~Rev Chuauthuama
Kumin chu Vànglaini buatsaih ‘Zoram Titi’-ah ka tel ve hman lo a. TV-ah an sawi ho dàn an rawn tihchhuah leh chu ngun takin ka lo ngaithla ve thung a. Tûnah chuan ‘Chakma chungchângah’ thil a lang fiah uar uar ta mai. Pu Lalduhmonan CADC lo pian chhuah dàn bul fûk taka a han sawi chuan mi țhenkhatin dàn loa din an tih ang chiah chu a ni bîk lo tih a lang fiah ta deuh. Mi țhenkhatin an sawi angin Chakma zawng zawng hi kan hnar thei tawh lo tih a chiang a. British hun lai khân Mizo ang chuan an ngai lo tih chu dik bawk mah se, tûnah erawh chuan Mizorama awm, India khua leh tuia chhiar loh theih loh an awm ta tlat si. Hênghote hi chu Mizoram ațanga nawr chhuah pawh tum ila kan thei tawh dâwn lo a ni ang. Dàn loa lo lût hnawh chhuah leh lo lût leh zêl tûr dan hi chu sawrkar chak tak kan neih chuan tih theih a ni ang.
Thil pakhat lang chiang ta viau chu CADC-a hnathawk, a kipui chelhtu eng emaw zât chu Mizoram Chakma ni loin hmun dang ațanga lo kal an ni tih hi a ni. Tripura leh a chheh vêl hnaivai ațanga lo kalte chu eng emaw zâwng tak chuan hriat thiam theih deuh a la ni a. Amaherawhchu, eng emaw zât chu Arunachal Pradesh ațanga lo kal an ni tih hian rilru a khawih dàn a dang zar mai! Arunachal Pradesh-a Chakma-te khu kum 1964-a Mizoram kal tlanga Bangladesh refugee-te kha an ni a. Arunachal Pradesh-in anniho chu khua leh tui nihna pêk pawh an la duh miah lohte chuan Mizoramah nuamsa takin CADC hnuaiah hna an rawn thawk a. Anniho chu Mizoram tân hlîng lian tak an ni ringawt reng mai dâwn tihna a ni. Keini hi zawng duap kan kai leh țhin dâwn zawng a nih ber hi; kan sawrkar hotuten CADC-ah eng mah kan ti thei lo an ti lehpek ang chu!
Hmân ni lawk khân Mizoram CM hian thil pakhat sawi dik fû a nei ve tlat mai! Chakma chungchâng a sawinaah khân ‘Mizote hi ramri hrûlah kan awm duh si lo’ a tih kha a dik ve tlat! Amaherawhchu, hei chen sawrkar an hruai tawh a, ramri hrûla awmna tlákin development an thlentîr si lo hi sawrkarna chelh tawhte zawng zawng thiam loh a ni. State kan nih hnûah kum 30 a liam tawh a; kum 30 chhûnga sawrkarna chelhtute kha MNF an ni emaw, Congress an ni emaw heti taka ram hmasâwnna lama hnûhma an nei chhe lutuk hi an thiam lo ve ve a ni. Mizoram dung leh vãng hi kum 30 chhûng khân sawrkarin kawngpui țha siamin inkal pawhtîr chek chuk sela. Mihring mamawh thil dang, kâwlphetha, tui, ei leh bàrah intodelhin min siam bawk sela. Mizoram khawi hmunah pawh awm a hrehawm lutuk lo ang.
Amaherawhchu, sawrkar awm tawhte khân chutiang hmasâwnna chu min thlensak loh avàngin ramri hrûlah kan awm peih lo a, Aizâwl khawpuiah hian leng leh leng loin kan inêk beng a. Khàm leh kawr kam ram chhe bakbahai thlengin in hmunah Revenue Department-in an sem ral zo bawk a. Kawngpui leh kawngpui inkâr zingzum tak ngial pawh an zuah duh lo. Tlângram âwihtlân, leilung nghet bawk si lo chu lai chatin in rit leh lian pui pui kan sa a. Fûr ruahtui a tlák nasat deuh chuan kan in a chim chhe palh ang tih hlau hlawpin kan awm phah leh lawi si. Kan in sak dànah tui chhe paihna kan siam țha tâwk lo a; khawpui plan mûmal kan nei bawk hek lo a; kum tin leimin avàngin kan buai ta a nih hi. Kan la buai zêl dâwn chauh pawh a ni ang.
Mizoram ramri hrûl tihhmasâwn hi eng sawrkar pawhin ngaih pawimawh hmasakah neih tawh sela. Chutianga an develop hnu pawha kan chêng duh lo a nih chuan sawrkar thiam loh ni loin mipui thiam loh a ni tawh ang. Tûnah hi chuan ramri hrûla awm hmun bêngbel tûr chuan inkal pawhna kawng awm țha si lo, mihring mamawh thil dang—kâwlphetha, tui, ei leh bàr lamah harsa bawk si, awm ngaihna a awm ngang lo. Ramri hrûl chu sawi loh, Aizâwl khawpui leh a chheh vêl leh National Highway thlengin kuminah phei chuan zin hleih theih loh khawpin kawng a chhe vêl vek si. Ruahtui tlâk tam kan chhuanlam a; kan thlang lawk Khasi ram, keini rama aia ruahtui tlák tamna ramah kawngpui a mâm hen hun lawi si. Èm ding thei pawh tah thiam lo Khasi pawh kan sawrkar hruaituten an tluk lo a nih ber hi! Kawng an siam hian fur khat pawh a daih lo. A siamtu Department hotu—engineer-te pawh hi dem loh theih an ni lo. An zirnaah chuan first class first/gold medalist an awm fur a; a taka an thawhnaah hian an first class hlei thei lo chu a nih ber hi!
Kum 30 zet hetianga min lo chingtute hi engti angin nge kan ngaih? Nakkum 2018-ah MLA kan thlang leh dâwn a. Tute nge kan thlan ang? Tû party nge kan vote leh hlawm ang le? Mizote hi kan mak angreng khawp a, mahni party-ah hian an nghet țhâm hlawm a. Tûn hma Mizo Union vànglaia an fiamthu, “Uțawk pawh kan party chuan candidate se, ka vote ang” an tih ang deuh tak tak kha kan ni ta hlawm em maw ni tih mai tùr kan ni.
Tlang takin, dimdâwihna nei lo leh a ruh lang thlîng baw hawkin sawi ta ila. MNF sawrkar kum 10 kan hrawn tawh a, ram ropui min thlen thei lo tih chu kan hre vek. Tûnah kum 10 deuhthâw Congress kan hrawn leh tawh a, ram hmasâwnna min thlensak thei bîk chuang lo. An hotu ber berte \awngkam an thiam hlei deuh tih mai chauh a ni! Kumin phei chu kawng chhe lutuk avànga SUMO/Bus service theih lohna a awm țeuh hi; chu chang a ni hlei nêm, hmun hrang hrangah YMA, khawtlâng leh kohhran thlengin kawng chhe siamin an hnatlâng luih luih mai a nih hi. Hetiang taka kawng chhe siama hnatlâng țhin hi ram dang awm ve tak maw? Sawrkar hotute lah hian an mualphonaah an ngai lo a nih hmèl si!
Kum 2018 inthlan lo awm tûrah hian tute nge kan thlan ang? Rilruin âr bo a zawng. MNF lah an chêt dàn kan hre tawh a. Tûna an leadership hi an inthlák danglam fê a nih loh chuan rin ngam an ni tawh si lo. An hotu lawkten mipui rin an kai tawh lo a; \hangthar mi țha hruaitu atân vawrh chhuah tùr an nei thei ang em? Mi thar remhria, mi dik, sakhaw mi, a ngaihna hria, hna thawk tak tak thei tûr ‘hero’ atân vawrh chhuah tûr an neih loh chuan sawrkar siam leh thei pawh ni teh ta rêng se, eng teh-ual min thlen leh chuang lo ang.
Congress-ho lah kum 9 kan hrawn leh chhûng hian an chêt dàn kan hria a. Ram hmasâwnna tak tak thlen tûrin an hruaitu rilruin a phâk lo a, an thawk thiam bawk hek lo. An dinchanna tûr chuan politics tlâwm (cheap politics) khelh chu an thiam thlâwt; ram tihmasâwn tûr erawh chuan beisei bo an ni. An hotupa ber pawhin “Keini zawng Zàrkawt tlangvâl, mi thiam lo kan ni a!” a ti fo a; mi thiam zâwkte kutah sawrkarna a hlân phal dèr si lo. Anni hi ‘cheap politics’ an thiam avàngin sawrkar an siam leh a nih pawhin ram hmasâwnna tak tak chu min thlen chuang lo ang. Anmahni an lian tual tual ang a; mipui erawh kan tê tual tual thung ang.
Hetiang boruak kârah hian Third Front chak tak lo ding thei sela chuan a ziaawm deuh mai thei. Chutiang Third Front beisei tùr chu kan nei ang em? ‘Zoram thar’ tih angreng, mipui hìp tuma sakhuana nèna politics chawhpawlhteho lah hi ram hnukpui hruai tùra rin ngam chi an ni lo. Zoram Peoples Movement (ZPM) hi ințhui khâwm țha thei sela, thil duhawm tak a ni ang. Anni pawh hian ‘hero’ tûr an mamawh a ni. Mahni hmasialna nei loin tu ber emaw hi ‘hero’ ah chher thiam sela.Tûnah chuan mi tam takin thlìr berah an neih niin a lang. Amaherawhchu ‘hero’ an siam thiam loh chuan lehlamah party pahnih, nghet taka inphun tawhte inhungna țhiatsak hi thil harsa a nih hmêl hle.
Mipui mawlh mai hi kan mak a nih hi. Mizoram siam țha tûr chuan mipuiin mawh kan phur nasa hle. Mipui hi kan rinawm a ngai; kan Kristianna hian kan nun a hneh thlâwt lo; kan rinawm phah lo. Inthlan hun a lo thleng leh mah ná ang a, ‘candidate-ten damlo kanna, ration lákna, ui sa man tùr’ tih angreng atân pawisa semin iptê-ah an rawn zen rek rek ang a, chêng sâng hnih khata lei mai mai theih an awm leh țeuh lo ang tih tu nge sawi thei? A zual zawpui vaihlenhlo tih ang maiin hmasâwnna thlen thei lo tûr sawrkar bawk thlan tlin leh mai a va hlauhawm tak êm! A manganthlák teh zawng a nih hi!
Dated: 21.10.2017
Post a Comment