-Dr. C. Lalrampana

A KAMKEUNA
Ei tur chiah chuan thial hah em em ngai lo; han san pheka tan lak tehchiam pawh ngai lo; changpat dawlh ang maia nal ziaka lem mai theih a ni a; hei vang hian tenchhe deuh tan chuan ngainat hleih theih pawh niin a lang lo. Mahse hriselna atana a thatzia hretu tan chuan ei loh phal chi niin a lang lo. Chuvangin Bawrhsaiabe hi enge a nih chiah i han belchiang dawn teh ang.

A TOBUL
Bawrhsaiabe hi Arab tawngin 'okra' an ti a, chu chu koh nan hman zui a ni ta zel a. Saptawng chuan 'lady's finger' tih a ni thung. Hindi chuan chuan 'bhindi' tih a ni a, India ramah chuan 'Bhindi' tih hi hman lar ber niin a lang. 
He thlai rah hlu tak mai hi kum zabi 12 & 13 lai vel atang khan west Africa, Ethopia, South Asia ramahte an ching tan tawh a, Aigupta, India-ahte an ching uar hle tawh bawk. Hei vang hian khawi ram atang chiahin nge a lo irhchhuah tan hriat a harsat avangin a tobul chungchangah inhnialna a tam phah hle. Zawi zawiin khawvel hmun hrang hrangah put darh zel niin keini Mizoram thlengin kan lo ching uar chho ta zel a ni.

SCIENTIFIC CLASIFICATION

Bawrhsaiabe (ladies' fingers) hi Scientific classification ang chuan hetiang hi a ni:

Family: Malvaceae
Species: 
A. esculentus
Genus: Abelmoschus
Kingdom: Plantae

A THATNA
Bawrhsaiabe hian taksa hriselna turin vitamin chihrang hrang Vitamin A, B1, B2, B3, B6, B9, C, E & K te a pai tha em em a; mineral chihrang hrang hetiang hian a pai bawk.

Calcium
8% 82 mg
Hriselna Huang
Iron
5% 0.62 mg

Magnesium
16% 57 mg

Phosphorus 
9% 61 mg

Potassium
6% 299 mg

Zinc
6% 0.58 mg

Hei chauh a la ni nem, taksa tana chakna leh chawtha hetiang hian a la keng tel cheu bawk. Chungte chu;

Nutritional value per 100 g (3.5 oz)

Energy
138 kJ (33 kcal)

Carbohydrates
7.45 g

Sugars
1.48 g

Dietary fiber
3.2 g

Fat
0.19 g

Protein
1.9 g

Hetiang taka tha leh tangkai a nih avang hian hriselna atan kawng hrang hrangin hetian hian a hman theih a; ngun takin chhiar la chhawr tangkai tum ang che.

1. ZUNTHLUM TAN
Zunthlum (Diabetes) 
enkawl nan bawrhsaiabe hian thalbe tuihnang (insulin) a keng tha
H em em a; insulin injection hman ngai chin tan phei chuan tuktin bawrhsaiabe tuia chiah tuihnang in thin hi a tha hle.

2. THLUAK CHAKNA
Bawrhsaiabe hian thluak chakna a pai avangin mithiamten an chhut danin Brain Booster tha tak niin Alzheimer’ enkawl nan leh nerve tha lo atan damdawi tha niin an ngai a, ei fo a pawimawh.

3. THAU LUATTUKNA VENGTU
Bawrhsaiabe-ah hian polysaccharides a awm that avangin hei hian sugar level a thunun a, thau lutukna a titlahniam thei a, nitin a tui in thin a tha.

4. LUNG DAMDAWI
Bawrhsaiabeah hian folate tam tak a awm avangin nitric oxide a pe chhuak tha a, hei vang hian lung lama harsatna neite tan damdawi tha tak a ni.

5. TUANFUMNA A VENG
Tuanfumna leh mawngrih luatna lak ata vengtu tha tak a ni thei a, carbohydrates a tam avangin Polysaccharide a tipung a, hei hian chauh chhiatna tur tam tak laka mi a veng thei a ni.

6. CHAW THA
Bawrhsaiabe chhum tui rial no chanveah hian folate 37mg a awm avangin carbohydrates, protein, fat. Folic acid, (vitamin B-9) a siam tha hle a, hei hian cancer lakah mi vengtu chawtha tak a ni.

7. ANTI OXIDANT
Bawrhsaiabe mu (seeds) hian antioxidant tha tak a ken avangin a mu hlang ei fo hi hrisel nan a tha hle.

8. CHAW PAI TAWIHNA THA
Bawrhsaiabe hian fiber a keng tha hle. Hei vang hian cardiovascular harsatna nei tan leh ril cancer tur ven nan ei thin a tha.

9. THIN TAN
Zu leh damdawi chemical avanga thin tha lo neite tan bawrsaiabe hi damdawi tha tak a nih avangin ei fo hi a tha hle I a tipung a, hei hian chauh chhiatna tur tam tak laka mi a veng thei a ni.

ATLANGKAWMNA
Ei tur reng reng a tui ringawt leh mahni ngainat zawng ringawt ngaihtuah fo lovin kan taksa mamawh leh hriselna atana ei tur tha ngaihtuah ran chungin ei thin ila tun ai hian mitinte kan lo hrisel zawk ngei ang. Bawrsaiabe pawh hi tui ti lo leh ngaina lo mi tan chuan ei har tak a ni thei awm e. Chhum hmin deuh phei chuan han khawih ila miss univers hmai ang maiin a nem zawi nek a, han dawlh phei chuan inrinhmain pumpui a thleng thla hman zel thin. Mahse ka rimchhe tak, thaw uih huam huamte nena inmuah chiam chiam ai chuan ei luih hram hram a la nuam zawk daih awm e.
Chuvangin, i ngainat zawng tak a nih lem loh pawhin a thatna hrang hrang avangte khian duh tumin ei hram hram thin ang che.

Post a Comment

Powered by Blogger.