Zoram pela ka vah chhuah ve hma kha chuan ‘KURTAI’ hi Mizoramah chauh hian a awm turah ka ngai thin a. Phairama ka kal hmasak ber tumin bazarah Quarry lungpui tia dawn dawna tlang lian an lo zuar ka’n hmuh chuan mak ka ti tawp thang nia!!!

Keini aiin an ngah daih a, an lo ngaina zawk hle nia a lanna pakhat chu zing lama tlang lianpui pui an pho chhuah thin hi tlai lamah chuan a lo zo duak tawh thin. Phai vaiho hian keini tlang miho aiin Kurtai an ei nasa zawk niin a lang.


ENGE A NIH? :
Kurtai hi Sapho leh khawvel hnam dangin kan hriat lar ber dan chu ‘JAGGERY’ tih a ni, Hindi chuan ‘GUR’ an ti a; Mizo chuan ‘KURTAI’ kan ti ve thung. A thenin ‘CHITHLUM’ an ti bawk thin.


Khawvelah chuan abikin India; Pakistan; Bangladesh leh Srilanka-ahte an uar bik a, India rama Kurtai tamna ber hmun erawh Maharastra a ni.

Kurtai hi Mizote hian kan neih tanna a rei tawh hle a. Mizo hnam thuammawitu pakhat a tling hial niin a lang. Tun hma phei chuan Zokhaw lamah Fu huan nei lo an vang zawk mah thin.Thingpui thlum nana changkang zawka siam Chini a lo chhuah hnu hian Mizo mipuite hian Kurtai kan ban ta tial tial a, a tlem tawh avangin Bazarah pawh a man a to tawh hle.

ENGE A THATNA?:
Kurtaiah hian chini angin Sulpher telh a ni ve lova, chuvangin, taksa hrisel nan a tangkai hle, Intihchangkan tak avang emaw, inlakno vel vang emawa Kurtai ei duh loh ringawt hi a lo tih chi hauh loh mai!

Taksa tan thatna tam tak a awm a, chungte chu i han bihchiang teh ang:

1. THISEN TIHTHIANGHLIM NAN:
Thisen balh avanga vun bawl vual leh thak chiam thinte tan Kurtai ei thin a tha. Kurtai hian Hemoglobin leh immune system a thuam tharleh thei a, hei hian thisen bal tur a veng a hriselna thlentu tha tak a ni.

2. CHAW PAI TAWIHNA PUITU ATAN:
Pum chhunga chaw pai tawihna daltu acid tam lutuk vengtu tha tak a nih avangin chaw ei kham hnu minute 5 velah kurtai kutzungpui tia lek pawh ei fo thin a tha a, hei hian chaw pai tawih tha lo avanga pum nuam lo leh titohte a venghim tha hle a ni.

3. EK TINUAMTU ATAN:
Kurtai hian rilpui leh rilfang vela rulhut awmte a tihhlum theih avang leh ril chakna a thlen theih avangin ek mumal lo leh ek lama harsatna nei tan a khat tawka ei fo a tha a, ek nawmna a thlen thei.


4. RUH CHAK NAN:
Kurtai hian ruh leh thling chakna a thlen thei a, ruhseh nei tan leh ruh chuktuah na thinte tan ei fo thin a tha a; ruh na a tidam thei.

5. VUN THAT NAN:
Kurtaiah hian Vitamin leh mineral a tam avangin vun a tinung sar thei a, chuvangin, intino nalh duh tan phei chuan ei fo a tha.

6. ARNGENG REH NAN:
Hmai bawl chihrang hrang leh arngeng nei tan Kurtai ei fo a tha a, a bawl laiah kurtai diak tlem tlem hnawih thin a tha bawk.

7. THI NEIH THAT NAN:
Hmeichhe thi nei tha thei lote tan Kurtai ei fo thin a tha. A bikin thi neih that theih loh avanga pumna nei thinte tan a tha lehzual.

8. THISEN SIAMTU ATAN:
A bikin thisen sen (Red Blood cell) nei tlem chak lo tan Kurtai hi a tha hle. Hei hian chakna thar a thlen theih avangin Anemia laka inven nan leh a vei nei mekte tan a tha hle.

9. MIPA CHAKNA THLENTU ATAN:
SEX lama chak lo mipate tan Sunhlu dip (Amla powfer) leh Kurtai ei pawlh a tha hle a, mipa chi semen a tipung thei a, phurna a thlen thei.


10. TAKSAA TUI ZO MAI TUR VENGTU ATAN:
Kurtaiah hian potassium a tam avangin taksain tui a thlakchham changa vengtu tha tak a nih avangin ei fo a tha.

11. PANGTI MUR SIAMTU ATAN:
Potassium a tam avangin electrolite balance a siam rual thei a, hei hian pangtimur hnathawh a tichak thei a, chuvangin, kurtai ei thin a tha.

12. SAM THATNA ATAN:
Kurtai hi Vitamin, ‘C’ tamna heng Sunhlu, Nimbu tui leh kawltheite nen ei pawlhin sam a tithang thain sam a sei duh a, a tuak tur rei tak a veng thei bawk.

@Dr. C. Lalrampana

Post a Comment

Powered by Blogger.