Ar chungchang kan hriat tur pawimawh thenkhatte lo tarlang ila:
AR VULH DAN HRISEL LEH THA
1) Ar taksa lum zawng                       :           100 (99.5 – 1.2.2)0 F

2) Minute tina thawk ran zat           :           15 – 30

3) Minute tina mar phu zat              :           120 – 160

4) Artui keu hun chhung                  :           Ni 21

5) Ar nu tui theih hun                       :           Thla 6-8 a upa (Layer tha chu thla 4-ah pawh a tui thei)

6) Arpa chi thlah theih hun             :           Thla 5-6 a upa

7) Artui rih zawng                             :           59g (Average)

8) Ar thang lai lum duh tawk          :           21°C (17-25°C)

AR IN HMUN THLAN



Hmun rualrem leh thengthaw thlan thiam a tha.
Khawpui chhung mihring bitna hmunah sak loh tur. Midangte tan a hnawksak thei a, tin, natna laka ar venhim a harsa bik.
Khawpui atangin a hla lutuk tur a ni lo va, tui leh kawlphetha awlsam leh tlawm taka lak theihna hmun a ni tur a ni. Khawpui atanga a hlat lutuk chuan ar chaw leh chakkhai lamna a hautak a, artui leh ar hralh a buaithlakin a hlawk tawk loh phah thin.
Inkal pawhna kawng tha tawk a awm thei tur a ni a, a theih hram chuan Ar farm-ah lirthei a lut thei tur a ni.
Mipui pun khawmna hmun leh riva tamna hmun atangin a hla tawk tur a ni bawk.


AR IN SAK CHUNGCHANG A HRIAT TURTE

Ar in sa tur chuan heng a hnuaia mite hi ngaihtuah chunga ruahmanna siam a tha.

AR VULH DAN HRISEL LEH THASik leh sa/ khaw awm dan
Ventilation
Boruak hnawn dan (Humidity)
Eng pek chungchang
Ar in chhuat zau zawng
Ar chaw pekna
Tui pekna
Ar vulh dan (System)
Ar in hawi zawng (Orientation)


Temperature/ Khaw lum leh vawt: Ran dang angin ar hian thlan an nei thei lo va. An taksa/ vun aia ar in chhung boruak a lum chuan an taksa lum tidai turin ar-in nasa takin a tuar a, an thih phah thei a ni. Vanneihthlak takin Mizoram hmun tam berah chuan khaw lum lutuk 37°C aia sang kan nei lem lova, thlasikah pawh ar tan a nuam tawk viau. Ar tana chawh rualin 15°C vel hi boruak nuam tawk a ni a, 10-20°C te pawh a nuam tawkah a pawm theih tho a ni. Hemi hre reng hian ar in a tul huna tih lum a tih vawh theih dan ruahman thiam a tha. Ar in chung ah Asbestos hman hi rangva aiin a tha a, rangva kan hmang a nih chuan lum lutuk leh vawt lutuk ven nan ceiling siam a tul a ni.

Ventilation: Ram lumah chuan ar in bang chu hniam te, 2 ft vela hniamin an ping a, a bak chung lam zawng chu wire-net emaw, phelsep/phakrak tahin emaw ventilation an siam mai thin. Chu ventilation ah chuan a tul huna khar theih turin parda an khai mai thin. Ar in chhunga ar ek rimchhia leh an thawk chhuah boruak lum leh pawn lam boruak tha an inthlakthleng reng theih nan ventilation tha tawk siam a pawimawh hle a ni. Ventilation a that loh chuan ar-in natna, respiratory disease chi an vei hma bik thin. Mizoramah chuan ruahsur a awn em avangin ar in Skarting tihsan a tha.

Humidity/ Boruak hnawn lam: Mizoram-ah chuan boruak che vel a thain boruak a zangkhai tlangpui a, hemi chungchangah harsatna hranpa hmuh tur vak a awm lo. Boruak hnawng leh uap churh mai (fur lai) chu ar tan a that loh ang bawkin boruak ro lutuk leh khu rum rumin (thal laiin) ar a ti hrisel lo thei tho va. Ar in chhung hnawn lam chu 40-60% R.H a ni tur a ni.

Ar in eng pek chungchang: Rualkhai taka ar in chhunga eng chhit hian pawimawhna tak a nei a, ar in a eng chu a rualkhai tur a ni a, a thim bik leh eng bik lutuk lai a awm tur a ni lo. Ar in chhuat 5 sq. ft en tawk tur in 1 watt electric bulb a tawk a, hei hi a chhuat atanga 2m vela sanga khai tur a ni.

            Ar note pianghlim chu ni tin darkar 23 eng pek a tha, darkar khat thima dah ve hian zan thim awmzia a hriattir ve a, tin, electricity awm loh thutah an chi-ai lo nge nge a ni. Tichuan, ar te ni hniha upa a nih atangin kar tin darkar khat zela tihniam/ titawi hret hretin kar 20-a upa an nih hnuah chuan ni khatah darkar 12 eng an hmuh hi tawka ngaih tur a ni. Ar tui lai tan ni khatah darkar 16 eng an hmuh a tawk a, ar pa, chi thlahtu chuan ni khatah darkar 10 eng an hmuh hi tha tawka ngaih a ni bawk.

            Electric bulb var hi a larin a tha ber a ngaih a ni a. Tin, 2.1 m a sanga khai hi a tha ber a, bulb inhnaih zawng chu 3.15 m vel a ni bawk tur a ni. Hei hian electric bulb watt khat zelah 0.555 sq.m a zau vel atan a tawka ngaih a ni a (1ft – 0.3 m). Electric bulb te tihfai fo leh a khuhna, reflector tha hman hi thil pawimawh tak a ni.



Ar chhuat mamawh dan: Ar upat dan azir leh an len leh tet azirin ar pakhat tana hmun zau zawng a inang lo va, a hnuaia entir ang hi an hmun mamawh dan tlangpui chu a ni.

Ar pakhat zel hmun duh zau zawng

Upat lam (Kar)Hmun zau lam (sq.m)
Ar pum te chiPumraw lian chi
0 – 8.7 (aia zim lo).7 (aia zim lo)
9 – 12.95 (aia zim lo).95 (aia zim lo)
13 – 201.9 (aia zim lo)2.35 (aia zim lo)
21 leh a chunglam2.3 – 2.8
(2.5 sq.ft to 3 sq.ft)
2.8 – 3.7
(3 sq.ft to 4 sq.ft)



Ar in hawi zawng: Ar in chu dung leh vang neia sak a ni tlangpui a, ar in vang zau lutuk chu ar in chhung uap leh inup nasat avangin ar tan a tha lo thin. Ar in sak hawi zawng hi ar in chhung boruak lum leh vawt chungchangah leh ar hrisel nen thil pawimawh tak a ni a, a bikin Mizoram sik leh sa (climate) leh thli leh ruahtui tam dan hre renga ar in hawi zawng ruahman a tha. A tlangpui thuin ar in dung lamin chhak leh thlang a hawi hian thlasikah ni zung a dawng thain nipui laiin a dawng tlem deuh a, sak dan tlangpui pawh a ni.

Ar chaw pekna leh tui pekna hmanruate: Ar hi ni khatah tum hnih chaw pek a ni tlangpui a, tui erawh chu an duh tawk in tur chhawp reng mai a ni thin. Ar hi chaw chuk paha thai darh chi leh an chaw thlan paha chuk per chi an ni a, a chaw pekna in a zir loh chuan a baw darh teuh thei a, tul lova nasa taka sum ralna a ni thei a ni. A tlangpui thuin ar chaw pek nan chuan rangva khawr kum sei it et, a hun kanna ke nei, ar lu leng tawk vela thirzai khawnga daidan thliah thliah hi hman a ni ber a. Ar (lu) len dan azirin a len dan inang lo chi thum siam a ni ber.

       Ar tui pekna chi hi chi hrang hrang a awm a. Automatic Drip Waterer (Fountain), Channel Type Waterer leh a chhuata hun chi Waterer- te a ni a. Ar tui pek chungchanga hriat tul tak chu a tharlamin a thianghlim tur a ni a, a put chhuak (leak) theiin, ar tihbuak theih loh a ni tur a ni. Ar in chhung huhin boruak a tihhnawng a, natna hrik a pungin boruak chhia pawh a titam thin.

Source:
                  1)  Farmers training manual in poultry farming, issued by Information Wing, A.H & Vety Department, Mizoram
                    2)   Animal Husbandry, G.C Banerjee, Eight editions.

(Ziaktu: Dr. Lalhruaitluangi Sailo, Core Faculty (Vety) SIRD, Mizoram)

Post a Comment

Powered by Blogger.