miropui te chanchinTHUHMAHRUAI:- 2012 vel khan Mizo mi ropuite chanchin a bua siam tumin hma kan la a. Zikpuii Pa chanchin hi ka chanpual a ni a. Ngaihnawm taka ziah ka tum a. Mi hawiloh thin dan deuhte a ziah tumin ruahmanna ka siam a. Engemaw vangin ka ziak mumal ta lo a. Chumi ka draft paragraph hnih emaw lek chu ka hmu chhuak leh a. A bak zawng chu lehkhabu dang pawh rawn lem tawh loin keima hriat rengna atangin heti hian ka ziak ta thuak thuak a ni. Ziah zawh loha awm reng atana chuan uiawm deuh ka ti a. Ni dangah, kim chang leh uluk zawka la ziah that leh atan pawh a awlsam deuh tawh ang chu.


------------------------------------------------------------------------------
Mizo zinga B.A. pass hmasa ber chu Hrawva a ni. Aizawl lal a ni bawk. A nupui chu Lalluii sailo a ni a, fa 11 an nei a. An fa 11 zinga upa ber dawt chu, 27.12.1929 zing dar 2;30 khan Aizawlah a lo piang a. A hmingah Lalvunga an sa a.

1936-ah sikul a kal tan a. Kum 1948 Mizo High School batch hmasa berah khan a tel ve a. Havilder Clerk hna thawk chungin, Kum 1953-ah B.A. a pass. College hi zan lamah a kal thin a. Hemi rual hian Govt. High School, Shillongah zirtirtu hna a thawk pah a. Heta a naupang kaihhruai thinah hian, Thangkhuma Tochhawng, IPS te, Thatchem, IA & AS te pawh an tel a ni.

B.A a zawh hnu lawk hian Inspector of Schools hna a thawk a. He hna a thawh lai chanchin hi, essay ngaihnawm tak mai, “Ka tiang” tiin a ziak. He hna a thawh lai hian Tuirini a chin thlang lam zawng hi a bial thin a ni. Kum 1954 October thla khan a hna hi a bansan a. Politics-ah a zuang lut a. Zalen pawl aiawhin MDC a ni a, zalen pawl chanchinbu Zoram Thupuan a enkawl bawk a. Zlen pawl elpui ber Mizo Union khan “Mizo Arsi” chanchinbu an nei bawk a, a enkawltu A. Thanglura! A hunlai boruak san tur zia leh ngaihnawm tur zia chu.
Kum 1956 atang khan Champhaia Gandhi Memorial High School-ah headmaster han a thawk a. Heta a zirlai te zingah hian, Lalfakzuala (IAS) te, C. Lalchhuma, IA&AS te, Pu Rokhuma, IRS te, Dr. R. Zokhuma te, Zoramthanga, JH Rothuama te, UPa K. saibela (fam) te pawh kha an tel a ni. Hetih lai hian Champhai Bial aiawhin MDC a ni a (1957-1962 term kha a hmang zo lo deuh)

MUSICIAN: Zikpuii pa kha Music thiam tak mai a ni a. Spanish Guitar leh Hawaian Guitar a thiam em em a. Piano leh Violin pawh a thiam viau a ni awm e. High School a kal laiin, Venghlui zaipawl a hruai tawh a. Chuta an zaithiam ber pakhat chu a hnua a nupui, nita Zikpuii Nu an tih tak chu a ni. Hla sak mi pawh a phuah nual a, “Lungrukah Mi vei ve rawh” tih leh, “Sikni eng” tihte chu mi hriat hlawh a ni. A thian bul, J. Malsawma chuan, “Mi lungleng thei, zaithiam tak a ni” a ti!

POLITICIAN: Zikpuii Pa hian Inspector of Schools bansanin Politics-ah a lut a. Zlaen pawl aiawhin MDC a ni thin a. Pawl IX a zirlaiin UMFO Venghlui branch Secretary a ni thin a. “Burma zawm zet a, Independent tum thintute zinga mi ka ni” a ti! District Council session-ah pawh zikpuii pa hi a chhuanawm thin hle. History leh economics a hre em em mai a, ruling lam pawhin an huphurh thin hle. District Council term hmasa berah khan mizo lehkhathiam hmasa leh pa fel tak tak mai an tam a, an session pawh a changkang thin hle.

HIGH SCHOOL HEADMASTER: Champhaiah GM High Schoolah Headmaster a ni thin a.

Vawikhat chu, Pu Lalvunga (Zikpuii Pa) Champhai high school Headmaster a nih lai khan, bawrhsap-in a tlawh a. Amah lawmnan Drama an lo chang a. The Merchant of venice tih kha. Portia i lema chang chu a thiam khawp mai a. A hnuah, Governor-in, tunge ni, ka hmu duh e, a ti a. Sikul naupang zing atang chuan Samthang rawlthar pakhat hi a lo pen chhuak a. Mak an ti hle a. chu naupang chu a hnuah Mizoram Chief Minister term hnih lai a ni zui ta a ni.

INDIAN FOREIGN SERVICE:- 1962-ah Indian Foreign Service a zawm a. He hna a thawh chhung hian heng ram hrang hrangah te hian a awm kual.

SPain-ah, Third Secretary 1963-65, Chile-ah Second Secretary, 1965-66, Delhi-ah Under secretary, 1966-69, Australia-ah First Secretary, 1969-73, Nepalah First Secretary, 1973-75, Director, Ministry of External Affairs. 75-76, Venezuela, Ambassador, 77, Colombia, Ambassador 77-80, Oman Ambassador 80-83, North Korea Ambassador 83-86, Jamaica Ambassador 86-90

THU LEH HLA LAM:- amah kan hriatlarna leh kan hriatrengna chu Thu leh Hla lam a ni. Hla a phuah a, Hlahril a phuah a, Thawnthu Tawi a ziak a, Novel a ziak a, Essay a ziak a, Criticism lam a ziak bawk a. A essay te phei chu mzo hnam than zelna tur lamma ziak nasa a. A lehkha chhiar zau leh a ram hmuh zauna leh a tawnhriat zawng zawng nen, a ngaihnawm bik em em a ni.

ZIKPUII PA LEH MIZO NA:- Zikpuii pa hian mizo tlangvalte hi a dahsang lutuk emawni chu aw a tih theih.Chutih lai chuan Zikpuii pa hian engtiklai pawhin Mizo nihna rilru sang tak a pu reng thung. tah hian Zikpuii pa’n mizo hnam tana a thanhnemngaihna rilru kan hmu thei bawk.

Chu chu a novel Nunna Kawng Thuampuiah tih leh CC no 27-ah khan kan hmu thei a ni.

Zofate hi Mi hnung zuitu niloin, dinhmun sang ber, mizo zawng zawngte aia tha, mi tih ang ti thei vekah min dah a.Kan thlen phak chin, leh rah chin zelah hian theihtawp kan chhuah phawt chuan, hnam dang nena ineln aleh thiltih hona reng rengah pawh rual kan khum thei a ni tih tarlan a tum a. Chhuanvawra’n a tih lam a thei zel hle maite hian kan khawvel dai phak chin zelah Chuan Zikpuii Pa chuan a tha ber zel min hauh sak a; Khawlhring pachal, kan Critic hmasa Siamkima tawngkam han hawh ila, “ He a thawnthu ziak hian mizo rilru hi van tawngin a vawrh sang ta a ni.” He rilru chhungril tak, Mizo tih hmun chungnung a, thil engkima hnam dangte aia chungnung zawk nih tumna leh nih thinna rilru, Rokunga te’n kan tum san loh zia leh kan hmelthat loh zia hmu reng chunga, ‘Mizo kan ni kan hmel a tha, kan tum a sang bawk si’ an lo tih thinna rilru hi tunlai mizote’n kan mamawh ber a ni.

Ngurthansangi, a kalna apianga mite ngaihtuahna ti buai map khawpa a hmel an ti tha te, Nawrhchi zawrh a nih pawhin, a sang berah Zikpuii pa’n a han dah tlat mai te hi, a mizo na rilru san zia a hmuh theih a, khawvel hmun zau zawk a hmu a, ani aia hmu zau hi tun thlengin mizo te zingah an awm awm lo e, South America leh Europe-ah te, hnam hmeltha ber ber bulah kum tam tak a tala, chuti chung chuan mizo nula te ala dah hmeltha ber theite hi a ropuiin a chhinchhiah tlak hle.

Hetia Mizo a dahsang em em mai hi chhan dpawimawh tak a awmin a lang. He thawnthu hi rambuai reh hnu, ‘peace accord’ sign fel hnu vela ziah ni ngeiin alang. Chutih laia mizo rilru tlawm, India laka tlawm zawrhnate kaihharh leh pawh san sak lehna turin Chhuanvawra, tlangval thei chungchuang tak, IPS Academy pawha athei ber hi a lo din chhuak ta a ni thei angem? Chhuanvawra mai nilo Ralkapzaua chanchinah pawh kha chu rilru chu kan hmu thei.

L. Keivom-a pawhin a ti reng reng a. “A mizo leh lutuk a. A ngaihtuahna engkim mai kha a mizo a. A hnaah pawh chu chu a lang a ni” tiin.

THU LEH HLA LAM:- Amah kan hriatlarna leh kan hriatrengna chu Thu leh Hla lam a ni. Hla a phuah a, Hlahril a phuah a, Thawnthu Tawi a ziak a, Novel a ziak a, Essay a ziak a, Criticism lam a ziak bawk a. A essay te phei chu mizo hnam than zelna tur lamma ziak nasa a. A lehkha chhiar zau leh a ram hmuh zauna leh a tawnhriat zawng zawng nen, a ngaihnawm bik a ni.

A kutchhuak thenkhat

Novel
1. Nunna Kawng Thuampuiah
2. Kraws Bulah chuan
3. CC coy no 27
4. Lalramliana
5. Curzon Road Hostel A-38

Thawnthu Tawi

1. Silver Thangi
2. Hostel awmtu

Hla leh Hla Hril

Hla thluk nei leh Hla hril tha tak tak a phuah a.

Hla thluk nei chu

1. Lungrukah mi vei ve rawh
2. Sikni eng

Hriat lar hlawh tak ve ve a ni.

Hla Hril 17 a phuah bawk. Zozam Par tiin a bua tih chhuah a ni.

Essay lam:-

Essay hi 50-70 inkar a ziak nia ngaih a ni.

A essay lawrkhawm bu hi tih chhuah a ni tawh

Heng bakah hian a kutchhuak hmuh chhuah zawh tawh loh a awm nual bawk.

KHARNA:- A nupui Darhmingthangi nen 1948 ah an innei a. A fate zingah chuan Andrew Lalherliana, Ex MLA, Ex Chairman, MPSC hi mite hriatlar a ni awm e.

1994-ah chawlhna hmun duhawm zawkah min lo chawlh san ta a. A thih hnu hian MAL Academy Award te, Writer of the century nihna te pek a ni.

A tihtawpnan chuan, Zikpuii Pa tan hian, Abraham Lincoln-a hnuk a chah ruala khatih laia U.S. Secretary of State Edwin M. Stanton-a thusawi hi kan hmang teh ang- “And Now he belongs to the ages.”

Post a Comment

Powered by Blogger.