A KAMKEUNA: Pumna damdawi atana hman lar êm Ä“m; Doctor-te chawh vãng pawh ni lova miin a tha an tih vang emaw, mahni duhthua a hlawma leia chhungkua kuaa ei mêkte an awm thin niin a lang.  Kan fimkhur tlan  zawk theih nan PANTOPRAZOLE hi  bihchiang lawk teh ang.

ENGE A NIH?
      Pantoprazole ( Protonix) hi Pumna (ulcer)/pumpui hnun lawng/thin thip/irh thur /raso leh chawpai tawih tha lo damdawi atan hman a ni a, a nihna takah chuan pumpuia thur tam lutuk lo dolettu leh vêngtu damdãwi tha ber pawl a ni. Mahse, he damdawi hi antibiotic damdãwi heng amoxicillin, clarithromycin -te nena tangkawpin Ulcer damdãwi atana hman leh eikawp chi a ni. Amah lãwng ringawta ei aiin heng antibiotic damdãwite nena hman kawp hi a thawk na lehzuala ngaih a ni. Nileng zankhuaa thin thip sa vung vung leh irh thur raso luak chhuak nghulh thin tihreh nan damdawi tha tak a tling. Generic Protonix hi Inipomp, pantecta, pantopan, pantoloc, pantoprazole, pantorc protium, pantonis, pan, pantecta etc titein hming hrang hrang vuah a ni. A siamtu company chu 'Wyeth Ayerst Laboratories' niin Protonix hi a hming an vuah dan tak chu a  ni. India ramah hian Company chihrang hrangin an siam a; brand hrang awmin hming hrang hrang a ngah hle.

A HMANNA:
     Tarlan tawh angin he damdawi hi irh thur, thin sa huam huam, pumpuia thur (Acid) tam lutuk tihreh nan leh ulcer hrik nei helicobacter (H. Pylori ) enkawl nan antibiotic-te nen tangkawpa hman thin a ni a, a mal pawhin hman a ni fo bawk. Gastroesophageal Reflux Disease (GERD) leh irh thur pum nuam lo damdãwi atana hman tangkai leh lar a ni.

A EI DAN TUR:
      He damdawi hi Doctor rãwn lova ei mai mai tur a ni lo. Pum nat dan chihrang hrang a awm a, ulcer vang kher lova pumna leh na nazawngah mahnia ei ve ringawt emaw, midangte ei ve tura rinthua hrilh chhãwn ve ringawt chi a ni hek lo. I natnain a mamawh chiah em? tih i hriat theih nan Doctor rãwn hmasain ei thin ang che.

       He damdãwi hi zingkar riltãm kawruah lai, tukthuan ei hma darkar 1/2 la awmin tuisik thianghlim rialno 1 nen dawlh thin tur a ni a, thial sawm loh tur a ni. Tin, ni khat darkar 24 chhungin vawi 1, mum 1, 40mg  bak ei loh tur a ni.  Chawlhkar 2 ni 14 chhung ei tura ngaih a ni a, a tul dan azirin chawlhkar 8 thleng ei pawh a pawi lo thei. A hnu zelah erawh chuan Doctor rãwn lovin mahni thua eizawm reng tur a ni lo. Mizo zingah kumpuilingleta chhungkua kuaa 'PANTOPRAZOLE' capsule eite pawh an awm mek nia sawi a awm. Hetiang hi thil tak tak a nih chuan sim nghal vat a tha hle. Chutiang a nih loh chuan a sawhkhawk tha lo (Side effect) avangin natna dangin a bawhbuai thei che tih hriat a tha.

A NGHAWNG THA LOTE:
       Allopathy damdawiho hi natna tihdam nan chakin dam rang thin hle mah se, chemical nena siam a nih avangin a natna tak atana sipai huaisen leh ral vengtu leh dotu ni mah se nghawng tha lo (Side effect) a nei veleh vek zel a, hei vang tak hian Doctor rawn lova mahni thua ei ve mai mai hi chin loh tur a ni. Pantoprazole pawh hian nghawng tha lo a nei nual a, chungte chu hengte hi a ni tlangpui:

1. Luhai
2, Ngaigtuahna mumal lo
3. Lungphu rang leh mumal lo
4.  Tihrawl phu der der
5.  Helhhawlh leh phawklekna
6.  Kaw khawh, ek tui leh ek thi
7.  Aikhirh leh maimiziala chauhna
8.  Thawpik, thawk harsa  khuh leh tikhur leh tihrãwl phu uih uih
9.  Luna, luakchhuak, kawpuar
10. Khawsik leh khuh
11. Pum nuam lo etc.

       He damdãwi i ei avanga khitianga nghawng tha lo khi nangmahah a awm a nih chuan  Doctor pan vat la a thurãwn ang zelin awm ang che. I thu thua ngawi renga i ei chhunzawm zel chuan natna khirh khan zawk i vei zui thei tih hria ang che.

DAMDAWI DANG NENA INKHAWIHTAWN:

     Pantoprazole i ei hmain Doctor hnenah eng damdãwi nge ei lai i neih sawi thin ang che. A tlangpuiin heng damdãwite hi i ei mêk a nih pheih chuan Doctor hnenah chiang takin sawi la,  inkhawihtawn pawi thei a awm avangin fimkhur hle ang che. Chungte chu:
damdawi hlauhawm
1. Ampicilin (Pricipen, una syn)
2.  Cilostazol (Pletal)
3. Clopidogrel (Plavix)
4. Cyclosporin (Gengraf,  Neoral, )
5. Diazepam (Valium)
6.  Phenytoin
7.  HIV & AIFS medication
8. Antifungal medicine
9. Rifampin
10. Cournadin
11. Iron
12. Diuretic (Water pill)
13. Tacrolimus etc.

PANTOPRAZOLE CHIHRANG HRANGTE:

       Damdãwi siamtu Company-te'n Pantoprazole hi brand hrang hrangin an siam a, chuvangin, dãwrah duhthlan tur leh Doctor chawh ang dik tak i lei theih nan tun lai chhuak tharlam leh lar deuh hetiang hian tarlan a ni e:

Pancid 20/40mg
Panez 40mg
Paniv 40mg
Panloc 40mg
Panmax 40mg
Panopaz 40mg
Panplus 20mg
Panprozole 40mg
Pansa 20mg
Pansec 40mg
Pansped 40mg
Pantagon 20mg
Pantakind 40mg
Pantakos 40mg
Pantared 40mg
Pantaz 40mg
Pantazol 40mg
Pantec 40mg
Pantium 40mg
Pantocar 40mg
Pantocid  20/40mg
Pantodac 40mg
Pantodus 40mg
Pantofix 40mg
Pantop 40mg
Pantoma 40mg
Pantopep 40mg
Pantoprez 40mg
Pantotab 40mg
Panum 40mg
Pazes 40mg
Pszol 40mg
Pitak 40mg
PNZ 40mg
Praize 40mg
Prazotel 40mg
Protera 40mg
Ptotichek 40mg
PTcid 40mg
P-zole 40mg
Pale 40mg
Palio 20mg
Pan 20/40mg etc.

       Heng protonix (pantoprazole)- te hi 20 & 40mg deuh vek an ni a; puitling ei dose hi 40mg hi a ni tlangpui thin. Hei bakah hisn pumna  luakchhuak tel kaihnawiha harsatna tuamdamna atana hman ber Domperidone (DSR) preparation chihrang tam tak a la awm a, tarlan sen a ni lo.

     Doctor-in a chawh ang chiah zel lei tum la, a awm ngang lo a nih chuan Doctor bawk rãwn leh thin rawh Pharmacist dik tak an nih loh chuan Damdãwi dawr nghaktu sawi satliahah innghah loh tur tih hriat reng a tha.

INENKAWLNA CHIDANG
     Allopathy piah lama alternative medicines Ayurvedic,  homeopathy, herbal product, Mizo tualchhuak damdawi (Indigeneos medicines) hrang hrang nghawng tha lo nei nêp zawk tam tak a awm a, chungte chu sum leh pai hautak tak sên ngai lo leh Doctor leh damdãwi in pan ve thei lote tan heng hi hman mai thin a tha a,, mahse, damdawi pangngai ang bawkin a hun takah pelhsawlh hauh lova ei zat zat tum la hlawkna nasa tak i chhar ngei ang.

         Hengte hian nghawng tha lo a nei tlêm deuh a, a hautak lo bawk a, dam nghal vut vut lo mah se. a dam a chiang a, a rintlak hle a ni tih hriain tangkai taka hman tum thin ang che.

1. Balhla hmin pum 1 bawnghnute tui pawlh loh no 1 nen nitin vawi 2 zingkarah leh tlai riltam laiin ei thin tur. Iron ngeih lo tan erawh chawei kham hnu minute 15-20-ah ei thin tur.

2. Yogurt rialno 1-ah drumstick hnah rawt sawm 10gm chawhpawlh in thin tur.

3. Saptheite atanga siam bawnghnute nitin zingkarah leh tlai riltam laiin rialno 1 zela in thin tur.

4. Coconut tui rialno 1/2 zelin ni 1-ah vawi 4-5 in thla 1 chhung tal in thin tur.

5. Nitin zikhlum hel tui sawr (Cabbage juice) rialno 1 zelin zingkarah leh tlai riltam laiin thla 1 chhung in thin tur.

6. Aloevera tui nitin zingkarah leh tlai riltam laiin rialno 1/2 zelin ni 40 chhung tal in thin tur.

7. Thingfanghma hnah darkar 1 chhum hnuah a tui thlifim nitin rialno 1 hmum 1/3 zelin zingkar, chhun leh tlai riltam laiin in thin a tha. A hel densawm tui pawh hman theih tho a ni a; mahse, chhum hmin hi tha zawka ngaih a ni. Thla 3 chhung tal in thin a tha.

8. Japan hlo hel hnah densawm tui thlitfim rialno 1 hmun 1/3 zelin nitin zing, chhun leh tlai riltam laiin in thin tur. Japan hlo hi chhum hmin pawhin a tha tho a, ei pawh a nuam zawk. Thla 2 chhung tal in thin a tha.

9. Mizo aieng hel densawm tui thlitfim rialno 1/2 zelah khawizu thirfiante 1 pawlhin nitin zingkarah leh tlai riltam laiin in thin tur. Chaw ei kham apianga in pawh a tha tho bawk.

10. Nitin chaw vawi 3 zing chhun leh tlaiah tlemte tea eiin chaw ei kham apiangin sawhthing hring tharlam kutzungpui tiat vel ei  thin a tha. A tui in emaw a dip ei ei pawh a tha bawk. Thana leh hriatna thazam tha lo tan erawh hman loh a tha.

11. Tlangsam (Pholeng) hnah densawm tui rialno 1/2 zelin nitin vawi 3 zing, chhun leh zanriah ei hmain in thin a tha a, a chhum tui pawh a tha tho bawk.

12. Kaihzawl pil chhum tui thlitfim nitin vawi 3 rialno 1/2 zelin zing, chhun leh zan mut dawnah in thin a tha.

13. Kawlthei hmin hrisel tha nitin vawi 2 tukthuan leh zanriah ei kham apiangin pum 1 tal ei thin a tha a, a tui (guava juice) pawh in thin a tha. Kawlthei hian ril hnathawh a tanpui nghal bawk.

14. Alu hel kawr kheh loh densawm tui nitin vawi 2 zingkar leh tlai riltam laiin rialno 1/2 zela in thin tur.

15. Meihawl tui (Eucalyptus hawl) thlitfim vawi 1-ah rialno 1/2 zelin  nitin zing leh tlaiah in thin tur. Meihawl tui hi vawi 1-ah in teuh emaw rei tak in a tha kher lo.

16. Fartuah pil chhum tui thlitfim rialno 1/2 zelin nitin vawi 2 zingkarah leh tlaiah in thin tur.

17. Fartuah parvar chi hnah chawhma lama lak kher chhum tui thlitfim nitin vawi 3 rialno 1 zelin zing, chhun leh zanriah ei hun hmaa in thin tur. Hei hi ril tha lo tan a tha lehzuala ngaih a ni.

18. Ailaidum densawm tui thlitfim nitin vawi 3 vawi 1-ah rialno 1/2 zelin zingkar, chhun leh zanriah ei hmaa in thin tur.

19. G. Mix Gennesaret Herbal keifangin a siam nitin vawi 2 chaw ei khamah rialno 1/2 zela in thin tur.

20. Liicorice zung atanga siam powder thirfiante 2-ah khawizu thirfiante 1 chawhpawhlin nitin v3 zing, chhun leh zanah thla 3 chhung tal ei tur.

21. Hnim hnah nem chikhat Slippery Elm pil den dip rialno 1/2 leh tui chhuansu rialno 1/2 pawlhin nitin v2  zing leh tlaiah khel lova ei tur.

22. Nitin purunvar mum 4-5 thial sawma eiin tui rialno 1 in zui thin tur. Hei hi thla 2 chhung tal tih thin tur.

23. Hmarchapui hmin dip Nimbu tuiah tlem phula chawhpawlh in thin tur. A tirah rialno 1/2 vela inin tihtam tial tial thin tur a ni.

24. Theihmu chikhat Bilberry rah hmin nitin ei thin a tha. Hei hian ril thali thlengin a venghim thei.

25. Pa ei chi marshmallow phoro dendip thirfiante 1 leh tui thianghlim  chhuanso rialno 1 chawhpawlhin
nitin zing leh tlaiah in thin tur.

26. Aieng fiante 1, sawhthing kut zungpui tia leh purunvar mum 5 chawhpawlh densawm/rawtsawm tuktin chaw ei hmain ei thin tur.

27  Zygal syrup 750ml Mizo Herbal Society, Keifangin a siam nitin vawi 2 chaw ei khamah 30-50ml ei thin a tha hle.

     Khing Alternative Medication-te avang khian Allopathy treatment hi hnualsuat tur tihna a ni kher lo, mimalin duh a thlang mai zawk tur a ni. Natna enkawlna chi vek an ni a, a eng zawk pawh khi hnual suat chi a ni lo. A kalkawp reng zawk tur a ni a; chutih rualin Allopathy hi mithiam bikte kut a nih avangin pawng basa ngam lutuk loh a thain fimkhur a ngai zual bik tih hriat reng erawh a pawimawh hle.  

Ziaktu: -Dr. C. Lalrampana

Post a Comment

Powered by Blogger.