MARTAR ROHMINGTHANGI CHANCHIN

~H.Vanlalhuma          
Isua Krista hming avang chuan phuar chang ka huam lo, thih pawh ka huam a sin. Tirh 21:13

Tu nge a nih? :
ROHMINGTHANGI CHANCHINHav. Zakhuma leh Pi Thanghliri te fanu upa ber ni turin Rohmingthangi hi November 25, 1957 khan khatih laia Assam ram (Tuna Arunachal Pradesh) Jairampur khuaah a lo piang a.Laizawnnu pakhat leh nuta pali a nei a. Pastor Biaktluanga kutah Baptisma a chang a. Kum 1965-ah Jairampur atangin Mizoramah rawn pem chhovin West Phaileng khuaah awmhmun an bengbel ta a ni.

Rohmingthangi hi mizo nula tam berte ang bawkin ft.5 vela sang a ni a, hmai bial lam, sampui hraw tak, kir lek lek,dar khuh tawk vela zuah thin, hang ngaihno bei kan tih ang hi a ni. Zirna lamah chuan Class VIII passed a ni.

A mizia :
Nu hlim thei, nui hmel pu reng mai, nuih duh em em, fiam dawl tak a ni a.Mi tumruh tak a ni bawk. A tum anga thil a kal loh chuan beidawng mai loa bei tang tang thin mi a ni. Pathian kohna a hriat chinah phei chuan Pathian thu hi a atchilh a ni ber mai. Bible a ngaina hle a, a kalna apiangah a keng a ni mai. Tawngtai a taima hle a, a kalna hmun apiangah a thlen hlima a tih hmasak ber thin chu Biak Ina tawngtai a ni. Lam a peih hle a, lam ngai lo mi chu a hrethiam lo lek lek thin.Kohhran a ngheng tlat a,tute emaw hlim phurin Kohhran leh hruaitute an hmu ro ngawih ngawih a, an thatpui tur nge tih lam aia an hlimpui tur tih zawng reng renga vak vel thinte ang zia pu ve lovin Kohhran a ngheng tlat a, chumi avang chuan Kohhran mite leh hruaitute ngainat leh duhsak a hlawh hle a ni.

Nu invawng tak a ni a. Chumi hriatna chu Diary a vawng tha hi a ni. Mihringte hian kan ngainat zawng leh kan rilrua awm thin chu engemaw ti tal hian mite hriat turin kan hnutchhiah fo va. A then chu mite hriatpui lem loh thil te pawh a ni thin. A ni pawh hian a thil tih thin tam ber leh a khawsak dan  hi a Diary-ah a ziak thin a.Chuta tang chuan Pathian tana inserh hrang thin, Pathian ram zau nana thahnem ngai em em, tawngtai taima tak, lehkhathawn ziak peih em em mai a nih dan kan hmu a. A tawngtaina hmun thleng a chhinchhiah kilh kelh dan atang hian nu ropui leh chhuanawm tak a nih zia amah ngeiin a hriat lohin min hrilh a ni.
Rawngbawlna a luhchilh dan:
Pathiana lawmna a neih ang hi a nei ve lote hnena hrilha chan tir ve duhna hian a nun a kaihruai em am a. Ram pilril leh Motor thlen theih lohna hmuna miten Pathian thu hriat an mamawhzia a hre chhuak zel a. Chung miten Chanchin Tha hriatna remchang an nei lo leh Isua Krista rin nachang an hre lo chu a khawngaih em em a. Ram ril lam apiangin an mamawhna a nasa tih pawh a hria a ni.Mahse, chutiang hmuna kal thei an tlem a, kal vel a remchang lo bawk. Chu hna khirh tak mai leh huphurhawm tak mai chu amawhah lain, a theih dan kawng kawng ngaihtuaha kal a tum ta a ni.

Hmun hrang hranga rawngbawla a kal kual hnuah Kum 1983 khan Evan.Nikhama Tripura thawk lo zin chu rawngbawlna remchang inhawngah ngaiin a zui thla ve tawp mai a. An kal tur chu Nikhama pawhin a huphurh pui hle a, chawmtu a nei si lo, an rawngbawl dan a hautak si, chutianga ruahman sa pawh awm lova a kal ngawt tur chu a retheih dan tur a lo hmu lawk vek a. “ I rawngbawlna tur ruahman sa a awm si lova, mi zui lo mai rawh” a tih pawhin Rovi chu a beidawng duh chuang lo.  Rovi chuan, “ Lal Isuan a nunna hlu tak  sengin min tlan a, chu tlanna chu an la hre ve si lo. Isua hming avang chuan tuar chang ka huam hleinem, thih pawh ka huam asin” a ti a.A rin Pathian kutah engkim a dah a. Pawisa leh thawhna hmun ruahman sa awm lo mahse Evan Nikhama chu a zui thla ve ta tawp mai a ni. Bru tawng a thiam nal em avangin Bru ho awmna Ultachhora-ah te, Tuibaklai-ah te a thawk kual a.Thahnem a ngai em em mai a. A thawhna mite pawhin an ngaina hle a ni.

Ruahmanna fel saa thawk a nih loh ang ngeiin thawhna hmun mumal lo leh ruaitu mumal neih loh changte a nei zauh zauh a. Ni tam tak hlawh nei lovin a awm a, rethei takin hun a hmang thin. Mahse, chutianga a awm pawhin Lal Isua tuarna a thlir a, phun nawi ngam chiah a indah lo reng reng. Chutia ruaitu mumal a neih loh lai chuan TBZ ten Tripura-ah thawktu an duh thu a lo hria a, chu chu panin 1983 atangin TBZ chuan an chawm zui ta a ni.

Tripura rama tui taka a thawh lai hian West Phaileng Kohhran Hmeichhiaten an zuk chah chhuak a. Mahse, a awmna a pilril deuh avangin lehkha thang chhung a rei a. Hna diltute inlan hunah a inlan hman loh avangin midang an lo la hman a.Chumi hnu rei vak loah Lengpui Bialin thawktu an duh avangin a han dil ve leh a, a diltu dang nen that dan thuhmuna an ngaih avangin thum an vawr a, a ni chu chak lo zawkah a tang leh ta hlauh mai a.

Kum 1986 khan West Phaileng Bial hruaituten, “ Tuipuibari-I ah lo zuk thawk phawt mai rawh” an ti a. Tuipuibari-I hi In 32 vel an ni a, Sorkar School an nei a. Chutah chuan a zuk thawk ta a ni. He hmuna a zuk awm hi khawtlang hruaitute an lawm em em a. Naupang pawhin School kal nuam an ti hle mai a. Awm reng thei se an duh thu pawh an sawi nasa hle a ni. Hetia a nghet lova a thawk reng mai hi a nu chuan a khawngaih thei hle mai a, a chang chuan a vuipui lek lek thin a ni. Mahse, a ni chuan, “ Ka nu Lal Isua tuarna leh ka tuarna chu tehkhinin a nep em.” tiin a chhang mai a. Mimal tlawmngaiin an tanpui nasa hle a, mahse, a nuna ropui ber mai chu Pathian a ringngamna khan a ni.

Chutia a nghet lova a thawh kual zak zak hnu chuan  1986-ah West Phaileng Pastor Bial Home Mission Committee chuan a nghetin Lambachhora khuaa thawk turin an la a.Dahnghehna inkhawm chu September 2, 1986 ah Bialtu Pastor CM.Zalenthanga hoin neih a ni.

Lambachhora-ah hian Hundu pathian biak in (Mandir) hi khaw daifemah a awm a. Mandir chu te reuh tea sak, mi pathum leng vel leka zau a ni a. Chu Mandir chu Rohmingthangi chuan a ngai mawh hle mai a.Tlaiah hian mite chu pangpar leh mawmbati kengin Mandir-ah chuan an kal thin a. A thawhna hmun ngei a pathian dang betute khawsa zia a hmuh chuan a rilru a tina thei em em a, zanah pawh a mut theih loh phah thin a ni. He Mandir hian a rilru a kap em reng avangin Persang khuaa thawk Evan. Thangmawii nen  an halsak ta nghe nghe a ni. An hal zan chuan an lawm em em mai a, Pathian fakin an zai a, an lam a. Mi thenkhat chuan, “Mandir an hal avangin an a a nih hi”an ti hial a ni.

A hun tawp lam :
Tui tak leh hlim taka Pathian rawng bawl a, a thawhna ten an ngainat em em reng lai chuan tuk khat chu Tupuibari II-a thawk Evan.Lalhliran zirlaibu thenkhat a thehchhuah theih avangin lam turin a School naupang Lilabona, kum 13 mi nen Tuipuibari II panin an kal a.Aizawl atanga MST Bus lo kalah chuan chuangin a thlen tawpna Tuipuibari Centre thleng an chuang ve a. Tuipuibari Centre thlen hma hian Chakma pahnih Snehbahan Chakma leh Rabiranjan Chakma te pawh an lo chuang ve nghe nghe a.

Tuipuibari Centre atang hian an kalna tur Tuipuibari II hi Km. 7 laia hla a la ni. Chu chu kea kal ngai a ni a.Tuipuibari Centre hi tlai dar 5 velah chhuahsanin Tuipuibari II chu an pan ta a, an Bus chuanpui Chakma pahnihte khan an rawn umpha a, khua a tlai tawh avangin Rohmingthangi te chuan an lo thlamuanpui hle a ni.Mahse, an rin loh deuh maiin chung Chakma pahnihte chuan Km 3 vel an thlen chuan an chhaih buai tan ta a.Rovi chuan Pathian thu hrilhte a han tum thin a, an ngaithla duh si lo. Chakma pakhat zawk Rabiranjan Chakma chuan Rovi chu pawngsual tum chuan a  khawih tan ta a, Rovi hi a tang nasa hle a, a chak bawk a, mahse, ani hriamhrei nena tang a nih avangin a hneh si lo. Chutih lai chuan a naupang hruai chu Snehbahan Chakma chuan a lo khawih ve mek a. Rovi chuan, “Ka naupang kha chu zuah hram rawh u” a ti lawm lawm a. Mahse, a nau hruai  pawh chu rawng taka sawisain a luah lungtumin a chhu a, a thi zui ta a ni.Rohmingthangi chu an pawngsual a, a kokiah a nghawng lam hawiin chemin an sat a. A hmuamhma hi Kross ang deuhin a awm a.A thih dawn tep chuan thei leh thei lovin, “LALPA” a ti chuai raih a. Tichuan Lal Isua avanga tuar mai ni lo, thih pawh huamtu Missionary ropui Rohmingthangi chu  hlim leh thahnemngai taka rawng a bawl sak Lalpa hnena kal turin misualte kut tuarin a lo MARTAR ta a ni.

Rohmingthangi te chu ka rawn haw ang a tih hunah pawh a lo hawn mai tak loh avangin a zawn hna chu khawtlangin an thawk ta a, a haw huna an ngaih atanga ni 9-naah Tuipuibari Centre atanga Km.3 vela hlaah an ruang chu an hmu ta ani.

He thihna hian mi tam tak rilru a ti na a, amah lainatna, khawngaihna, uina zawng zawng piah lamah hnam rilru thlengin a chawk chhuak a. Zoram hmun hrang hrang atangin Rohmingthangi thlavang hauh tum Mizo tlangval rual an tlankhawm a, mahse, kut em inthlakna erawh a thleng lo.

A ruang chu October 1,1986 khan West Phaileng-ah BRTF Truck-in an phur chho va, a tuk October 2, 1986-ah Biak Inah ropui takin vuina inkhawm hman a ni a. Bialtu Pastor CM.Zalenthanga  kaihhruainaa vuina inkhawm hman a nih hnuin thlanmualah a vuiliam a ni ta a ni.A ruang hi Post Mortem a ngaih avangin vur lohin an vui liam a. A tuk October 3,1986-ah Post mortem zawh a nih hnuin vur a ni ta a ni.


Khawvela ringtute tuarna hi rapthak tak taka thihnain a zui tawh a, a zui mek reng bawk a. Nl. Rohmingthangi tuarna leh thihna hi hmun hrang hranga ringtu Martar dangte aia nep chuang lo a ni mai lova, tam tak aia runthlak a ni. Martarte thisen hi kan LALPA hian a thlawnin a luan ral tir ngai lova, he a thihna hmun ngei pawh hi ringtute khawsakna hmunaha a chang mek zel a ni. Martar Rohmingthangi hian a nun hmangin keini rawngbawl mekte hi entawn tur  tam tak min hnutchhiah a. Tam tak zinga tlem te chauh han tarlang hram ila:-

  1. Nun vawng uluk mi a nihna.        
  2. Bible a ngainatna   
  3. Tawngtai a taimakna         
  4. Hun hman dan felfai ak a duan thinna.                         
  5. A rin Pathian a rinngamna           
  6. A huaisenna          
  7. A hlim theihna            
  8. Hlimna thlarau dik a chan avanga Kohhran a belh tlatna.     
  9. Kohhran hruaitute thu a awihna.

Source: Lalrinawmi, Dr. Mizo Nula Huaisen Martarte (An Vanglai Huna Pathian Tana Inhmangral Thakte). Published By Lal Riliani.
(Hei hi Vaivakawn KTP Branch hnuaia Group pakhat, Martar Rohmingthangi Group Nite hman huna chhiar chhuah \hin tura buatsaih a ni)

Post a Comment

Powered by Blogger.