~ By Mafaa Hauhnar

Chanchin ziahnaTun hnaia Zofate lehkhabu chhuara lehkhabu hûn chhuah thar zinga chhuanawm tak pakhat chu, pasalṭha, ramvachal, medical doctor ni bawk, Dr Thangchungnunga (MS Ortho)-ina a tawnhriat mak si, tak si, benglût leh bengverh tak tak, thawnthu sawia a sawina, a nupui mual liam ta VL Rammawii tana a hlan lehkhabu, Ka Tawn Hriat (Lengchhawn Press, Rs 200, Phek 254, Aizawl) tih hi a ni.

A zirnaa gold medalist ni chunga hleihneihna avanga 2na an nihtir teh tlat, Dr Thangchungnunga hi ruh doctor a nihna kawngah pawh a fakawm filawr hle. Mizo zinga sciatica zai hlawhtling hmasa ber, nghawng ruh zai hmasa ber (a mi zai chu nghawng achin hnuai lam zeng vek a ni a, kum 2 hnua football khel leh thei khawpin a chhuah), khêl ruh, a mum lam chauh thlaka pangngai taka kal leh theia chhuahtu, khêl ruh pumpui thlak hmasa ber (kal pangngaia kal leh thei khawpin a chhuah) a ni a.

He’ng zawng zawng hi Mizoram medical chanchina mêl lung pawimawh tak phuntu vek a ni chungin, ani hnenah hian department emaw, sawrkar lamin emaw eng chawimawina mah an la hlân lo a ni âwm e. A zia lo kher mai.

He a lehkhabu hi ṭhen rukah a ṭhen a, thu hlawm 63 a awm a. A ṭhen hmasa berah chuan, thihna tûr pai rûlngânina a chuk dan leh dam khawchhuak tura a beih dan chu thinphu dêp dêpin i chhiar ang a, a karah thaw i la hawlh hawlh ang.

Amah hruaihrâttu a Pu Kailuaia’na, rûlngânin mi a chuk chuan ni 3, ni tin a chuk hun ngaiah a chuk tirh ang chiah khan a chuk leh ṭhin, ti a a lo hrilh, a tak ngeia a tawn dan te hi mak tih loh rual a ni lo. Hemi thu hlâwm chhungah hian a hlimchhawna amah lo bawihsawmtu mi 3 thuziak a dah bâkah, rûl chuk leh a awm dan te, a damdawi te, a enkawl dan te, leh rûl chenna tlangpui a ziak bawk.

Ṭhen Hnihnaah hian a tleirawl chhuah tirh aṭanga a thil tawn chi hrang hrang, inralkah tak tak a khung khawm leh a. Aizawla Assam Rifles hmunpui beih a nih dan leh Aizawla bomb thlak a nih dan te, a zirna lama chanchin te, Bandit Queen ti a kan hriat lar, Phoolan Devi pawl a zawm dan te, sawrkar hnaa a luh dan te, ramhuai liam kawn chanchin te, mi hrâtkhawkheng a pu-in pasalṭha ni tura a chher chhoh dan chi hrang hrang, sakei hnu chhui dan, tui chen leh thil dang a zirtir te leh ṭamchhawl an tawrh chhuah dan te, khuai an lak ṭuma khuaiin hmun 48-a a zûk a, thi lova ruanga a chhuah dan te a ziak a.

Chutah “Nula Rim” tih thu hlâwmah hian ramvachal chu “romantic” takin kan hmu ve ta. A vawi khatna atan a thinlung sakhat tak mai chu hmangaihnain a chhun tui ve ta tlawk tlawk a.

A hmangaih hmasa ber nen chuan thianghlim takin hmangaihna tuipui an hleuh dun a, an tan khawvel a par mawi a ni. Kâwlah khian an tan ṭhenna ni a her chhuak theiin a mawi lo. Mahse, inhmangaih leh inthlahlel tawn ngawih ngawih chungin an inṭhen a ṭul miau si a. “Engvangin?” tih chu chhiartute zawn chhuahah ka’n khêk îtawm ang e.

A nupui neih thu-in a zui a. A lei a cancer thu a ziah hnuah, tun hma hunah lêt lehin savawm leh sakei a kah thu leh lasi ni âwm tak nena an intawn a, a kut a hmui zui riau dan te, leh a thil tawn dang, thawnthu pawh ni se awih har tak tur, mahse, a tak ni miau si thil eng engemaw a ziak a.

Chu chu Ṭhen Thumnain a zui nghal a. A thupui a vuah dan aṭang reng pawh hian beng a tivir sa tlat. “Thil mak tun laia an tawh loh, mita ka hmuh leh benga ka hriat” tih a ni.

Hetah hian ṭau meichher chhi, chhawihfa, thlahrâng, bûng lian tlu, rilrua inbiak leh thil dang phuahchawp emaw tih mai tur khawpa mak, a tawn leh hriat a ziak a. An mikhual hlun, thlarau mi Chawngkhupa chungchanga a thil hmuh leh hriat te, a doctor zirlaia a tluk sual avanga a thlarauvin a taksa a chhuahsan a, a hawi kira a ruang a hmuh dan te, hmun nuam taka tisa tel lova a len delh delh thu a ziah te hi ka ho chunga chhiar a awl hle. Heti anga amah ang bawka thih nau tem, near death experience (NDE) nei dang amah ngeiina a tawn chanchin pawh a dawt chiah bungah hian a ziak a ni.

Ṭhen Linaah hian doctor hna a thawh laia a thil tawn leh hriat maksak tak tak a ziak a, “Medical experience mak deuhte” tiin thupui a vuah a. Sawi mai aiin a mak zawk zawk, tih ang deuh vek kha a ni leh mai a. He lehkhabu hi Thawnthu Mak Chungchuang (Tales of Uncanny) ti paw’n vuah ta ila, a âwm lo lutuk âwm lo ve.

A Ṭhen Nganaah chuan Zoram khawvel fan chhuak tualthahna rapthlâk, April ni 18, 1985-a Burma Pawih, thingzaia inhlawhfa Vanlianthang leh a ṭhuihruai, kungfu thiam Kimnon te’na thingfâka Pi Lalrumi an vuak hlum chanchin kha, “Biate khuaa tualthahna rapthlak leh hnuchhuina” tiin a ziak a.

Biate PHC-a doctor-a a awm laia thil thleng a ni bawk a, a ziaktu hi a thuziahah a chêng a, a thil chai a hre hneh bawk a, a thuhma ziaktu C Chhuanvawra’na a sawi angin, “... bu hrana chhuah tlâka ngaihnawm a ni.” A bâk sawi zui a ngai leh chuang em ni?

A Ṭhen Ruknaah chuan, hriselna lam hawi thuziak hlawm 3 a dah a. Chu chu a lehkhabu tihchhuah leh atana a vauchher a lo sih hmawrhawnna ang a ni.

Thuziak lamah hian Dr Thangchungnunga hi a hmêl a khual lo hle mai a. Amah hi lehkhabu atchilh mi, “bookworm” kan tih ang chi hi a ni a. St Edmunds College-a pre-university course a zir lai atanga William Shakespeare-a kutchhuak kim chhuanna “The Complete Works of Shakespeare” bu lo nei vâng tawh a ni.

Hriselna huang ang chi a ziah reng reng pawh hian a thuziak hi mipui mimir, mi naran (layman) tana hriatthiam awlsam, leh chiang taka ziah a thiam a.

Medical ṭawngkam khirh pui pui mi a chhampual khum ve ngai lo. Chu chu a thuziak tihlutu leh bûk tirittu a ni. Chu a style ngai vêk chu hmangin he lehkhabu pawh hi a ziak a.

A Mizo ṭawng a tluangin a mam ṭha a, a fuhin a fiah a ni. Ama style ni lo pui hmanga intih ṭawngkam thiam a tum lo va, a thiamate kuta hmanraw ṭangkai leh ṭha tak, mah se, a thiam lote’na an tiha hnêawm leh khamawm tak ni thei, thu han thluaithlum kual vel pawh a ti ve lem lo.

Lehkhabu tlêm tê, vawi khat lâk kân a, keu tawh chuan, lehthal hma chu dah thlak leh harsa em em a awm. Chu’ng zingah chuan he lehkhabu hi a telin ka hria.

(Vanglaini Thu leh Hla Huang Aug 24, 2018)

Post a Comment

Powered by Blogger.