Lysozyme hi enzyme chi khat a ni a, muramidase leh N-acetylmuramide glycanhydrolase tia hriat a ni bawk a; kan chil leh mittuiah hian a awm a. Nu hnute tuiah hian a awm a, thlan tuiah hian a awm bawk a. Lysozyme hi kan taksaa natna hrik lut tur lo ti hluma lo dang chat hmasatu a ni.
Chil chungchang hi ka ziak tawh a, Gilead Thinghnai lehkhabuah a awm bawk a. Khawlaia chil chhâk phurh phurh te hi a mawi lovin mi dangte tan a tenawm a. A awm lohna tur hmuna thil awm apiang hi thil tenawm leh hnawksak a chang zel mai a. Kan ka chhûnga a awm chuan chil hi a ṭangkai em em a, ka pâwna a awm erawh chuan thil tenawm mai a ni.
Chil hi kan taksa venghimtu hmasa a ni a. Kâ kal tlanga taksaa natna hrik, bacteria leh virus lo ti hlumtu a ni a. Chila awm lysozyme hi hemi hna thawtu ber a ni a. Chil kan chhâk hian taksa venghimtu pawimawh tak kan paih zel tihna a ni a. Mi dangte tana a tenawm chu thu hran ni se, a uiawm lutuk a ni.
Khaw pakhat ka kalna chu an inngeih lo hlawm hle a, an inrêl reng mai a. Mahse, an zînga tu emaw nen intibuai chiah ila, an ţangrual leh vek thung a. Inngeih lovin inrêl reng mah se, ka pute farnu fa, ka nu nau pasal, kan makpa etc., tiin thisenah eng tin tin emaw an inzawm ţhêm a, an inchhungkhat kual vel vek a. A pu leh ka pu hi unau ang maia inen an ni a, tih ang te pawh a ni ang chu. Mihring taksa pawh hi hetiang deuh hian a inkungkaih kual vek mai a.
Tuiril tlakchhamna a awm chuan dang a ro a, chil a tlem a, thaw a uih duh a, ka chhûng leh hrawk na neuh neuh a awm hma bik a. Hei hi lysozyme leh thil dang tlem vang a ni a. Mit pawh a ro duh a, mit a ro chuan natna hrik ti hlumtu lysozyme a tlem a. Hei vang hian mit nâ a awm duh a. Nu hnute neih loh vanga Nan vela châwm naute chuan natna a kai hma bik a. Hei hi nu hnute tuia awm lysozyme leh, taksa venghimtu dang Nan velah a awm ve loh vang a ni.
Chila awm lysozyme hi natna hrik ti hlumtu a nih bâkah, kan pianpui taksa venghimtu (innate immunity) pawimawh tak a ni a. Sawhthing leh aieng hian natna hrik do lêt theihna a nei a, chila awm lysozyme awm zât a ti tam theia hriat a ni a. Artui vâr lai hian lysozyme a pai a, parbawr, nûhnùn leh zikhlum hian a pai bawk a ni.
Dr. Lalkhawngaihsanga
June 18, 2020
Ningani
Post a Comment