Sorkar hotute sawisēl chiam chiam aiin mahni invēnhimna lam uluk a pawimawh zawk. Tun tum hripui lēng hi zawng bãn tha chakna hmanga dolet chi a ni lo.  Total/Complete Lockdown leh mai ni se tih thãwm a awmleh ta nuk mai! Ngaihtuah mai chuan a dik khawp mai. Tumah pãwn chhuak lovin hripui lēn chhung chu reh thuap thei ila duhthusam ber a ni. Mahse, kan ram (State) a rethei a.; BPL ni ve lem.lo tur tih hriatsa reng, inchhung bungrua sum leh pai nei tun chung pawha BPL chhungkuaa inchhãla inziaklut duh talh kan kat nuk thin bawk nen, inkhãrkhip tak tak hlei thei kan ni lo ti ila a dik zawber awm e.

Uluk tak leh khauh takin inkhårkhip  engang mah ila, invên fimkhurna  lam kan tlåkchham tlat avang hian tun aia hripui a darh nasat hunah phei chuan thihpui kan tam viau dawn niin a ngaih theih. Inkhårkhip bur bur lo mah ila invēnna lam kan ngaih pawimawha kan inuluk theuh chuan ei leh bãr dinhmun siamtha reng chungin he hripui hi kan do hnehin he hun khirh tak hi kan paltlang thei dawn a ni tih hi kan hriat chian theuh a pawimawh. North East state rau rauah pawh hripui kan thihpui hnem bikna tura lang theite hi ngun takin ngaihtuah teh le:

EI LEH BÃR DINHMUN

1. Thisensãng vei kan tam
2. Zunthlum vei kan tam
3. Thana (neuropathic pain) nei kan tam
4  Asthma vei kan tam
5  Depression & anxiety nei kan tam
6. Kal (kidney) leh thin (liver) tha lo kan tam
7. Lung (heart) tha  lo  kan tam.
8. Cancer vei kan tam
9. HIV/AIDS vei kan tam
10. Drugs leh zu ngawl vei kan tam
11. Kristian phakar depdē kan tam
12. A hmei apain uire kan tam lutuk etc.

Khitiang khi kan dinhmun mêk a nih miau avangin mipuiah hripui a darh tak tak hunah chuan  kan himdam rei lo hle dawn niin a suangtuah lãwk theih. Sorkar hotuten lockdiwn an puang emaw puang lo emaw pawh ni se invēnna atana kaihgruaina hi uluk tak leh thuawih takin zawm ila hripui laka himna hmanraw tha ber a ni.

Kan hna avangin nitin kan chhuak a, rūn dala face mask vuah satliah mai mai hmuh tur an tam hle a; social distancing zãwm tha phei chu hmuh tur an awm lo tluk a ni ta.  Rūndala Hand sanirizer pai, hmang lēm chuang lo lah a tam zawk an nih rualin pãi ngai miah lo leh dawhkana an lo chhawp pawh hman nachang hre lo a tam zawk an ni. Thil khawih zawha Kut sil zat zat thin phei chu an tam lo hle. Sorkår office-a thawktu leh  official hrang hrangte lahin meeting an uar tulh tulh, puipunna chihrang hrangah inkaihhruaina pēl deuh hlaiha punkhawm lah danah kan nei chho leh ta. Huihah....heihah.. a langa inkhãr khip thupa inkharkhip loh veleha ruah sur tur lãwma uchang puang ang maia duh hawi zawng zawnga insulpel leh nuai nuai si kan ni hi chu aw! Kan tawrhna tur a la ni ngei dawn si a!!!

Chuvangin, hetianga i inthlahdah rau rau a nih si chuan heng a hnuaia tarlante tal hi taksaa natna lo dolettu (immune syatem) tichaktu tur a ni a, uluk takin lo eiin lo in thin la, tichuan, hripui natna i pumpalh ve thei mahna chungte:

1. Sēr lam chi sērtawk, sērthlum, sērfang, zamngir, nimbu  champara leh thei lam chi ei tam rawh.
2  Hmarchapui tãi/hmin a lianchi emaw a tē chi pawh ei tam rawh
3. Brocoli leh antam hel ei chi spinach or lattuce lam chi ei tam rawh
4  Purunvar emaw purunsen  leh Zopurun  zung leh a hnah ei tam rawh
5. Sawhthing leh Aieng ei tam rawh.
6. Bawnghnute thûr hing yogurt (dahi) ei tam rawh
7. Bē lam chi bekang, bete, bereuh, bething, bawrhsaiabe etc ei tam rawh
8. Arsa tlemte tein  ei fo rawh.
9. Khawizu dik tak ei fo rawh
10. Tomato, carrot leh almond ei tam rawh.
11. Thingpui, coffee, phãn, green tea leh tuilum in tam rawh.

Sawi tur a tam sawi vek sen a ni lo. Hengte hi immune tichaktu tha tak vek an ni a, vitamin awm lem lo kamram lei vak vak ai chuan khingho khi ei uar hram hran tum ang che. 
~ Dr. C. Lalrampana 

Post a Comment

Powered by Blogger.