SERH CHHUNG THIANGHLIM
Mizo ṭawnga letlingtu - Pippi Da Ralte

Hmeichhe serh chhung thianghlim leh hrisel nei turin, a enkawl dan hi hriat a ngai. Nupa nun hlim tak nei turin serh enkawl fai a ṭul zia hriat a ṭha a. Serh natna tam tak hi enkawl dan dik tawk loh vang a ni thei.
Hmeichhe Natna

Serh enkawl dana tih tur leh tih loh tur te:

1. Kut zungṭanga khawih/inkawm sak

Inpawl dawna châkna tichhuak tura inkhalh tawn hian, mi tamtak chuan serh inkawm sak kan ching. Inpawl tura kan inbuatsaih hmain, kan kut kan silfai ṭha tawk em?

Mi ṭhenkhat chuan kut tin(nails) kan enkawl fai tawk lo a, kut tin bal chhungah hian natna hrik tamtak a awm ṭhin a, chung natna hrik chu serh chhungah lutin serh natna(infection) a thlen thei a ni tih hriat a ṭha. A chhung kawm sak kher lo a, mawna hrawt sak pawhin a fai ṭha tur a ni. Duhthawh luat vanga, na deuh deuha kawm sak/hrawt sak avang hian, serh a tihpilh palh theih a, natna hrik a lutin harsatna a thlen thei.


2. Mawnga inpawl

Mawngah hian intih miah loh tur a tih ngawt theih loh a, chutih rual chuan mawng kua hi inpawlna tura siam a nih loh avangin, serha inpawl aiin mawngkuaa inpawl hi a hlauhawm hle a ni tih hriat a ṭha.

Mawng kuaah hian natna hrik(bacteria) tam tak a awm a, mipa serhah chung natna hrik chu a kai a, mawngkua hi serh angin a tinal turin tuihnang a awm bawk si lo, a pilh awl êm êm a, pilh chhungah chuan awlsam tein natna hrik a lût thei a ni. Mawng kuaa thun hnua serh chhunga thun leh mai phei chuan, serh chhungah natna hrik tam tak kan tilut dawn tihna a ni.

3. Serh kua tihtet/ tihtawt tum

Mipa tam tak hian an kawppuite serh kua var leh zau hi an buaipui ṭhin a. A nuam lo bik riaua hriatna an nei ṭhin.

Nu tam takin an kawppuite tihlawm tumin an serh var tih ziaawm an châk ṭhin. Mithiam leh doctor rawn lem lovin, mahni thuin damdawi an hmuh remchan an hmang mai ṭhin. Tunlai hian serh tih tight-na tur damdawi an fak lar hle hi. Mithiam rawn lova mahni thua lo hnawih ve mai an awm ṭhin a, serh chhunga lut chi miah lo, damdawi hlauhawm a nih chuan, serh chhung natna a thlen thei tih hriat a ṭha.

4. Serh chhung hrukfai

Nu tam tak chuan an fanute, naute an nih laiin puan/towel tihhuh hmanga an serh kua hrukfai/hawlh sak ching an awm, hei hi tih hauh loh tur a ni. Serh chhung khartu hamda(hymen) tihchhiat palh theih.

Mi ṭhenkhat chuan serh chhung tihfai tum luatah, inbual paha sahbawna serh chhung silfai kan tum ṭhin. Hei pawh hi tih miah loh tur. Sahbawn tui leh hrikthahna(disinfectant/detergent) khan serh chhung natna a thlen thei a, serh chhung hi amahin a intifai thei.

Kap uih hi kan duh lo a, serhkua rimchiaa kan hriat chuan natna engemaw vei kan nei tihna a ni thei a, doctor pan vat tur a ni. Serh a hrisel ṭhat chuan, a chhung tihfai tuma ṭan lak a ngai lo. Tui thianghlima a biang leh kapkar vel silfai fo ṭhin kha a ṭha mai. Inthiar zawh apiangin silfai zel a ṭha. Zun hing lo tura tui intam a ṭha.

5. Inthiarna hmunah

Ram a changkang zela, office leh school, biak in leh vantlang hmun ṭhenkhatah european type(commode chunga ṭhut) hi kan hmang lar ve ta viau. I kekawrte kha hniam takah i khup hnuai, commode tawk miah lo turin pawtthla ṭhin ang che. I kekawrtea commode i sik chuan i kekawrteah natna hrik a kai thei. Chu natna hrik chu i serhah lutin harsatna a siam thei.

Inthiar hmain fai taka commode leih/phuh fai hmasak ṭhin tur a ni a. Tui harsatna hmun emaw, tui dahkhawl sa khaihlakna hmunah chuan, toilet paper phah kual mai ang che.

6. Kekawrte fai leh ro ṭha

Kekawrte fai leh thianghlim chauh ha ṭhin ang che. Thlatin thineih hunbia hak tur bik nei hrang la, kekawrte ngai rei tak hak loh tur.

Thawmhnaw dang nen i kekawrte kha suk pawlh loh a ṭha. Kekawrte hi cotton aṭanga siam hi a hrisel a, nisaah ngei pho ro ṭhin ang che. Fur lai, nisa phona tur awm lohna hmunah chuan, hem ro emaw istira hmanga nawh ro a ṭha. Kekawrte ro ṭha lo, hnawngah hian natna hrikin bu an khuar duh. Ni hmu lo, bathroom chhungah te zar mai mai loh tur.

7. Thidawmna thlak (Change sanitary pads)

Thi neih laiin thidawmna/pad hi inren vanga a thara thlak lawk lo an awm ṭhin, thi a chhuak tlem emaw thichhuak a awm lem lo emaw a nih pawhin a thara thlak zung zung tur a ni. A ngai rei tak hman avangin harsatna a thlen thei.
NB: Thi chhuak emaw bawlhlawh chhuak emaw kha a rimchhiat chuan, serh natna i nei tihna a ni a, doctor pan vat ang che.

A chunga kan tarlan zawng zawng hi serh hrisel leh thianghlim kan neihna turin midang pawh hrilh ve ang che. He thu hi a theih anga tam thawnchhuak ang che.

Check on website for reliable health supplements http://www.greenhealthresources.com/inde…/health-supplements

A HNUAIA MILEM HI, RILRU THIANGHLIM TAK PUIN I THLIR DAWN NIA. ZAHMAWH ANG ZAWNGA NGAI LOVIN. KAN TAKSA PENG PAKHAT, ULUK TAKA KAN ENKAWL TUR, CHIANG TAKA TARLANNA LEMZIAK A NI E. - Pippi Da Ralte

Post a Comment

Powered by Blogger.