Vanlalsanga Tochhawng
- Khawbung.

KHAWVEL RAM ROPUI UNITED STATE OF AMERICAKhawvel ram ropui berte zinga mi, Indopui 2-na azawh hnu leh, British sawrkar laka hnam tin leh ram tin ten zalenna an neih dawn pawh a, ram tam tak te chakna hnar lo ni tawh USA hi khawvel History ah hian a reh leh tawh ngai lo vang. Ram tam tak lo chhan chhuak a, tun huna ram ropuia hlâng kai ṭhin tu chu USA(America) ram hi a ni kan ti lo thei lo a ni. Kawvel hmun tam taka sipai chakna leh sum lai pâi hmanga rorel mêktu USA- kan tih hi N. America khawmualpuia awm a ni a. A ram zau zawng hi Sq. Km. 93,72,614 vela zau a ni a. Mihring pawh maktaduai 330 vel cheng mek anga ngaih a ni. An ram hmar lamah Canada, chhim lamah Mexico, chhak lamah Atlantic Ocean, thlang lamah Pacific Ocean ten an ri a. An ram khawpui ber chu Washington DC a ni a, a khaw lian ber erawh chu New Yourk a ni daih thung. New Yourk hi an ram chhak lam pang Atlantic tuipui kamah a awm a, khaw ropui leh nuam, hming thang tak a ni a. Hei lo pawh hi khawpui lian leh ropui tak tak hi an nei nual bawk a ni awm e.


An ram hi Christopher Columbus-an lawng hmanga a hmuh chhuah a ni a, amah hi Spain ram aṭanga khawchhak lam ram tlawhchhuah tuma zin a ni na a, enge maw tih lêk ni, khawthlang lam panin a kal ta daih a, chutah chuan he Central America kan tih hi a zuk hmu chhuak ta hlawl mai a ni. A hmuh chhuah hnu rei loteah Spain lalte chuan Central America leh South America pumpui chu an la a, an thuhnuaiah an dah nghal a ni. Tichuan Chanchin Ṭha an hril nghal bawk. Spain ram aṭanga Chanchin Ṭha dawng an nih avangin Roman Catholic kohhran chu an din ve nghal zel a, kâr lovah Kristian tam tak an lo awm a, nunphung khawsak a lo zia awm ta zel bawk a ni.

Kum zabi 17-na bul lam aṭang khan Britain leh Europe ram ṭangte in North America-ah hian mi tam tak an pêm a, chung mite chuan America ram khawchhak lam tuifinriat kamah awmhmun an khuarin an inbêng bel ber a. An lo tam deuh hnuah awm nghehna hmun (colony) sawm leh pathum laiah an khawsa a, a tam ber chu Britain ram aṭanga pêm an ni. Chumi hnuah chuan Britain sawrkar thuneitute chuan khawvel hmun danga an ram (colony) mite an awp angin an awp zui ve ta a ni. Chutia Britain sawrkar hnuaiah rei tak an awm hnu kum 1776 nipui lai khan declaration of independence draft-na Philadelphia khawpuiah an nei zui ta a ni.


He khawmualpui an hmuh chhuah tirh hian ram ruak a lo ni bik ngawt lo mai a. Chhim lamah Red Indian, hmar lamah Eskimo hnam te an lo khawsa tawh a. Tin, he khawmualpui an hmuh chhuah hi a ram a lo á¹­ha bawk a, khawvel ram hausa a ni a, mipui an pem lut ruih ruih mai a. Christopher Columbus-an a va luhna state kha tuna Virginia hmun khu a ni a, a hmuh chhuah tirh lai hian vawihlo (tobacco) chi a tam em em a, a tui em em bawk. Chuvangin cigarette tui leh man to kan tihho pawh hi he state aá¹­anga siam chhuah vek hi a ni awm e. USA khu a tir takah chuan colonies 13- a ni a, an president hmasa ber chu George Washington-a a ni a. Tunah erawh chuan state 50- inzawm khawm niin United State tiin an lo invuah chho ta a ni.

An ram state hrang hrang te hi lo hmelhriat pui ve teh ang. Albama, Alaska, Arizona, Arkansas, California, Colorado, Connecticut, Deaware, Florida, Georgia, Hawaii, Idaho, Illinois, Indiana, Iowa, Kansas, Kentucky, Louisiana, Maine, Maryland, Massachusetts, Michigan, Minnesota, Mississippi, Missouri, Montana, Nebraska, Nevada, New Hampshire, New Jersey, New Mexico, New York, North Carolina, North Dakota, Ohio, Oklahoma, Oregon, Pennylvania, Rhode Island, South Carolina, South Dakota, Tennessee, Taxas, Utah, Vermont, Virginia, Washington, West Virginia, Wisconsin, Wyoming te an ni a. USA hi District of Columbia chhiar tel chuan states 51- an ni. Tin, an ram flag a Arsi awm zat hi an rama State awm zat a nih avangin, an flag-a arsi awm zat hi 50 a nih avangin state 50 an ni pawh kan ti thei awm e.


USA hi khawvel sawrkar ropui leh hausa ber, thiltithei ber a ni mek a. President form of Democratic Government an ni a. An ram president lar ber ber te chu- Abraham Lincoln, D. Roosevelt, John F. Kenedy leh tuna Donald J Trump a te hi an ni awm e. Heng mite avang hian khawvel ram hausa, sipai leh ralthuam ngah ram an ni a, Russia pawhin an ngam tak tak thei rih lo chu a nih ber hi. An President hian Veto power anei a, a veto power hmanga thil a tih tawh chuan duh lo mah se, khawvel hian an pawm angai a ni ber a. Lungthlu lo zet chung pawn anin a tih chuan tih loh an hreh em em ṭhin bawk a ni. Khawvel sawrkar leh ram tam tak tena an entawn, an ngaih chân, an hlauh em em ram an ni mek bawk.

An president hian Air Force one a nei a, helicopter pathum hi a private car neih hmiah bawk a, President nupui hi "First Lady" tih an ni leh bawk. Tin, president car hi "The Beast" tih hming vuah a ni a. Ralthuam ṭha leh tun lai ber bera thuam anih vangin, tuboh leh chem tum nen ngawta táwng chi chu a ni hauh lo ang le. An president chenna in "White House" tih niin, hetah hian ro an rel nasa hle a, an thupuan chhuahna hmun a ni nghal bawk. He in hi a gate aṭang leh inchungah te, a chheh velah te hian ralthuam chang kang tak tak dah vek an ni a. Luh ruk emaw, bomb hmanga beih ngawt chi chu a nih loh hmel hle bawk. Tin, White House leh an sipai hmun pui Pentagon hi an im thlun zawm tlat bawk a. Pentagon hi white house aṭang an thunun tel bawk a ni.


An ramah hian sakhuana a zalen em em a, Kristian ram an ni a, an ramah hian 1% vel chu Juda mi leh sa te awmin, heng juda mi leh sa te hi an ram thahrui pawimawh tak te an ni mek bawk. An pawisa (Dollar)-ah pawh "In God We Trust" tih an ziah tel hial vang aniang, an sum leh pai hian khawvel chungah ro an rel theih ni. Anihna takah chuan Columbus-an a hmuh chhuah lai bawr khan, Khawthlang lamah kohhran siam ṭhatna hluar lai tak leh, Harhna a thlen chiam hun lai a ni a. Pathianin khawvel chunga rorel turin amite a tir a, chumi thlah kal zel chu an lo nih bawk avangin, Harhna hi ngaih nep tak tak theih a ni ngai bawk hek lo vang. An ram president kutah hian khawvel himna leh him lohna hi a awm reng a, tuna President Donald Trump a kut dinglam hian USA a hûm a, a kut veilamin khawvel hi a hûm tel bawk tih zawngin sawi ila kan pawm thiam tho vem?

An ram leilung hi hausa hle a. An chakna te, hausakna leh finna avang hian khawvel ram tin hian chibai a bûk a, chuta karah, Israel te nena an in thlun zawm tlat hi Kristian te vanneihna leh, Khawvel Sana pui chu Israel te tih ni mah se, Chu sana thunun tu chekri tlak tlak chu USA hi a ni tih loh rual a ni lo vang. Russia leh China hian an ngam ve viau a, a bak ram dang hi chuan an cho teh chiam lo ni pawn alang. Khawvel ram tam tak hi sipai hmangin an awp hnem hle a. UNO meuh pawn a duh ang thâlin a ti ngam bik rih lo chu a nih ber hi. Hetih mek lai hian Research an beihnaah US mihring maktaduai 330 velah Mingo (White) ho an tlahniam hle a, non-Hispanic White chu 0.2% in an tlahniam a, 60.7% erawh an la hauh tih a ni. Kum 2010 ah khan White hovin 63.9% an la hauh. Kum 2016-2017 inkarah Asian chu 3.1% in an pung chhova, maktaduai 22.2 an awm. Hispanic erawh 2.1% a pungin, maktaduai 58 an awm a; Mihang (Black) ho chu 1.2% a pungin, maktaduai 47.4 an awm bawk. (Source- CT Lalrinawma thu ziah, Dt, 21,6,2018; Special Report Newst).

Ralthuam siam chhuah lamah an á¹­hang duang em em a, an siam chhuah tam tak hi khawvel ram ropui tak tak ten an lei reng bawk a ni. Mahse thil pawi tak chu, an siam chhuah apiang an tlang zarh nghal zel a, Russia in a khingpui berin chutia á¹­ha tak tak a siam tak siah chuan tih ni awm takin, anin a tih chhiatna lam tur a lo siam ve nghal zel bawk a ni. India ram nen chuan in ang lo heih heih tak a ni. Heng thil zawng zawnga kan ngaihtuahna lut thuk se tih ka duh chu.


Obama khan USA hi a lo pawngsual nasa hle a, Kristianna a ti bawrhbang a, Krista lalna ramah ngei khuan Krista tih tlawmin a awm a, White House-ah meuh Isuan lalna leh hmun a chan loh hnuah, dodalna leh beihna nasa tak karah Donald John Trum-a chu rawn langin, USA rawih chhe mek chu anin a rawn tung ding ta zar zar mai a nih hi. Keima mimal ngaih danah tak chuan, ISIS- ho kha ti taka an lo len chhan leh chak chhanah khan Obama kha a inrawlh turah ka ngai nghet bur mai a ni. A chhan chu USA in á¹­anpui lo ni se chuan khatiang khawp khan sum leh pai, ralthuam lamah khan an lo inchhek muk lovang, chuta chhapah, Obama hun lai khan an tu zal thei lo kha a ni a. Trump- puia a rawn lan ve chinah chuan a zal hian an zal raih a, tunah chuan an hming pawh sawi tur avang ta hle mai.

USA hi an hmuh chhuah tirh leh an vawiin hun inkar chu lei leh van anga kar hla tak a ni tawh a. An ram History hi ngun taka en chuan, eng vanga heti taka ram ropui nge an nih chiah ang le? Kei chuan chhan dang awm theiin ka hre lo. A ram leilung á¹­hat vang emaw, an hruaitute á¹­hat vang emaw lam aimah chuan, an rorelna khawl sang berah Pathianin lalna leh thuneihna a chang tlat a, khawvela thuhriltu ropui leh lar tak tak kan tih pawh hi khuram a mi te deuh vek khu an ni bawk. Chanchin á¹­ha in hmun laili a chan lohna leh, dodalna nasa tak ram reng reng chu an ropui tak tak thei ngai lo a ni tih i hrereng ang u.

America-in England atanga zalenna a hmuh khan heng mite hi an ram Constitution(danpui) duangtu leh a lungphum phum tute an ni an ti á¹­hin. An ram chu Pathianah an innghah zia tilang turin President an lakluh dawn in Bible chungah kut nghatin thutiam an la á¹­hin. Tin, an pawisa(dollar) ah pawh Pathian an rinzia tilang turin "In God We Trust" tih a chuang kalh bawk. Tun dinhmuna America ropuizia leh thiltihtheih zia chu kan hre vek awm e. Khawvela Missionary tirchhuak tam ber an ni thei te hi an ram ropuina lungphum leh innghahna a ni kan ti lo thei lovang. Ram ropui America kan tih fo thin lungphum innghahna chu Lalpa a nih tlat avangin, Kan Pathian hian a chawimawi nasa em em a ni.

Thubelh:
USA-ah hian zohnah thlak pawh an awm ta nual mai, a tam ber chu Refugee a vanga awm an ni a, hna avanga awm pawh an awm nual bawk. Tunah hian communication lian tak din tham an awm tawh a, an ding mek bawk. A tam zawk chu Myanmar lama kan zohnah thlak puite an ni a. Heng communication pawl lian tham ve tak dintute hian zohnah thlakte in pumkhatna lam an uar leh zual niin alang, alawm awm á¹­hin. Mizoram lam zaithiam tam tak zuk kalte pawh hi anni ho sawm chhuah an ni a, an ram hausak zar zo in, annin an kalna tur leh an cham chhung senso an lo tum sak á¹­hin bawk a ni awm e. USA lama zohnah thlak awm te Pathianin awm puiin venghim zel mawlh rawh se.


Tin, USA-ah hian filmstar nalh tak tak te, Chicago khawpui leh New Orleans-ah te, Dallas-ah te, Hollywood filmstar nalh leh hmelá¹­ha tak tak te hi hmuh tur an awm a ni. Hollywood hmunpui a ni mek bawk. Amah Pu Woody Guthries-an hla a alo sak á¹­hin ang in, "He ram hi kan ram leh i ram a ni a, he ram hi i tan leh ka tana siam a ni. New York aá¹­anga California thliarkar thleng hian lui leh tui zawng zawng te hi i ta leh ka ta a ni," tiin an lo zai hlerh hlerh anih kha. Chuvangchuan, he ram ropui tello hi chuan khawvel chanchin hi a kim thei lo a ni ber e.

( Thu lakna hi tam tak anih avangin a fuh fel tawk lo anih pawn comment lamah sawi ni se, tin, an ram chanchin dang te, an President hrang hrang te chanchin pawh rem chan dang zelin sawi leh kan la tum dawnnia. Sawi fuh loh leh dik tawk lo te emaw, sawi belh duh nei kan awm chuan comment lamah hian han sawiho zel i la.)

Post a Comment

  1. A van tha em, GOD bless America tih te hi an tawngkam uar a nia

    ReplyDelete
  2. Thanks for your post. I’ve been thinking about writing a very comparable post over the last couple of weeks, I’ll probably keep it short and sweet and link to this instead if thats cool. Thanks. Lifeguard recertification

    ReplyDelete
  3. This Panasonic, on the other hand, still goes on as if it's brand new and braun 3040s manual a very nice & clean shave every morning. And most importantly it's very fast and causes no irritation to my face.

    ReplyDelete
  4. Yes i am totally agreed with this article and i just want say that this article is very nice and very informative article.I will make sure to be reading your blog more. You made a good point but I can't help but wonder, what about the other side? !!!!!!Thanks سهام 20 متری

    ReplyDelete
  5. Hard Money Lenders in California

    you get the best hard money loan rates from California private investors who close loans fast.

    ReplyDelete
  6. His team does a top-notch job, in a reasonable amount of time wainscoting near me

    ReplyDelete
  7. Job searching is the most important extracurricular activity for college seniors. Follow these tips and you will thank yourself later, with an offer letter in hand. https://dynamichealthstaff.com/jobs-in-dubai-for-nurses

    ReplyDelete
  8. Garage Door Installation
    Your One-Stop Garage Door Shop is truly a lifesaver! The extensive range of high-quality garage doors and accessories, coupled with their expert advice, made choosing the perfect door for my home a breeze. The professional installation service was the cherry on top. I highly recommend them for all your garage door needs

    ReplyDelete
  9. We recently hired Painters Greensburg for a residential project, and we're thrilled with the results. The team was efficient, tidy, and the quality of their work exceeded our expectations. If you're in Greensburg, PA, and need painters, this is the company to choose!"
    Painters Greensburg, PA

    ReplyDelete
  10. i never know the use of adobe shadow until i saw this post. thank you for this! this is very helpful.
    Lifeguard recertification

    ReplyDelete

Powered by Blogger.