By - Lalremliana Pachuau
He hla hi Pu Lalnuntluanga, Zohmun phuah a ni a, Thanglalmuana hriatreng nâna phuah a ni. Hla thu ang hian, Sipai a ni a, a lo haw kawngah rela a chuang chu thia hmuh a ni a, a thihchhan hriat a ni lo. He hla satu Lallawmawma putea ngei a ni e. TL Muana hi an unauah an mipa neihchhun a ni nghe nghe a ni. A satu hian a sa thiam lutuk mai hi a buaithlak a, a hla thu mawi lutuk phei hi chuan mang a ti ang lek lek zawk hial a ni!‘Sarpui lian nge awmlai si lo ka tuar nêm thei lo ve’
He lai tlar khat lekin thu a sawi tam dân hi ka chhut reng mai! Tiang taka thu funkim tawi si hi ka la hmu meuh lo! Sarthi zawng kan hre ngai a lawm, Sarpui han tih hian a phuahtu lung a runzia a tarlang chiang ngawih ngawih a. Awmlai ni bawk si lo thihna hriatthiam har tur zia rilru-ah a lang a, thinlung taka tawrhpuina min thlen vâwng vâwng mai a ni! Chutih rual chuan kan tlangvala hi engtia thi ta mai nge anih zawhna zawh nawn reng reng kan ngai chuang tawh bawk hek lo!
‘Pheisen darfeng ramchhan ka nau duat laite kha;
Tinkim dawn zo hlimten siang lam hawn relin maw aw’
Ka nau duat laite han tih hnap hian a hril zo mawlh mai! Eng nge chu a nau duat lai chuan a tih, tih pawh hai rual a awm lo. Sipai chawlh la, in lam pantu a nau duat rawn haw hnak hnak tur chu a mitthlaa'n a cham rei tawh em a tin ni! A hmel ringawt pawh a thlahlel tih hi a chiang reng mai.
‘Lirpui runsei khawllian rum vung vung chhungan maw?
Laitha khuai ang chawlin rihtlang min liam san le’
Mahse, beiseina zawng zawng vawilehkhata beidawnna tawpa rawn inthlak ta thut mai chu a lungchhiatthlak lutuk ta tlat! Tu fa chuan nge Rel chu Lirpui runsei khawl lian tihna chang hre tawh ngai a, Laitha khuai ang chawl a chhunzawm mawi nachang hre tawh ngai ni? A va mawiin he hla siamtu ngaihtuahna rilzia mawlh mai hi! Tlangval tisa sar seng sawng thihna sawi nân chuan a mawi thlawt a ni!
‘Aw ka neihchhun ka nau duatlai sakruang ka chul nem maw,
Thlafam dairial channa zan tam pawh liam mah se.'
A nau chu rel chhûngah, a ma puanthuah nghenga muin a thi ta mai kha a ni a! In lamah a thih thu pawh an hre tawh ngei mai. Mahse, a ruang chuan in a lo la thleng si lo a, a thih thu a hriat ațanga ni engemaw zat liam hnuah pawh a ruang bawihsawm a la rem si lo! Chu aia tawrna lo thleng, tawrh leh zualna hmuna kun tir tlawk tlawktu chu a nâ ngawih ngawih lutuk a ni!
‘Thingpuirem khar hawna buan ang pawm ka nuam che aw,
Thingpui ri ruai khar lai hawn zai an rel si lo...
Sakruang chul lovin maw piallei run i rem le’
Kuang chhûngah a nau rual an zalh tawh a, a thihna pawh ni rei anih tawh kha! A rim a chhe tawhin kuang han hawn leh chu a rem lul lo va ni! Mi fate, an naute an thihin duhtawkin an ruang an khawihin an chul thei a ni ngai a sin! Vanduaina a zawnga vanduaithlâk chungchuang ber mai an chunga lo thleng kâra duhthusam puanchhuahna mawi lutuk mai hi a nâ ngawih ngawih a, lairil a fan vawng vawng anih ber hi!
Ngawi la, ngaihtuah nawn leh teh! Helai hlarua hi tuman an hman ka la hre ngai lova, hman ngai loh anih avanga a mawina leh rilna in hmuh hmaih erawh ka remti lul lo! Kuang hi ti takin a lo sawi mawi theih a, ti taka lungkuai leh lungchhiatthlâkin an khar ngai tih tunge sawifiah tawh ngai ni? Zotawng hausakna hi a rilin a lo va mawi thei ngai êm êm ve le! Ruang chhilh tawh chu Police ten thihchhan chhui chian an mamawh bakin an hai hawng tawh ngai em ni?
‘Aw a nâ e min chhingzo awm ang maw thlafam ngaih hi,
Lirpui kiu ruai chhunga silhpuan zial ngheng in maw’ –
Sawi mai aia ril a ni tawh! Neihchhun chânna avangin a tih ngai hauh lo, mitin mai hnenah chona lungrun ber thu a chhak chhuak ta hial a! Chona a zawnga chhan chakawm loh ber mai a chhakchhuak hi tunge chhang ngam ang ni? Lirpui kiu ruai khi tunge hmang tawh ngai le? A va mawiin a va han hriatthiam theih tak êm!
‘Sakhmel chul riai riai a chham ang a zal tûr chu,
Ka dawn sei ngam love aw;
Lunglai min run ngei e; lunglai min run ngei e’ –
Helai chang hi mi vel leh ţhin! Feet ‘6’ hnuaiah mitthi kan zalh chu kan hria. Ţawih ral turin kan phum tih pawh kan hai lo. Mahse maw, a rawn sawi dan mawlh mai khian ka lung a kuai em a ni! Sakhmel chul riai riai han tih kârah hian hmangaihna aw chu mangang takin a au a! Suangtuahna mitthla chu a huatawm ngawih ngawih anih hi! Ngaihtuah thui ngam chi a ni lo tih a hrechiang si a, patling meuh chu awrawl chhuahin vawikhat mai ni lo, vawihnih zet a ţap chhuak ta anih khi!
‘Ka nau duatlai i tel lo chuan engtin nge ni ang le,
Tangka rothangpui leh i vulmawi hawnte hi'
Sipai chuan pawisa an khawl theiin Sawrkar-in engkim a thlawna a dawn tir ṭhin avangin he kan tlangval fel tak hian a hlawh lakte chu inlama a chhûngte an lo nawm ve nan a khawl tih hairual a awm lo. Chung a pawisa khawl zozaite chu a tel lo va an hman a, a awm ve lohna tûra nawmsakna atâna hmanral a ngai ta si hi a runthlak ngang mai. Chu ngaihtuahna a neih laia he hla siamtu dawn han sei tur zia hi ngaihtuah tham a ni.
‘I duh ai ang ram dawn lungruk min hrilh silo,
I tel lo chuan hringnun kalsiam ka relthiam lo,
Ka tawn mangmawlah tal, i lungruk min hrilh rawh...’
Pawisa hmanna tur kawngah lah a nau hian a duhthusam leh a ruahmanna engmah a chhûngte a hrilh hman si lo. Nupui neih nân engzat nge a dah ṭhat ang a, in leh lo din nân leh chhungkaw khawsak nawmna atân eng ang ruamhmanna nge a neih pawh hriat lohna chuan a thihna chu a ti nunrawng zual sauh a! A nau chuan hmalam panna kawngah eng duhthusam nge a neih tih hriat a chakna chuan zan tam a timangang a, a tawpah phei chuan zah pawh dawn zo lovin, mumang lamah tal min hrilh mahna tiin a nau a au ta hial anih hi!
‘Ka bungdawntuai thlafam chan zawng tlangtin dengkim ngei maw,
Pheisen darfeng ngurpui lallian chawimawina nen;
Sakruangah pârmawi leh rimawi tinrêng te nen;
Sakruang hma an hruai e,
Pheisen darfeng rual ten;
Vohbik chawimawina te khuanu'n malsawm rawh se....’
A va tlawm tak êm ve aw! Chapopui tham thihna lo thlengin chawimawina sang ber ber a dawn zozai a ngaihlutzia hi chapopui tham zawng a tling hle si a. Mahse, Vohbik chawimawina chu Khuannu malsawm dilna-in a thlah ta zawk a ni!
He hla hi engtikah mah a chuai tawh lovang a, thangthar hla siam ṭhin zingah a thlûk lama mawi lungkuai leh hla rua lama mawi dangdai phuah chakna chu favang thlifim ang maiin lo thaw heuh heuh rawh se! Khawi lai thu phuahchawp lutuk, Literary Value nei hauh lo ngaihsanna pawh he hla hmang ngei hian ṭhiahin lo awm mawlh rawh se!
Post a Comment