KOHHRAN BEIHRUAL CHANCHIN Mizorama Welsh Missionary hmasa Pu Zosâphluia (Rev. DE Jones) chu kum 1897 August 31-ah a lo thleng a; Arthington-a Missionary Pu Buanga leh Sâp Upa te bul lo tan chu la chhâwngin, amah chauhvin Mizoram pumpui a hmâ ta a. Kum hnih pawh a tlin hmain 1899 June 25-ah Khuma leh Khâra te pahnihin baptisma an chang a. Chumi kum December 31-ah chuan Pu Zosapthara (Rev. Edwin Rowlands) a lo thleng bawk a. Kum 1901-ah mi pathumin baptisma an chang leh a, 1902-ah Chhim lamah mi paliin baptisma an chang bawk. Kum 1903-ah Mizoram Chhim lam chu Baptist Mission-in an enkawl ta a. Kum 1906-ah Harhna hmasaa lo thleng a; kum hmasaa ringtu 90 chu 1906 kum tâwpah chuan 167 lai an tling ta a ni. Harhna tum hnihna a thlen kum 1913 tâwpah chuan ringtu 4776 an tling a ni. 


Harhna tum hnihna hian kum hnih emaw a awh a. A hnûah chuan Kohhran a ngui a, mi tam tak an hnungtawlh a, 'bân leh puk puk te pawh a awm' a ni âwm e. Kum 1917-ah chuan thawhlâwm a tlâk hniam avangin 'Tirhkoh tirh chhuah 7-te pawh an hlawh tur ang chêng 10 hmu lovin chêng 8- in an chhuak rih a ni.' "Mahse, Kohhranin veitu, mi thahnemngai a tlachham lo. 'Mi thianghlimten ngaihvenin, eng chen nge?' an ti a. Pathian chakna chhuang a, Kohhran tihchak leh Krista tâna ram lâk tum an awm zêl. Kum 1918-ah Champhai Hmunhmêltha khuaa Presbytery Inkhâwmpui chuan, kum tin September thlaa Beihrual neih an rêl tlu a. Chuta chin chu tûn thlengin tha takin a kal zêl a." Kumin 2018 hi a kum zâna a ni ta hial a ni. 

Beihrual hman dân chu hun kal zêlah a inang vek lo. A tir lamah chuan thla chawhma lam hi ringtute intihchak nân Biak Inah zan tin an inkhâwm thin a, thla chawhnu lam chu ring lote beih nân an hmang thin. Ring lote inah lêngin Pathian thu an sawipui a, khawlaiah te thu sawiin mual inkhâwm te an nei a, Kohhranin a chak phahin a pun phah hle thin. A lo rei a, ring lote an tlêm hnûah chuan Kohhran intihchak nân leh Kohhran chhûnga mi chak lo leh hnungtawlhte dâwm chhuah nân an hmang a, vêng hrang hrangah inthen darhin, vêng inkhâwm te an nei a, ring lo mi la awm tamnaah chuan chûngho beihna chu a kal zêl bawk. 


A lo rei deuh chuan ram pum huapa zir tlân tûr thupui te siam a ni a, thupui hi engtik atang chiahin nge a bu-a siam a nih tih hriat a har; kum 1941-ah te kha chuan siam a ni tawh a, 'Nilai leh Beihrual Thupui' tiin bu khata dah a ni thin. Beihrualah hian thupui chi hrang kan zir tam tawh hle. Thuthlung Thar atanga lâk chhuah thupui chi hrang hrang te, Kristian nun lam khawih thupui chi hrang hrang leh thupui dangte pawh zir a ni a. Chhûngkaw Hapta hi 1956-ah hman ni mah se, chhunzawm a ni lo va, 1979 atangin kum tin hman zui a ni ta a, kum 39 kan hmang ta a nih chu. Ramthar lam hawi thupui hi 1963-ah zir a ni a, mahse Ramthar Hapta hman chhunzawm tâk zel hi chu 1978 atangin a ni a, kum 40 kan hmang ta a ni. Bible atanga lâk chhuah thupui chi hrang kan zir hnem hle tawh a, a bâkah thupui dang deuh - Kohhran Thunun dân, Kristiante leh politics, Finance Campaign, Zû leh Drugs, Media hmanga rawngbâwlna, thilsiamte humhalh, Secular Education leh Mizoram Synod tih te pawh kan zir tawh a ni. 

Kum 2001 khân Synod Inkhâwmpuiin Beihrual thla hman dân tihdanglam rawtna a pawm a. Chu chu Synod Executive Committee-in bawhzuiin hetiang hian Beihrual hman dân kaihhruaina a siam ta a ni (SEC 187:29, Nov. 5-7, 2002):-

1. Beihrual hi September thlaah hmang zêl ila. 

2. Tualchhûng Kohhranin remchâng leh tha a tih angin Biak In leh inlamah hman pawlh thin a ni ang. 

3. Thupui hi ram pum huapin Synod-in a la siam zêl ang a, amaherawhchu a thupui leh Bible châng târlan bâkah a kaihhruaina thuziak hi chu tuna kan hman lai aia tawi fel zawka siam tur a ni ang. 

4. Mahni Kohhran tâna tangkai leh sâwt zâwka hmang duhte tân zau zâwka zalênna pêk a ni ang. 

5. Kan Kohhran hmalâkna pawimawh - Kristian Chhûngkua, Ramthar leh vântlang nun siamthatna (Social concern) lam thilte hi hlamchhiah loh tur a ni ang. 

Hetiang kaihhruaina ang hianKohhran thenkhat chuan Beihrual hun laiin Campaign te, Crusade te an nei a, Beihrual bu thupui hmanga kal an awm zêl bawk. 


Kumin 2018 hi Beihrual kum za kan hmanna a ni ta a. Kum za chhûng khan kan hlâwkpui em tih chungchângah ngaih dân a inrualvek lo mai thei. Kum 1918-a kum tin Beihrual hman rawt a nih khan Zosâp Pu Sandy-a chuan inbuatsaih nân nasa taka tawngtaia Pathian malsâwmna dîl tûrin Kohhranho hnênah fuihna thu a chhuah a. Kohhranho dîlna chu Pathianin a chhâng a, a kum leh 1919-ah chuan Harhna tum thumna a lo thleng ta a. Zorama harhna thlengah chuan a nasa bera sawi hial a ni. Ringtu pawh an pung nasa khawp mai. 

Beihrual neih tan hma kum hnih 1916-ah chuan Hmâr lamah ringtu 8579 an awm a, Beihrual hman atanga kum hnih hnu kum 1920-ah chuan ringtu 19814 an ni a, kum li chhûngin 11235-in an pung a. Chuta tanga rei tak chhûng chu kum tin 3600 chuangin an pung ta zêl a ni. Kohhran member pun lam chauh ni lovin, Pathian thu leh ringtu nun dân tur hriatna kawngah pawh kan Kohhranin a hlâwkpui hlein a lang. Kum 40 hman a nih hnû kum 1959-ah khân Pastor Saiaithanga chuan, "Pathian malsâwmna dawng lovin kum tin September Beihrual hi a la tlingtla lo a ni kan ti thei ang," a lo ti a. He thu tho hi Beihrual chungchâng sawina tha leh dik a la ni zêl âwm e. 


Kum 1918-ah khan kan Kohhran chuan khawvêl nêkna leh ringtu nun tlâk hniamna hmachhawn turin 'Beihrual' neih a lo rêl a. Kum za a ral a, tûn kum zabi 21-naah hian hun thar danglam tak tak a inher chhuak zêl a, mihring nun khawih danglam thei hmasâwnna thil thar leh a zuit uthil tha lo chi hrang hrangin min chîm mêk a ni. Khawthlang ramah chuan Kristianna a tlahniam nasa a, kan ramah pawh politics leh sakhaw lam thil inlumlet ngaih titha lo tak tak a inmung mêk bawk. Hetiang hun hmachhawn thei tur hian Beihrual hi thahnemngai lehzualin i hmang ang u.

Source: Mizoram Synod

Post a Comment

Powered by Blogger.