang hle. Hei hi NATO ramte a vauna (threat)-ah an ngaihloh thu Pentagon thupuangtu John Kirby chuan sawiin, "dan pangngai (normal routine) a enchhinna a ni a, Russia chuan thuthlung lo awm tawh angin, an enchhin hmain hriattir kan ni" a ti. 
-CT LALRINAWMA

Ads Section

Powered by Blogger.