Khawvelah hian hnam dangte laka Mizote kan danglamna leh kan Culture țhat bikna em em mai chu Thihna a lo thlen changa, khawtlanga kan intuarpuia, hlaa kan inhnem țhin hi a ni awm e. Hnam dang ten an hnamziaa an neih ve vak lem loh, kan inlenpuia, lusun chhungte hnemna hla !Khawhar Hla" kan tih mai kan sa rual țhup țhup mai țhi hi a ni awm e."Han thlir teh u Romei zam karah khian" tih hla hi a lo pian chhuah dan a ngaihnawm khawp mai. Sawi dan chi hrang erawh a tam a, hla inchuh a ni deuh roh a, mi hrang hrang ziak te han chhiarin "hla inchuh" ni lo vin "hla ințawm" tur niawm tak zawk a ni.
*A changtupa Chhunthanga 
He hlaa a changtupa ber tih theih chu Chhunthanga a ni a, Leng khua (Saihnuna Sailo khua) a an awm laiin, naupangtêin nupui a nei a, a nupui pawh tleirawltê Lawngthluaii a ni.Tleirawl ngaihzawng innei an ni bawk a, an induh tawnin an inngai em em țhin a. An inhmangaihna tizual turin Lawngthluaii chuan nau a pai leh ta nghal a. Nimahsela an inneih ațanga thla kuanaah chuan Lawngthluaii chu thla ruk mi nau a pai laiin a thi ta hlauh mai a. (Hei hi kum 1932 Favang lai niin an sawi. A pasal Chhunthanga chuan a tuar thiam lo em em mai a, awmngaihna reng reng hi a hre lo a ni. A nupui thi a tawrh nasat em avang chuan khawhar inriak an țin vek tawh hnuah pawh chuan a țhian țha Lalrualan a la riahpui țhin a ni.
He hlaa a changtupa ber tih theih chu Chhunthanga a ni a, Leng khua (Saihnuna Sailo khua) a an awm laiin, naupangtêin nupui a nei a, a nupui pawh tleirawltê Lawngthluaii a ni.Tleirawl ngaihzawng innei an ni bawk a, an induh tawnin an inngai em em țhin a. An inhmangaihna tizual turin Lawngthluaii chuan nau a pai leh ta nghal a. Nimahsela an inneih ațanga thla kuanaah chuan Lawngthluaii chu thla ruk mi nau a pai laiin a thi ta hlauh mai a. (Hei hi kum 1932 Favang lai niin an sawi. A pasal Chhunthanga chuan a tuar thiam lo em em mai a, awmngaihna reng reng hi a hre lo a ni. A nupui thi a tawrh nasat em avang chuan khawhar inriak an țin vek tawh hnuah pawh chuan a țhian țha Lalrualan a la riahpui țhin a ni.*A mumangah a nupui a zawng Zan khat chu mumang mak tak mai hi a nei ta a. A mumangah chuan Chhunthanga chuan a nupui Lawngthluaii chu Aizawl Bazar mipui zi nuai nuai karah chuan hmu nawlh dawn hian a inhre tlat mai a, a zawng ta vak mai a. Zawng hmu zo lo va beidawng taka Rahsi veng lama a kir leh lai chuan van lam a han thlir chho ta a. Tlang thengthaw nuam em em mai leh mawi em em mai hi a hmu ta a. Chu tlang chung zawl pan theihna Lung kailawn (Step) hi nalh em em maiin a lo indawh chho zur mai a. Tin, tlang chhipah chuan Gate nalh em em mai hi a lo awm bawk a ni.
Zan khat chu mumang mak tak mai hi a nei ta a. A mumangah chuan Chhunthanga chuan a nupui Lawngthluaii chu Aizawl Bazar mipui zi nuai nuai karah chuan hmu nawlh dawn hian a inhre tlat mai a, a zawng ta vak mai a. Zawng hmu zo lo va beidawng taka Rahsi veng lama a kir leh lai chuan van lam a han thlir chho ta a. Tlang thengthaw nuam em em mai leh mawi em em mai hi a hmu ta a. Chu tlang chung zawl pan theihna Lung kailawn (Step) hi nalh em em maiin a lo indawh chho zur mai a. Tin, tlang chhipah chuan Gate nalh em em mai hi a lo awm bawk a ni.*An leng dial dial Chhunthanga chuan chu Lung rahbi (step) awm zui mai chu a zawh chho ta a. Gate a han thlen chuan tlang chung zawl Phul rai dup mai leh nawm hmel em em mai hi a han hmu ta a. Chutah chuan a nupui chu awm ngei dawn hian a hre ta a, hmuh tumin a han hawi vel ta ruai mai a, chutia a han hawi vel lai chuan, a var veka inthuam țhian rual (a țhenin 8 an ti a, a țhenin 2 an ti bawk) hi hlim hmel leh nuam tih hmel em em mai hian Cinemaa Slow Motion ang deuh hian an lo pen rual a, hlim em em mai hian an lo zai a. Chhunthanga chuan an zinga pakhat chu a nupui duh tak, a ngaih em em leh mumang thleng pawha a zawn a zawn țhin a nupui Lawngthluaii ngei mai chu a ni tih a hre ta a. Gate pawn ațang chuan a va au ta vak mai a, "E! hetah a ni maw i lo awm reng? Engatinge min hrilh loh? Ka zawng ka zawng che asin. Daileng pawhin ka kalsan ngam lo che a, ka nghak reng che asin," tiin a au ta vak vak mai a ni. Nimahsela, chutia a nupui a va auh zawh chuan a nupuite chu an inher siau va, an ban an vai a,
Chhunthanga chuan chu Lung rahbi (step) awm zui mai chu a zawh chho ta a. Gate a han thlen chuan tlang chung zawl Phul rai dup mai leh nawm hmel em em mai hi a han hmu ta a. Chutah chuan a nupui chu awm ngei dawn hian a hre ta a, hmuh tumin a han hawi vel ta ruai mai a, chutia a han hawi vel lai chuan, a var veka inthuam țhian rual (a țhenin 8 an ti a, a țhenin 2 an ti bawk) hi hlim hmel leh nuam tih hmel em em mai hian Cinemaa Slow Motion ang deuh hian an lo pen rual a, hlim em em mai hian an lo zai a. Chhunthanga chuan an zinga pakhat chu a nupui duh tak, a ngaih em em leh mumang thleng pawha a zawn a zawn țhin a nupui Lawngthluaii ngei mai chu a ni tih a hre ta a. Gate pawn ațang chuan a va au ta vak mai a, "E! hetah a ni maw i lo awm reng? Engatinge min hrilh loh? Ka zawng ka zawng che asin. Daileng pawhin ka kalsan ngam lo che a, ka nghak reng che asin," tiin a au ta vak vak mai a ni. Nimahsela, chutia a nupui a va auh zawh chuan a nupuite chu an inher siau va, an ban an vai a,"Kan leng dial dial lungrual kimin,
Kan awi Lalnunnema,"
tiin hla sa chungin an kal liam san ta a.
*Thlafam ngaiin a țap Chutia an han liamsan ta mai chu a lungleng lutuk chu a tlu tawp a, lungchhe vankaiin a țap ta hawm hawm mai a, a lo țap chhuak ta hial chu a țhianpa amah riahpuitu Lalruala chuan a lo hria a, "Chhunthang, Chhunthang, tho rawh, i zahpuiawm e, engahnge i țah hlawrh hlawrh," tiin a hau va, a va nghawk tho ta a. A han harh chhuah chuan, a nupuite hla sak chu a bengah a la cham reng a, a mutna bula lehkhabu leh pen a la a, sa pahin,
Chutia an han liamsan ta mai chu a lungleng lutuk chu a tlu tawp a, lungchhe vankaiin a țap ta hawm hawm mai a, a lo țap chhuak ta hial chu a țhianpa amah riahpuitu Lalruala chuan a lo hria a, "Chhunthang, Chhunthang, tho rawh, i zahpuiawm e, engahnge i țah hlawrh hlawrh," tiin a hau va, a va nghawk tho ta a. A han harh chhuah chuan, a nupuite hla sak chu a bengah a la cham reng a, a mutna bula lehkhabu leh pen a la a, sa pahin,"Kan leng dial dial lungrual kimin,
Kan awi Lalnunnema,"
tih chu a ziak ta a ni.
*Hla an phuah ta Tichuan khua a var fel chuan an khuaa hla phuah thiam an Lalpa ni bawk Saihnuna leh zaithiam Liantawna te punin a thute an siamrem a, a thluk te an siam a. Chhunruaii, Zasangi, Lalruala, Kapthawma leh Chhunmawii te ho nen an sa ho ta a ni. Sawi dan hrang hrang a awm a, an Lalpa Saihnuna an pun hmasa a, a puitlin theih ngang loh avangin zaithiam Liantawna an pun belh a, an pathuma an siam tia sawi an awm a, Liantawna te nupa a va pan nghal anga sawi an awm bawk. Eng pawh ni se, mimal siam ni lovin Saihnuna leh Liantawna ten Chhunthanga mumang ngaithla chung leh a thluk țhenkhat ngaithla chunga an siam ti ila a fel ber mai awm e. Saihnuna hi an Lalpa a nih bakah hla phuah thiam tak a lo ni kher bawk si a, a hla buah a chuan bawk avangin phuahtu nihna hi a hauh deuh a. Nimahsela, he hla hi tunlai țawng takin , "Collaboration" niin a lang a, Liantawna nen an hming ziah kawp hi a fuh ber mai awm e.
Tichuan khua a var fel chuan an khuaa hla phuah thiam an Lalpa ni bawk Saihnuna leh zaithiam Liantawna te punin a thute an siamrem a, a thluk te an siam a. Chhunruaii, Zasangi, Lalruala, Kapthawma leh Chhunmawii te ho nen an sa ho ta a ni. Sawi dan hrang hrang a awm a, an Lalpa Saihnuna an pun hmasa a, a puitlin theih ngang loh avangin zaithiam Liantawna an pun belh a, an pathuma an siam tia sawi an awm a, Liantawna te nupa a va pan nghal anga sawi an awm bawk. Eng pawh ni se, mimal siam ni lovin Saihnuna leh Liantawna ten Chhunthanga mumang ngaithla chung leh a thluk țhenkhat ngaithla chunga an siam ti ila a fel ber mai awm e. Saihnuna hi an Lalpa a nih bakah hla phuah thiam tak a lo ni kher bawk si a, a hla buah a chuan bawk avangin phuahtu nihna hi a hauh deuh a. Nimahsela, he hla hi tunlai țawng takin , "Collaboration" niin a lang a, Liantawna nen an hming ziah kawp hi a fuh ber mai awm e. Source : Makedonia, 16 Feb. 2014 B Chhangte, Kolasib Vengthar
Post a Comment