Bible Ref : Hebrai 7:15-17
PUITHIAM LAL BER

Hebrai lehkha thawn ziaktu hi tun thlengin hriat ala ni lo. Hrilhfiahna siamtute thukhawchangah chuan, Hebrai lehkhathawn ziaktu hian Pathian thuruk hi a hre ril em em mai a, a sawi huai em em mai bawk a. Khawvel Kristiante an lo in zirtirna leh doctrine an lo siam chhuahna thurin te chu Hebrai lehkhathawn thawntu hian a rawn hnawl tawp tawp mai a. Hetiangin: Chutichuan Krista thubul hril tawh lovin puitlin lam i pan ang u; thiltih thi simna te, Pathian lama rinna te, baptisma te, kut nghah leh, mitthi thawhlehna leh, chatuana rorelna kawng lam zirtirna lungphum chu phum leh tawh lovin(Hebrai 6:1-3) a ti hmiah hmiah mai a ni. Pastor rualte an lo inhampuarna sahmim zawng zawng te kha thlarau lam A Aw B lek a ni e a tihsakin a ngainep hle a ni.

Hebrai ziaktu hian eng nge maw sawi a tum chiah le tih hi vawiin hian ka sawi dawn a ni, ka ngaihdan ni lovin. Ka changthlanah khan, Puithiam dang zawng zawng chu dan ang a ruat an ni a, an ti phawt mai a. Arona puithiamna te, Levia chi te puithiam an rawn nih chhoh dan zawng zawng, leh vawiin ni a pastor te, missionary te, tirhkoh te, bishop te, pope te. Heng puithiam nihna rawn keng chho zawng zawng, thuthlung hlui hun atanga thuthlung thar hun thleng pawh hian, dan anga ruat an ni a ti a. Nazareth Isua puithiamna erawh chu dan anga ruat a ni ve satliah lo a ti kher a. Hmasang atang tawha zawlneitea kawng tinrenga thu lo sawi tawhtu khan, heng ni tawpah hian a Fapaah chuan thu a sawi ta. Nova te, Abrahama te, Mosia te, Davida te, Zawlnei Isaia te, Zawlnei Ezekiela te, Zawlnei Jeremia te, Zawlnei Amosa te, Zawlnei Hagaia te, Zawlnei Joela te, etc.etc. zawng zawng hnena thu lo sawi thin tawhtu khan, heng ni tawpah hian a Fapa ah chuan thu a rawn sawi ta. Chumi awmzia chu: a lehpek awm tawh chuang lo turin thutawp a rawn sawi ta e a ti a ni.


Hmasanga zawlnei te-a, kawng tinrenga thu lo sawi tawhtu, thing buk-a Mosia hnena rawn inlar, “Awma kan ni,” rawn ti-tu khan a Fapa hmangin thu a rawn sawi ta. Thuthlunghlui huna puithiam ten Juda Biakbuka inthawina an hlan dan a rawn tehkhin chhova. Juda Biakbuk(Synagogue) chuan pindan 3 a nei a. A p^wn berah khan mipui an awm thin a. A laita (a middle) ah tak khan puithiam ho an awm thin a. Mipui leh puithiamte inkarah khan pindan puan zar a awm a ni. A chhungril ber erawh chu Pathian chenna a nih tawh avangin puithiam ho pawh kha an lut thiang lo reng reng a. An va luh rawk kha chuan an thi tur a ni mai. Pindan chhungril berah chuan Lal Isua hun laia Kaiapha an tih ang te, Juda ho hun lai chuan Arona ang te, Puithiam lalber ang kha, vawi khat chiah kum khat chhungin a lut thei a, chu pawh chu inti tlangnel tak an tei lut nulh nulh a nih chuan a thi tur a ni. Puithiam lal ber ka nia lawm tia pindan kha ava hawn a, ava luh satliah ngawt chuan a thi tur a ni mai, a hlauhawm lutuk. Chuvangin Hebrai ziaktu chuan a ziak uluk khawp a, thisen keng lo lovin, thisen kengin tih mai awm, a ziak uluk em em. 

Ran thisen hlan tur keng khan ava lut dek dek a. Pathianin a thisen hlan kha a lo pawm chuan, Pathian hnam thlan Israel hnam pum sualna kha Pathianin a ngaidam ta thin a ni. A lo ngaidam theitu chu a pui awm veng veng a nia. Bibleah hian a awm lo naa, hrilhfiahnaah chuan a awm a. Han sawi tel ta ila: Hrilhfiahnaah phei chuan puithiam lalber kha a ngalah khan tengeng an bun tir a, a ri reng reng thin a. Puithiam ho khan a ri kha an beng zawng zawngin an lo ngaithla a, a rik reng reng kha chuan an puithiam lalber kha an awmna pindan atang khan ala nung a ni tih kha an hre thei a ni. A thil hlan kha pindan chhungril bera mi khan a pawm lo anih vaih chuan a lo tihlum hmiah mai a. A tengeng vuah kha a ri a reh hmak mai a. Kha velah khan kha puithiam lalber kha hnuhchhuah a tul thin avangin (pindanah khan midang an lut thiang tawh si lova) a luh dawn khan a ngalah hruizenin an hling sa vek thin reng a ni. A rapthlak a nia. A thih vaih chuan, 'E kan hotupa hi a che fuh lo tawp mai, a tengeng bun a reh ta hmak mai,' an tia, an hnuk chhuak ta thin a ni. An han hnuh chhuah kha chuan a lo thi ang bui tawh thin, a rapthlak e. 


Pathianin a thil hlan kha a lo pawm anih thung chuan hlim takin Pathian ngaihdamna nen khan a lo chhuak a, hnam Israel hnam pum sualna kha kum khat atan a ngaidam thin a. An lawm em em thin a ni. Hebrai ziaktu hian kha puithiam rawngbawl dan kha, an sawi nep leh ta a. Chutiang khawpa tihbaiawm hnuaiah chuan puithiam lalber pawh kha kum khatah vawi khat a lut thei a, mahse kum tin hlan nawn a ngai a, a chhan chu Pathian khan lo ngaidam mahse, chu inthawina chuan sual a la bo thei lo reng reng a ti, a mak asin! Kha inthawina thisen ava hlan vang khan sual ngaihdamna chu chang hlawm mahse, inthawina thisen khan sual a la bo thei reng reng lo. Chuti nise vawi khat a hlan khan kumkhua atan khan a tawk tur a nia. 

Chuvangin Puithiam lalber khan kum tin vawi khat hlau chung chungin a hlan ziah thin a ni. Chu aia a sawi nep leh dan chu a hlantu puithiam lalber pawh chu sual nei tho a ni a, a ti. Sual nei ve tho anih avang khan nitin sual tana inthawina hlan mamawh ve tho ala ni a ti. Tichuan le, Nazareth Isua puithiamna an sawi ve ta thung a. (1) Isua chu sualna nei lo a ni. (2)Ani chuan inthawina ran thisen keng ve lovin, pindan thianghlim ber aiah, hmun bawlhhlawh ber Golgotha(luruh hmun)an tih ah chuan kan sual ngaihdam nan ama thisen a rawn hlan ta zawk a. (3) Tah chuan thahin a awm mai a ni lova, thihna lal Diabola chu thihna ngeia a hneh hnuah, dan anga ruat puithiam te anga thi thei ni ve tawh lovin, chatuan atan thihna hneh zovin a tho leh a. Inpindanna puarzar zawng zawng chu a taksa ngeiin a tithler ta vek a. (4) He leia hmun thianghlim ber mai pawh ni tawh lovin hmun thianghlim tak tak vanah a han kaltlang ta zawk a ni tih Hebrai ziaktu hian min hrilh a ni. Krista chu kuta sak hmun thianghlim, a tak anpuiah chuan a lut si lo va; tunah Pathian hmaah kan aia ding turin vanah ngei a lut ta zawk a ni (Heb.9:24)

A sawi tum hi a rilin a tak em em a ni. Ran thisen an hlan chuan, bawng thisen emaw kel thisen emaw, beram thisen emaw pawh nise. An ran hlan, a sa, a ruh, a ek, a thisen ni lo zawng zawng kha daipawnah, kulh pawnah, Jerusalem kulh pawnah khan bawlhhlawh paihin an paih thin. A tisa leh ruh mai a ni lo, a vap nen lam an paih thin(Leviticus 16:27). Min tlantu, Nazareth Isua a lo kal kha chuan, pindan thianghlim berah chuan lut lovin ama thisen ngei hlan turin luruh hmun, an bawlhhlawh paihna hmun zawk kha a pan a. Juda hovin a an hmuhsit em em, bawlhhlawh an paih khawmna thin, misual nung tlak lo te an khenbehna hmun. Suam hmang te leh tualthat te an khenbeh a, khawngaihna tel reng reng lova an khenbehna thin, chumi hmunah ngei chuan he Pathian Beramno kan tana puithiam lo kal hi chuan kulh pawn lam chu a lo thlang a. Thil dang a ni hleinem, luruh hmun Kalvari tlang, miten an hmuhsit ngawih ngawihna hmunah khan e, a rawn zawng chhuak che a ni. Chutah lo chuan nang leh kei hian hmun kan lo nei si lova. Ka mite in ni love a tihna hmun ngeiah chuan Pathian nung faa vuahin an awm ang a lo tih tawh ang khan(Hosea 2:23; Rom 9:26.).

Chatuan pawha inthawina hlan nawn a tul tawh lohna turin, Pathian ngaihdamna thisen ngei chu Kalvari tlangah chuan chatuan atan a lo hlan zo ta! A thuk zia, a ril zia, a hlu a ni. Chuvangin nang leh kei min ngenna chu: He Hebrai ziaktu hian chu amah an hmuhsitna ngei chu phurin dai pawnah a hnenah i kal chhuak ang u tiin min sawm a ni. Juda mipuiten Rom sipai rualte nen 'Krawsah khengbet rawh, krawsah khengbet rawh,' tia hmusit em em a an khenbehna hmun Kalvariah chuan a thlante min au a ni. Hebrai ziaktu hian thil lem kan buaipui hi a hlau em em a, sakhuana mai maiah te hian kan tham ral ve ang tih a hlau a. Luruh hmun Kalvari tlangah emaw a tuar mai kan lo ti a, vanah hmun thianghlim berah chuan a kal ta, min sawi sak turin Pa dinglamah hian a thu ta! Chuvangin a hnena lo kalte chu a tawp thlengin a chhandam thei a ni. Min sawi sak turin chatuana a nun reng tawh avangin(Hebrai 7:25). Ava ropui em! I chak lo a ni, i famkim lo a ni, nimahse puithiam lalber, lei leh van a puithiam lalber hian pa dinglama thuin nitin hian i tana sawi sak tur chein, i advocate atan a inpe ta. Han suangtuah la, mihring thara kaihthawh i ni tawh tih i hriat hnuah pawh, van khawpui, mithianghlimte khawpuia lut tur em chuan, nitin mihring hlui ze chhe puiin a luah khah zin zia che i ngaihtuah chhuah chang chuan i zam hle thin ang. Mahse en teh, Pathian ropuina eng zam velah khian, nang mi te tak te khan sawisaktu i nei tlat mai, i aiawhin Fapa chuan a din sak dawn tlat che asin. Ka aiawh Lal hmaah a ding ka hming a kutah a chuang e.

Chu chu Tirhkoh Paula khan Rom-ah khan a rawn ziak ve chat mai, anih leh mithianghlim te chu tuin nge hek ang? Thiam chantirtu kha Pathian a ni si a; tunge thiam loh chantir ang? Thia kha Krista Isua a ni si a; a ni, tholeh ta zawk a, Pathian dinglama awma min sawisaktu bawka kha a ni. (Rom 8:33-34). Krista hmangaihna ata chu tuin nge min then ang? Hrehawmnain emaw, lungngaihnain emaw, tihduhdahnain emaw, tamin emaw, saruaknain emaw, hlauhnain emaw, khandaihin emaw min then ang em ni? Then suh e, chung zawng zawngah chuan, min hmangaihtu avang chuan ropui taka ngamtu kan ni. Thihna te, nunna te, vantirhkoh te, lalna te, thil awmsa te, thil lo la awm tur te, thiltihtheihna te, sanna te, thukna te, thil siam dang reng reng te pawhin, kan Lalpa Krista Isuaa awm, Pathian hmangaihna ata chu min then thei lovang tih dik takin ka hre si a (Rom 8:35-39). Lei leh vanah min hektu tur an awm tawh lo, lei leh vana thuneihna zawng zawng a hnenah pek anih tawh avangin(Matt.28:18).

Hebraite hnena lehkhathawn hi Tirhkoh Paula khan a chhiar ve ngei anih ka ring a. “Krista chu kan zaa aia anchhedawng lo niin dan anchhe lak ata min tlan chhuak ta,”(Galatia 3:13) a ti kalh a ni. Mosia hnena Pathianin dan 10 a pe a, dan tesep tam tak a pe a, puithiam ten an inthawina an hlan dan tur dan tam tak a pe bawk a. Leviticus kan chhiar phei chuan, misual inthawi tur a lo kal chuan kel an rawn kai ang a, puithiamin chu kel chungah chuan a kut a nghat ang a, misual pa sualna kha kha kel khan a phur anga, tlangah chu kel chu i chhuah ang a(Leviticus 16:22)a ti a ni. Dan te leh dan tesep a lo pek tawh zawng zawng lak ata chu min chhan chhuak ta! Engtin? Ele, danin thiam loh chantir a tum ber kha Krista hnenah khenbeha awmin, danin misual thiam loh chantir a tum ber kha kan lo thi ta daih a ni. “Krista hnenah khenbehin kan awm ta, nimahsela kan nung a ni, keimahni kan ni tawh lo, Krista chu keimahniah hian a lo nung ta zawk a ni,”(Galatia 2:20). Puithiam lalber, chatuan puithiam ngei chu keimahniah hian a lo nung ta! I thinlung leh ka thinlung(kan thlarauvah) ngeiah hian a lo nung ta.

Galatia 3: 13 i chhiar chuan, “Thinga khaikan apiang chu anchhedawng an ni,” tih hi i hmu ang. “Anchhedawng chu a thi tur a ni,” a ti mai lo, “Thinga khaikan apiang chu anchhedawng an ni,” a ti a ni. Anih loh leh engvangin nge Nazareth Isua kha thingah an khaikan? Engvanga khengbet nge maw an nih le? Pathian anchhe dawngtu nang leh kei hi kan thih a tul tlat a ni. Kan thih loh chuan nun thar kan nei thei si lo. Puithiam lalber Isua an khaikan chu han en teh, Pathian anchhia a dawng reng em ni? “Heihi ka Fapa duh tak ka lawm em ema chu a ni, ama thu ngai rawhu,”(Matt.17:5-7) a ti zawk asin. Chu zawhna harsa tak chu Zawlnei Isaian a rawn chhang ta che: “Pathian chuan ka zaa khawlohnate leh kan bawhchhiatnate chu ama chungah chuan a nghat ta a(Isaia 53:6) a ti. Adama bawhchhiatna avangin anchhedawng vek kan ni a, kan za khawlohna leh kan anchhe phurh chu a chungah a nghat a. 


Chuvangin anchhedawng krawsah khan khai kana a awm chhan chu nangmah zawk i ni. Nang leh kei anchhedawng, thi ngei ngei tur hi kraws ah chuan min khaikang ta. Kraws a khai kan tak tak chu i en chuan Isua ruang ni lovin i ruang zawk a ni. Chu chu Rom 6:6 ah chuan Paula chuan, "Hei hi hria ila: kan mihring chu a hnenah khenbehin a awm ve ta! ngaihruatna a ni lo, hei hi hria ila kan mihring hlui chu a hnenah khenbehin a awm ve ta, sualpu taksa chu tihborala a awm theihna turin a tih kalh kalh hi. Krista an khenbehna hmun chu a ni kan thihna hmun chu. A ni chuan suamhmang te, tualthat te, uire te, misual boral tur kan thihna hmun Kalvariah hian min rawn zawng chhuak a . Chuvangin anchhedawng hi a thi tur a ni, titu hian nang leh kei anchhedawng hi Isua krawsah min lo khaihlum ta a ni. Paula chuan chu kraws chu an en chuan engtin nge a tih kha? “Sual reng reng hre lo chu, keimahni avangin sualah siamin a awm,”a ti. Pa pakhat chu a ler em em a, a lerh vangin HIV a kai a, nupui a nei a, fa nei ve khanglang si a, a fa chu HIV vei sain a lo piang a. Kha a fa lo piang khan a sual vang a HIV vei a ni lo, a pa suah sual hri a kai a ni. Lal Isua hi sualna nei lo a ni, mahse misual ber khenbehin krawsah an khengbet si. 

Engvangin nge an khenbeh? Kan suahsual hri a kai a ni. Tirhkoh Paula chuan, "Keimahni avangin sualah siamin a awm a ni," a ti a ni. Pa pakhat suah sual avanga a fapain HIV a rawn vei ang khan, Lal Isua kha sualah siamin a awm phah a, krawsa thihna rapthlak ber chu a lo tuar ta. Pindan chhungril a Pathian hlauhawma khan a Fapa neih chhun thisen avangin Kalvari kraws-ah hian a rawn fawp che a, chu chu a ni, i chhandamna chu lo ni ta. Ka mite inni love a tihna hmunah khan Pathian fa a vuahin kan awm ta(Hosea 1:10; Rom 9:26). Ava ropui tak em! Ni sa uar in hmu thin, zana arsi chhiar sen loh in hmu thin bawk. Ni leh thla leh arsi te zawng zawng khian a zarah enna ropui an nei ve a, chumi ngei chuan Kalvari tlang thing krawsah a rawn fawp che a ni. A rawn zawng chhuak che a ni. Chatuana thi boral tur kha e, "Ka fa lo kal rawh i sual rit tak nen ka lo chhawk ang che," a ti che a ni.

Hebrai ziaktu chuan, "Heti fakau a chhandamna ropui hi thlahthlam ila engtin nge kan tlan chhuah tehlul ang?" a ti a ni. Pathian tihbaiawm, Chatuan hremhmuna min khung thei tu kha Kalvari tlangah, hmangaihnain a tuiral zo ta! Ava ropui em! (Felna leh hmangaih inremin, khawvel thiam lo hi an fawp). Ava mak em! Ka ngaihtuah thin a, he leilung ni eng hnuaia khawvel hi ka en thin a, van ka en thin a, lei leh vana roreltu hian ka fa i ni min ti. Sual rethei hmun nei lo tan a phal van lal in khi. Zo ka tum ve i zar chu, chatuan hmun dang a vang. Aw Isu tuikhur i ni, hmangaihna tuipui zau. Mite hi engati nge sual bawih a an tan reng? Drug bawih a an tan reng le? Engvangin nge zu bawihah te an tan reng le? He Pathian hmangaihna hi an hre fiah lo a ni. Hre fiah nise sual bawihah hian a tan reng theih ka ring lo. Ni leh thla leh arsi, chhum leh ruah leh hri hlauhawm tinreng te hi a kuta awm a ni. Hla siamtu chuan, a hmangaihna a ka chawlhin ka Pa’n min hre tawh, a duh zawng ka tih apiangin mal min sawm fo thin. Thahnemngaihna chang ka hriatin ka tan malsawmna. A faa ka awm hma pawhin ka Pa’n min hre tawh, thlaler hrehawma ka awmin a nin min veng zel a ti a ni. Ngaihtuah chiang rawh u, vawiin ni hian he thu ropui zia hi hria ula chuan khawvel a in thil zawn zaa 99 hi chu in hlui hlawn der ang a, pakhat chiah in zawng tawh ang, AMAH chauh chu. Amen.

Chung zawng zawng chu rinna neiin an thi ta a, thiltiam te chu chang lovin; chung chu hla tak atanga hmuin chibai an lo buk tawh a, leiah hian mikhual leh khualzin mai an ni tih an inhriattir tawh bawk a. Chutiang thu sawi te chuan anmahni ram tur an zawng tih an tilang si a. Tin, an chhuahna ram chu lungkham sela chuan hawn remchang an hmu tawh ngei tur a ni a. Nimahsela, tunah zawng ram tha lehzual chak an lo ni, chu chu vana mi a ni; chutichuan , Pathianin an Pathian tiha awmchu a zak lo ve; an tan khua lam a lo buatsaihsak tawh si a (Hebrai 11:13-16).

Ziaktu: Dr. L.B.Sailo

Post a Comment

Powered by Blogger.