Natna chikhat, han bawhsawppui dawn ema ni chiah si lo, tawrh har tak leh hrehawm tak, a chang phei chuan awm hleih theih loh khawpa na leh sahal hrehawm thin chu Kesa (Burning feet) hi a ni. He natna hian Khawvel mihringte hi thliar hran bik a nei hauh lova, hmelchhia leh mipa emaw, thalai leh naupang chenin a thliar lova, palian/nulian leh pate/nute a thliar hek lova, a hmei a pain a hrut kim hle a; upa tawh leh tar chak tawh lo a thliar hek lo. Tute pawh hi a kawm nel em em thei vek niin a lang. Kesa hi a awm chhan a zira rei vak lova rehleh mai thin a awm laiin a benvawn neih a awl hle a, a benvawn a nih tawh chuan enkawl dan chitin reng leh hmanraw chitinreng hmangin han enkawl thin mah ila, nachhawkna ei ang chauh a ni a, reh hlen tak tak a nei thei meuh tawh thin lo.

A ANIHNA : Kesa avanga na leh hrehawm tak i tawrh thin kha Medical Term chuan ‘Parestheisiais’ an ti a, tarlan tawh angin natna buaipuiawm tak reh har si leh tawrhhlelhawm tak, mutpui tawp tham ni meuh si lo, awm tinuam lo em em si a ni. Kesa nei ve lo tan chuan thil awihawm ni lo thei hial pawhin a lang thin. A tuartu tan erawh hrehawm tak, nun khua tinuam lotu leh mi tinguaitu leh chauhna (Fatigue) thlentu lian tak a tling thung. Puitling kum 30-60 inkar tan he natna hi a hlauhawm zuala ngaih a ni.

A LO AWM CHHAN : Kesa leh sahalte hi taksa pengdang that lohna avang emaw, natna benvawn dang vei vang leh chhan dang hrang hrang vangin a awm thei tih I ngaihtuah ngai lo mai thei. Chuvangin, he natna lo awm chhan hi ngun taka ngaihtuahin I theih ang anga insiamrem tum thin ang che. Chungte chu:

1. Thawmhnaw tawt leh kawrhnuai tawt tak tak hak avang leh kawnghren tawt tak taka hren thin vang
2. Mahni rih tur aia rit (weight gain) avang leh thau luat vangin
3. Kawnghrena hmanraw chihrang hrang uai duah thei khawpa rit hren thin vangin
4. Raipuar/naupai vangin
5. Zalipui tawh vang lh hliam na tak tawrh tawh avangte leh taksaa sernung neih vangin
6. Lirtheia chetsualna avanga hliampui chihrang hrang tawrh vangin
7. Thisen sang avanga tluk thut (stroke) neih tawh vangin
8. Zunthlum leh thisen thlum (Blood sugar) neih nasat luat vangin
9. Thawhrim lutuk leh taksa hah luattuk vangin
10. Hriatna thazam (nerve) that loh leh chak tawh loh vangin
11. Thisen kaldan mumal lo (blood disorder) vangin
12. Thisen kal dan (Blood circulation) that tawk loh vangin
13. Zu in nasat lutuk vangin20. Vitamin ‘B’ tlakchham vangin
14. Gout natna tawrh avanga at phah emaw khawlohna vangin
15. Keruh tliak leh hliam vangin
16. Rilru lam chiangkuanlohna leh fellohna vangin
17. Taksaa tur (toxin) leh chemical awmtur dangtu a tlem vangin
18. Vun natna chihrang hrang vei vangin
19. Mawza lum leh tawt lutuk bun thin vang leh pheikhawk tawt lutuk leh phui lutuk bun vangin

A LAN CHHUAH DAN : Kesa hi zep theih rual a ni lo, a hrehawm a, tawrh a har hle bawk. A nasat lutuk phei chuan tan buna paih daih mai pawh a chakawm hial thin. Pawn lama pem lang chhuak ni lem lo mah se, lan chhuah dan kawng hrang hrang a nei ve thin a, chu chu mihringah a inang vek lo a nih pawhin a tlangpui chuan a inanga ngaih theih a ni. Hetiangin:

1. Pawn lamah a sen vulin a lang chhuak thei
2. A vung chhuak thei bawk
3. A thlanin a huh hnawng chuap thei
4. Hriatna a bo mup a, haihawtna a thlen thei
5. Hlauhthawnna thlenin phut zawkna a thlen thei
6. A sahal huam huama mi a tur ut ut thei
7. Kerek ruh leh ngalruh a na thum thei

ENGE I TIH THEIH ? I kesa a nasa viau a, tawrh a har viau chuan i natna chhawktu tur i ngaihtuah vat a tha ber thin. Ngawi renga awma thlir liam mai lovin a nasat hmain iI zawl tawka i tih ve theih tur ngaihtuah thin ang che. Hetianga i na chhawk zangkhai nan hian heng damdawi: Tylenol, ibuprofen (Advil, Moltrin IB) emaw Aspirin-te hi a tha a, hei bakah hian thawmhnaw tawt lutuk inbel loh hram tum thin ang che.

A ENKAWL DANNa chhawkna I hman hnuah i natna chu a nih dan tur leh a indawt dan ang zela enkawl a nih theih nan damdawi lam thiam daktawr pan thin rawh . I kesa awm chhan leh dinhmun dik tak hriat a nih theih nan kawng hrang hranga bihchian a ngaih thin avangin a hnuaia rahka chihrang hrangte hi zawhkim dap thin la, tichuan iI dinhmun dik tak chu i hre thuai dawn a ni. Hetiangin:

1. X-Ray: Hei hi a hmasa ber atan a pawimawh hle. I kesa lai tak leh dinhmun a nihna ang anga lan chhuahtirtu a nih avangin ngai pawimawh hmasa ber ang che.

2. Electromyography : Hei hi hriatna thazam (nerve) that leh that loh enfiahna a ni a, i ke sa lai tihrawl leh hriatna thazam hnathawh dan dik leh dik lote engkim a finfiah theih thin. Tihrawlah hriau teruh te (electrode) vih luha hriat theih mai a ni a, a result hriat chian theih mai loha a awm changing pangti dang na ve lo lai atangin enchhin thin hi tihdan tlangpui a ni.

3. Nerve Conduction Study : Hei pawh hi taksa/pangtia vihluh chi patch style electrodes a ni a, hei hian nerve hnathawh dan leh a chak dan finfiahin nerve chak tawh lo leh chhetawhte a siamtha leh thei a ni.

4. Nerve Blockade : Na chhawknaa inchiu anesthetic injection hi thil tul tak leh natna tihzangkhai nana pawimawh tak a ni a, khela inchiu hi a tha bera ngaih a ni. Hetianga inchiu nan hian kawngkawhhmuhtu hmanraw tha ber chu Ultrasound hi a ni a, hei hian hriau vihna lai tur fiah takin a kawhhmuh thei thin.
Heng bakah hian a chhan hmuhfiah theih nan CT Scan, Ultrasound leh MRI pawh hman tangkai a ni thin a, chuvangin, I kesa I manganpui hle chuan physician-te pan vat thin ang che.

A DAMDAWI : I kesa kha thla 2 aia rei emaw a benvawn tawh emaw a nih chuan uluk taka enkawl a ngai tih hria la, heng a hnuaia mdamdawite hi hmang ang che. Mahse, heng damdawite hian nghawng tha lo (side effect) an neih vek avangin a nghawng pawh tarlan tel nghal a ni a, a hman erawh i zalenna a ni e. Chungte chu:
1. Corticosteroid Injection : Hetiang inchiuna hi na chhawkna a ni a, engemawti chhung chu I kesa leh nate a tireh thei a, hman thin a tha. A nghawngte chu: Ruh chuktuah na, nerve na, inchiuna hmuamhma a var huar thei.
2. Tricyclic antidepressants : Hei pawh hian kesa a tinuamin c chhawk zangkhai thei. A nghawng theihte: Dangro/hmui ro, ek khal, Tisa chakna a kiam thei, mutchhuahna a thlen.
3. Gabapentin (Neurontin), phenytoin (Dilantin) or pregabalin (Lyrica) : He damdawi anti-seizure hian kesa a tiziawmin a na a chhawk zangkhai thei. A nghawng theite: Luhai, luakchhuak, ekkhal, mutchhuak, mitvai.
Heng damdawi hmanga dam thei tawh lo zualkai tak tak chu zai a ngai tawh thin a, mahse, zai pawhin a hma ang chuan ngaiawh hleih theih a ni meuh lo. Chuvangin, a nasat hmain inekawl vat la, i tan vanneihna a ni mai.

ENKAWL DAN DANG : Vai damdawi baka kesa enkawl dan leh a ziaawm dan chu I finna leh mawhphurhnaah a innghat a ni tih hriain a hnuaia mi ang hian a indawtin hma la thin ang che.

1. Chawhtawlhah tui bun la, I kesa kha rei vak lo chiahin la chhuakleh a, minute 15 vel I chawlh hnuah chiahleh thin la, hetiang hian nitin a khat tawkin ti thin ang che

2. Chawhtawlhah tuilum chhung la, chutah chuan Epsom Salt no chanve telh a, chutah chuan minute 10-15 chhung vel I ke chiah thin la, chutiang chuan nitin vawi 2 zingah leh tlaiah emaw, mut dawnah emaw ti thin rawh.

3. Mizo aieng dip thianghlim tha tak la la, tuilum no khatah thirfiante 1-2 thleng pawhlhin chawk la, nitin vawi 2 zinglamah leh tlailamah in thin rawh.

4. Vur tlang puan nem pantein tuam la, zan mut dawnah I kesa laiah khan minute 15 vel dah vang vang la, chutiang chuan zantin ti thin ang che.

Post a Comment

Powered by Blogger.