~Rev.Dr.Zaichhawna Hlawndo

Ka article ziah hmasak “Politics diklo kan ram sualna zung” tih ah khan kan rama sualna chi hrang hrang bul leh a zung chu POLITICS DIKLO a ni tih kan sawi tawh a. Tun tumah chuan politics diklo chuan engtiang chiahin nge kan ram leh hnam leh sakhuana a tihchhiat tih kan sawi dawn a ni.

1. Poltics diklo chuan Kristianna a rap bet: Kan ram politics diklo hian kan Kristianna leh Kohhran a rap bet a, a do dal bawk. Kristianna in a thupui (a) Mahni aiin midang tha zawkah ruat tur (b) Sum ngainat sual tin reng bul (c) Kan hmelma/buante chu lalna leh thuneihna (d) Dawt sawi bana mahni thenawm hnenah thudik tak sawi tur (e) Hna thawktu chu hlawh hmu tlak a ni (f) Thawk peihlo chuan ei pawh ei suhse tihte min zirtir laiin tuna kan rama politics diklo hian heng kan sawi zawng zawng hi a bawhchhe deuh vek a. Pathian tello politics chuan Kohhran aw a ngaipawimawh lova, kan rorelna ah Pathian pawh in rawlh se kan duh lo. Politics diklo hian Pathian mite leh kohhran hi min awp bet a, Pathian thu pawh awih hleitheilovin salah kan tang thup a ni ber mai.


2. Sorkar hnathawkte a ti khawlo: Politics diklo chuan sorkar hnathawkte a ti piangsual a. Pu ber leh thu ber ten diklo taka ro an rel chuan inthlahrung miah lovin diklo takin hna kan thawk thei a. Rorelna khawl chelhtu berte an dik loh tlat avang khan thil dik tih tum mah ila a theih lova, thil diklo tih kha a nih dan tur emaw kan ti tawh zawk . Mi dik te kha mi diklo kan ni a, dan ang taka hna thawk duh leh thil tha tih duhte khan misual chan kan chang zo ta, ava rapthlak em! Hunbi dika office kalte kha mi tihdan lo anga ti misual kan ni a, mipuite pawhin thil diklo tih tir kan tum a, a ti duhlo chu misualah kan puh leh thin.Sorkar hnathawkten mahni hlawh bak kan eiruk duhna leh eiruk theihna chhan bul ber chu politics diklo vang ani.

3. Sumdawngte diklo takin thil a tih tir: Kan ram politics diklo chuan sumdawnna rilru diklo, duhamna-mahni thawhrah bak hlep duhna min put tir a. Sumdawngte rilru ah hausak thut duhna rilru min puttir a. Mitin mai hi mahni thawh chhuah bak ei leh hlep tumin kan phu suau suau a ni ber mai. Sorkar bungraw petu (supplier) leh mipui leh sorkar thil siamtu (contractor) te chuan diklo tak leh thalo taka tih a hlep teuh kan tum a. Bukna leh tehna diklo hman pawh kan hreh lo. Chu politics diklo leh rorelna diklo chuan kan rilru a ti piangsual zo ta. Kristian taka sumdawn te chu thil atthlak ah kan ngai ta hial mai, ava rapthlak em!

4. Hnam lungphum a ti chhia: Politics diklo chuan hnam nun a hruaisual vek thei a. Tul lova indona te a hring a, tualchhung indona a cho chhuak thin. Kum 70 chhung chu hnam/chi in tih bingna (ethnic nationalism) kan buaipui a, chu chuan tual chhung indona, hnamdangte huatna leh dona kan thinlungah a tuh a. Kan thenawm hnam te chauh nilo, khawvel puma chanchintha thlen tura koh leh thlan HNAM nisi kha hnamdangte huatna leh ngaitheihlohna in kan khat liam ta a nih hi. Chi inthliarna (racism) khawvelin a do rawn luai luaite hian kan rilru a luah nasa hle. He politics diklo hian chanchintha hril tura HNAM THLAN kan nihna hi ava tihchhe nasa em! Hetiang politics diklo hian mi zawng zawng bul thuhmun/ thlahtu pakhat atanga piang kan nihna hi a dodal a, hnam lungphum dik tak kha a ti chhe thin a ni.


5. Mizo rilru (moral) a eichhia: Pipute nun ze mawi- “sem sem dam dam eibil thi thi” tih chu ringlote politics -survival of the fittest – a ruh no no chhuakah tih hmangin min rawn run a, thawk lova pawisa ei tumna EIRUKNA ah min hruai lut a. Politics khelh fuh a hausak kan tum a. engemaw dawn beiseiin kutdawh rilru min put tir a, kan rilru a ti piang sual zo ta a ni. Hmana thian chhan thihngam Mizo te khan KEI KEI kan ti ta vek a, ringlote (vai) nunze thalo tak chuan kan Zo nunmawi chu a rawn run ta a nih hi, ava lungchhiat thlak em. Tunah chuan Mizo nisi Mizo rilru pu tawh lo deuh vek kan ni emaw tih tur a ni. Hei hi engdang vang nilovin politics diklovin kan rilru a eichhiat vang a ni.

6. Ram ri a him lo: Politics diklova rorelna ah chuan ramri a him lova, mahni pumpui tanghma ngai politician te chuan ram leilung pawh an ngaihsak hman thin lo. Kan ramah politics diklo – milembe ho politics hnuaiah kan luh atang khan kan leilung ramri, taksa leh thlarau ramri thlengin a him lova. Chu ramri himlo chuan mimal, khawtlang leh ram pumpui a nghawng chhe thin. Zoram Kristiante awp bettu chu milembe politics a nih tlat avangin kan leilung ramri, taksa leh thlarau ramri thlengin a tuar a, kan rum tlawk tlawk a ni ber mai.

7. Sum ngainatna ah min hruai lut: Politics diklo chuan sum ngainatna sual, sum pathianna ah min hruai lut a. Sum hmangin hlimna leh lawmna min zawn tir a, khawvel thil a changkanna ah kan in tlan siak a, neih phak loh turte min awh tir a, duhamna milem biakna ah min hruai lutin min eichhia a, min tihlum mek a ni.


8. Mizo te min suattu a ni: Politics diklo leh rorelna diklo chuan sual tinrengah min hruailut a, ruihtheih thil ngawl min vei tir a, hri thalo tak tak min vei tir a, chhung tin deuhthaw hi kan rum tlawk tlawk a ni ber mai. Politics diklovin a hrin-kan rama sualna chi tin reng- tualthah, rukruk, mipat hmei chhiat hman khawlohna leh ruihtheih thil ten min suat dante hi ava rapthlak em! Tlangkawmna: Kan ram politician te, rorelna lo chelh tawhte leh chelh lai mekte sawisel hi kan tum a ni lo. Amaherawhchu kan politics diklo leh thianghlim lo hian kan ram, hnam, khawtlang leh Kristianna a tichhia a ni tih hi kan hriat a tul tak meuh a ni. 

Ziah leh hunah chuan Politics dik leh thianghlim nei tura hmalak hi mitinte mawhphurhna a nih dan te, kan ram leh hnam a lo dam theihna tur atana kan in buataih dan turte kan ziak ang. Chhiartu zawng zawngte Lalpan malsawm vek che u rawh se.


Post a Comment

Powered by Blogger.