SC/ST ni lo miin amah leh amah hnam hnu fual SC/ST anga a inchhal a, chutiang nihna ti chiang thei lehkha lem a neih chuan chu certificate chu Constitution of India bumna a ni. - Supreme Court

Mizo Hnam hming thlak

Tunhnaia Mizoram chhunga thil thleng pakhat sawizui hlawh tak, Mizo ni lo Mizo hnam leh hming invuah chawp a, Mizo saphun leh a chhehvel hi a ni ve ngei ang. Hemi ang hi India ram hmun tam takah pawh a thleng țhin. Sakhaw inlehna avang te, inneihna leh SC/ST ten hamțhatna India Constitution-in a pek dawn duh avanga hnam hnufual nihna Caste certificate lo nei te chungchang thu High Court leh Supreme Court ten thu tlukna an lo siam tawh te i  han chhui zui lawk teh ang aw. 
Mizo Customery law lamin saphun chungchang hi Mizo hnam hrang hrang te inkarah chauh, chhan tam tak avanga saphun theih a tih lam chu kan thlur tel lo ang. 

Thu kam keuna
India ram hi hnam leh chi hrang tam tak awmna a nih ang bawkin sakhaw hrang tam tak betu awm khawmna a ni.  Hindu zingah hnam leh chi țha (upper class) leh chi chhia leh hnuai hnung an ințhen hlawk a, Hnam hnufual Schedule Caste bakah Backward Class, Other Backward Class te an la awm bawk.

Tlangmi (tribal) tam tak an awm bawk a, heng tribal te hi Hindu dana chi chhia leh țha thliarnain a huam ve loh avangin Scheduled Tribe tih an ni. Helam chu duh tawk phawt ang.

Mahni khua, nu leh pa te a thlak theih loh
Kan thu khel tur tifiah turin kawng dangah peng lawk teh ang. Țum khat chu nula fel leh hmelțha tak kan nel tak te inah kan len țumin, kan nula-i chuan a pa khaw chhuahna khaw hming nalh lo a tih vang ni ngei tur a ni, a pa chu khawi lam chhuak nge anih zawt hlek suh u, min ti sa a, kan zawh chak phah hle a. An inah kan leng a, kan han țhut muan deuh hnu chuan kan țhian pakhat hian a pa chu țhut hnaihin a fanuin zawh rem atih hauh loh kha a zawt ta! Ngaiteh, a pa chuan kan vaia hriat theih turin ring leng lawngin an khaw hming chu a sawi a, a sawizuina chuan ngaihtuah a ti thui viau mai. "Ka khaw chhuahna hi eng ang khua pawh ni se, ka nu leh pa te hi eng anga mawl pawh ni raw sek sek, duh loin sim emaw nih leh loh theih a ni lo," a ti a. Ni e, eng khaw chhuak emaw kan nihna te hi zahpui te, tu fa emaw kan nihna hi sim hnan emaw thlak theih emaw a ni ngawt lo, duh lo mah ila kan ni tho tho nia. 

Sakhua thlak avangin hnam a thlak thei loh
Madras High Court chuan November 17, 2021 khan hemi chungchang thu tlukna pawimawh leh chhinchhiah tlak tak hi a ti chhuak. He Court order in a sawi chu mimalin a sakhaw biak lai thlakin sakhaw dangah inlet mahse a hnam nihna (caste) a thlak thei lo, a ti.

Madras High Court judge Justice SM Subramanium chuan S. Paul Raj thu buai theh luh a ngaihtuahnaah he thu tlukna hi a ti chhuak a ni. S. Paul Raj hi Adi Dravidar hnam Scheduled Caste a ni a. Hindu hmeichhia hnam hnufual (SC) ve tho nupuiah a nei a. Raj hi Kristianah a inpe a, Court ah inter marriage certificate a dil a, he thil a dil rual hian Backward Class community certificate pek chhuah tel a ni. 
Hemi chungchang hi Madras High Court ah thlen a ni a, Court chuan 'hnam hrang inneih pawlh avangin hnam nihna (Caste) thlak theih a ni lo' tih thu tlukna a siam ta a ni. [ Live Law 25/11/21]

SC/ST ni lo te hnam hnu fualah an inlet thei lo
Supreme Court chuan  thu buai hmingthang tak _Anjan Kumar vs Union of India & Ors_ thu buaiah SC/ST ni lo ten Caste Certificate (SC/ST certificate) eng ang pawhin nei se, chu a lem leh suak (bogus certificate) a ni a ti.

He thu tlukna pawimawh tak hi Supreme Court bench Justice HK Sema leh Justice Lakshman awmna chuan February 14, 2006 daih tawhah khan a ti chhuak.

He thu tlukna ang chuan tribal hmeichhiain tribal ni lo pasal atan a neih ațanga an fate chu tribal an ni thei lo a, engtikawng mahin Constitution of India in tribal te tan hamțhatna (tribal concessions) chi hrang hrang a pek te hi an hmuin an zen ve tur a ni lo a ti.

Supreme Court țawngkam chu:
"A  person not belonging to the Schedule Caste or Scheduled Tribe claiming himself to be a member of such Caste by procuring a bogus caste certificate is fraud on the Constitution of India".
Supreme Court hian a sawi zel dan chuan Constitution of India Article 12 & 24 bawh chhiain caste certificate te hi tihdan phung pangngai (routine manner) angin a diltu hnenah an dil avanga an nihna chhui chianna awm  (proper verification) loin pek chhuah loh tur a ni, a ti. (Such certificate should not be issued in a routine manner without proper verification of applicant's claims).

He thu buai hi Supreme Court of India in a ngaihtuah chhan chu mi pakhat a hming Anjan Kumar, Bihar state chhunga Gaya khaw chhuak chu a nu chu Madhya Pradesh lam chhuak Oraon TRIBAL hnam a ni a, a pa thung chu Hindu hnam țha Keyastha (upper caste) a ni. Anjan Kumar hian a nu tribal anih avangin tribal certificate neiin kum 1993 khan UPSC in Civil Services Examination a buatsaihah tribal nihna angin Indian Information Service (IIS) ah a tling a, hna thawh tur pek anih tak loh avangin Supreme Court ah chumi chungchang chu a khing a, he thu tlukna hi Supreme Court hian a ti chhuak ta a ni.

A chipchiara chhiar duh tan a hnuaia website tar lan ațang hian chhiar theih a ni e. ~indiankanoon.org

HEI VE THUNG HI
1. Mizoram chhunga caste certificate kan pek chhuah dan hi kan fimkhur tawk hleah i ngai em? 
2. Mizoram chhunga hna chi hrang hrang MPSC etc ten hna thawk tur an lakah hian tribal ni lo tribal certificate lo nei an awm țhin ang em?
3. Mizoram chhunga Kohhran hrang hrang te hian hnam dang tribal ni ve lo Mizoram chhung a awm te ringtu a kan siam hian Mizo hming, hnam hming te kan sak sak fo mai a, hei pawh hi nakin zela pawi thei a ni. An hnam an nihna ang angin Pathian chu ring ve hle hle mai rawh se. Tih Mizo kher hi țul kan ti em? Hnam dang Kristian a inlet, non-Mizo evangelist etc zingah Mizo zinga tuitlakna atan Mizo hming leh hnam nei an awm nual, Jalal Uddin Ralte etc.
4. Schedule Tribe ni lo Mizoram chhunga hna thawka awm Central Govt, State Govt, PSU, PSB etc hnuaia thawk te zingah an fate tan nakin hnua an hamțhatna turin tribal certificate lo nei khiau hi a awm theih ang em?
5. Zirna In hrang hrang te hian an zirlai te anga mi tu emaw Testimonials pek hi fimkhur hle a ngai. Hman deuh tawhah Delhi lam mi pakhat chu thil sual a tih avangin National Investigation Agency (NIA) in an man a, Mizo hming leh hnam hmingin ram dang zin theihna lehkha (Passport) a lo neih bakah Mizoram chhung College pakhat (Aizawl pawn lam) zir țhin a nihna testimonial certificate a lo nei reng bawk.
6. Mizo tlangvalin hnam dang nula nupuia a neihin a fate chu danah sawi buai theih awm miah loin Mizo an ni nghal. Mizo nulain hnam dang pasal atan a neihin a fate chu Constitution of India in a nu hnam ang Mizo hnam (tribal) an nih a phalsak loh avangin tribal hamțhatna an dawng thei lo a, an pasal te lek phei chu sawi thu a cheng lo zawk hial a ni. 
6. Fa atan lak (adoption) in a huam hauh loh hnam dang țhan kin vek tawh mahni fa anga lo chhiar te, an hming hnam hming chena lo phuahsak zel hi eng dan mahin a phalsak theihna lai a awm lo tih hriat a ngai. Hetiang thil tih lo hriatpuitu te hi Mizo pawi an sawi bakah Sorkar hnathawk, NGO etc te pawh dan bawh chhia an ni tih hriat a țul.

~Huna Kawlni Kawlvawm 03122021

Post a Comment

Powered by Blogger.