Ka inbual zo bual in aá¹anga ka chhuak, ka lu ka hruk mawlh mawlh lai chuan. Ka khum a, ka phone ka inbual dawna ka theh thlak tawp kha a lo ri râl ral a, kan lak nak chuan hmeichhe aw ngei mai hian ‘hello’ a rawn ti a, kei chuan tu nge? kan tih chuan min hre nange, a awm tho e, kan inhmuh lohna a rei ta em a ni.
Partei, ka nia. Sawmtei thiannu ti a, an in sawifiah chu, ani maw! á¹hangkhat lian aliam ta a lawm le. Eng tinnge ka numberte i hriat theih â? kan tih chuan, “chu lam zawng nakinah ka la hrilh ang che”, a ti mai a.
Hun eng emaw chen an ngawih vang vanng hnu chuan, aw tham tiak leh trah aw treuh hian, ‘”a awm emaw ka hre lo a. Mahse, rang deuhin tunah hian Durtlang damdawinah I lo kal thei ang êm, sawmtei hi a hniam khawp mai a. I hming a lam a lam mai si a”, a han tih chuan ka ngawi reng a ka mit chuan hla tak a, Reiek tlang khum a van thiang tak pel a, kawlkil a chum tlemte awm chu a thlir vang vang a.
Eng ti zia nge ni a, ti a. Kan chhan chuan, “I hre na nge a Cancer a lawm”!! an ti leh a, ka hre hauh lo mai a, kan inkar thu a chhungten min á¹hiahsak a, pasal a neih tir tak hnu atrang khan, vawi khat mah a chanchin hi ka hre zui ta lo-in, a hmel pawh hi ka hmu zui ta lo reng reng a ni, kan tih chuan,, ani chuan khawngaihin, lo kal hram teh, ngawiteh a zahthlak viau ang a, pasal te pawh a nei tawh si a, kha tilam chu venthawn tur a awm lo, an inthrenna pawh kumkhat a tling tawh alawm an ti leh a, a chhungte pawhin ka hmel hmuh te zawng an duh lo tawp ang, tia kan chhan leh chuan, kha tilam chu ngaihtuah suh, an zah chein an pun ngam lo zawk che alawm, achhungte avang ni lovin. Sawmtei, avang zawk hian khawngaih takin lo kal thei hram la ka van ti em? Thil tamtak I hnenah hian hrilh tur che pawh ka nei a sin, an ti leh hram a. Ka lo inngaihtuah a nge tiin phone chu ka dah ta a.
Ka inngaihtuah vang vang hnu chuan, khang hun liamtate khan min tihnat zia leh, ka rilru min tih tlawmngaih zia te kha aw, mahse chu tih rual chuan Sawmtei hi nu leh pa zahthiam mi leh thu awih mi a nih nate, ama duh thu vang reng nilo va, inthren ta kan nih dan te leh kan inhmuh hnuhnun ber á¹um a, a chhungte hnial ngaihna ahriat tawh loh thu leh a rilru nat zia te sawi chung a, an inneih rei arin chuan loh thu te min hrilh chunga, a mittui a hru mawlh mawlh lai te, ka mitthlaah chuan an lo lang iarh iarh a, kei pawhin nu leh pa thu awih hi a á¹ha ania, hlim takin kal la fanau malsawmna tam tak nen hlim takin awm ang che u ti a, duhsakna thinlung kehsawm chung a ka hlan ni tlai te chu ka hmu thar iarh iarh zel a, vawin thleng a ka thinlung luah tlat tu leh ka zan tawnmang lalnu la nireng chu, tunah hian thih ngamin natna khumah muin ka hming a lam a lam a maw, tiin ka ngaihtuah a, ka bing mup mup hian ka inhria a.
Awle, Sawmte ka lo kal e, nang lo chu hmangaih dang hi tumah ka nei lo a sin, tiin ka insiam nghal ta mawlh mawlh a. Ka phone chu kan en a, Partei chu kan bia a, -parte ka lo kal e, mahse lo hrilh la, nangman min lo hmuak ang che, kan tih chuan, ‘awi ka lawm lutuk’ tiin min chang a, kei pawh chuan ka phone chu ka dah leh ta nghal a.
Ka motor chu kan ti nung a, Durtlang damdawiin lam pan chuan ka tlan chho ta nghal vang vang a, Ka motor kan hun fel hnu chuan an awm na Cabin lam pan chuan ka kalta nghal a, Partei leh Sawmteii nu leh pa chuan Cabin kawtah chuan min lo hmuak a, khawi lai ber hi nge inluah ka pu, Sawnteii pa chuan "room no 3 ah khan lut rawh" min ti a, Parteii chuan min hruai lut a, Sawmteii nau chuan a u damlo khum a mu dang bem mai chu a lo thutchilh ran maia, ka hmel an hmuh chuan thutna chu min ken pahin, "a muhil leh zawk a ni', tiin min hrilh a, a hnarah chuan Oxigen pipe chu an lo vuahin drip hi bur chanve dawn a phai tawh hi an lo pe mek bawk a.
A sir a á¹hu chuan kan thlir vang vang a, ka rilru avan nain kavan lainat tak em ve aw, Partei leh Sawmteii nau chu ka sirah chuan an mittui hru mawlh mawlh chungin an lo insut hraih hraih mai bawk nen, ka tan pawh mipat a har á¹ep a ni, ka tawt up up a ka hmai chu hmu thei ilang chuan a sen vek hialin ka ring a ni.
Zawitein khum a akut a phah diai chu kan vuan a, a pangti chuan lumna reng hi a nei lo a ni ber e. A dai thlera tui tak a muhil ang mai hian a thaw sek sek a, mah se mak hi ka van ti em, nge a lo muhil lo zawk nge, ka kut chu a la hre hrang reng zawk em ni ang le!? a kut ka vawnna chu rawn hum let vein, a mitsir aá¹ang chuan mittui hi a lo luang chhuak ngiai ngiai a, kei chuan duat takin a khum lu a, towel chu la in dim te hian ka lo hruk sak a, a hminga han koh mai chu ka chak em em a, mahse ka hrawkah hian hnawh tu awm ang maiin ka á¹awng chhuak thei tlat lo a ni, Parteii chuan kei chuan ka enthei lo a che u, ka chhuahsan dawn che u, tiin á¹ah aw á¹euh chuan kawngkaah chuan a chhuak ta a.
Kei pawh chuan ka mittui chu ka dang zo ta lo, a lo meng siar siar a, “Ute”, min koh dan á¹hin ngei mai chuan, “min kalsan suh aw? kan inhmuh leh dan hian kalung hi avan ti awi lo em, ka ngai em em reng chein, englai mah hian min kalsan ni atrang khan minute khat pawh hi ka theihnghilh ngai lo che asin", a sawi zawih em avang chuan ahmui bulah ka beng chu ka zuk dawh a. Ka mitui chuan a hmai chu a far huh kiang mai a, kan bulah tu nge awm pawh ka ngaihtuah tawh lo! khua ka hmu hek lo, a lo meng siar siar chu an rawn meng fiah leh deuh a, min han en vang vang a nuih luih hram an tum a, a kut leh lam chuan ka hmai a ka mittui luang chu min hruk sak hram a, ka lung hi a van tileng tak em, a mitkhur te chu tladek mah se, a hmelthatna leh duhawm na chu ka tan chuan a la ngai reng a ni.
I hah lutuk ang muthilh tum hram rawh kan ti a, aih tiin a lu chu an thing ner ner a, Thei leh theilo hian ka lu chu min kuai kun a ka hmuiah chuan zawite hian min fawh sak a, min la hmangaih ve ti rawh? an ti leh a kei chuan aw ka hmangaih reng chein ka hmangaih reng bawk ang che, tih pahin a chalah chuan kan fawp keuh a, min kalsan suh aw! ka kal dawn hunah chuan I trang bel a kal hi ka duh a ni, ka mitthlaah hian i cham reng a. I hming hi ka lam ka lam thin a sin, an tih chuan ka lawm e, muhil tawh rawh le tiin kan ngen leh a, aá¹awng erawh chu a hah deuh tak avangin a ngawi ta a, amit erawh chuan min hawisan phal loin min en reng a, ka kokiah chuan min rawn vuan tu hi an awm avangin kan hawi chhuah nâk chuan anu leh pa leh hmeichhe nopang kumsawm pakhat mi awm vel leh mipa naupang kum riat mi awm vel hi an lo ding a, Sawmtei nu leh pa pawh chuan an mittui an lo hru mawlh mawlh bawk a, naupang pahnih chuan maktih hmel zet hian min lo en reng bawk nen.
Kei chuan Sawmtei pa chu thutna ken tumin kan tho uaih na chu, Sawmteii chuan ka kut chu a thlah duh ta hauh lo mai a, kan en nak chuan mitui luang zawih zawih chung hian ka kal aphal lo tih entir nan a lu hi a lo thing met met a, ngawi rengin a bulah chuan ka á¹hu leh ta a, “khawiah mah kal sawn suh! a rei tawh lo ang an ti sep a”, a á¹awng chu a fiah tha vei reuh fe a, a zawi deuh e tih mai loh chu, a khum sir leh lamah chuan naupang a fa te pahnih ding chu an en zawk a, Parteii chu an lam zauh bawk a, parteii hnenah chuan eng emawni hi an sawi zauh a, naupang pahnih chu kaiin parteii chuan a chhuahpui ta a.
Zunram ka thiar chhung tih loh chu thawh san poh hi a phal lo a, a khum bulah chuan Partei chuan ei tur leh intur engkim hi min chhawp tawp hi a ni mai a, Nakinah chuan á¹angkham a duh thu an sawi leh a, anau leh partei chuan an han tungin a nau chuan kei man kan á¹ang kham ang che an tih chuan a lu a thing ne ne a, ka lam hawi hian annui sen sen a, min beisei a ni tih an hriat chuan Partei leh a nau chu an nui hak hak a, a nih leh keiman aw, ka ti ve ta a, nuih sen sen chung hian aw zawitea tih pah chuan a lu chu an bu nghêt nghet a, khumah chuan ka lawn a hmalam hawiin ka pawm ta a, Parteii chuan nuih hak hak pah hian, ka nghenchan tur lukham leh ilo chu ka hnunglamah chuan an rem khawm a, kei chuan a tawk e ka lo ti var a, ka á¹hu awn deuh hlek a, ka kut chu a zak hnuaiah min zen chhuah tir a a hmalamah chuan a vuan ta veng veng mai a ni.
Ka âwmah chuan rawn bei thler chung hian “Kum sawmpahnih a ni ta, a van rei tak em an ti sep a. Ni e, mahse trawng suh i hah lutuk ang ka ti a, an ngawi vang vang a, na kinah chuan Dr a lo lut a, damlo awmpuitu chu kan chhuah alo ngai ta si a, a mut dan te kan han siam thrat leh hnu chuan kei chu kal chhuah ve an phal lo leh dawn a, meizial pawnah te kan va zu ve lawk zawk a nge, ka rei lo ang kan tih chuan, lungawi vak lo hmel pu hian a lu chu an bu ve hram a.
Kei chu pawnah ka chhuakin damdawi in piah tlangah chuan mei chu ka va zu ta hlât hlat a, thla no a tia ve dawn eng ruai mai karah chuan khawthlanglam hi ka thlir vawng vawng a. Sawmteii nen a kan inhmuh leh dan chuan ka rilru hi a tina tak zetin ka lung hi a tileng êm êm mai bawk a. Chuti taka min han ngaihdan em em leh, a rei lo ang ti a min han chelh dante ka ngaihtuah chuan kei pohin kalsan chu ka tum awzâwng bik lo, inlam pawh thil awmdan engkim ka hrilhfiah phah ta nghe nghe a ni.
Chu mi zan chu a hlim ru ve hle a ni tih hriat tak hian ka kut vuan tlat chung hian a mu hil ve zeuh zeuh a, englai mah hian ka kut chu a thlah chin ta lo reng reng a, zing khua kan han var hram a. Chhun dar 11 vel kan han thlen leh meuh chuan Sawmte kan ti tuarh a, a rawn meng leh diar diar a, min nuih hram hi an tum a, ka bula Nurse leh Dr chuan lo ko mawlh mawlh teh aw, min ti a, Sawmtei chuan ka kut chu a hmer nget tawlh tawlh a, Sawmte Sawmte kan tih nawn leh a, a rawn meng leh riai riai a min en a, midang pawh chu pindanah chuan an lo lut khat a ni tawh mai e, ka mittui hi a far zawih zawih mai nen, a mi hmer na chu a nghet lo tail tial a, a zawi tawlh tawlh bawk a. Thlamuang takin kal rawh aw!! ka hmangaih kan ti thei hram a, Dr chuan thawktir leh tumin a awmah chuan an nam leh sauh sauh a awm zia a awm ta lo.
Amahah chuan tha reng awm tawh lo mah se, ka kut a vawnna chu a la thlah chuang lo. Amah rawn siamtuten i kut kha la sawn tawh ta mai che, min han ti chu har hi ka van ti em, Sawmte min ngaidam la ka kut hi kan la sawn tawh a nge aw kan ti chu , ka sir a Parteii leh anu leh pa insum zo ta lo awrawl chhuah meuhin Sawmtei chungah leh ka chungah ngaihdam dilin an han á¹ap chuak a.
Parteii erawh chu a á¹ah dan ki a dangin “sawmte i thil min hrilh zawng zawng kha U-te-a hnenah chuan ka lo hrilh ngei ang, i hriat chak ber chu ala hmangaih che em tih kha a nia , a la hmangaih che tih hre reng chunga i kal san erawh hi chu i lainat lo em ni an ti ve thung erawh chuan awmngaihna minti hre lo kher mai ka tho a, a hmuiah leh a chalah chuan kan fawp vawng vawng a. Ni e, a rei lo ang tih kha min hrilh a, ka duh ai chuan avan hma si em Sawmte, kan intawn leh chhung hi a van rei lo em. Ka ti sep sep a, ka mittui chuan a hmai chu a bual huh kiang a, a rei dawn lo a ni tih i hriat lawk vang a ni maw ka kut i vawn pawh i lo thlah phal loh ni, Ka van ui tak che em tiin ka thlah liam ta a.
Vawiin zet chu ka khua avan har em! tunah chuan Sawmtei thlan pawh an hung zo tawh ngei ang chu, A thlan thlenga thlahnaah ka tel ve tih loh kha chu ka lang zui ta lo, ka inngaihbel nge? Mi mit kha ka chungah fu bik riaua hriaatna ka nei khan! han inlan leh min tihreh mai bakah ka tih tur chin chu zo tain ka inhria a ni.
Tlailam dar 4 vel a ni ta ka intifai zo chu ka wardrobe atanga ka whisky thachi dah thrat chu la chhuakin ice cube nen tui ti takin, ka han in khalh a, "September' thla aliam dawn ta ruai mai a, chu favang ni her liam tur chuan Sawmtei ka ngaih a ti zual hle a, kan pahniha kan hla duh em em thin '’Dokamlova phuah. Chun hrawn vang maw’' tih hla chu ka ngaithla a inhmeh hi kan intih dun thin em em hla kha a ni si a.
Ka phone chu arawn ri ral ral a, kan lak nak chuan Parteii bawk a lo ni a, ‘U-te’ vawiin i lo lang silo a. ka lo leng lok dawn e, tiin min rawn phone a, kei chuan ni e, ka tih tur ka zo thawkhat tain ka hria a ni, lo leng rawh u tiin, ka chang a, ka lo kal nghal e tiin phone chu a dah ta a, tlai ni liam mek chu thlir chungin ka ngaihtuahna chu a kal ding hle a ni. Darkar chanve hnu velah chuan ka kawtah chuan bike hi a rawnin hung fel ve nghal chat bawk a, kan awmpui nu hnenah chuan ka roomah rawn tir lut nghal lurin ka lo hrilh lawk tawh avangin, Ka thrutna atrang chuan thawh poh hi ka tho chuak lo va. Parteii lo lut chuan min en a, zu ka lo in a ni tih a hriiat chuan a mitui chu a tling kiang kiang nghal hian ka han hmu thei nain, ka theng a thawngah a kal phak tawh lo.
Ka bulah chuan thut hmun an rem a, “kan la ti ti chunzawm dawn nia, mahse hei hi Sawmteiin pe tur che a min tih kha a ni a. Vawiinah lo lang la chu a diary hi ka pe ang che ka ti a,, mahse ka hmu ta si lo che a, kan lo kal ta ngawt mai a ni”, tih pahin a bag atrang chuan sawmtei diary a kawm a fung khat lek hmawr a rose sen mawi taka par hi, tin a bu pawh ribon sen tetaktea á¹awn kawkalh mawi em em leh uluk tak a enkawl tih hriat tak mai hi an phawrh chhuak ta a.
Partei chuan ‘U-te’ min ti a, kei chuan ummm ti ngawtin ka lo chang a. An ngawi leh deuh hnu chuan, “I hriat angin in inkar thu hi hriatpui loh che u ka nei miah lo a ni ber a, i inthiar fihlim san hnu aá¹ang phei kha chuan Sawmtei hian ngai a awh zo lo mai ang tih hlauhawm khawp khan a tuar a ni a, a nu leh pa lah khan Zika kha an duh puiin an neih luih tir ta thuai kha a ni reng a. Sawmteii chuan a nu leh pa thu a zawm naah Pathian hnenah ka tawng tai thinna chu, nu leh pa thu awih turin min ti a nih chuan, he ka pasal ka hmangaih theih hlek loh hi hmangaih theihna min pe rawh tiin ka dil thin a, mahse engmah awmzia a awm lo, ka nu leh pa te hian pathian thu thlir miah loin an duh zawng an thlirnaah Pathian lakah an ti sual a ni tih hi ka pawm dan a nih avangin, hmangaih miah loh bula nun pum hman tluka hremhmun hi a lo awm loin, hmun rapthlak ber zawng a lo ni e, tih a sawi hian ka lainatna a ti zual a ni”, á¹ah aw á¹iau a asawi chu ka ngai thla zel a. U-te tah khan i tanna ahmangaihnate, a ngaihzia che leh a thlakhlelh zia che chu engkim a sawi tih min hrilh a, kan inhmuh leh hunah kan la sawi dun leh dawn nia, tiin min á¹in san leh ta rih a.
Sawmtei', diary chu ka pawm vawng vawng a, Ni an liam hnu a kawl lo sen phet mai leh mawi em em lam chu thlir reng chungin ka mittui ka biang a lo luang thla ngiai ngiai chuan amah ka hmangaihna leh ka ngaihhlut na chu min len bosak tum ni awm tak hian dan rual loh hian ka mittui chu a lo luang zawih zwih mai a,ka khawharna leh Sawmtei ka hmangaihna chuan a vawrtawp tak meuh meuh min thlen a ni ber e.
In chhungah lutin electric engah chuan kut khur ru zawih zawih chungin sawmteii diary a tawnna ribon chu kan phelhin kan keu ta a, ka zuk hmuh hmadak ber chu 4.feb. 02 a ziak a pasal neih hlim te a mi, ‘U-te’ ka khua a harin ka van ngai tak che em, khawihah nge i awm tak le, tunah hian eng nge i ngaihtuah ve ang a, e nge i tih ve ang le, min ngaihtuah ve a ngem aw!! tih hi ka zuk chhiar a, ka mittui lo luang chhuak karah chuan ka ngaihtuah na hi i kiangah a awm reng zawk a sin ka ti sep a, ka enzui thei ta lo, ka khup a, ka awm ngaihna hre lo chu ka bing mup mup ni ber hian ka inhria a.
Ka kaw chhung chu ruak ta vek ni hial hian ka hria, Sawmtei diary chu kan khup thin a, kan keu leh thin, awm ngaihna reng reng hi ka hre lo a, ka khumah chuan ka let ka let mai a, kan hui leh pap thin vei nen, awmdan tur hriat thiam hi har ka van ti em, ka en lo thei si lo.
Ka han inngaihtuaha, intih pachan tum tak chuan ka rilru kan siam a. Bath roomah chuan lutin ka han inphih harh vel hnu chuan, á¹hut hmun kan rem á¹ha leh te te a. Sawmtei diary chu keuin kan chhiar zawm leh ta a, 4 feb hnu lam chu a bazar thil leh a buai zia thu te, khawiah mah a chhuah peih loh thu te, anpa zika chu office kal turin chhuak thuai thuai se atih thu leh a nute in a alen thu vel mai mai hi a lo ni a.
10 feb 02 kan en kai chuan feb 4 leh ni 10 inkara min theihnghil tum a a beih nasat zia leh a hlawh chham a ni tih a inhriat thu leh, tlailam a khawhar zia te, a ngaihtuahna atranga min paih chuah tum a, a lehkhabu chiar thu te a lo ni leh a.
Ni 11feb 02 kan en kai chuan, u-te, ka hlawhcham a ni nanghlat thei ang ber a awm tum a ka beih nasat zawh poh leh ka hlawh chham zia ka inhre chiang tinga, ka lo hnaih tawlh tawlh zawk zel che hi a lo ni si a, U zika hi mi sual zawng a ni hauh lo, min duatin min hmangaih takzet pohin ka hria, mahse ka nun hi amah hmangaih zir tur a ka infuih poh leh amah ka hmangaih lo zia ti fiah tu a ni zel bawk si, aw ka zan mu hi harh chhuak leh tawh lo thei ilang ka va han inti em, tukin zing chu i hming hian min kai tho a sin, he thu ka ziah lai mek hmalamah khian keimahah i chamin min luahkhah hneh em avanga, ka hrehawm tawrhnate theihnghilh tum a nang hriat reng lo che tum hi a hah thlak zawk daih a sin, 'U-te' ka van ngai tak che em? tiin a thu khar nan ka hming chu an lam leh si a.
Ka thinlung hi ana vawng vawng leh á¹an ta, mah se, ka inti pachang lui thei hram hram zel a. Ni 12 kan keu kai chuan, ka awmdan hi ka ning lutuk a, U Zik a pawh a lungawi vak lo, kan in hau va, i U-tea chu i hmangaih reng a nih pawhin a neitu che chu keimah ka ni tho tho, i zan mu i tawngvaihna zawng zawngah U-tea, tireng mah la, ka ta i nih hi min tih chu maw le, ka thinin a tuar bik lo va, i zak na nge ka hmangaih thei lo ang che, ka hmangaihna zawng zawng hi U-tea ka pe tawh, adang ka nei tawh lo ka tih pohin ka nu leh pa aá¹angin á¹an ila a, a sual thlak hi ka tiin Mipaah poh ka chhiar lo che kan ti chu, min beng ta anih kha. U-te, i hming hi a ni lam ve tur poh a ni lo, mak min ti em, ka nun hi a chhe zoin funah chuan hmana i hriat thin i hmangaih Sawmtei kha ka ni tawh lo, ka thinte a chhe em emin hlauh poh ka nei miah tawh lo, ka nihna letling kha ka ni zo ta.
Ka thinrim chu kan inah ka tlan a, kanu leh pa mak tih khawpin kan inah chuan kan ang ta a nih kha, Hei hi a ni reng dawn a sin, kanu kapa inthu hi a kawi a ngilin ka hnial ngai lo va. Ka pasal tur thlengin ka duhzawng leh duh loh zawng ka sawi vete poh min ngaithla duh lo va, hremhmun thleng rawkin infanu hian inthu ka awih hnuah hi chuan min ngai thla ve teh u, kan ti mai chu, ka nu leh ka pa chuan mak minti lutuk hi sawitur reng reng poh an hre lo a, kei lah ka á¹ap zawih zawih bawk si nen, kei poh mak ka inti kawp a sin.
Ka nuin Sawmte eng i ti zo ta nge ni ngai min ti erawh chuan tlemin ka rilru ngaihtuahna a ti fim deuh a, ka ngawi ta ringgawt mai a ni. Ka mit ka chhing a, kathinlung chung hi a á¹ap tak meuh meuh a, Ka riruah he hla chang hi a lo lang a, Dka hla ngei mai kha:
Vang khaw mawi a lengtin chhing a,
Sakhming dar ang thangin,
A mi hluan a, lung kan ruallaiin maw;
Kan hlimlai leh par ang kan lawmlai a rei lo vin,
Ngai chung a thren a tul ta aw;
An dawn lo ve hmangaihte kar thu leh hmangaihna awmzia,
An chhui phak lo i chhun leh zua ten;
An phal lo ve run hmun ka lendun a ai chuan,
An khaak chein hrai chawi riahrun an vaih tir che maw,;
Ngai chung leh chhing mittui far chung zelin,
Thinlai lungkim lo te'n duh reng chung then zai maw kan rel e;
Aw vang khawpui pawh a ngui ruai e,
A na em luaithli kan nul bang lo ve.
Tih kan ngaihtuah thleng chuh!! ka kawchung hi a let but but hian ka hria a, ka thin a rim tel bawk a, “Zika officer leh mi hausa poh ni la kut kher zawng lo thlak lul lo la a á¹ha tur”, kan ti chhuak pop mai a, tin, a nu leh pa huatna thinlung ka nei dawn tlatin ka hre nghe nghe a, Sawmte avan na êm kan tuar hi, kan ti rô halh a, ka mang ang lutuk hian Sawmteii thih poh chu ka theihnghilh á¹ep hial a ni.
Mite hi chuan hmangaihna hi a tlan hian an tlân phak a ni si a, Sawmte keini ve hi eng kan ti nge,, mite inhmangaihna ai chuan kan inhmangaihna hi a mawiin a thianghlim em em zawk a ni lo vem ni, kan van hi a duailua a ni e! Aw hetiang tak hian i tuar ang tih zawng hria ila ka kal tir hauh lo ang che maw le, kei chu mirethei ka ni a, anni zawng an hausain i chhungten i tan a thra ber tur an duhpui che ang bawkin kei pohin thinlung na êm êm chungin i hlim theih hun ala awm hi ka lo beiseipui á¹hin che kha ni a. Aw avan pawi tak em, i chhungte thlan ka ni lo khan keimahah insitna min siam len sak em a ni, Sawmte min ngaidam rawh aw? ka ti mawlh mawlh mai a.
Kei ang fahrah tan chuan ka nuin mual min liamsan daih tawh nen, i hnen atranga khang hmangaihna ka dawnte kha ka tan a hlut tehreng nen. Ka dinhmun hian nawr lui tur che a huaisenna aiin, tuar thei tur a insitna chuan tawrhna hi a thlang lo thei si lo a ni. Ani, ka hmangaihna che chuan i hlimna tur leh inchhungkua inremna tur atan chuan ka nun pum hi hlan zawk khan ka lo inngai a, ka lo tisual der a ni e, ka ti a, thinlung kehchhiatna aurawl chu ka thinlung chungah hian a thangkhawk tak meuh meuh a ni.
Ka thinlung tawt lutuk chu ka bathlarah chuan ka va chhuak a, pawn boruak chu kan hip vang vang a, thla no eng lah chu a dul reih mai a. Engkim mai hi a chul hian a chul reih ni hian chu thla no eng hnuaiah chuan ka hria a. Ka khawharna leh lungngaihnate chu van lam a thil siam thla leh arsi te bakah, lei lam a thilsiam nungcha te pawh chuan min tuarpui ve niawm tak hian chu zan chu engkim mai hi a reh hian a reh tlawk tlawk mai a, khauhriang leh lei hrik hram tak ngial pawh hriat tur zuk awm hlek lo chuan maw le.!!!
‘Sawmtei ’ diary chauh chu Sawmtei aw ka hriat theih na awmchhun a ni ta, chu vangin ka muhil thei hek lo, eng mah ka ei thei hek lo, ka tan chuan ka kawm theih awm chhun a ni si, inchhungah chuan lutin ka thut hmun ngaiah bawk chuan thut hmun remin a diary chu kan keu leh tran ta a.
'’Ka nuin Sawmte, fate innei ang a, i rilru leh ngaihtuahnate chu a la inthlak ve mai ang". tiin, min hrilh a, ka pa erawh thung chu a ngawi reng a, thil thui tak ngaihtuah niawm takin’', tiin, a thu chu an khar ta a.
A bak zawng hi chu ‘Ute’ ka van ngai tak che em, tih leh vawin chu ka khua avan har em, khawnge i awm, ka lung a van leng tak êm tih te a ni a, mahse, ka tan erawh awmze thuk tak nei vek an nih avangin, kei pawh hian ka theihnghil ngai bik lo che a sin tiin ka phun sep sep a. A bak hi chu ziah miah loh nite pawh a neiin, nasa tak a, a tuar theih tawk chu tuar tur a, a inbuatsaih thu leh Pathian hnenah tranpuina a dilna thu te an ni a.
April thla kan chhiar kai leh chu a ruak lo a ni tih a inhriat thu te, Dr hnenah inen tir tur a an kal thu te a ni a, ka thikin ka rilru a nat deuh avangin ka chhiar kan ta deuh zung zung a, a á¹hen laiah chuan ‘U-te’ ka naute pai hi nang nen zawk a kan fa chu ni se, ka hlim tur ka nunah hian nghahhlelna leh danglamna reng reng min siam zo miah lovin, nang ka hriat rengna hi tlemte pawhin a hliah zo hlek lo nia maw le, tih te a ni a, ka lungngaihna leh ka lainatna puntir tawk lek hi chu ka hmu deuh nial reng bawk a.
2003 kum chu tiang hian a chhiar zota , 31 dec 03 chu Partei alo leng a, kum hlui thlah zan chu min hmanpui turin ka ngen a. “U-te’ i chhanchin ringawt kan sawi dun a, ka á¹ah khum leh á¹hin velin , U zika, awm loh na lam apiangah ka insawn pui zel a,, kan bul a awm chi-ah a ngai bik lo a ni ang, min pawh zawm a tum ta bik lo a, Partei chuan ka awmdan chu min hre thiam tho mahse, min hauin ka awm dan dik lo a tih thu te min hrilhin min thlem bawk a, mahse chung zawng zawng pawh chu ka tan chuan, nang ka hmangaihna che leh ka hriat rengna che belhchhah tu mai an ni zel si hi a ni, aw ka van ngai tak che em U-te, kum thar lo thlengtur te hi kei zawng ka huphurh mah zawk a ni , tiin 2003 chu a ziakin akhar ta a ni.
A bu dang zawng chu kalsan in 1 jan 2014, chu ka keu san ta zawk a. An nupa nunin awmzia a neih theih loh mai bakah keimah min hmangaihna leh min hriat rengna chuan a pasal chu a hnaih tir thei ngang loh avangin , a pasal pohin ngaihzawngte pawh a neih phah ve tak hial thu leh, chungte chu a thik chin eih loh bakah alawmpui zawk zia thu te, a chuang a, amah a thikna reng reng awm lo pawh chu mak hi a tih zawk zia thu tein jan 14, chu a khar leh a.
1, feb, 14 kan keu kai erawh zawng a sam a tlak nasat thu leh a hahni te a thi leh ringawt thin avanga a ngaih thrat loh thute a ruk a Partei sawm a , Dr hnen a an inentir thu hi a ni a, Biopsy te lak alo á¹ul tak hial avang a inthren nghal mai a duh thu leh, apasal a hmangaih miah loh avanga sum leh paiah pawh atih hautak ngai miah loh chung changte, a mamawh chu kawng hrang hranga a indap chawp ve dan te, Cancer a nih a inrin avang a sumsen a hautak tur zia leh Zika sum hmang hlek lo a. Inenkawl tur a anu leh pa hnen a kir leh a duh zawk thu te chu an ni a.
10, feb, 14-ah chuan a nun chu lemchanna khawvel nen a tehkhin a, hrehawm a tawrh luihna zawng zawng chuan amahah rah á¹ha pakhat mah a chhuah loh mai bakah, A pasal chu hrehawm nasa tak tuartir tu ve tho anih dan te a ngaihtuah avanga, chung thu zawng zawng leh an in neih chhung a, a pasalin a enkawlna kawng a alawm thu te, a pasal Office kal hlan a, an in lam a pan tak thu leh an fate erawh chu mipa fa an nih ang a, harsatna siam a tum loh thu te ziak a dahin a kal san tih a sawi a.
!7, feb 14, a apasalin rawn hruai tum a alo kal thu leh, tlang tak a kum sawm leh tllem an in neih hnu pawh a. A hmangaih theih loh thu leh an nunin a chhiatpui zawk zia thu te sawiin, engtik lai maha a hmangaih theih miah loh avanga a tih hautak ngai lo zia te hrilhin, a ni nen a inneih leh ai chuan thih a thlan zawk thu a lo hrilh thu techu a chuang a, a pasal beidawnga a hawn tak thu nen.
20, feb 14 Dr ten a cancer a ni tih an fiah tawh hnuah chuan thih mai a thlan zawk avanga, a chhungte hrilh mai pawh a tum lem loh thu leh tumah tih hautak a duh loh zia thu te a ni a. Mahse, chutih rual a min hmangaih zia leh, ka tranpuina beisei si, beisei ngam tawh si lo, a thianghlimna te mi dang kutah a chhung ten hlan a, an tih bawrhban sak tak avanga na atih zia thu leh, ka tan tling ta lo ni a, a inngaih thu te, khawilaiah emaw min hmuh mai beisei a bazaar lamah peih leh peih lo a, a chhuah á¹hin thu te alo inziak a, thukhar nan chuan ‘U-te’ tianghrep a ka tuar hnu hian i laka ka lo dawihzep zia hi ka inhre chhuak a, ka inten thrin Nu leh Pa thuawihna hlawk lo ber chu ka telta niin ka inhria a, min ngaidam ang che aw? Ka ngai chein tunah hian i enkwlna hnuai a awm hi ka van chak tak êm, min la hmangaih ve reng ang nge mi dangah i tlei ta zawk, tiin. A thu chu a khar ta a.
Ka mitui chu lo hnamin kan inthren hnu khan tumah ka ngaihsak ta lovin, nang lo chu hmangaih dang reng reng hi ka la nei lo asin, i pasal neih ni khan ral hla tak atrangin ka lo thlir che a, khang inneihna thu tiam in chham tur harsa i tih zia kha ka hre vek asin. I chham thei lo in i trawng chhuak zo ta lo zawk a nih kha!! kha inneihna kha pastor khan ti tawp ta mai zawk se ka lo ti khawp a sin, mah se a kal tlang pui ta tho si kha a mak ka ti, i mittui luang kha a hmu ve vek awm si a. kha Zika khan ka sawi tur zawk leh ka chham tur zawk a chham lai khan keipohin i tan a rinawm zel turin ka thinlung khan a lo chham ve tho a sin, a van na ngai em, kha hun kha ka tuar zo lo trep a ni, ka hmu thei ngang lo che a, ka kal bo ta nghal a ni, tiin kan chhang ve a, kha inneihna kha mite sawi leh mak tih hial pawh akai reng a ni.
5 March 14, ka taksa leh ka awmdanah, ka chhungte ngaih a thra lo a, mahse eng mah ka la hrilh duh lo. 7 March 14 Partei zin lo hawngin bag min rawn hawn sak min rawn pe chuan ka hmel leh awmdan atrangin ka inenkawl lo tih hriain ka nu leh pain an hriat tawh leh hriat tawh loh thu min zawt a, ka ngawih reng avangin ka chhungte a lo hrilh ta ani. Ka pa chu a hmel atrang rengin a lungngaiin a thinlung hi a na tih a hriat a, ka hmuh loh hlan chuan a mittui pawh a seng nasa hle a ni tih a hriat theih a, ka nu pawh chu ti tho chu a niin tu mah chaw ei thei pawh an awm lo a, an hriat rual rualin chhungkhat laina inpun khawmin ro an rel nghal a, tih hi a ni a.
10, Mar, 14, engkim an peih fel tak avanga Aizawl chhuah sanin phailam damdawi in lian Vellor Hospital an pan tak thu leh, a nau Hmingtei nen anu leh pa nen an kal thute, a ngaihtuahnaah chuan a nain amahah awm zia a neih loh thu leh a ngaihpawimawh loh zia thu te, chu ai chuan min ngaihzawk zia thu leh, a hun liamtain a thinlung a tih nat zawk thute, a tun din hmunah hian a kiangah awm vese min tih thu leh awm ni ila chuan ka kut vuan reng chung leh ka awmngheng a a chanchhin min hrilh a chak zia leh min ngaih thin zia min hrilh a chak thu hi a lo ni a.
Ka van lainat tak che êm, ‘Sawmte’ Inthlahrung hauh lo khan min hrilh nila chuan engmah hian min dal thei lo vang, kan pawnlam nun chu thiah sakin awm mah ila, kan chung ril a kan inzawm na erawh hi zawng tu man an lo thiat thei lo a nih hi, ka van chhuang tak che em, a eng a pawh chu ni la, lo hre hma ila zawng ka hmangaihzia che leh ka nun hian a nghah awmchhun chu nang hi i ni tih lan tir nan ka nupui atan hmanhmawh takin ka nei tho tho tur che hi a ni a, thlamuang takin ka kiangah ka thlazar hnuaiah ngei i muhil mai tur hi a ni a tiin ka phun sep sep a, ka mitui chu dan rual lohin a lo luang leh nghal ta zawih zawih a. Kan dak chhuak chu, khua hi a lo var der tawh mai a, ka bathlarah chuan ka va chhuak a, ni chu khaw chhaklam atrang hian a lo eng det det tran der tawh a, chu thlasik ni rawn intran zing khaw han vawt vek leh, khua han thlir reng reng chuan khua chuan, min tuarpui ve niawm tak hian a ngui nghiai hian ka hre hial a ni.
Tunah chuan 'Swmteii'n' he khawvela mal leh khawhar tak a, awm tur a, min kalsan na chin pawh ni li a liam ta, tu khaw hriatpui hauh lo a mahni chauh a han tawrh tlawk tlawk mai chuh. A van thaw pik thlak em. Tunah rih chuan, 'Sawmtei' diary-ah chauh chuan ka ngaihtuahna thinlung zawng zawng hi hipin a awm rih bawka, ka á¹huthmun remna pangngaiah bawk chuan á¹hut hmun remin, awmpui nu thingpui min pek in pah chuan a diary chu kan keu chhun zawm leh ta a.
'Vellore' an thlen zan a, a chauh zia thu a ziak ni hi, March ni 12 tlai lam a ni a, ti hian a ziak a ni, Damdawi inah kan in admit nghal mai thei si lo a, Pawn lamah khual bukah kan riak a, ka nu leh pa leh ka nau Hmingteii te ka bul a an awm lai chuan ka chau lutuk chu ka lo chhing sek a, 'U-tea' ka mumangah ka lo hmu che a, khawhar hmel tak mai hian hmun fianrial tak lam pan hian i lo kal dawn a, U-te min lo nghak rawh, min lo nghak teh ti hian ka lo au vak vak che chu ka lo au chhuak a, ka nau Hmingtei chuan min lo sawi harh a, ka nau chuan, ka u, mi lainat leh mitui parawl kianga á¹ah aw á¹iau hian, U-tea i hmu elo min ti a, kei chuan nia mawle ngahnge min sawi harh kher kher ni, ka van ui em ka mang chu ka ti a, ka nau chuan kan hrilh ve mai lo a ni, a pawi ngawt mai a han ti a, ka pa pawhin a rilruah chuan hrilh mai che a duh thu leh a inthlahrun thu te a lo sawi ve bawk a, ka nu erawh chu a ngawi reng a.
Chu hun chu remchangah lain, ka nu leh pa hriatah chuan Hmingte nang chuan i hmangaih theih miah loh chu nei ve reng reng suh ang che ka ti a, ka pa pawh chuan Sawmte chhungkua hi a bula á¹an leh theih zawng nise i duhthu sam ngei leh i hmangaih ngei hi i nei tawh ang, min ti a, a sawipah chuan ka nu chu a melh rum hle bawk a, ka nu erawh chu hawi chhuak ngam loin ngawi rengin a kun tlawk tlawk ri ngawt a, inharh hi a tlai em a ni, ka nu engah mah inrilru ti na suh ang che u, thil kal tawh leh hun liam tawh a nih hi ka ti a,ka hnem a tiin, a thu chu a khar leh ta a.
March ni 15 ah chuan a inen tir ve thei tain, chu mi ni vek chuan hospitalah chuan admit a nih thu a ziak leh a, a taksa awm dan a hriat danah chuan beisei tur awm hian a hriat loh thu leh a chhungte rilru dam nan a kal mai a nih thu a ziak a, ni tin maia a diary a ziah theih chinah chuan a tlang kawm naah hian ka hming hi a lam tel ziah bawk a, ka hming hian chuan loh na phek reng reng a nei lo a ni. 25 March 2014 ah chuan a chawkawng cancer lai chu zaingam a nih tawh loh thu leh chemo leh radiation chauh a an en kawl theih tak thu hi a sawi a, chu pawh chu a pa bulah chuan á¹ul a tih loh thu leh inlam a haw mai a duh zawk thu a hrilh te, mah se, apa-in theihtawk chhuah hram aduh thu leh, amah sawmteii pawh chu lo tuar hram hram tur a a tihna thu te a ni a.
April ni 16 thla laihawlah chuan an inenkawlna avang a a chauh tawh zia leh rawn hawn a min hmuh a chak zia thu te, a sawi leh a, Chemo avang a, a samte a tlak kawlh tran thu leh, thih mai a chak zawk tawh thu a pa hnenah a hrilh thu te, leh a thinte pawh a chhiat tak zia thu te a chuang bawk a. May ni 7 chuan an lo haw tak thu leh Parteii hnenah chuan a hun tawn engkim mai chu, he khawvel a chhuahsan hun a lo thlen dawn hnaih ta ni a ahriat avanga, a chanchin leh min hmangaihzia hria se min tih avanga ka hnena a thu chah duhte, a hrilh á¹an thu leh Parteii leh a nau Hmingtei chu ka chanchin a sawipui theihte an nih avanga a bul a awmreng tura a duh á¹hin thu te a chuang bawk a.
A diary chu a ziak khat tawlh tawlh danah leh, a kut ziak pawh a mawi theih teh reng nen, a nawi á¹an tak niaih danah chuan, a chau in ziah peih loh chang a ngah ta hle a ni tih a hriat theih a. Kei chuan a nun leh hun tawnte kan thlir let sak chuan, engtin nge maw i tlin zawk le! 'Sawmte' ka ti hial a, min han hrilh vat ni lang chuan i chungte emaw tu thutlukna mah hi ka pawisa tawh miah lo ang maw le, nga tinge i ngawih reng a?, ka hriat loh a heti ang harsatna hi mahni mai a i hmachawn mai le? he tiang hun min mamawh lai hian nga ti nge?, nga ti nge? eng a ti nge?, tih zawh na hi ka thinlung chuan a zawt mawlh thung si a.
SAWMTE
1) Pialral lamtluang zawhin,
Min nghilzai i rel ta em ni,
Cham rih la hringlang tlangah.
Min ngaiin min hawi leh la,
I chhingmit rialtui ang farin,
Ariang hi min han dawn ve maw.
2) Dan rual lohin hawilohpar i thliak ta si a,
Chutin hringhniang khuavel nghilh zai relin,
Lungloh tui dawn i rel ang maw,
Rihlipui lamtluang zawhlai bang lo hian,
Minngai lo te’n thlafam vangkhua min lawi santa si,
Aw!! Awmhar khua a sei dawn ngei e.
3) 'Duhlai' hei hi maw ka chan tawk lo ni,
I laisuih tuahrem thai fung chawi a,
Phek tin mawian ka sakhming i ban le,
Nghilhar i thaikawi biathu, thlir ninawm lo.
Senlai nau ang tlei a har dawn ngei e,
Auhlai ka banglawng che.'Sawmte'
( I tan itan chauh, tiin, ka hming chu ka ziak a. )
Tiin, ka lungleng lutuk awmngaihna hre lo chuan, Ka thinlunga hla thu rawn thleng chu kan ziak ve nghal zung zung a, ka thinlunga khawharna leh tuarna rawnin sawr chhuakin a hrin a ni bawk a, kan ennawn leh pawh chuan mawi ka tiin ka á¹ahpui vawng vawng reng mai a ni.
Sawmtei diary chu kan keu chun zawm leh ta a, a ziak chhunah chuan ka hming chuan loh na Phek reng hi a awm ta lo, a thla a thla a ziah peih loh chang a nei ta nualin a ziak chhun pawh a tlem ta hle mai, vawin chu ka nau hnenah mittui tla zawih zawihin U_te, i hnenah min hruai turin ka ngen a. ka nu leh pa te a va rawn a, U zika leh nopang ho lo awm ve reng bawk si nen, an zah ve si a, a tih ngaihna ka hre lo a ni, a khat tawk a damdawiin luh leh á¹hin hi ka pawn chhuah theih tawk a ni mai si a, aw ka van ngai tak che em, ti a, a lehkha ziak mittui far tih hriat tak a pherh niaih chu ka chhiar thei hram hram a.
Ka lungzing lutuk chuan ka phone chu lain, Partei chu kan call a. Sawmtei diary ka chhiara ka rilru nat zia leh, heng ang hun zawng zawngah hian min hriattir vat loh avang chuan ka vui thu leh ka thinrim thu kan thlen ta ngawt a,Partei chuan Ute, a ni ti rawh, Sawmtei pasal hlui U Zika leh anfate lo kal ve reng kha a chhungte tan pawh kawng leh lamah chuan an zahawm ve em bawk a ni, tiin, min rawn chang a, phone-ah chuan Partei insum thei lo chu aná¹ap leh a, sawi hi ahrehawm a ni U-te, Sawmtei nu leh pa pawh khan in chungchangah an fanu duh ang tipuitling thei turin i hmel an zahna khan a dal ve nasa em em bawk nen, thiam loh ngawt chi anni bik lo a sin, inpahniha inchungchangah hian an inthiam lo vin, an rilru a nat bakah an zah takzet che a ni e, tiin an phat pui a, a ni maw ahun lo a inthlahrunna chuan englaimah a dam tawh ngai lo tur ser ka thinlung lamah min belhchhah ta zawk a nih hi, tiin, kan in biakna chu ka ti tawp ta a.
26 sep14 kan chhiar thlen chuan U-te, vawin hi ka diary ka ziak theih hnuhnun ber a nih tawh ka ring hial a ni, ka hun hi a rei tawh lo ang tih ka hria a. Chuvangin vawin hian ka hmuh ngei che angaih avangin, ka chhungte hnenah poh U Zika rawn lantir tawh lo turin ka ti nghe nghe a, naupang erawh chu thu hran ka ti a, ka nu'n min hnial a tum a, ka nu ka thih hnuah i duhtawkin makpaah lo neih zui ang che, tiin, ka hau ve ta ve thung a, chuvangin an hriat laiin Parteii hnenah i lo kal ngei na tura rawn hriattir tur che leh a theih ang ang a i phone number zawngturin ka ngen tak avangin ka chung te pohin engmah an sawi ngam ta lo a ni, tih hi nawiniaih hian a ziak a. ka thinlung leh rilru hi ana takzet a ni e, chumi hnu lam chu inlo chhiar tawh zawng kha a ni e
.
Ka rilru na chuan ka hla ziak chu ka copy tha nawk nawk a, ka phone chu lain Partei chu kan be leh a thlanah lo awm rawh ka rawn kal dawn e, tiin, kan hrilh a, ka hla ziak chu sarang fim tha takah hian chhiar theih turin ka thun felin ka char ta thlap a, ka chemte ( swiss knife ) chu ka keng bawk a, thlanmual lam chu ka pan ta a.
'Sawmtei' thlan ka thlen chuan a hming leh kum an ziahna cross chu mittui far chungin ka hla ziah ka phum theihna turin ka kher ta mawlh mawlh a, ka peih fel chuan kan dak chuak a, Parteii chuan chutah chuan engtia rei nge min lo nghah tawh ang tih reng ka ngaihtuah thiam lo, Partei chuan min rawh hnaihin ka kut chu a rawn vuan a, Sawmte, U-tea, alo kal e, rawn tho tawh rawh le, an ti zet chuh, insum chu har ka van ti em.
Ni chuan tlak a hnaih ta hlein Reiek tlang sanglai chu, a en nonghelh lai chuan, Sawmtei thlan bula ka ding chu Parteii min lainat leh min khawngaih lutuk chuan min rawn kuah a, a ni pawh chu in sum thei lo chuan a inhnit hlawp hlawp a. Kei erawh Partei lungchhe taka á¹ap chu khuah chungin Sawmtei thlan chu ka thlir reng a, ka rilru leh ngaih tuahna chuan kan pahnih hian khua ruat kan lo ni lo a nia nge Sawmte, nang nen hian awmdun thei ilang chuan chatuan hi puntirtheih nise puntir kan duh ngei ang le! nang nen chuan, chatuan hi tawite a nih ka lo ring hial á¹hin a ni, ti a phun sep sep chungin lei hnuai thuk taka zal ta, ka hmangaih Sawmtei chu ka be sep sep a.
Tunah chuan thinlung rehri chu ngaithlain ka bathlar aá¹ang chuan chhumzinna paih lama ram mawi tak mai chu ka thinlung mit chuan a thlir a. Chu kawng panna Sawmteii kal tur inbuatsaih lai leh a marphu det det te chuan min hmangaih zia hi min hrilh nawn leh ni ber hian ka hria a ni.
- By: Zualtea Ralte
Post a Comment