Liankhaia FapaBIAKLIANA CHANCHIN: August 26, 1918-ah a lo piang a. A pa chu Rev. Liangkhaia a ni a, a nu chu Ngurchhuani a ni. Kum 5 mi lek a nih hian a nuin a thihsan a; amaherawhchu a pa hian a nu nau Ngurliani chu nupui -ah a neih leh tâk avângin fahrah chan chang lovin enkawlna á¹­ha tak hnuaihah a seilian a. A naupan lai aá¹­nga uluk taka enkawl a nih hi a dam chhûng tawite-ah hian a nun a khalhngil á¹­ha hle a ni. 

    Biakliana hi lehkha zir peih leh taima tak,  a thil tih lam chu mipuitling te anga tihtakzeta ti mi a ni a. Sikul kal hauh lovin 1928 khân Lower Primary a bei ve a, a tiá¹­ha hle nghe nghe. 1931-ah Middle English a zo leh a, a kum lehah Silchar-ah High School kalin kum hnih emaw lek a awm hman a, Shillong lamah a insawn leh a, kum hnih vel bawk a awm leh hnuah Calcutta University lamah a kal ve leh ta thung a, 1936 khân Matric chu 1st Division-ah a pass a. Intermediate of Arts (I.A.) zirin Gauhati Cotton College-ah a lut a, 1st Year á¹­ha taka zovin a phûr chho hle a. Nimahsela, mihring te nunah hian vanneihna ringawt hian hmun a lo chang kum khua lo tawp mai. Misual berte pawh an thi a, an nâ a, chutiang bawkin miá¹­ha berte pawh. Biakliana pawh a hun laia natna á¹­ihbaiawm tak T.B natna chuan a man ve ta! A hunlai chuan tihdam theih loh natna a la ni a. Natna á¹­ihbaiawm takin a man tâk avângin a zirlai chu chawlhsan loh theih a ni ta lo a. Hreh tak chungin a zirlai chu a chawlhsan ve ta a.

    Rilrunâ tak chungi Aizawl-ah a lo haw a, Durtlang Damdawi inah enkawl a ni a, in te an sak-sak a, tah chuanb Kaphleia nen an awm a. á¹­hat lam a pan zêl avângin Saitualah awm dam turin hruai chhoh a ni a, hun engemaw chen a awm hnuah á¹­hat lam a pan zêl avângin  kum 1941 khân a châk ber á¹­hin, Pathian thu zir turin Cherra Theological College chu a pan leh ta a, Reipawh a awm hmain a natna ngai bawk chuan a tlâkbuak leh ta!! Robert Hospital, Shillong-ah October 19, 1941 khân Kum 23 mi lek niin mual a liam ve ta. A ruang hi Jaiaw thlanmual, Shillong-ah phûm a ni a.

    Biakliana hi zaidam ngungchang mawi tak, mi hneh thei tak a ni a. Mi te ngainat leh zah em em, an nel viau lawi si a ni.  Saituala a awm lai hian khawtlang tan hna pawimawh tak a thawk a, á¹­halaite hruai á¹­ha tur pawl Boy’s Scout, Rover Scout, Wolf Club, Blue Bird leh Girl’s Guide dinchhuaktu a ni. Ṭhalai Pawl tih a  ho a an din chu a hlawhtling hle a, YMA pawh hi Saitualah chuan 1980 hnu lamah a ding ve chauh a ni.

    Thawnthu sawi leh ziah thiam tak a ni a. Amah a inchhiar zau bawka a thu leh hla a ngaihnawm thei hle. A awm tawhnaah chuan a kil bial laih á¹­hin a ni awm e. A sawi mai ni lo a ziah pawh a thiam zia a kut chhuak pahnih HAWILOPARI     leh LALI kan chhiar chuan a chiang hle.
    Kum 1936 khân Gauhati Cotton College-a I.A. a zir lai in Hawilopari tih thawnthu hi a ziak a, chu chu Mizo Novel kan neih hmasak ber a lo ni ta a ni. Chumi hnu kum 1937-ah LALI (Lalawmpuii) a ziak leh a, chu chu Mizo Novel pahnihna niin Short Story hmasaber a ni bawk.
    HAWILOPARI : A thawnthu hi a hiam lo hle a, Unau khawngaihthlâk, fahrah rethei tak nun, harsatna hrang hrangin a phuar vel, Vai lianin harsatna belhchhah a, chutih kara chhanchhuaktu lo lang ta chanchin a ni a, a ngaihnawm hle. A hun lai târ lan ni lo mahse vailen lai vela thil thleng angin a ziak a, Mizo History-a innghat thawnthu á¹­hatak an ni. Historical Novel an tih ang hi a ni.

    LALI : Thawnthuah hian Biakliana chuan Mizo hmeichhe dinhmun tarlang pahin Kristian sakhaw zirtirna hrûla Love Story ngaihnawm tak a duang chhuak a. Pastor fap, Pathian Thu zir châk êm êm ina Kristian sakhaw hmehbela thawnthu a phuah hi a inhmeh hle a ni. LALI thawnthu hian kum 1939 - 1940 vela Mizo Zirlaipawl (MZP) in a buatsaih, “Mizo Hmeichhe Chan” tih intihsiakah lawmman pakhatna a dawng nghe nghe a ni.

    A thawnthu hmasa pahnihte hi a nêp lo hle a ni. A thawnthu ruangâm a á¹­ha a, mihring zia a târlang chiang hle. Ṭawngkam tluang tlam leh fiah fai tak, ngaihnawm hle si kum 60 emaw vel lai kal taa Mizo tlangval naupang tak, a thih pawha kum 23 emaw chauhin a  lo ziak thei hi fak tlâk a ni a, chawmawi a phû hliah hliah a ni.
    Thawnthu mai a ni nêm hla phuah, lehlinah pawh a duai lo hle, a hla phuahte hian sak a hlawh hle a ni.  In neihna hla kan sak lâr tak Kristian hlabu a pawh chuang phâk
    Chungkhuanulêng ruat sain
    Inneihna a lo awm...
tih hi Sankey hla thlûk hawhin a thu hi  phuah a ni. 

    1. Lungngaih ni a awm á¹­hin
    2. Chhandamtu’n kawng tluanin min hruai
    3. Zotui thiangte lung dem dem la.
Lehlin pawh a nei nual bawk.

    “Inte-thawveng”-a Kaphleia nen an awm lai hian CHHURA chanchinbu an chhuah thin a; CHEMTATRAWTA CHANCHIN pawh a ziak bawk. A kutchhuak á¹­henkhat chu hmuh hleihtheih loh a ni ta, a pawi hle.
   
 A thlân lungah chuan ti hian a inziak
    
"L.BIAKLIANA
    College Student
    P. August 1918
    Th. October 1941

    Hei hi hriatrengna lo chang se,
    Lalpa rawngbawla hrân tum val tha
    Chatuan chawlhnaah a kal ta e,
    Sakhming chul lo tur Lalbiakliana
       
 A pa Rev. Liangkhaia"

A pa sawi ang ngei hian zofate zingah Thawnthu lama hma min sial saktu Biakliana hming hi a a dai tawh dawn lo a ni.

(College Student tih khi “Ziak mite chanchi” tih lehkhabu-ah chuan Sutdent tih a ni a chhutsual palh  nih ringin ka rawn correct nghal a ni e, ka tisual zâwk a nih chuan min hrethiam turin ka ngen a che u.)

Post a Comment

Powered by Blogger.