MÃIMU DAMDÃWI
Dr. C. Lalrampana

Maimu Mizo Chawhmeh

      Tunhma khan Primary sikul zirlaibuah nge naupang pawnto hla zawk ka chiang ta lo; Mizo anhnah kaihhnawih thuchham mi mawi tak pakhat- Maimu seh keh rep, maichal mu seh keh rep tih kan zir thin. 

Maian tharlam bai tui tak hi chu sa aia a tui lohna a awm chuang lo ti  ila a sual tampui ãwm love. Zohnahthlak zingah mãian bai hre lo leh ei ngai lo an vang viau ta ve ang. Mãian chauh ni lovin, mai rah pawh kan ei nasa a, sapho leh vãiho angin mãi tãi aiin mãite kan ngainain kan ei nasa zawk.

Mãian leh mãi tãi baka tangkai leh chhawrnaawm tak pakhat chu mãi mu hi a ni. Mizonu chuan mãimu hi chin atan phorovin a dah tha thin a; chu bak chu hmanna dang tehchiam kan  nei lēm thin lo niin a lang. Mahse, mãimu hi Damdawi atan a tangkai hle a, chuvangin  Mãimu thatna leh tangkaina tlem i han tarlang teh ang. 

CHAWTHA:
Mãimu hi Mexican-ho chuan "pepita” an ti a. Saptawng chuan pumpkin seed/grain tih a ni. Mãimu hi taksa tana chaw tha tak a ni thei a, mithiam zawkte'n mãimu 28grams-a chakna chihrang hramg awm tehkhawng an hmuh chhuahte chu hetiang a ni:
Fiber: 1.7 grams
Carbs: 5 grams
Protein: 7 grams
Fat: 13 grams 
Vitamin K: 18% RDI
Phosphorus: 33% RDI
Manganese: 42% RDI
Magnesium: 37% RDI
Iron: 23% RDI
Zinc: 14% RDI
Copper: 19% RDI

Heng bakah hian antioxidants leh polyunsaturated fatty acids, potassium, vitamin B2 (riboflavin) & folate a keng tha hle bawk.

ANTIOXIDANT:
Antioxidants tha tak niin carotenoids & vitamin 'E' a tam a, he Antioxidants hian cell thi tur vengin taksaa natna kai tur a lo dolet a, natna a chhawk zangkhai bawk. 

CANCER VENGTU:
Amahah hian chaw tha tinreng a awm avangin pumpui, hnute, chuap, prostate leh rilpui cancer mai tur vengtu tha tak a ni thei.  

PHING & PROSTATE:
Mãimuah hian prostate vung leh nuam lo natna (benign prostatic hyperplasia -BPH) vengtu a awm avangin phing tha lo leh phing dawt vung avanga haarsatna nei thinte tan damdawi tha tak a ni thei. Mipa 1,400 BHP neite kum 1 chhung enchhinnaah mãimu ei thinte hian  nuam takin damlai nun an hman theih phah.

THIRHLO VÃR (MAGNESIUM):
Thirhlo vãr chikhat  (Magnesium) a awm that avangin thisen kal siam thatu leh lung natna vengtu tha tak a nih bakah ruh that nan te,  a tangkai hle a, BP sang nei tan leh lung thalo veite tan a tanngkai hle.

LUNG DAMDAWI:
Antioxidants a nih bakah, magnesium, zinc,  fatty acids leh Nitric oxide-te hian thisen bel (blood vessel) a tanpui a, lunga thisen inpekna thisenzam (arteries)-te siam thain lung hriselna a thlen thei.

THISEN THLUM TAN:
Thirhlo vãr magnesium a tam avangin zunthlum type 2 diabetes tan sugar level sang tur vengtu leh thununtu tha tak a ni.

FIBER THATNA:
Mãimu 28grams-ah fiber 1.1 grams a awm avangin dietary fibre awm thatna a ni tih a hriat theih. Hei hian chaw paitawihna a thlen tha hle a, lung hriselna leh thisen thlum sang tur a ven theih bawk avangin mihring hrisel nan a tangkai hle.

BÃW TITHATU:
Mipa bãw dal leh chak tawk lo hian chithlah kawngah harsatna nasa tak a thlen thei. Mãimuah hian zinc a awm that avangin mipa bãw (sperm) a tihriselin a titak theia ngaih a nih avangin hetiang lama harsatna nei tan ei thin a tha hle.

MUTTUINA:
Mãimuah hian tryptophan, amino acid, magnesium, zinc-te a awm that avangin mutthilh harsatna neite tan muttui nan a tangkai hle.

RULHLUT DAMDAWI:
Naupang leh puitling pawh ni se, rulhlutpui (tapeworm) leh rulhlut kawm pai thinte tan mãimu ei thin a tha hle. Hei hi a tak ngeiin kei pawn ka tawng tawh a, hman tangkai fo atan a tha hle. 

A TLANGKAWMNA:
Maimu thatna hrang hrang kan hre ta. A siam dan leh sãwngbãwl dan  pawh chihrang hrang a awm. A hriak (oil) lakchhuah te, a nuai ban (paste), a pangngai (seed), a rep leh kan ro thlengin a ei theih. Ei tur zat leh ei tur tawk a rei zawng nen uluk taka nitin khel lova ei thin a tha hle.

Post a Comment

Powered by Blogger.