A hmasain group hi damdawi inchawhna tur a ni lo tih ka han sawi leh e. Mi thiam pawh ni lovin social media kaltlanga damdawi an chawh ve ringawt kan awih a nih chuan kan thu thu a ni. A little knowledge is a dangerous thing tih sap thufing hi kan hre Å£heuh ang chu. 

INSAWIZAWI LEH LUNG NATNA Insawizawi Å£hatzia leh pawimawhzia kan sawi fo a, a dik rêng bawk a. Hemi rual hian thil engkimah a tâwk tea thil tih pawimawhzia kan sawi ngun hle bawk a. Ei leh ina chintawk neih pawimawhzia kan sawi fo a, thil Å£ha pawh a lutuk chu thil Å£ha lovah a chang thei tih te pawh kan sawi fo mai. Hei hi insawizawi chungchangah pawh a dik tho a ni. 

A tawk leka insawizawi hian lung a ti chak a, lung leh thisen zâm natna hrang hrang neih theihna remchang a ti tlem bawk a. Hah lutuka insawizawi erawh chuan heart attack leh cardiac arrest neih theihna remchang a ti tam thung a. Inthlahchhawn vanga lung lam natna nei, thisen sang natna nei, stroke nei tawh leh lung lam insawiselna nei te'n an nei duh bik a ni. 

Kum naupang leh hrisel Å£ha, harsatna nei lote chu insawizawi nasa mahse lung lam harsatna an nei lo tlangpui a; an nei thei tho tih erawh hriat tur a ni. 

Upat lamah chuan thisen zâm a khawng a, a fân Å£ha thei tawh lo va. Hei vang hian lung leh taksain hah taka insawizawi a zo tawh lo fo a. Upat lamah chuan ruhchuktuah leh tha inhliam palh pawh a awl tawh bawk a ni. 

Hah taka insawizawi hian aerobic exercise an tih ang chi te, tlan leh football khelh te, tui hleuh te, kawng chhoa cycle khalh te, badminton leh basketball khelh te etc., a huam thei ang a. Insawizawi pangngai leh nasa lo hian kea kal te, golf khelh te, kawng pheia cycle khalh te etc., a huam thei ang a. Kan tih nasat leh nasat loh a ni ber ang chu. 

Puitling tan kâr khat chhûnga minute 150 vel insawizawi hi a him tâwk hlea hriat a ni a. Hah taka insawizawi chuan kâr khatah minute 75 a tâwk vel a. Kâr khat chhûnga minute 450 aia rei insawizawi hi chu a nasa tawh a, a let thum a ni daih a ni. Hei hi U.S. Department of Health and Human Services "2008 Physical Activity Guidelines fo Americans" te'n Å£ha an tih dan a ni. A chunga tarlan aÅ£anga chhûtin, kan insawizawi a nih chuan kâr khatah ni 5 insawizawi ila, vawi khat insawizawi nan minute 30 hmang ila a tâwk viau âwm e. 

Badminton khelha kan hneh loh deuh emaw, kan hneh tawk tak khelh emaw te hian theihtawpa Å£an a awl a. Hetiangah hian kan taksa zawh tâwk bâkin kan Å£ang fo a. Hei hi lung lam harsatna nei leh upa lam tan chuan a pawi thei a ni. 

A tâwk leka insawizawi a Å£ha tih chu kan sawi tawh a. Insawizawi ngai lo emaw, insawizawi khât emaw te'n vawi leh khata hah taka an insawizawi hian heart attack neih theihna remchang a ti tam a. Inthlahchhawn vanga lung natna, zunthlum natna, cholesterol sang leh thisen sang natna nei tan chuan heti anga hah taka insawizawi emaw, hnathawh vak emaw hi tih lo tum tur a ni a. Vawi khata chaw ei Å£euh leh zu in Å£euh te pawh hi a Å£ha lo a ni. 

Heti anga miin heart attack an neih hian CPR (Cardiopulmonary Resuscitation) tih vat a pawimawh hle a. Tin, infiamna hmuna defibrillator neih a pawimawh hle bawk a ni. 

Dr. Lalkhawngaihsanga 
GILEAD THINGHNAI 
(Hriselna leh Hringnun)

Post a Comment

Powered by Blogger.