New York Lamtluang - HYMN WRITER & COMPOSER

FANNY J. CROSBY LEH IRA D. SANKEY THLAN TLAWH THU

Kristian  hlabu
Lalpa, Kraws-a i tuar natzia,
En turin ka lo kal;
I kraws tuarna lam chu panin,
Ni tin ka lo kal e.
‘Khaw nge ka Lalpa thihna chu;
Thlarau nunna tuikhur hlu chu,
Ka Chhandamtu thihna hmun chu,’


Tiin ka rawn pan e.

Khawvelah hian mi hmingthang leh ropui tam tak an awm a. An damlaia an thil tihte avangin an thih hnuah pawh hriat reng an hlawh a. An sulhnuten ngaihven a hlawh zui hle thin. United State-a Abraham Lincoln-a pianna leh a thlan te, Allahabad, India-a Jawahar Lal Nehru-a pianna te leh hmun dang tam tak, khawvel mipuiin an ngaihven a awm hlawm. Mizo mi ropui zingah pawh pasaltha Vanapa thlan te, Hla kungpui mual leh hla phuah thiamte sulhnuin mi ngaihven a hlawh hle.




Nipui chawlh lai a ni a. Pathian hruaina leh awmpuina changin zinkhawthawnna hun remchang ka nei hlauh mai a. Mizoram Presbyterian Kohhran leh Mizoram Baptist Kohhranin an buatsaih Kristian Hla Bu-a hla 31 lai mai, sak hlawh tak tak phuahtu Fanny J. Crosby thlan tlawh ngei tumin rilru ka siam a. Hun remchang ka neih hmasakah Kohhran program avangin ka bawhpelh tawh a, engtikah nge ni leh ta ang ti-a ka ngaihtuah rauh rauh laiin hun tha a inhawng leh mial a.

Kristian  hlabuAugust ni 3, 2018, zing dar 8 a ni a. Kei leh ka thiante Zaia leh Thangtei te nen chawlh hmanga ka khawsakna Indianapolis atangin hlate khuaa zin turin kan inphur chhuak ta vang vang a. Kan hun neih dan leh Crosby thlan tlawh theih hun te hisapa remchang tur zawk nia kan hriat avangin Buffalo, New York-ah kalin Cannada ramri-a khawvela tuikhawhthla (water falls) hmingthang leh mawi tak mai, Niagara Falls kan tlawh phawt a. Zan lamah phei chuan Cannada atanga kah-en (illuminate) a nih avangin a mawi lehzual a ni tih te kan han hria a, a lo hmuhnawm nameuh mai le! Niagara Falls-ah hian Horseshoe Falls te, American Falls te, Bridal Veil Falls te a intawk khawm a. Leilunga Pathianin thil mawi a lo dah ropuizia a lang hle a. English Romantic Poet ropui tak John Keats-an Endymion Book I-a, “Thil mawite chu chatuan lawmna (a thing of beauty is joy forever)” a lo tih te; Carl Gastauv Boberg-an, “Aw Lal Pathian, i kutchhuak thilsiam tinreng, dawn changin mak tiin ka lo khat thin,” a lo tih te kha rilruah a châm vang vang mai. Niagara Falls mawina leh ropuina chèna au khêk rawih rawih zîngah chuan zanlai pelh rawk thlengin kan awm a. Thli chhem zawnga tui invawrhin min rawn phuh seng seng mai te chuan chhunlama darkar sawm chuang teh meuh lirtheia chuan hahna zawng zawng a tidai sawng sawng mai. Kan tha ta ber emaw inti hial âwma thlalak kan hmeh det zawr zawr hnuah kham lo takin kan haw ta a. Kei zawngin, a tûka kan tlawh leh tur mawlh mai chu ka nghakhlel a, ngaihtuah zui vang vang chungin ka muhil ta siai siai a ni.




Zîng dar 6 a ni a, zangkhai taka inperh thovin ka inpeih nghal thuai a. Zing dar 8 velah khawvela mi ropui thlàn zinga tlawh ka chak ber Fanny J. Crosby thlan tlawh tur chuan kan liam ta a ni. August ni 4, 2018, tlai dar 3:30-ah Fanny J. Crosby thlan awmna, Mountain Grove Cemetery & Mausoleum, Bridgeport, Fairland County, Connecticut (215 Dewey St, Bridgeport, CT 06605) chu kan thleng a. He thlan hi a zau tham hle a. Fanny J. Crosby mi hmingthang an zalh (notable interments) zinga mi ni mah se thlan sang tel zingah chuan hmuh a har ngei mai. Office chawlh ni a nih miau avangin office lam an beiseiawm lo va. Thlanmual enkawltu chuan map min pe na a, an chhinchhiah dan chu hriatthiam mai a awlsam lo a ni. Chutianga rei fe kan zawn kual hnuah chuan chu thlanmual an chhinchhiah dan, section number leh block atang chuan chhui dan ka hre ta a. Ka mit chak lo tak hi a va meng nasa si ve aw!

Nakinah chuan le, khawvela ram hruaitu leh mi hmingthang dang thlan ang lo tak, thlan naran zingah chuan FANNY J. CROSBY tih chu ka va hmu ta nawlh mai; chu chu ka sana-ah chuan tlai dar 4:07, August ni 4, 2018 chiah a ni. Khawvela Pathian fak hla phuahtu ropui leh ngaihsanawm, tisa mitdel chunga thlarau lama mit var Crosby thlan ka hmu chu ka mur sung sung mai a. Heti chuan United States-a Master of Theology (Pastoral Counseling & Psychology) zir ka duh chhan zinga pakhat ka tipuitling leh ta ti chungin ãm takin thla ka la mawlh mawlh a. Pathianin hetiang mi ropui, felna lama midangte hruai zel tura hla nung leh chuang thei lo phuahtu Crosby min pek avanga lawmthu sawia thingthia ka tawngtai hnuah hmun dang tlawh leh turin kan kalsan ta a ni. Thlan ringawtah chuan beisei tur a awm lo va, thlan piah lam beiseitute kan nih avangin chu beiseina min chhem alhsak rengtu Crosby leh fak hla phuahtute hi an lo hlu em a ni.




Fanny J. Crosby hi March ni 24, 1820-ah New York atanga hmarlam kilometre 80-a hlaa Brewster khuaah a piang a; a pian atanga thla ruk lekah a mit a del ta mai a. Mahse harsatna tam tak paltlangin lehkha a zir a, English grammar, Roman leh American history bakah thusawi thiam (rhetoric) zirtirtu a ni pha hial. Pathian a ngai em em a. Pathian fak hla pawh 9000 chuang a phuah a. “Fak hla phuahtute lalnu (queen of the gospel song writer)” tih te, “Tunlai inkhawm zai-hla phuahtute nu (Mother of modern congregational singing in America” tih te a hlawh hial thin. February 12, 1915-ah kum 94 mi niin a thi a; Bridgeport, Connecticut, US-ah hian phum a ni. A thlanah chuan hla 3000 a phuah niin tarlan a ni a; lehkhabu leh hmun dang tam takah 9000 vel lai a phuah niin tarlanna a awm hlawm. He thlan hi amah ngaisangtuten an phunsak a ni. A hla phuah lar zual, Mizoram Presbyterian Kohhran leh Mizoram Baptist Kohhran buatsaih Kristian Hla Bu-a awm mekte:

1. Pathian ropui rawh se, chhandamna petu (KHB 4)
2. Fak ulang, Isua hlu ber kan Chhandamtu (KHB 9)
3. Ni ai pawhin i eng zawk e (KHB 70)
4. Khawvela thil tinrengin (KHB 83)
5. Chhandamtun kawng tluanin min hruai (KHB 158)
6. Aw, Lalpa, i ta chauh ka lo ni e (KHB 168)
7. Isua, Kraws mi hnaihtir rawh (KHB 197)
8. Lalpa, Kraws-a i tuar natzia (KHB 208)
9. Aw, sual thim lungngaihthlak tak hian (KHB 236)
10. Aw, Isu, kei min kal pel suh (KHB 255)
11. Chhandamtu, chatuan nun nan (KHB 270)
12. I sualna dum mah sela (KHB 276)
13. Kan Lalpa Pathian Isua, kan thian tha ber hnenah (KHB 280)
14. Khawngaih takin aw Lalpa (KHB 283)
15. Kan lawng hian ram nuam lam chu pan se (KHB 291)
16. Lalpa, I hnathawh hi (KHB 309)
17. Boral tur chhandam ru (KHB 317)
18. Thlarau bote chhandam rawh (KHB 319)
19. Krista rawn pan la, bo rei duh lovin (KHB 323)
20. I thil tihsual rawn kalpui la (KHB 329)
21. Sual rethei vakvai hnu lo kal rawh (KHB 336)
22. Lalpa, khawvel mi thim zîngah (KHB 345)
23. Isua hnen lam kan rawn pan e (KHB 379)
24. I bei ang, i bei ang, Pathian bawihte kan ni (KHB 386)
25. Hriat chianna hlu ber, Isua ka ta (KHB 415)
26. Thihna lui piahah khawpui mawi tak chu a awm (KHB 466)
27. Ka khawvel nun tawp hunin buaina tuifawn ka kanin (KHB 476)
28. Hla taka khaw dur leh ruahpui sur (KHB 482)
29. Isua hnenah ka him a (KHB 494)
30. Fak leh dil hun lawmawmah hian (KHB 502)
31. Hlau suh la, Pathianin a veng ang che (KHB 570)

A hlate hi Mizo Kristiante sak lar tak a ni hlawm a; BESY Choir-in an sak “HE HIDETH MY SOUL” tih phei chu Mizo music video-ah chuan entu ngah ber a ni hial awm e. He thu ka ziah lai hian 3,795,530 laiin an en tawh nia! A hlate hi tűn thlenga Kristiante nun chawmtu a tling tlat a ni.




Chumi hnuah DL Moody rawngbawl hun laia zai thiam lar leh hla thluk siamtu, hla phuahtu ropui ni bawk IRA D. SANKEY thlan tlawh turin New York lam kan pan leh a. August ni 4, tlai dar 6-a Green-wood Cemetery, Brooklyn, Kings County, New York kan thlen chuan thlanmual gate chu a lo inkalh rup mai a; lawnliam rual loha sang leh thain a lo inhung bawk si a, tlawh lova haw leh mai tura indah chuan lung a hnur hman viau; ka thiante ka hmaizah tel ve deuh tawh bawk. Mahse ka thianpa Zaia chuan lo inhawng a awm mial takin tiin thlanmual chu hel a rawt a, kan hel ta a ni. A va han zau tehreng em; Aizawl khawpui kan hel dawn emaw tih hial tur a ni. Agra Fort kan tlawh laite pawh min tihrechhuak rum rum mai. Vanneih asiamin Gate lehlam a lo la inhawng a, tu emaw memorial concert an neih dawn vangin an lo inbuatsaih mup mup a, chutah chuan security-te punin min zawnpui ta a ni. Ira D. Sankey thlan ID Number hi ka nei khiau na a, zawn hmuh a har hle a. Mi panga laiin rei fe kan zawn hnuah chuan vanneihthlak takin tlai dar 6:40-ah chuan ka hmu ta hlawl mai a. Min zawnpuitu security phei chuan mak a tih avang leh a lawm em avangin a au hlut nghe nghe a ni.




IRA D. SANKEY hi August ni 28, 1840-ah Pennsylvania-ah piangin August ni 13, 1908-ah a boral a. Kum 16 a nihin King’s Chapel (United Methodist Church) inkhawmah piangtharin zaipawl hruaitu a ni thin a. September 1863-ah a zaipawl member Fanny Victory nen an innei a, fapa pahnih an nei. Rawngbawltu ropui em em DL Moody nen June, 1870-ah YMCA inkhawmpui, Indianapolis, Indiana-ah intawngin chuta tang chuan Sankey-a pawhin a sawrkar hna thawh te bansanin hun pumin rawng an bawl dun ta a ni. A hlate hi Charles Spurgeon-a pawhin a duh em avangin vawrh chhuak hmasatu a ni bawk. Hebrai mi sal thingthi kha i hmu em tih phuahtu PP Bliss te, Crosby te, Lalpaah lawm la, a zahngahna vang chuan tih phuahtu James McGranahan te nen pawh an inthurual hle thin. Hla thluk siam a thiam em avang leh a zai thiam em avangin a lar chak hle a. Tuna Mizoram Presbyterian Kohhran leh Mizoram Baptist Kohhranin an buatsaih Kristian Hla Bu-ah hian a phuah leh a thluk a siam 26 a awm a. 




Chungte chu:
1. Lalpa, kan lungpui, kan himna (KHB 27)
2. Lalpa chu fakin ka chawimawi ang (KHB 64)
3. I lalthutthleng leh lallukhum i rawn kalsan (KHB 82)
4. Isu, Lalpa, min tanpui rawh (KHB 138)
5. Ngai teh, nunna tui thisen hlu (KHB 175)
6. Lalpa beramhote chu him takin (KHB 183)
7. Lal Isua Kraws hnuaiah chuan (KHB 198)
8. Thim a awm tawh lo vang, A lo kalin (KHB 234)
9. Aw, sual thim lungngaihthlak tak hian (KHB 236)
10. Chatuan hla mawi chu ngai ru (KHB 244)
11. Mala vakvaiin ka lo haw (KHB 251)
12. Ni engah chuan kalin, eng ropui takah chuan (KHB 262)
13. Krista rawn pan la, bo rei duh lovin (KHB 323)
14. Thinlung ngui fuih tur an awm a(KHB 344)
15. Lalpa, khawvel mi thim zingah (KHB 345)
16. Ngai rawh, Lalpain a grep huanah (KHB 355)
17. Rilru lawmin kan fak a che (KHB 388)
18. Kristian sipaite u, Lalpa chakna ringin (KHB 403)
19. Tlantu ka nei e, vanah min dilsak thin (KHB 436)
20. Thihna lo thleng tur kan nghah chu (KHB 463) 
21. Pialralah chawlhna tha tak a awm (KHB 477)
22. Rinin ram nuam a awm ka hria a (KHB 480)
23. Hla taka khaw dur leh ruahpui sur (KHB 482)
24. Chhandamtu hmangaihna leh chhanhimnain (KHB 488)
25. Hlau suh la, Pathianin a veng ang che (KHB 570)
26. Kan inthen hnu kha Lal Isua vangin (KHB 573)




Hmana ngaisang taka a chanchin ka lo chhiar thin, IRA D. SANKEY thlan chu ka hmu ta reng mai le! Hetiang mi ropui, hla thluk siamtu (composer) leh hla phuahtu (hymn writer) ropui tak min pek avanga lawmthu sawiin kan tawngtai a. Car hnunglam atangin Thangtei’n kutzungchalin a rawn kawk khawng sawt em a, darkar 12 chuang lai maia tlan haw leh turte kan ni bawk a, hmun dang pan tawh lovin New Jersey, Pennsylvania, Pittsburgh leh Ohio lamte paltlangin tluang takin kan haw leh ta a ni.

-VLC Vanlalhriatrenga,
Chicago, Illinois, USA

Post a Comment

Powered by Blogger.