Ziaktu - F.Lala


Tuntum chu, Mizoram buai laia Kanghmun Operation chungchang hi han sawi ve ila. Khang hun laite kha, tunah chuan khua rei alo chang mai dawn ta si a. Tunlaia THANGTHARTE hriat atan ka han tarlang ve hram teh ang.

KANGHMUN OPERATION 1967Mizoramin ZALENNA (Independent) a sual laia, mipui te manganzia kha tunlaia Nula leh Tlangvalte hian hria an awm tawh lova, an tan chuan hmanlai thawnthu ang mai a ni tawh mai dawn si a.
Mizoram chuan Dated 1st March 1966 khan Independent a lo puan tak avangin Mizo Nula leh Tlangvalte chu mahni hnam chhanin ramhnuai lamah Underground in kan kal chum chum mai a. India sawrkar chuan, Mizoramin Independent a puan chu a pawmpui thei lova. India sipaite chuan Mizo hnam sipaite chu tih chimih tumin, man emaw, kahhlum emaw turin min bei ta a. An tamin Ralthuam an nei tha si a. Chuvang chuan Ramhnuai lamah kan awm a ngai ta a ni.India sipaite chuan kan khua-te an hal a. Kan Buh In te halin thingtlang lamah phei chuan phei chuan a remchanna apiangah khua chu an sawikhawm bawk a. Kan tuarna hi nasa tak a ni a. Sawifiah mai theih pawh a ni lo.

Kum 1967 Chrismas chu lo in her chhuak dawn ta reng mai a. Hetih lai hian, India sipaite chuan Post nghet neiin REIEK ah awmhmun an bengbel hle tawh a. Darlung khuaah pawh India sipaite hi Camp neiin an awm tawh bawk a.

Hetih hunlai hian Mizoram (Ramhnuai sawrkar chuan, Mizoram chu State kan tih ang hian hmun li-ah a then a. Chungte chu :-
(1) Phawngpui bung - chhim bial 
(2) Lurh Bung - Khawchhak bial 
(3) Run bung - Hmar bial leh 
(4) Dampa bung - Khawtlang bial ah te a then a ni.

Kanghmun hi, Dampa bungah, Chhawrpial District-a ni a. Kan DC chu Pu Rualchhina tuna Ex-Minister hi a ni a. Dated 23rd Dec 1967 ni hian, Mizo Army ‘Z’ Battalion Commander Pu R.Haleluia ho te chuan Reiek hmuna Sipai leh Darlung hmuna Sipaite, Indian Army Post Commander-te chu lehkha pe in, ‘Keini chu Kristian kan ni a, kan NILIAN (Krismas) kan hmang dawn a. Dated 23rd Dec 1967 atanga Dated 26th Dec1967 Dar 12 Midnight thleng hian inkap lovin hun tha i hmang ang u’, an ti a. Kanghmuna Krismas hmang tur anni tiin fel takin lehkha chu an pe ta a. Hetiang chiah hian India sipaite pawhin an lo zawm ve a. Buaina a awm lo.
Amaherawhchu, Darlung a India Sipaite chu Ni 24th Dec1967 hian Petrol-in Bunghmunah an lo kal a. Keini hi Duty in Bunghmun ah chuan kan awmlai a ni a. DC staff kan ni a, Kanghmun hian hetihlai hian DC office chu kan hung ve bawk a ni. Darlung sipaite hian buaina an siam lova, tumah an man bawk lova an haw leh mai a. Kan DC Pu Rualchhina ngaihdan chu a ni chiah lova, Buaina erawh a awm lo.

KANGHMUN OPERATION 1967 (Mizoram Ram Buai Chanchin)

Nimahsela, Dated 26th Dec 1767 a lo thlen meuh chuan, thil a danglam hle mai. India Sipaite chu ‘Z’ Batallion chu man (Hupbarh) tumin an lo inchah khawm a lo ni a. Darlung sipaite pawh khan thil awmzia an finfiah lek a lo ni a. Inkahhai hun tiam a zawh ni chiah Ni 26th Dec 1967 zanlai pelh chuan India sipaite chuan Reiek atanga Darlung kawngpui channa khan tha zawng zawng leh Luipui TLAWNG leh TUT a luichhuah tha deuh leh tlangkhan tha zawng zawngah te chuan Ambush position lain an lo in zar pharh vek a lo ni a.

Dated 27th Dec 1967 khawvar hmain Kanghmunah pawh namen lova tam India sipaite chu an lo lut ta a. Mipui an khawm a. Kei chu ka thianpa Biaka nen Tuikhur thlanga kan bukah kan riakchhuak a. Khawvar hnua khua lut tura kan kal lai chuan Silai puakrang hi a ri ta zawt zawt mai a. Sipai in an man zinga mi Pu Thanglura tlanchhuak an kap zui a lo ni a. An kap fuh lo hlauh a ni. Hemi tum hian Pu Zohmangaiha tuna IRS (Rtd) pawh hi an man zingah a tel ve a. Nimahsela, vanneihthlak takin sipai duty namthluin a tlanchhuak ve thei ta a. Amaherawhchu, kan DC leh ADC Pu Liannghawra te thlenin pa Pu Dengrawia chu sipaiin an vawhlum a. A thih hnuah an kap a, kahhlum angin an kaltir an ti a ni.

India sipaite chuan ‘Z’ Batallion awmna a hruai turin Kanghmun khaw tlangval tleirawlte chu an tilui a. Mizo sipaite awmna hmun hi ‘BAWNGTHLUK RAM’ an ti a. Chumi hmunah chuan Krismas chu an hmang a. Vawk leh Bawng an talha, an hlim ve hle a ni. Khua atanga mel thum vel a ni an ti a. India sipaite hian dan chu an bawhchhe lova, huntiam ral hnuin chet an la ta a ni. Mizo sipaite khan hun tiam chhung khan an hmun hi lo chhuahsan sela chuan buaina lian hi kan tawk lo mai thei a ni.

‘Z’ Batallion Camp ah hian India sipai 200 vel zet an kal a. Nimahsela, India sipai Kanghmun-ah an lut tih Mizo sipaite hian an hria a, in saseng turin an in buatsaih ve nghal a. An kal kian hmaa an nanchin loh nan uluk takin duty pawh an in dah a ni. Mizo Sipai kalchhuak chu an kal kian hma a lo veng turin Platoon khat an Camp-ah chuan position lain an bawk thuap mai bawk a. Mizo sipai awmna ‘BAWNGTHLUK RAM’ hi mualdung tha tak hmun zawl tak, awih tlan laia awm a ni a. Bawng thlukvum a an avangin Bawngthluk ram tih an vuah a ni an ti. Chumi chung zawlah chuan ‘Z’ Batalliuon chuan Krismas chu an hmang a ni.

KANGHMUN OPERATION 1967 (Mizoram Ram Buai Chanchin)

Silai a puak leh ta le !!!!
Keini thiandun chu khuaah chuan lut ngam lovin kan hel a, chulram-ah eitur a awm ringin kan pan ta zawk a. Nimahsela, India sipaiten Buh In (Chhek In) an lo hal a, kan kal zel ngam ta lova. Zing dar 7 vel a ni ang, silai a puak ta zawt zawt mai a. India Sipaite chuan AW an chhuah a, ‘charge’ an ti a. Nimahsela, silai ri chu a reh leh ta mai a. Hetih lai hian keini thiandun chu a piah mualah chuan kan awm a, inep tak in kan thuchawl a nih chu.

Silai puah atanga reilote minute 20 emw velah a runpui chu a thleng ta. Silai ri hmasa kha Mizo Army duty ten India sipai advance an lo kap a lo ni a, a chalah an verh siah mai a lo ni awm e. Chuta tanga rei vak lovah chuan Mizo Army platoon khat te chu uluk tain an lo inring a, LMG pu chuan ‘kan chawhmeh dahna a rawn thlen chuan FIRING ORDER ka pe ang’ tiin a lo tin reng a. Chutah le .!! chawhmeh dahna chu an rawn thleng ta a, LMG chuan a han BRUSH ta a, silai dang a ri zui nghal bawk. An mahni sawi danin India sipaite chuan awmze neilovin a khamphei zawngin Position an la nawk nawk mai a ni an ti.

Inkahna chu a nasa hle mai a, India sipaite chuan aw rawl chhuahin CHARGE an ti chuai rawih rawih mai a. Midang an rawn che thar leh zel a. Chutiang bawk chuan an rawh charge chuai leh rawih rawih mai zel a. An piah mualah chuan kan awm reng mai a. BOMB te an kapchhuak zuai zuai a. Chung BOMB Mortor te chu thingzarah te a puak dum dum mai a. GF Rifle-te an chiau ngawlh ngawlh a, a tawpah a ri leh dum thin. Mortor te lah an bu ruah ruah a, an puak leh dum dum mai thin a. Hemi tum hian Mizo Army chu pakhatmah hliam leh thi an awm lo. Kan ADC Pu Nghawra erawhchu Bomb siperin a per a, a thi nasa hle, mahse a mu chu a la thla thei mai a.

Mizo Army-te chu rei tak tang lovin an thiante awmna lamah an tawlh liam ve ta a. Silai ri pawh a reh ve ta a, chuta tanga reilo te ahn chuan Helicopter a rawn thlawk a, an inkahna chungah chuan a dir chur chur mai a. Mihring hi a khai chho nul nul mai thin a. A hnu lamah an sawi dan chuan, HLIAM an la an ti. Hemi tum hian India sipaite chu an thi tam viau niin an sawi.

Mizo Army chungchang han sawi ve leh ila, an kalna tur zawng zawng an dang ping vek a, kalna tur kawng a awmlo an ti hial a ni. Nimahsela inkahna awm tawh lovin him takin an put chhuak zo thei ta a. India sipaite chuan Mizo Army ho hi an thlawk thei a ni ang..!! an ti hial e an tih chu..!! Rampalailengah an kal a, Kanghmun khawdai ah Damdawiin bul Aizawl lam atanga kala luh dawn (hetih hunlai a mi) Damdawiin lan theihna kawn raiah an kal liam a. UINAK lui dungah kalin, ARTE ram lamah an kal chhuak ta a ni. Mi thenkhat sawi dan chuan, Mizo Army-te hi India sipaite hian an hmu a, mahse inkahna ah an thih hnem em avangin an kap ngam lova, an haider a ni an ti bawk.

Awle sawi tur a tam a, sawisen a ni lovang. Keimahni lam chanchinte chu sawi tawh lo ila. Hemi avanga midangte chanchin pawh sawi tawh lo mai ila. Tuna ka han sawilan atang mai pawh hian Mizo Nula leh Tlangvalte hian hnam boral kan hlauh a vanga kan ram leh hnam kan lo humhalh dan tlem tal kan lo hriat beisein ka han tarlang a ni e.

KANGHMUN OPERATION 1967 (Mizoram Ram Buai Chanchin)

Post a Comment

Powered by Blogger.