Pu Robert Romawia Royte-in Cheng Nuaih 126 chhiah awltir a nih chungchang Article ka ziah vanga ‘Inchapchar/Inlepse’ -a min cho thu kan hre tawh hlawm a. Nimin kha chutiang tih nana ni ruat a ni a. Pu Robert Romawia Royte a zinbo dawn avanga ţhulh a nih thu kan dawngzui ta kha a ni a.
He thil hi ka ngai pawimawh hle a. Chhiah awltir dan dik lo ni-a ka hriat bakah dan ngaih pawimawhna nei lova, dan chunga leng ang hrima kan Sawrkar a che ţhin hi ngaihmawhawm ka tiin, hetiang tih hi demawm ka tih thu ka sawi fo tawh ţhin a ni. Ka article sub-heading-a ka ziak, “Power corrupts and absolute power corrupts absolutely” ang khan kan Sawrkar hi a kal niin ka hre tak meuh a. Chutih kawnga an thurualpui langsar ber chu Pu Robert Romawia Royte hi ni tain ka hria a. Hetiang zela an kal chuan kan ram leh hnam tan a hlauhawmin ka hria a, chuvanga hetiang thu hi rawn auchhuahpui ka ni.
Hun sawn a nih chhan hi rinhlelh theih a ni a, chuti a nih chuan hun tak hi a lo thleng lo mai ang tih rin theih a nih lehzel avangin he ‘Open Letter” hi ka rawn tichhuak ta a ni.
OPEN LETTER TO PU ROBERT ROMAWIA ROYTE
Pu Robert Romawia Royte,
“Vawin Pu Manzuala Article ziah ka lo chhiar ve a, Hmaichhan a han in chapchar ka va chak teh lul em, He tiang mi nep hi kan Lepse angai,” ti-a min chona Social Media-a lo langte chhangin ZONET Programme Executive Pu Lalnunţawma Fanai chuan in duh anga kan ‘inchapchar/inlepse’ nan July 5, an ruat thu June 29, Ningani khan min han hrilh a. Mahse, July 3, Thawhtanni zîng khan i zinbo dawn vanga he hun hi hman theih a nih rih dawn loh thu min han hrilh leh a.
Ka thuziak i han enghelh viau hi ka tan chuan thu thar a ni lo va. Kan rama corruption a nasatzia, chuvanga ram hmasawnna pawh kal ţha thei lo, chu baka kan hnam nun ber pawh tlu chhe ta em em mai hi ka vei a.Insiamţhat dan kawng zawngin dik lo leh ţha lo ni-a ka hriatte chu India Danpuiina zalenna zau tak min pek hmang ţangkaiin huai takin ka lo auchhuahpui ţhin a. Hemi chungchanga mawhphurhna nei lian berte ni-a ka hriat, Chief Minister leh Sr. Executive Secretary, Mizoram Presbyterian Church te bakah mi dang sawmhnih dawnlai Open Letter ka thawn tawh a ni.
Dan hma-ah chuan ‘An act of omission is equally serious as an act of commission,’ tih leh, Amartya Sen-an, “I choose to be controversial. To be otherwise would be a waste of time,” a tih thute hi thu dika pawmtu ka ni.
Kan rama corruption a nasata hmasawnna hna a kal ţhat theih loh chhan ber chu pawisa a hmanna tura hmang lova, a hman lohna tura kan hman fo ţhin vang ni-a ka hriat thu ûar takin ka sawi ţhin a ni.
Pawisa sawi chhuak tam thei i nih hi i inchhuanna ber leh i inzawrhna ber a ni a. Lok Sabha Election-a kan in-candidate-ho ţum pawh khan chu chu i auhla kha a ni a. Pawisa hmanna tura hman lohna ramah chuan a tam apiang a hlauhawm ting mai tih thu ka sawi te kha chhan tlakah i ngai lo tih te kha i la hriatreng ka ring a. I kalphung hi kan ram Corruption lama lut thûk tawh tak thûk lehzuala kalpuina tur niin ka hria a, kan ram leh hnam tana hlauhawm ni-a ka hriat tak meuh avanga rawn auchhuak ka ni. Kan hruaitu lû ber berte nena inthurual taka tiho ni-a in lanna hian ngaih a tiţha lo lehzual a ni.
India khua leh tui i nih anga i chhiah pek ngei ngei tur Cheng Nuaih 126 âwl i dîl anga Sawrkarin a âwltîr tâk che chungchang chu ka ‘article’-a ka ziak bak kha sawibelh vak tur ka nei lo va. Engti kawng zawng maha sawi mam chi a nih lohzia leh ‘morally’-a thil dik lo leh inhmeh lo a nih thu erawh ka rawn sawi nawn leh e.
I thu ziaha, "Hetiang mi nep hi lepse a ngai" tia min rawn chona thu hi huat thamah ka ngai lo. India Danpui hmanga i mimal zalenna i rawn hmang ni ve maiin ka ngai a ni. Kei hi miten min fak emaw, min sawisel emaw lam ngaihtuah lova dik nia ka hriat tawh chu sawi pawp pawp mi ka ni a. Thudik ka sawi hian tute emaw rilru a lo hliam a, kei a sawitu min haw ta a nih pawhin thudik ka sawi hi chu haw lo hram sela ka duh ţhin. Nang ngei pawhin chhiah âwl i tum hma kha chuan, "Hetiang mi nep hi," min tih ka la hre ngai lo va, chhiah âwl that lohzia ka sawi rualin mi nêpah min chhuah ta niin a lang.
“Ka lepse ang” tia min chona hi ngaihtuah chiang la chuan, “Uiin amah chhantu a seh” tih angin, kan ram mipui leh nangmah chhantu hi min seh i duh tih i hriat ka ring. A chhan chu ka sawi tawh ang khan mi hausate chhiah pek hi mi retheite tan malsawmna a ni a. Nang mi hausain chhiah âwl i duh tlat hi i tan leh ram mipuite tan a him lo a ni. Pathian malsawmna avanga hausaah i inpawm phei chuan ram dan hi i zawm ngei tur a ni ang. Chubakah chuan mi hausa dangte hian nangmah entawnin chhiah awl tum ve ta sela a ţha i ti ang em? Kei hi lepsena tur min hriat chuan ka hnial hauh lo va, amaherawhchu, nangmah kha inlepse zawk la, i tan leh ram mipuite tana thil ţha tur ka sawi hi i lepse chhuak ang a, chutah chuan i damna leh hnam damna i hmuh chhuah ngei ka beisei e.
Ka mihring nunah hian fel tâwk lohna tam tak ka nei tih ka hria a. Amaherawhchu, hlemhlêtna leh hleihneihna sual lakah hi chuan ka fihlim hlêin ka hria a. Dawtsawi ngai lo leh ngaihdan nghet ka neih chu sawhsawn mai mai ngai lo mi ka ni a. Thil ţha leh dik ni-a ka hriatte chu harsa deuh mahse, tih hram ka tum ţhin a; thil dik lo leh ţha lo ni-a ka hriat chu hlâwkna tur pawh ni se ka hnar hram ţhin. Tun kum 30 chhung vel hi chuan zûk leh hmuam leh ruih theih thil reng reng ka ti ngai lo va. Tun hma kum 30 vel zu ka in ţhin lai pawh khan ka rui buai ve ngai lo. Mahni inthunun thei mi ka ni a, ei leh in thilah ka tana ţha lo chu ei lova in lo mai, ka tana ţha chu tui lo tak pawh eia inlui thei mai ka ni a. Hetiang “Will Power” chak min petu Pathian chungah ka lawm em em a ni tih thute hi awmze neia min lepse theih nana lo hre turin ka duh che a ni.
Eng pawh ni se, inchapchar/inlepsena hun hi kan nei ngei turah ngai ila. Kei hi upa lam tawh, Sawrkar hna kum 40 dawnlai thawk tawh leh chanchin dang dang pawh nei ve nual ka ni a. Ka fel tâwk lohna ni-a ka hriatte chu keima chanchin ka ziakna, ‘Nghet Taka Ding Zelin’ bu-ah khan ka ziak tawh a. Naupan lai hun aţanga inlepse tur kan nih phei chuan sawi tur a tam viau mai thei.
Nang pawh i naupan ang hu ngaihtuah chuan chanchin ngah ber pawl i ni a. Kan inlepsetawn nan hian ţum khat hunin min daih a rinawm loh va. Vawi hnih vawi thum lai hun hman a ngai mai thei a ni. Chutiang hun thâwl zâwk te awm thei tura ngaiin tun ţumah hi chuan i sumdawnna kawnga i tihdan kan lo hriat ve chin leh thil dangte pawh sawi ţul rih lohah ka ngai a ni.
I rin tlâk,
06. 07. 2017
M. Lalmanzuala
Chaltlang, Aizawl.
Post a Comment