Khawvel ramdangte ang leh India ram state dangte ang bawkin Mizoramin hripui léng kan buaipui mek a, kan buaipui rei ve ta viau mai. Chutiang a nih lai chuan khawvel ramdang chu sawi loh, India ram hmun hrang hranga he hripui do kawnga ruahmanna kan siam dan leh, thil kan kalpui danah hian keini hi chu kan danglam leh viau chuan a rinawm a. A chhan chu hnam zia-râng, sakhaw serh-leh-sang leh khawtlang nun kalphunga kan in àn loh em vang a ni a. Mizote hi khuarel chhiatna emaw, mihring siamchawp chhiatna emaw leh harsatna hmachhawn kawngah hian India rama hnamdangte nen hian kan in anglo hle a. Anni aia ţhat zawk fé na kan neih laiin ţhat lohna riau kan nei lawi bawk.
Mizoram Sawrkar rorelna


Kumin March ni 22-a Covid-19 hriléng avanga India sorkarin ram pumpui a mipui pawnchhuah loh ni (Janata Curfew) a huaihawt ni tak khan, Mizoram sorkar chuan state pumah inkharkhip (sap ţawng kauchheh thar ‘lockdown’ an tih chu) a puang a. India sorkar pawhin rampum huapin a tùk túkleh (March ni 24 zanlai) aţangin a puang ta bawk a. Hemi zan tak hian Mizorama hripui vei hmasa ber leh a awmchhun chu hri a vei a ni tih hmuhchhuah a nih nghe nghe kha. 

Sorkar chuan inkharkhip kengkawh tur hian Police bakah vengtin leh khawtina Local Council Chairman leh Village Council President kaihhruaina hnuai-ah, tlawmngai pawl hruaitute telna Local/Village Level Task Force chu a din a. An tihtur leh mawhphurhna pawh ziakin a hmingah Standard Operating Procedure (SOP) an tih mai, a Mizo ţawng chuan ‘Covid-19 laka Mizoram mipuite himna tura Local/Village Level Task Force hnathawh dan kaihhruaina’ tiin an dah a, March ni 25 a tihchhuah a ni. Inkharkhip hi thawh 5 kalpui a ni a. Phailam aţanga lo hawte zing a vei an pun tak viau hnu-ah inkharkhip bur (total lockdown) chu June ni 1 aţanga inkharkhip kal mek bawhthuahin, June ni 22 thleng puan a ni ta thut a. Chu chu June ni 23 aţanga chhunzawm lehin June ni 30 thleng awh tura pawhsei leh mek ani.

A tira SOP an siam bakah hian inkharkhip thar puan a nih apiangin inkharkhip kaihhruaina hi inkharkhip pawhsei apiangin sorkarin a thar siam ziah a. Chutah chuan veng/khawtina zawm tur, Police leh LLTF/VLTF te kenkawh tur inkaihhruaina chiang taka ziah a ni ţhin a. Entirna’n tuna inkharkhip puan hnuhnung berah khan dawr hawn theihte chu nitin mamawh, insakna leh hnathawhna hmanrua, mihring leh ran damdawi, ranchaw, tuialhthei zawrhna ang chite chu tlai dar 5 thleng hawn phal tih a ni a. Damdawi dawr erawh chu chumi pel pawh chuan hawn phal a ni. Mahse, veng ţhenkhatah chuan LLTF-te’n dawr hrim hrim hawn an la phal miah lohna a la awm zu nia – Aizawl khawpui-ah ngei hian. Karkhat a ni 3 chauh hawn phalna vengte pawh a awm bawk a. Heti teh nuaih hi kan ni. 

Lunglei khawpui a veng pakhat VLTF thuchhuah hi a nihna ang angina i lo tarlang teh ang – “Naktuk Dt.5.6.2020 aṭang in Dt.8.6.2020 thleng …. veng chhung ah eng dawr mah hawn phal a ni lo ang hei hian veng chhak leh veng thlang pawh a huam vek ang. Petrol Pump leh SBI, Rural Bank pawh inkhar tur a ngenna pek a ni. (Dawr chanve hawn,Dawr chhung a hna thawh,Dawr bungrua sem) engmah phal a ni lo. He thu chhuah zawm lo te chu Action lak nghal zel a ni ang. Bungrua chah thleng reng rengin Zanlam Dar 7:00 hnulamah chiah VLTF Secretary ah in Report in Unload theih a ni ang. Hriléng lak a kan him theih nan tumah pawn chhuak lo turin kan in hriattir a, loh theih loh a pawn chhuak tur ten Mask vuah vek tur ani ang.Permission VC House ah lak zel tur a ni bawk ang. Kan hmalâkna hi District SOP nen a khaikhin a  remlo ang. Thuawihlo te chu Action lak zel a ni anga, i hmelhriat ṭhin tho VLTF Member te i dem thei lo ang.  Kan Unau lo thlen belh tur kan la nei hlek VLTF te an hah viau tawh thu i awih hram ang u.” Hei hi kan hawiher, kan phak tawk chu a la ni.

Veng hrang hrang mai ni lo, thingtlang lamah pawh an VLTF khauh deuhva an chetnaah chuan mipui an chêp deuhva, an khawtlang hruaitute an khauh lutuk loh chuan an zalen mai a ni. Vawkreka fate an sawi ang maiin kan inthlau zung mai a nih hi. Aizawl khawpui a veng ţhenkhatin dawr an khar tir vek a, veng ţhenawma hawn an phal si chuan a hnuhnung zawk hi veng sum lalut zawk an ni mai dawn a ni. Sumdawngte’n sum an hloh nasat tawhzia hi hriatthiampui an ngai ta viau mai. Dawr hrim hrim hawn phal miah lohna vengte, dawr engemaw bik hawn phalna vengte, dawr zawng zawng hawn phalna thiangzau vengte, dawr hawn theih hun sorkar bithliah ang (tlai dar 5 thleng leh damdawi dawrte chu a aia rei pawh phalsak) a kalpuite leh zinglama darkar 2/3 vel chauh hawn phalna vengte kan kat ta nuk mai a. Nakinah chuan kan la inpawtpeh na viau lovang tih sawi a harsa ta khawp mai.

Inkharkhip puan hmasak berah khan mitin mai khan a ţul an ti ni maiin a lang a, a zawm pawh kan zawm ţha hle mai. Insak hna leh hna dang ţul em em pawh kan chawl ţhuap a, in lamah kan tawm sen reng mai a nih kha. Mahse, chutihlai chuan Zemabawk North Presbyterian kohhran biakin, kawngpui àn ami ngat kha an lo sa zawm char char mai tih han hmuh chuan lung a awi chiah lo. Inkharkhip kaihhruaina-ah khan insak/hnathawh dil theih tih a awm pawh kan hre lo. He biakin bakah pawh hian hmun ţhenkhatah a thei fâlin in an sa tih pawh kan hriat nual kha. 

Mizote hi ‘Dam leh tlâng khatah, thih leh ruam khatah,’ tih thuthlung hi chhuang taka vuantu kan ni ţhin a, tunah erawh chuan kan ni tawh hauh lo mai tih he hripui léng hian a rawn lantir chiang ta khawp mai. LLTF leh VLTF dintu sorkar hian a dinna tur thupek a chhuah baka SOP a chhuah leh bak hi, an chetdan a vil zui hauh lo niin a lang a. Sorkar hnathawkte thununna dan Conduct Rules in a phuar hauh loh bakah, dânin thuneihna a pek Police leh enforcement agency danga thawk (dân an bawhchhiata hrem theih) te anga hrem theih si loh kuta thuneihna lianpui an han pe hi rapthlak ang reng tak a ni. Ţhenkhat chetdan angin a firfiak deuhvin kal ta ila, sorkarin an hnathawh dan kaihhruaina a siam leh inkaihhruaina zawm tlan vek tur a siam awih lova zawm duh lote thu hi mipui hian zawm duh bik ta lo ila he ramah hian – veng hrang hrang, khaw hrang hrangah hian enge lo thleng ang le? Sap hovin ‘anarchy’ an tih hi kan hlat viau lo mai thei a sin.

NEWS COMMENTARY: 27.06.2020 (Zing dar 7)
HC Vanlalruata

Post a Comment

Powered by Blogger.