‘Chawngkhum dan tlâng huat loh’ tih á¹awngkam lo chhuah dan
Nimin chu U Denghnuna nen Mafaa te inah kan va lệng ve a, kan thiam ang ang Mafaa nu khawhar hnem dan kan va zawng ve a ni.
Mafaa nen khan kan inkawmhnai lutuk lo va, ka hriat ve chinah chuan mi nelawm tak leh kawm nuam tak a ni. Pu R. Zuala thuziak a lakhawmna bu, ‘Khawithlar’ kha kan inhmelhriat á¹anna chu a ni a. Kha lehkhabu-a thu chuang, ‘Mizo Nunphung leh Zu’ kha á¹ha ka ti a. Khatiang tluka kan pi leh puten zu an hman thiam dan sawifiah leh chuan ngaihna awm lo niin ka hria a. Missionary hmasate leh Kristian hmasate ngaihdan leh zirtirna dik loh avanga heti taka zu kan buaipui tâk chhan leh dan pawh a sawifiah chiang hle a. Tun hnu-a zu chungchang ka ziaka ka thulâkna ber a nizui ta a, Pu R. Zuala leh Mafaa chungah ka lawm em em a ni.
Heng a thuziak aá¹angte hian Pu R. Zuala ngaihtuahna rilzia leh thuziak a thiamzia a lang a. Mizote hian a phû anga chawimawina kan pe lo ni-a ka hriatthu te pawh ka sawi á¹hin a. Mafaan hetiang mi a rawn pho chhuak hi a fakawm ka tih thu ka sawi bawk á¹hin a ni.
Mafaa nu, Revd Chuauá¹huama thuziak an dawnsawn dan ka zawh chu, nâ an tihzia thuin min chhâng a, chu chuan ngaihtuahna min neihzuitir ta a ni.
Mi tam ber ngaihdan chuan Pu Chuauva thuziak hi Mafaa tham lohna leh diriamna niin a lang a. Amah ngaisangtute leh amah Pu Chuauva ngei pawhina an insawi fiahna hi mi dangte hi chuan an pawm lo a ni. Hetiang thuziak hi mi pangngai tih atan pawha mawi lova ngaih a ni a, Pathian rawngbawl mite tih atan phei chuan a inhmeh lo zual a ni.
Pu Chuauva hi thluak á¹ha leh mi thiamthei chungchuang a ni a. A thiamna te, a tawnhriat te leh a zirchhuahna hmunten an zir bawk avangin mi tam tak ngaihsan a hlawh a, an chungen a ni. Hetiang mite tan hian mahni pawh inngaihsana mi dangte hnuaien pawh thil awm thei tak a ni.
Lal Isua zirtirna aá¹ang khan chapo á¹hat lohzia leh inngaihtlawm a á¹ulzia kan hria a. Ringtute bâkah Pathian rawngbawltute nunah chuan inngaihtlawmna chu a lang ngei tur tihna a ni. Hemi kawngah hian Pu Chuauva hi kan duhkhawp lo tlâng deuh chu niin a lang.
Kan Pathian thu chuan, “I thinrimna chu nîin tlâkpui suh se” a ti a. Mi dang tu nen pawh innghirnghona nei ila, ni tlâk hmain kan inrem ngei tur tihna a ni. Pu Chuauva hian Mafaa a hriatthiam lohna hi a lo pâi reng a, chu chu Pathian thu nen a inmil lo va. A thil pâi a rawn khawrh chhuah hun hi a fuh lo bawk a ni.
A thuziak hian nghawng duhawm lo tak pahnih a nei bawk a. Mafaa chanchin ngaihsanawm tam tak sawi chhuah phahna a nih rualin a tlin loh vena te á¹ul lo taka sawi chhuahna hun a rawn hawng a ni. Mi tam takina Pu Chuava nihna ni-a an hriat an ngawihpui mai á¹hin kha amah hian a rawn lanchhuahtir a, chu chu ama tan tak hian a á¹ha lo a ni.
Hei hi ‘Chawngkhum dan tlâng huat loh’ a tih chhan nena inkungkaih a nih thu lanchianna a ni. He á¹awngkam hi kan thusawi dik tak a nihna ang ang leh a ruh lang râta sawia kan thusawiina min rawn vuaklệt leh theih tur vện nana indelhkilhna ni berin a lang a. Kan sawi tâk ang khian Pu Chuauva hian tun hma lama Mafaa nena thu inchuh an neihnaa mi ngaiha chak lo zâwk a nihna kha, Mafaa dam laia sawi chhuak leh si lova, chhânglệt tur a awm tawh loh hnu-a a rawn ti chhuak leh hian a sawi huna a sawi ngam loh sawi chhuahna remchangah a rawn hmang ni berin a lang.
‘Chawngkhum dan tlâng huat loh’ tih á¹awngkam lo chhuah dan
‘Chawngkhum dan tlâng huat loh’ tih á¹awngkam lo chhuah dan hi Lalzama Sailo leh Brig. Ngurliana Sailo lehkhabu, “Kan Ram”-ah hian chiang takin a lang a, a bu-a a awm ang angin ka han chhuah e:
LALHLEIA : Vanpuilala thih chuan a fapa Lalhleia hi a la têt em avangin a upate zinga mi, an bawi lalte ni bawk Chawngkhuma leh Khawthangvunga te hian khawtlang rorelna lam chu an kaihruai ber a ni. Chawngkhuma hi a fingin a fel a, a huaisen bawk a, Lalhleia puitlin hma zawnga lal aiawha roreltu ber a ni. Chawngkhuma finzia leh khawtlang a hmangaihzia kan hriat theih nan kawng khat chauh han sawi ila. Vawikhat chu lal ina zu chhim tura lo kal nu pakhat hi, upa zu rui, fiamthu duh deuh mai hian, “E! a mal a var mang e” tiin a pawnfen a lo hlîmsak a. Chu nu chu a thinur ta a, lal leh upa hnenah chuan a khing ta a. Chawngkhuma chuan, chutia upa zu rui, fiamthu thawh mai mai han chawitir chu È›ha a ti si lo va, ama È›hian (Chawngkhuma È›hianpa) pa hnenah chuan heti hian a hrilhru ta a. Nakinah kan nu hi zu chhimin a lo kal ve ngei ang a, a pawnfen lo hlimsak ve la, kan nu thinur chuan lal leh upa hnenah a sawi ve ngei ang a, chumi hun-ah chuan tuna mi nen hian kan la ngaihtuah rual dawn nia a ti a.
Chawngkhuma nupui chu lal inah zu chhim tur chuan a lo kal ve ta ngei mai a. Mahse, mahni phawk vang maia È›hiante nupui pawnfen han hlimsak kha a hreh hle a ni ang chu, a È›hianpa Chawngkhuma thurawn rûk dan te kha a hre reng a ni ang, “Chawngkhum dan tlang huat loh” tiin a hlîmsak ta a ni.
Chawngkhuma nupui thinur chuan thu buaiah a la ta ngei a, a hmasa nen khan an ngaihtuah rual ta a. “Upa zu rui fiamthu mai a ni e, inngaidam tlang ang u” an ti ta a ni. “Chawngkhum dan tlang huat loh” tih hian Mizoram a deng chhuak hle a ni.
A thuziak hi ama ngaihdan chuan eng pawh ni se, mi tam tak ngaihdanin Mafaa diriamna lam a kâwk a, Mafaa nu leh a chhungte thin a tinâ a ni. Hei vang hian Pu Chuauva hi Mafaa nu leh a chhungte hnena thupha châwi turin thurâwn ka pe a ni. Tlâwm a huna tlâwm ngam leh tlâwm dan thiam hi huaisenna a ni si a. - Michael Lalmanzuala
Post a Comment