RŪL LEI THATNA
(Dracaena trifasciata)
-Dr. C. Lalrampana

A KAMKÊUNA
      Kan  thlahtu Evi ,& Adamate dãwt hmanga bumtu rūlpui tar chuan a lei li hmang tangkaiin  Pathian a dodal a; sualah kan tlūk phah a nih kha! (Gen. 3;1- 5f) Zirtir (apostle) Jakoba pawh khan-
      "Amaherawhchu, lei hi tumahin an khãwi ngam thei lo a ni; thihna hlova khat, sual awm hle hle thei lo a ni." (Jak 3:8)  a lo ti a. Lei hi a tangkai hlē nain khawi ngam har tak a ni. Rūlpui lei awmhlei lutuk avang khan nang leh kei hian natna lungngaihna leh thihna ãnchhia kan dawng mek a nih hi! A van thinur thlak tehlul êm! Covid-19 SARS CoV2 pawh Rūlpui lei khãwi ngam theih loh avangin khawvelin kan thihphah chur chur a nih hi!




RÜL LEI CHU ENGE NI
        Tuna rūl lei tarlan ka tum hi chu eden huana rülpui tar lei kha ni lovin  ramhmul chikhat pangpar khawi chi, khawvel puma in tin deuhthawina kan khãwi thin rüllei (snake plant) hi a ni. 
     Rūllei hi saptawngin snake plant tih a ni a, a scientific/generic hming chuan Dracaena trifasciata tih a ni. Pangpár chikhat niin Asparagaceae chhungkua ami a ni.  West Africa, Nigeria east  Congo atanga lo irhchhuak tan a ni.
     Rūllei hi pangpãr chikhat ni mah se a pãr a chhuah tlēm hle. A hnah hi a hring duk lam, a hnah tlang tawn tawnah a engin a kãp zei  zei a, a hmah hmawr zum vãn mai leh khawng tak rūllei pian ang tak a nih avangin snake plant tih a ni reng a ni. A sãn zawng hi 70–90 cm (2.3–3.0 ft) niin 5–6 cm (2.0–2.4 in)-a hlai a ni tlangpui a, a then chu 2metres (6ft) laia sãng pawh a awm thei bawk.

A THATNA
       Rūllei hi inchhung leh inbul vel cheimawi nan a thain a tangkai hle a, ni êng hmu mumal lo pawhin rei tak a dam thei a, tui pawh a mamawh tam lêm lo. Inchhung cheimawina leh huan leh inbul cheimawi nan bakah mihring hrisel nan a tangkai hle a, a nihna ang taka hman thiam chuan hringnun pawtsei theitu pawimawh tak a ni a tih vtheih hial awm e. Hriselna atana a thatna tlamgpuite tarlang ila.
     Rūllei hian boruak thianghlim (oxygen) leh oxygen hlo chihnih atom leh carbon dioxide-te chu crassulacean acid metabolism process hmangin a thlak thleng thei a, hei hian boruak hnawng leh hrisel a thlen thei a ni. Hetianga boruak tha leh thianghlim lo a thlak thleng theih avang hian inchhung leh mipui vantlang puipunna hmun ūp leh ipikahte  daha khãwwi hian mihring tan boruak tha hip tur hnianghnar takin a thlen thei a ni. Heng baka a thatna danglehte chu:-
Ni eng a pe chhawng thei: Rūllei hi inchhung hmun thim leh, dãm ni hmu tha lovah pawh khawiin ching ila, pãwna nisa lo dawnngsawng chhawngin inchhung thimah a pehhêl (indirect)-in ni êng a pe chhãwng thei a, mihringte'n kan tangkaipui thin a ni.
Leihnãwng a thlen thei: Lei ro leh hmun ro tuihulah pawh khawi ila leihnãwng a thlen theih avangin amahah hian boruak hnãwng a tamsaa hei hian mihring hriselna a thlen thin.
Boruak tithiangjlimtu: NASA-in a sawi danin-"rūllei hian boruaka bawlhhlawh nawi (dust) leng vel leh tūr (toxin) awmte a tithianghlim thei a, hei hian mihring tan boruak tha hip tur a pek theih phah thin a ni"a ti.
Ei huat vengtu: Rūllei hian boruak chhia (carbon dioxide) chiah zawpin boruak tha (oxygen)-in a thlakthleng thei a, hei hian boruaka hri lêng hip tur hnawt bovin eihuat (allergy) awm thei lakah nasa takin mi a venghim thei a ni.
Boruak chhia umbotu: Rūllei hian zan boruak chhia atom leh carbon CO2 a chiah zawp vek theih avangin zãn boruak tha lo awm tur a veng thei a ni.
Cancer vengtu: Rūllei hian boruak ((environment) tha a thlen theih avangin boruaka cancer thlen theitu toluene, xylene, benzene, formaldehyde-te a vên avangin cancer vei theihna laka min venghim theitu a ni.

A TAKA TAWN HRIAT
       Kum 2016 July thla atang khan ka nupuiin rilpui pãnchhia (colorectal cancer) a vei a. a hnu lawkah a thin hepatocytes / hepatocellular carcinoma a ni zuileh a, tunah phei chuan a chuap squamous cell carcinoma thleng a ni ta hial, chemotherapy vawi 40 vel kan la tawh  chungin boruak a  kham lo thei hle a, a blood oxygen level pawh 90-93%  a ni deuh reng a. Mahse, a mutna pindanah leh kan inchhung thutna pindanah rūllei paruk (6) vel lai kan khãwi avang leh Nebulizer air tube; nose piece leh mask hmanga rūllei oxygen pek chhuah kan hiptir thin avangin tun thlengin Oxygen concentration hman ngai êm lovin kan la awmin kan la enkawl ve thei a, alawmawm hle. Heng zawng zawng hi Pathianin theihtawpa A thil siamsa (natural) rūllei hmanga kan inenkawl  vena rah hlu tak min pek ngei niin kan hria, Pathian chu fakin awm rawh se. 

A TLÃNGKAWMNA:
       Natna hrang hrang kan tawh thin hi bawhchhiatna avanga ãnchhia kan dawn a ni a, duhin duh suh ila kan hringnun dam chhunga kan tawh makmawh a ni. Hetiang hi ni mah se, Pathianin mihringte thiamna leh finna min pek hmanga hmanraw mãwltē tē hmanga kan inenkawlnate hi uluk tak leh rinna tak tak nen taima taka kan beih chuan damna kann chang thei a ni.
 
      A tãwp berah chuan lei hi khãwi ngam theih loh a ni a, eden huana rūlpui tar (dragon) lei kha mihringte tan thihna ãnchhia thlentu ni mah se, pangpãr chikhat rūllei (snake plant) hi chu hring mite tan nunna leh damkhaw chhuahna leh awmna benvawn nei, thawhah (asthma), TB neite tan damna a ni tih hre rengin in tinin mahni inchhungah khãwi ngam theuh i tum teh ang u.
Next
This is the most recent post.
Previous
Older Post

Post a Comment

Powered by Blogger.