Rev. Dr. Ronald Lalthanliana chanchin kan sawi tur hi a tlangval laia Philadelphia leh New York, USA khawpuia Pathian thu a zir laia a zirpui nula, a hming pum pawh a hriat loh May leh Ruth a zuk hmelhriat a, an chanchin kal zel a ni.

Nula May leh Ruth te hi  kum 1937-a Bible Institute of Pennsylvania, tuna Philadelphia Bible College lo ni taa Tv.Lalthanliana’n  kum khat Diploma Course a zirlai leh a kumleh 1938-a bible Institute of New York (USA)-a Christian Service Medical Course a zir laia America nula pahnih a zu chharchhuahte an ni a.

Lalthanliana pa R. Dala kha Mizorama Kohhran dintirh laia rawngbawltu leh missionary hmasa a ni a. Dr.Frazer ruala Aizawla lo chhuak Mr. Watkin Roberts, Saptlangvala khan Aizawl atanga chhuakin Tuiruang ralah kohhran a din a, chu chu Thado-Kuki Pioneer Mission an ti a. R.Dala chu Saptlangvala thawhpui turin Zoram Presbyterian kohhran atanga missionary tihchhuah hmasa ber niin a rawngbawlna ramah hian Mizoram hmel hmu tawh lovin Tuiruang kamah a boral a.

R.Dala fapte zinga pakhat Lalthanliana hi a pa rawngbawlna hmun Senvawnah kum 1916 khan a piang a, Mizoram hmel hmu lovin a seilian a, a pa hnung zuiin Manipur tlangramah rawng a bawl a, Burma-ah kalin Presbyterian kohhran din a tum a, mahse an lo din tawh avangin Evangelical Free Church of Myanmar a din a, 2005 kum khan khawvel a chhuahsan ta a ni. A dam lai, Rangoona college ka kal lai khan Pastor Lalthanliana hian English Bible, ‘The greatest is love’ tih min pe tak e. Rangoon Mizo chhiatni È›hatni-ah pa chan a chang vek zel. 

A tlangval lai, pawl IX a zirlai, kum 1935 khan  Lalthanliana hian Pathian kohna a hmu a,  Pioneer Mission, General Secretary Mr. H.H.Coleman hnenah USA-a Pathian thu zir a duh thu a hrilh a, Coleman chuan “ Passport dil a, lawngin New York-ah lo kal rawh” tiin thirhrui a thawn a. Lalthanliana chu New York panin a kal ta a, Coleman chuan a lo hmuak a, Lalthanliana hi feet 5 leh inches 10 laia sang, pian tha leh ngo tak leh hmel È›ha tak a ni a, a lo hmuaktu H.H.Coleman pawh hian a lo hai chiang hle a ni awm e. Pa te chenbeh tak , hang chil chel, hnar lian leh var tak turah a lo ngai a ni awm e. A ni Lalthanliana lah hi Kawlkhau pa an sawi ang mai, hmel tha tak, ngo tak leh sar veng vawng, hmel zahawm tak pu a lo ni si a!

Tichuan, Coleman chuan Lalthanliana chu an kohhran  hmunpui Bible Institute of Pennsylvania, Philadelphia-ah chuan Pathian thu  zir turin a dah ta a ni. Hei hi 1935 kum tawp lam a ni.

Bible zirnaah chian Lalthanliana leh May an intawng ta. May chuan Lalthanliana nen inneiha India rama Mizo mo nih ve a huam thu a hrilh thin a. Lalthanliana chuan Mizo hnam la mawlziate a hrilh thin a, thingtlangah phei chuan daikal hun te a la ni a, hmechhia pheikhawk bun pawh an la awm loh thute a hrilh a. Chung chuan May rilru chu a thlaktir chuang lo va, pheikawk bun lova ke lawnga kalte a zir thin a.

An pahnih chungchanga thutawp siamtu chu an Mission Secretary Coleman a ni ta. Lalthanliana chhungte hi a nu hova rethei taka khawsa, Mission-in a buaipui, in leh lo pawh nei lo an ni a. Ani May hi a han tel ve chuan an chhungkaw tan mai ni lovin Mission tan pawh buaipuiawm a nih theih zawk  dan te a ruh lang rawtin Coleman chuan May chu a hrilh ta a ni.

Kum 1936 tir lamah chuan Bible School chu a lut a, kum khat zir Theological Diploma Certificate a zir zo va, a kumleh kum 1937-ah chuan New York- bible college-ah kum khat zir Missionary Medical Course a zir leh a. Kum 1940 tir lamah a haw ta a, tluang takin an kohhran hmunpui leh a chhungte chenna Churachandpur, Manipur a thleng ta a, kohhranah rawng a bawl țan ta a, kum 1940 December thlaah Tripura Mizo nula hmelțha Rongnengi nen an innei a.

Pastor Lalthanliana leh May te pahnih inkara hmangaihna kha hmangaihna mawi leh duhawm a ni a, kawppui an neih ve ve hnuah pawh chuai lovin a la par vul zel a. Kohhran atanga a hlawh tlemte chuan ei leh bar lam leh an fate enkawl nan  Pastor Lalthanliana harsatzia hriatpuiin tuipuiral atangin May hian rawngbawlnaa ngaiin kum rei tak chhung America pawisa a rawn thawn thin a ni.

Pastor Lalthanliana tlangval laia America rama bible a zirlai khan America nula dang hmelhriat a nei bawk a, a hming chu Ruth  a ni a. Mak tak maiin kum 40 chuang zet ral hnu kum 1980 hnu lam daih tawhah he hmeichhia leh Pastor Lalthanliana chhungte hi an inchharchhuak leh tlat mai. An inchharchhuah dan chu hetiang hi a ni.

Pastor Lalthianliana fapa naupang ber dawttu hi kum 1957 khan Burma ramah a piang a, a lo puitlin chuan a pa hnungzuiin evangelist hna a thawk ve a. Canada khawpui Ottowa-a an kohhran inkhawmpui a zu chhim ve a, Sap È›awng a thiam vak lo va, a haw leh dawnin a passport chungchangah  harsatna a tawk ta a, Custom official te chuan an chhaih buai hle mai a.

Nangmah hretu Canada-ah hian hmelhriat pakhat tal i nei lo maw? an ti a. Hmelhriat pakhat mah a nei si lo va, hming hriat pakhat chu a nei a. A pa Pastor Lalthanliana’n a sawi È›hin Ruth tih chiah a hria a, a hming pum pawh a hre lo va. Custom Official-ho chuan an kohhran mi ni ngei tura ngaiin Ottawa khawpuia chutiang hming chu an phek zawn ta a. Tar In, Infirmatory pakhatah chuan Ruth hming pu chu an zawngchhuak ta a. A hming pum chu Mrs. Ruth Peter Hodgin a lo ni a. Telephone chuan an inbe ta a, A sap È›awng kha Burma English tih takah Ruth chuan “I sawi hriat mumal engmah ka nei lo va, Lalthanliana fapa i ni tih chu  ka hre ta e” a rawn ta a, an inchharchhuak ta a ni.

Pi Ruth-i’n suangtuahna pawha a beisei phak reng reng loh a È›hian hlui Lalthanliana fapa hmel a han hmu chu a lawm em em a, a theih ang anga È›anpui a inhuam a, “Ka fapa i ni” a ti a, a passport chungchang a chinfelsak vek hnu chuan an chhungin Canada Ontario-ah a hruai a. Toronto Bible College-ah a luhtir a, Master in Theology a zir zo a, pastor hna thawkin Canada-ah chuan an chhungin an khawsa zui ta a ni.

An thlahtu Mizo missionary hmasa ber Rev.R.Dala atangin an chhung hi Pathian rawngbawltu chhungkua inthlahchhawng an ni a, lang thei lo lamah Pathian khawngaihna hnathawh a lo lang a ni.

R. DALA’N ZOLUTI A TLAWH

Zoluti hunchhung hi kum 1866-1955 kha a ni a. Tuna Cachar District-ah khuan piangin, upa takin Sap ramah a thi a. James Winchester leh Meitei nula inkara piang a ni a. 1871 January ni 23 aÈ›angin 1872 January ni 21 inkar khan Mizoramah sal tangin a awm a ni. 

Zoluti nu hi Meitei a ni a, hming chu Mira a ni. A pa hi Tarapur khuaa piang leh seilian Mera a ni a. An chhungkaw khawsak a harsa ve hle a, khawlaiah chana leh vaimim ilo kanpuah zuarin ei an zawng È›hin a. Mira hi fanu mal a ni a, an retheih avangin silhfen È›haa thuamna pawh an nei zo lo chungin, naupang hmelÈ›ha tak a lo ni chho va. 

Manipur lal inchuh buainaah Mera chu a thi a, a nu Angobi chuan a fanu Mira chu a È›ulpui ta a, hun a lo kal zel a, Zoluti nu lo ni ta Mira pawh a lo tleirawl chho va, kanpuah zuarin Silchar leh a chhehvelah chuan an inphurchhuak ve È›hin a ni. 

Kum 1857-a India sipai hel vanglai khan tlai khat chu Dupatil lam aÈ›angin sipai silai kap ri an hria a, mite chu hlau leh thlabarin an tlandarh sung sung a, Mira pawh mangang thlabarin a tlanchhe ve zel a, a hah lutuk thidang titihin, James Winchester Inah a tlu lut tawl mai a. A chhiahhlawhte’n an lo bawihsawm a, boruak a ralmuang lo nen, khua a thim tawh bawk si nen, an riahtir ta a. A tuk zingah James Winchester chuan a È›hianpa sawmin an va hruai haw a, a nu Angobi hnenah zan lama an riahtir chhan te a hrilh a. A nu Angobi chuan an khaw paho punin Mira chu an lo va zawng beidawng tawh hi a lo ni a. 

Mira chu Sap Inah a riak tih an han hriat chuan, mite’n an lungten a, an kawmserh ta hlawm a. A nu Angobi mangang chuan, puithiamte kovin Sap Ina a riak chu a then thianghlimtir a, chuti chung pawh chuan an È›henawm khawvengte chuan an hmusitin a hmaiah chil an chhak È›huai È›huai È›hin a ni. 

Mira mangang leh zak lutuk chu a nu hriat loh hlanin Barak luipuia zuanthlaka intihhlum tumin a chhuak ta a. Kalkawngah chuan a inngaihtuah a, a riahna Sap pa In zawn a thlen chuan a manganzia leh a thil tawn rapthlakzia chu hrilh țhain a hria a, ngam leh ngam lovin a lut ta rawih a. Mira chuan a tan nun hian awmzia a neih tawh loh thu leh, nupuia a neih duh loh chuan luia intihhlum a tum thu a hrilhtlang ta a. James Winchester chuan a lo khawngaih hle a, Sylhet Pastor an pan a, Mira chu Baptisma chantirin a kutah an innei ta a ni.

James Winchester te nupa chuan, 1866 kum August thla-ah fanu an nei a, a hmingah Mary Winchester an sa a, a Meitei hming chu Jatly Kangmeiza a ni awm a, a pianna khua hi Tarapur a ni bawk awm e. 

Sap rama an hruai haw hnuin a pa pa, a pute'n Scotland ram Elgin Academy-ah lehkha an zirtir a, zirlai 500 rual awmna Public School aÈ›angin 1882 khan HWUC (Higher Women's University Certificate) a dawng. Kum 1887-ah Mr. Innes Howie nen an innei a, 1888-ah fapa Frank neiin rei fe hnu-ah hmeichhia pahnih Molly (1897) leh Peggy (1899) a nei leh a. An fapa chu Indopui I-na khan France ramah kalin a pumah bomb-in a per a, thisen chhuak reh theih loh vangin a thi ta a ni. 
 
Kum 1907-ah Sap Upa leh Mizo naupang a hruai Challiana leh Chuautera te khan an zuk hmu a, 1912 kumah a hnu-a Kristian Tlangau Editor hmasa ber lo ni ta 
R. Dala'n a zuk tlawh leh a ni.

MIZO INCHEIIN LONDON KHAWLAI FAN THU

R. Dala hi Khiangte hnam a ni a, a nu leh pa hming sak dan chuan Ralzadala a ni a, Hmartudaia fapa a ni a, 1884 kumah Thangkama khuaah a lo piang a, 1903 kumah Lower Primary a zir zova,1906 kumah Tezpur khua-ah Forestry zir turin Kawlsapin a tir a, a lo chhuah hnu rei vak lo chu È›helret (Rubber) Rahsi-ah a È›ang.1908 kuma Dr. Frazer Zorama a lo chhuah khan a hna bansanin È›awnglettu-ah a \ang a, Daktawr sap chu a kalna apiangah a zui ta zel a ni. 

England rama R. Dala a awm laiin mipui vantlang hmuh atan, “Mi lu la hnamin khawlai an fang dawn” tiin thler tinah hriattirna an tar a. A en tura mipui pungkhawmte chu chhiar sen an ni lo! R. Dala chu Mizopa incheina dik takin ipte a ak a, diar a khim a, a sam pawh a la meh loh avangin pawhchhuah sei tak neiin a zial a, a pawhchhuah chu hnung lamah a uai zuah a. Mizo puan a veng a, tursing vaibel lian zet hi a zu a. Tin, Pi Theli, Pi Daktawri chuan Mizo nula inchei dan dik taka inthuamin empai a phur a, Mizo kawrchei a ha a, Mizo puanchei a bih a, R. Dala chu zuiin an pahnih chauh chuan kawngpui an zawh dun ta a; kawngpui sir tuakah chuan thlirtu mipui an khat È›hup a, lirthei zawng zawng an chawlhtir a. R. Dala chu Mizo pa hmelÈ›ha ve tawk tak a ni a, a hleitling bawk a, pa pian nalh tak a lo ni vei bawk nen, hmuhnawm an ti hle a ni.

England ram an zin chhung hian, R. Dala hian Pathian thu zirna hun \ha takte a nei remchang thei a, a hun awlah Welsh ram khawpui dang dangte an fan pui bawk a. 

Pu Tlangvala’n Liverpool te, Carnavon thleng a zuk hruai a. Kohhran hrang hrangte’n an biak Ina thuhril turin an sawm sup sup a, Welsh mission rawngbawlna rah duhawm tak lantirtu a ni pah fawm bawk. 

Sap rama a cham chhungin Pathian thu thiam Mrs. Penn Lewis te, Evan Roberts te tlawhin an hnen aÈ›angin Pathian thu kalhmang dik zawkte a rawn pawchhuak a. Zoluti pawh a zuk tlawhchhuak a, Zoluti chuan fa 3 lai a lo nei tawh a; Zorama a awm laia a pawnfen leh puante a lo entir a. “Mizo È›awng i la thiam em?” tiin R.Dala chuan a zawt a, Zoluti chuan, “Hriat chu ka la hria, mahse ka È›awng zak tawh,” tiin a lo chhang a ni. Zoluti te chhung chuan R. Dala chu London museum te, lalber In te an enpui a, cinema an enpui bawk a, London Biak In lian berah an inkhawmpui bawk a ni. 

R.Dala hi 1911 kum khan Mission Veng Kohhran Upa atan thlan a ni a, pianphunga mi vengva sa deuh a nih bakah lehkha chhiar taima a ni a, Mizo babu lian ber Durtlang lal Suaka lo Kristian ve ta nen an inkawp chho va, rualawhna leh țhahnemngaihna nen kum 1911 khan Kristiante chhiar tur thlakip bu chhuah an rawt a, Dr. Frazer-a lehkhabu chhutna khawl tê tak tê, Hand Press-ah chhut a ni ta a ni. Kum 1911 October thla-ah tuna Kristian Tlangau hi Krista Tlangau hmingin chhuah țan a ni a, kum 1912 tawp dawn thlengin R. Dala chu Editor a ni.

Dr. PETER FRAZER

Pu Daktawra, Dr.Peter Fraser hi MD in Surgery a ni a, Wales ram puma Medical hna a thawh laiin a nupui nen an intawng a, an innei ta a ni. A nupui hi zaithiam, music thiam, hmeÈ›ha bawk si a ni a. Pu Daktawra chu Liverpool khawpuia damdawi In lian bera hotu a nih laiin, Pathianni Chawhnu inkhawmah missionary pakhatin thu a sawi a, a en reng laiin, ‘Jesus died for Peter Fraser’ tih a sena inziak a hmu ta a! "Isua hi Fraser aia a thih tak zet chuan Frazer hi Isua tan a thi ang" a ti ta a ni. A hnathawh lian tawk tak chu a bansan ta a, 1908-ah  Calcutta-a Viceroy awm lai khan Kumpinu sorkarin Viceroy Doctor  atan an sawm a, chu hna ropui tak chu hnawlin Mizoramah a lo kal ta a ni. 

Changzawla awm Zoluta chu lo vahnaah a kephah chung lamah mau ro mawih lam tawhin a chhun a, mau them a kephah chhungah a tang a. Zofate tan chuan khei chi rual a ni lo, a hnai hun an nghak ngawt mai a ni. 
Dr. Frazer bial fang a thleng hlauh mai a. Damlo chu tlangval pahnihin a ke an vuanbet a, mau mawih nawi, a tisa chhunga mite a kherchhuahsak vek a, damdawi a hnawih a, È›ha takin a dam. Na pawh a ti mang lo niin an sawi a, a hmutute hrilhfak a tling a ni. 

Pu Daktawra zin h^wng hi kawng lakah dam lo na fê a hmu a, Zai thuai loh chuan a thi mai dawn tih a hria a. A hovin an zâwn ta a, a puanpheikhawk hnuai a rap pawp a, a ke hnuai a durh nual niin an sawi. A bangla a thlen chuan varandaa a È›hu chu a thlanin a bual nasa mai a, “Ka pu, i hah hle mai maw?” an ti a. Ani chuan "Lal Isua Kalvari tlangah a hah em em," a ti mai a ni. A hla duh ber chu, "Lal hna i thawk ang u," tih kha a ni. 

Pu Daktawra hi vawi khat chu a zin a, a lo haw chu an lo hmuak nasa mai a. Sihphir ațanga Aizawl a lo lut chu Bawngkawnah an lo hmuak a, kawnga lo betu an țhahnem khawp a, Bawngkawn a thlen chuan chawhnu dar 3 a pel a ni. Kawn khatin a hmuaktute chu an lo awmkhawm a, kawn a thlen veleh a țhingțhi a, a țawngțai a, "Lal hna i thawk ang u, Lalpa lo kal thlengin, Lal hna i thawk ang u" tih hla an sa a, thu tlem a sawi a, a tlai luat hlauvin kal an rawt ta mai a, kea kal an ni a, mipuiin an zui dul dul a, Mission venga Bangla an thlen chuan ni a tla suar suar a ni.

Sawrkar Sapte chu pisa liana an Club-ah Tennis inkhel an hahchawlh khawm lai a ni a. Chutia mipui kal ri bûng bûng chu en turin Pu Boman Sap (Pi Zawni pasal) chauh khan a va en a. An club-a a lut chu, “E! He Missionary doctor hi tuma’n kan tluk loh chu a nih hi sawrkar thuneihna kan kohkhawm pawhin hetianga tam an pung ngai lo. Chutiang koh awm lova, mahni thua kalkhawm hetiang anga tam Aizawlah a la awm ngai lo, kan va tluk lo em!" a ti a ni. 

Pu Daktawra khan Mizo naupangte tihpuitlin a tum hle a, ‘Mizo tlangval 100 a châwm’ an ti È›hin a, Zirtirtu Sena chuan, “Za zawng kan ni lo deuh, tlangval puanthuah khai 93 kan ni a, kei hi a naupang ber ka ni a, a chawm zawng zawng chu 104 an ni,” a ti. 

Pu Daktawra hi Mizoramah kum li tling lo deuh a awm hman a, hemi chhung hian dam lo singnga (50,000) aia tam a buaipui hman. Eng tik hunah pawh dam lo an awma an koh chuan a hnial ngai lo.

Damlo a lo enkawl dan leh a lo dawnsawn dan avangin mipui a hip nghal hle a, damdawi chu sawrkar damdawi Ina mi aiin an ngaisang a ni. Damlo en te a taima em em a, kohna lam apiangah a kal nghal zel a. Pathian tan È›hahnem a ngai em em a, khenbeh lem te a sem a, a theih ang tawkin a sawi bawk a. Mizote khan damdawi lakna tur saidawium te nei È›hin hek lo, mauthei hi a siam È›euh a, chutah chuan Pathian thuchâng khawlchhut a bel a, khenbeh lem leh thuchang a ni ber. Chung lehkha bel chuanna mauthei chu damdawi latute lo pek nan a hmang È›hin a ni. 

Manipur chhim Senvawn vel Kohhran dinnaa bul È›antu chu Pu Daktawra hi a ni a, a ruala rawn chhuak ve Sap tlangvala an tih mai Watkin Robert kha Crusader Ruben Torre thusawi aÈ›anga piangthar a ni a,Welsh ram harhna khan a nuai leh ta a, ramthim vei Pu Daktawra hi a rawn zui ta a ni. Senvawn vela awm tlangval Lungpauva leh Thangpaia leh Zangena te chuan, “Senvawn leh a chheh velah Pathian thu tuma’n an la sawi ri lo," tih Dr. Fraser an hrilh velah ani chuan Sap Tlangvala a tir ta nghal a ni. Chawngzawl khua zirtirtu Hrânga chu hruaitu-ah a ruat nghal a, Senvawn-ah Chanchin |ha hril turin an lut ta a ni. Senvawn lal ngenna angin a tlangval chawm lai Savawma, Thangchhingpuia leh Vanzika te È›hian pathum an inpe a, Zoram tirhkoh hmasa ber an lo ni ta a ni.

MIZO MISSIONARY HMASA R.DALA CHANCHIN TAWI

Mizo zinga missionary hmasa R.Dala kha Chiauva fa 7 zinga 5-na niin 1884 kum khan Thangkama khua Sihfa-ah a piang a, a pa Chiauva hi a vanglai chuan Hmartudaia tih hiala mi huaisen a nih chawiin a hmingah Ralzadala tiin an sa a,a naupan laiin Aizawl sipai bel nawta inhlawhfa-in Zosapte hnenah lehkha a zir a, 1903kumah Lower Primary a pass a, 1904 kumah Upper Primary a zo leh a.

Sorkara  portdar (tangka chhiar ) hna a thawk Å£an a,1906 kumah Bawrhsap  HWG Cole chuan Tezpur-ah Forestry hna zir turin a tir a, a zir zawhin Å¢helret Rahsi-ah a Å£ang nghal a,hemi kum hian Pathianah harhna changin a piangthar a, “Gethsmena thlan sa kha” tih hla pawh a phuah nghe nghe a ni.  Sorkar hna aia Pathian rawngbawlhna lam thlang zawkin 1908 kum December thla atangin Dr.Frazer leh Watkin Roberts te Å£awnglettu leh Mizo Å£awng zirtirtuah a Å£ang  a,  an rawngbawlnaah a Å£anpui bawk thin. R.Dala hi pa hleitling tak,awmkhauh, hmelÅ£ha leh vengva tak a ni a, kohhran lamah hmasa ber nihna a ngah hle.

1911 kumah Mizoram Presbyterian kohhran  upa  hmasa ber 3 zinga pakhat ni turin  Mission veng kohhranah upa dang pahnih, Rosema leh Darchhinga te nen nemngheh an ni a, hemi kum vek May ni 5 –ah Lianthangpuii nen an innei a, fapa 2 leh fanu 3 an nei. Kum 1911 October thlaah Saptlangvala, Watkin Roberts nen thawk dunin Kristian chanchinbu hmasa ber “Krista Tlangau” an tichhuak tan a, R.Dala chu Editor hmasa ber a ni a, a hnu-ah “Kriatian Tlangau” tia thlak a ni.

1912-13 chhungin Dr.Frazer dam lo England-a a zuk hruai rualin a inzir pah a, hemi tum hian Mizote’n a pa an that a, sala an man Mary Winchester pawh a zuk hmu nghe nghe a ni. R.Dala chuan Sap ram atanga Aizawl a lo thlen hnu chuan Aizawla awm ai pawhin chanchin tha hrila Manipura kal a chak ta zawk a,Sap tlangvala nen tang dunin thado-Kuki Pioneer Mission an din ta a,Senvawnah hmun an khuar a, chuminhnuah Tinsuangah an insawn leh ta a.

1914 kum December ni 26-ah Thado Kuki Pioneer Presbytery hmasa ber chu Saptlangvala, Watkin Roberts hovin Senvonah an hmang a,hemi Å£um hian R.Dala chu Pastor atan nemngheh a ni a,hemi hma hian tumah pastora nemnghah an la awm bawk si loh avangin an zavaiin a rualin an tawngtai a,Pathian hmaah Pastor ni turin an hlan tawp mai a, chuvangin, “A nemnghet tu chu Pathian a ni’ an tih phah hial nghe nghe a ni. Thado Kuki Pioneer magazine siam, kum 1920-22 inkara an tihchhuah, Pu Buanga (Rev.J.H.Lorrain) chilhkhawm, ka nupui pu Pastor Zathanga’n a chhawm ka ti bo, ka dahÈ›hatna ka zawng hmu zo ta lo hi ka va han ui tehreng em!

PASTOR R.DALA KHUALZIN TAWPNA LUNGCHHIAT THLAK TAK CHU!

Tinsuang khuaa an inpui thar chu ni thum chauh an luah hman a Zakradawr Presbytery inkhawmpui hmang turin an chhung zin ta a, a nupui leh a fate  pathum, Lalbiakliani,Lalthanliana leh Lalthuamliana te a hruai a. Inkhawmpui tur palai thahnem tawk takte nen Tuiruang dungah maupum-in an intawlh thla ta dal dal a,hlimtlang takin Maupum chungah chuan mau khuang bengin an zai thut thut a, chhunzan zawma an intawlh thlak hnuah Tubidor khua an thleng ta a. Chu khuaah chuan Kristian unaute an awm avangin an inzapkai a, zan an riak a.Pastor R.Dala te thlen in pa chuan duhsak takin tukthuan chawhmeh atan a sangha rep roh tak chu a chhumsak a, vanduaithlak takin Pastor R.Dala chuan a eisual ta hlauh mai le! A pum a na a, kaw khawhin a tlan ta chhen a, maupum 10 rual lai intawlh thla zingah chuan an ni chu tuipui-suthlah-ah an invuan tang a, a that deuh nghakin an chawl khawmuang a, thiam ang tawk tawka inbawihsawmin tuilumte hian an dep vel thin a, mahse that lam a pan hlei thei ta lo va, 1922 kum Janruary ni 11 chhun dar 12-ah a boral ta mai a! A thihna chhan kha Tuihri (Cholera) an tih hi ni ber awm a ni.

A hnuk a chah fel hnu chuan an inkhawmpuina tur Zakradawr lam panin tap ruai ruai chungin an inlen thlaktir a, tlai ni nemah an  zukthleng a, palai tam zawkte chuan inkhawmpuina tur khua chu an lo thleng hman tawh a.Mipui rualin vaukamah mittui nen hla sachungin  an lo hmuak a, lawm taka inhmuah tumte chu mittui nen an inhmuak ta zawk a! Lalpa rawngbawla fehchhuak,kawnglaka chutia a peihloh san ta thut mai chu a nupui fanaute tan lek phei chuan vanpui khi a lo chim ta emaw tih tur  hial khawpin an mangangin an lung a chhia a,a nupui hrilhai lutuk chu lungchhe takin a tap ruai ruai mai a, an vanduaiin an khawngaihthlak ngei mai!

A thih dawnin amah bawihsawmtu tirhkohte hnenah, “Nangni   naupang mah ula, in Pathian hi a naupang ve lo” tiin a thlamuan a, a nupui fanaute hnenah , “In chanchin tur zawng Pathianin a rel ang” a ti a, a boral ta a ni.

Zakradawr daiah chuan Tirhkoh tlawmngai Tlurhpua chuan Pastor R.Dala ruang chu a paw chhuak a, an thlen in pa Pu Hluna’n ten miah lovin a lo thleng bawk a,tuihri natna tihbaiawm tak avanga thi a nih an rin avangin mite’n an hlau hle a, a zan a zan chuan Pu Hluana kawtah thlan an lai ta chuk chuk a, an vui lian ta mai a!

Chutianga Sap tlangvala nen rawng an bawl duna, ram thim ram thar an sut dawn  lai chuan Pastor Dala chu a boral ta thut mai si a.Zoram mipui an hrilhai hle.A va pawi em an ti vawng vawng mai a,a thih thut thu hian Zoram khawvel a dengchhuak tak meuh meuh va, Mizo thlaphuah thiam  hmingthang Awithangpa chuan Pastor Dala sunna hla a phuah a, rei lo te chhungin Awithangpa hla chuan Mizoram pum pui a deng chhuak ve leh ta thung a, a hun lai kha chuan khawtin maiah hian naupangtethleng pawhin khawlai-ah “ A va pawi em” an ti vawng vawng hlawm a ni.

AWITHANGPA’N PASTOR R. DALA A SUNNA HLA
 
        Aw ka duh tak Dala
        Ka ding leh vei i ni;
        Khawnge i awm?
        Lungngaih aw rawl chhuahin,
        I hming ka ko chiam a,
        Hmar thimpui tlang leiah
        Å¢apin zâi tin ka chhiar.
 
        A va pawi em!
        A va pawi em ve aw,
        Ka sawi thei lo;
        Lungngaih chhumpui angin,
        Ka tan a zing zo ve
        Hmar thimpui tlang te u,
        Vanduai min Å£ahpui r’u.
      

  Lungnaih bilhpuan khumin,
   Å£apin zaitin ka chhiar,
        sumtual ka vel;
        I dam lai nikawlah,
        A liam zo ta si e,
        Hmar thimpui tlangah hian,
        tunge Lal hna thawk ang?

        Chhingkhual kal lai relin,
        tui tin dung maw a zui?
        Thla a famna,
        Kalvari hmangaihna,
        Biahthu suih tawn tumin,
        Ťũr tui a dawn sual e,
        An pai reng zawl chhuah an.

Rev. R.Dala thih thu hian Zoram khawvel a deng chhuak tak meuh meuh a, Hlaphuah thiam Awithangpa’n a sunna hla a phuah pawh Zoram dung leh vangah  hriat leh sak a hlawh a, Pastor R.Dala  a chanchim kimchang, rawng a bawl dan,  a thih dan leh a thihna chuan Zoram khawvel a nghawng dan  te Familia Fanai LalÅ£ansanga ziak ‘Mary Winchester Zoluti Chanchin’ tih lehkhabu-ah chhiar tur a awm.

Pix: The Founder of Evangelical Free Church of Myanmar, and Free Gospel Outreach Bible College. (Rev. Dr. Ronald Lalthanliana & Mrs. Rongengi)   ~HMANGAIHNA CHANCHIN MAK – Familia Fanai LalÈ›ansanga

Post a Comment

Powered by Blogger.