Quarantine(teen/tîn, tain ni lovin) kan kalpui danah ngaih dan, a ṭha ber pawh hriat hleih theih lo khawpa inang lo a tam hle a, a buaithlak khawp mai.
Hripui laka invệnna ṭha ber chu, mihring a ni emaw, hmun a ni emaw, hri awmna aṭanga inthiarfihlim a ni ber a. Chuvanga quarantine hi tihmâkmawh chu a ni. Quarantine hi him tâwk viauva ngaih a nih laiin ‘test result’ dik tâwk lo niawma ngaih dan lo awm hian ngaihtuahna a kal thuitir a. Quarantine-a awm tawh lo, rinhlelh kai apiang chu kan hriat thuai thuai a ṭul ta a ni.
Kan rama HIV/AIDS vei an awm ṭan kha Chief Secretary ka nih lai a ni a. A laka fihlim theihna ṭha ber chu a vei nena awm dun loh a nih avangin mi tu pawh an lo fimkhur theih nan HIV/AIDS vei leh an awmna hmun(adress) puanzar ka rawt a. NGO hruaitute leh meeting-a lo kal mi dangten ṭha an tih loh vek avangin a vei hming leh awmna hmun chu kan puangzar ta lo a ni. Lo puangzar ta ila, tun ai hi chuan HIV/AIDS vei kan tlệm phah ka la ring tho mai.
Coronavirus inkaidarh awlsamzia chu kan hriat tlan ṭheuh a ni a. Kan invện theih dan ṭha ber ni-a ka ngaih avangin hri vei apiangte chu an hming leh awmna hmun, hri vei an nih hriat hma chawlhkar hnih vela an mi hmuh hnaihte nen lam puanzar ka rawt a ni.
Hri leng avanga Mizoram pawna tangkhangte kan hruai haw dan, kan enkawlzui dan leh a kaihhnawih dangte pawh ngaihtuah tham tak a ni. Hri lệnna hmuna awm hri kai hlauh vanga haw duhte buaipui chu sawrkar tih tur takah kan ngai thei ang. Lockdown avanga inkalpawhna chi hrang hrang tihtâwpin harsatna a thlen kara an kalna tur ngaihtuahsak pawh sawrkar tih tur a ni. An kal man te, an ei man te ngaihtuahsak erawh chu sawrkar tih tur niin a lang lo.
Tangkhang tam berte chu chhungkaw khawsathei fa zirlaite an ni a. An zin kal velna leh ei tur mi dangina an ngaihtuahsak ṭul lo an ni. Hnathawka awmte zingah pawh thla hnih khat hlawh lak loh vanga buai nghal mai chu an tam lutuk lo tura ngaih a ni. An awmna hmun aṭanga chuan man pệk an harsat pawhin Mizoram an lo thlen hnu-a inpệklệt leh dan ruahmanna siam thil harsa a ni lo vang. Mizorama an lo thlen hnu-a an ei man la tumsak phei chu tih dan ṭha ber leh ṭul niin a lang lo a ni. Ṱhenawm hnaite pawhina neih nei lo tak tak tihngaihna dang awm lova an ngaihte(an awm chuan) chu tihsak ngei tur chu an ni ang.
Mizoram pawna eizawnna hna hrang hrang thawk eng emaw zat an awm tih kan hria a. Ram pawn meuhva eizawnna tlak hnathawk an nih chuan thla hnih khat hlawh lak loh vanga buai nghal mai an nih chuan an hnathawh chu a tih tlak vak loh tihna a ni ang a, inngaihtuah chian ṭulna tak a ni ang.
Tangkhang lo haw zawng zawng kan phệk puih a nih chuan mi tam tak tan keimahni aia khawsathei zawk tam takte kan pui ni-a inngaite tan a phûrawm vak lo vang. Tun atan leh hetiang hun ang lo thleng leh palh tur atan pawh ngaihtuahna zau zawk hman ṭulna a ni ang.
Hetiang kan tihna lamah hian party worker te tana catering pekna remchang siam leh Election/Vote oriented lam chu a awm lo turah ngai ila.
Hetiang hun harsa kan tawha ngaihtuahzui tur pawimawh tak takte chu hengte hi an ni:
1. Kan ram inrelbawl dan dik loh avangin mi tlệmtệ an hausa em em a. Mi tam tak erawh chu pawisa khâwl tur pawh nei lo khawpa rethei an ni. Hausa leh Retheite inkâr kakzau lutuk ta tihzim dan ngaihtuah hi sawrkar tih tur pawimawh a ni.
2. Kan Kristianna hi Thatchhiat Theology-a inṭana chu chu kalphung ngheta nei kan nih avangin taima tak leh rinawm taka thawka mahni ke-a din tum aiin thawk mang lova ei hmuhna tâwk neia lungawi ta mai kan ni. Kan inzirtirna leh kan hlate hi kan chệnna lei sawihnawmna leh vanram kal thuai thuai châkzawnga inseprawtuina deuh vek an ni a. Chu chuan thatchhiat nun hi zahthlak-ah a siam lo va, taihmak nun leh nun uluk hrim hrim pawh ngaihnệpna min pe a ni.
3. Kan politician-ten Scheme hming mawi tak tak, Garden Colony, Jhum Control, LUP/NLUP, SEDP, a thlawna thilpệk an leklam tâkte hi Thatchhiat Theology-ina a hrin chhuah an ni a. Eizawnna nghet neih nana, leilet, huan nghet, ranvulh leh thil dang an duan chhuahte chu, chutiang tih theih nana pawisa sanction te a huna an tih loh ṭhin avangin ṭanpuina dawngtuten a hmanna turah an hmang thei lo va. Pawisa chu an dawn tho avangin a tlachawpa ei tur lei nana an hman bakah thil dang, in sak ṭhat nan te, lirthei lei nan te, colour tv leh in lam mamawh thil dang lei nan te an hmang ta ṭhin a. Heng thilte hi ei theih an ni si lo va, peipun theih a ni bawk lo va. Tichuan pawisa ber chu neih alawi nei lovin an awm deuh ngawt mai a. Kum tharah leh a hnu zelah politician vote zawn nana hmangte nen inlawmtawn nan tihphung nghetah an neih ta a ni. Hei vang hian thingtlang unaute zingah quarantine-a awm vete an neih chuan sawrkar ṭanpuina chu an mamawh lo thei lo thung a ni. Pawn lam aṭanga neih nei ve viauva lang si, a tak takah chuan sum nei miah lo ang an ni.
4. Hetiang hi tun kum 50 dawnlai kalphung ngheta kan neih tawh a nih avangin kan rilru puthmang pawh chutiang chu a ni lo thei lo va. An lal theihna a nih phawt chuan kan politician-ten thiang lo an nei tawh lo va. Mipuite lahin a tlachawpa kan intuamhlawm theihna a nih phawt chuan kan hmuh ang ang chu kan dawng mai a. Hetiang mumal loh leh dệl dûlna kalphungin pawisa hlutna nei lo a lenveltir chu kan Kohhranten an lo dawng a. Khawvel thila ngaihtuah chuan nung tak angin an inlantir a. Thlarau lamah erawh chuan kan ro rệ rû thung a ni.
5. Hetiang nunphungah hian chhia leh ṭha hriatna nei aram kan awm tawh lo va. Mihring kan nihnaa ropui ber, Pathianin a anpuia a siam kan nih avanga Zahawmna thûk tak kan neih, Sapṭawnga Human Dignity, Human Rights, Self Respect an tih te chuan kan tan awmzia an nei lo va, Milem-ah kan insiam tawp tawh mai a ni.
6. Mihring kan nihna-a zahawmna kan nei tawh loh avangin a tel lovin awm thei mah ila, thil thlawn pệk apiang chu zahna thertệ pawh nei lovin kan dawng a. BPL, AAY ni tur leh fate tana scholarship la tur chuan kan neih chanve aia tam zệpa intirethei chawpin dâwt certificate te pawh kan sign duh a ni.
7. Hetiang mi kan nih hi tuna vanduaina rapthlak tak kan tawh hian a rawn lanchiantir lehzual a. Car changkang leh man to pui pui hmanga fate Quarantine Centre aṭanga hruai chhuak hmuh turte pawh an awm ta hial a nih hi.
8. Kan nihna dik tak hre chiangtu Central Sawrkar-in min ngaihnepzia, Governor nihna tak ngial pawh pek tlak lova min la ngai zel hi a zahthlak tak meuh meuh a. Kan unau tangkhangte lo haw nana hri kai phurh nana an lo hman tawh, ‘local train’, Mamta Banerjee-in a mite phurh nana a hman duh loh hmang kan ni an tih te leh Mumbai aṭanga lo kalte pawh chutiang deuh nuak an nih thu an sawi te hi a dik chuan a pawiin a zahthlak lehzual ngawt ang.
9. Kan sawi fo tawh ṭhin angin hetiang dinhmuna min dintirtu ber chu kan Kohhranten Thatchhiat Theology kalphung ngheta an neih, kan Sawrkar-ten mipui bumna remchanga an lo hman tâk ṭhin hi a ni a. Zai lam leh inhlim chhuahna tihphung ngheta an neih hi an bansan ệm loh pawhin kan Kohhrante hian chawlhsan rih se, Lal Isua zirtirna laimu, Hmangaihna te, Retheite phurrit phurhpui te, Thilpek/Thilphal te, Tuarchhel/Dawhtheih te, Thilsiam dangte nena inrem taka awm, Amahin leia a awm chhunga sawisel bova sawi mai duh tawk lova, a nuna a nunpui te hi a taka kan nunpui ve theih nan kaihhruaina thar min neihpui se, chu chu kan insiamṭhat theihna kawng ṭha ber a ni ang.
10. Chutianga kan tih theih loh chuan kan hnam ralna kawng chak takin kan zawh tihna a ni ang.
Post a Comment