"ZARI JAIL DIARY" TIH LEHKHABU TLANGZARHNA A NI TA
(Myanmar rambuai literature lam hawi thuziak "Rulputara Diary" a chhuak thuai dawn bawk.)
Mizoram buailaia jail tang Mizo hmeichhia lar tak Pi B. Vanlalzari'n nitina diary a ziah behchhan in, a bu hming atan "ZARI JAIL DIARY" tia an phuah tak chu nimin chawhnu dar 1 khan Aizawl , Mission veng, Synod Conference Centre-ah Tlangzarhna program hmanpui turin Sir Opa'n min sawm a,chutah chuan Mizoram Chief Minister Pu Zoramthanga'n lehkhabu chu mipuite chhiar theih turin a tlangzarh a ni.
Lehkhabu hi Rs 300 man niin phek 259 a awm a, a chhunga thuawmte chu bung 5 then a ni .MNF President Thuchah,MNF adviser Thuhma, a ziaktu Pi Zari kamchhuak leh he lehkhabu chhiartlak ni thei tura , kawng engkima mawhphurhna la a buatsaihtu Rambuai Literature Specialist tia ka koh thin Dr.Opa (C.Lalawmpuia Vanchiau Ph.D) leh kan veng nu chhuarvawr Dr.Hmingthanzuali Ph.D ten Thuhmahruai an ziak a ni.
Lehkhabu hi Diary neitu Pi Zari tawnhriat leh a chhinchhiah tamtak chu behchhan ni mahse ,Pi Zari Jail Diary hi Mizo Rambuai Literature huanga senglut thei tur chuan kan mithiam chhuanawm tak pahnih in Mizo thu leh hla tuihnang pai turin , Mizo literature bawlhlo Purun sen, Purun var, sawhthing , chi , hmarcha bakah Ajinomoto an telh sak teuh tih a bu ka chhiar phat a tangin ka hre nghal a ni.
Pi Zari hi Mizoram buai lai khan Police Departmentah LDC/LDA cum Typist a thawk thin a, 1975 kum January ni 13 khan Mizoram Police Lalber IGP, DIG, SP te an kahhlum khan chumi chungchang kaihhnawihah man a tawk ta a,man a nih zan ni 14 January 1975 atangin he lehkhabu Zari Jail Diary hi tan a ni.
Man a nih khan hmun hrang hrangah tantir a ni a,damchhung tang tura a chungthu rel a ni ta a, Mizoram New Jail,Assam ram Tezpur jail, Guwahati jail-ah a tang kual a, Lockup atanga a awm lai atangin ziah tan a ni a, tunhnu-ah thawnthu bu ngaihnawm tak mai mipui chhiar theih tura a bu a chhuah tura inbuatsaih niawm takin a tir phat atangin a chunga thil theng a tawrhnate chu chipchiar takin diary-ah a ziak a, chu mai duh tawk loin a vei zawng leh a rilru luahtu thil chi hrang hrang a ziahte chu lehkhabu chulmamtu 2 hian chhinchhiah tlak deuh a an ngaih chu an senglut hmiah hmiah ta a ni.
A ziaktu tawngkauchheh tam zawk hi a lehkhabu ziah a awmzia a bo loh nan khawih danglam loin a ngial a ngan in an telh a, Mizo tawng grammar emaw spelling dik lo tak tak pawh a ziah ang ang a sengluh hmuh tur a awm nual a, hei hian a lehkhabu hlutna a ti nep chuang miah lo a ni.
Jail chhungah hian lehkha a chhiar nasa ve hle a, Bible bakah English leh Mizo lehkha a hmuh hmuh a chhiar thin thu a hriat theih a ni.
Jail a awm chhungin vai tawng hlir hman a ngaih avangin a Mizo tawng pawh a pai hman viau awmin Dr.Thangte'an Book Release function-ah a sawi a,a lainat awm hle mai.Pathian ringtu a nih avangin beidawngin a kun reng lova, hlimhmel taka a awm thin avangin a jail tanpui ten a nunah Pathian a awm tih an hre thei a ni.
Zoram buai laia thil thleng sawi hlawh ber , kum 1975 kum bula Inspector General of Police GS Arya, , Dy.Inspector General LB Sewa, leh Superintending of Police ( CID )Panchapagasen-te chu MNF hnam pasaltha Captain Lalhleia leh a sipai huaisen ten an kah hlum kaihhnawihah chuan Zari chu pawikhawihnaa rinhlelh zingah a tel a, man a ni ta a ni .
Chu chanchin chuan Mizoram chauh a nghawng lova , India ram pumpui a sawi nghing a, a thang khawk a ni.Dam chhung tang tura tih ni mahse kum ruk zet jail bang a zût a,Nl B Vanlalzari chanchin chipchiar taka ziahna ZARI JAIL DIARY hi ngun taka han chhiar chian chuan Zoram buailaia thil thleng mai a ziak a ni lova , mizo hmeichhia kulkawl leh ke kawl buntir chunga hunrei tak a taksa hrenbehin awm mahse a rilru suangtuahna chu khuahkhirh theih a nih loh avangin mipa tam takin an tlin loh tur a tawrhna chu a ziak lang a,Chu a Diary-ah chuan a tawrhchhelnate chhiar tur a awm a, A mizia tumruhna leh hnam tana a in pekna hi kan hmu thei a ni.A Diary chhung thu tam tak hian hnam pasaltha ten ram leh hnam tan theih tawp chhuaha ram an mut thu te, thahnem ngai taka overground atanga lo tang pawl te ch thinlung takin mahni zawn theuhah an lo tangkai hle tih a hriat theih a ni.
Mizo te hi hnam ropui tak nia dingchhuak tur hian Pi Zari diary hian keini hi min au a ni.kum 40 aia tam mah a liam tawh hnuin a thil tawnte hi ngaihnawm leh lunglen thlak takin a ziak a,ram leh hnam hmangaihna kan thinlung chhungah min tuh thar a ni.
Pi Zari hi MNF an rawn sorkar leh khan Police Department-ah tho a hna pangngai chu thawh zawm (reinstate) phalsak a ni.
He lehkhabu pianhmang hi standard size a ni a, a tawk chauh in a chhah a, a bul atanga a tawp thleng indawt thlap a chhiar pawh a ngai chuang lova, Diary a nih miau avangin Bung hran hrang then hrang mahse nitina a thil tawn leh a ngaihtuahna / a suangtuahna a chanchin ziahna tho tho a ni.A bu pumpui in uluk lutuk in la chhiar lo mah ila ka chhiar chinah chuan chhut dik loh leh fiah lo a awm loin ka hria.
Literature zawnga a tuihnang pai tur zawnga ziah a nih loh vangin Mizo Academy of Letters (MAL) in lehkhabu tha leh tha lo an thlan dawna a teh thin Mizo tawng dik , tawngkau chheh mawi leh ziah dan dik tak tak chu kan hmu tlem deuh a, Diary a nih avangin chutiang chu beisei lo ila mifel kan ni mai ang.
He lehkhabu-ah hian a ziaktu irawmchhuak leh suangtuahna tha tak tak hi he lehkhabu cheibawltu rambuai literature lama mithiam 2 hian politics leh Ideology tel miah loin thangthar tan zirbingna neia lehkhabu buatsaih nan an hman tangkai ka ring tlat a ni. @Tluanga Chhakchhuak
Post a Comment