PATHIANIN HNAM THLAN A NEI EM?

PATHIANIN HNAM THLAN A NEI EM?

Pathian hnam thlan ni-a kan inngai te, Chanchin Tha hril tura a ruat bῐk ni-a kan inngai te hi a mak a. Khawvela mihring zawng zawng hi Pathian siam vek kan ni a, a fate vek kan ni. Duhsak bῐk a neih chhan tur a awm lo. Pathian hria-a ring chintena kan hriata kan rin Pathian chu thuhmun leh pakhat, engkim siamtu, engkim hretu leh engkim tithei Pathian a ni. Kan hriat dan leh kan biak dan hi a danglam mai a ni.

Judaten Pathian hnam thlana an inngai hi anmahni an insawi dan mai a ni. An 'history bu' Thuthlung Hlui-a inziak apiang Pathian thu anga kan lo pawmpui ve hian an ngaihdan kan nemnghehsak a ni. A tir aṭanga tun thlenga buaina chi hrang hrangina a la tlakbuak reng an nih vang ringawt pawh hian Pathian hian hnam thlan nei pawh ni se, anni awmdan hi hnam thlante nihna leh awmdan tur niin a lang lo a ni. Khawvel ram hrang hranga Kristian Tluklehdingawn thum(3,000,000,000) dawnlaiina an ‘history bu’ hi Pathian lehkhabu-a kan pawmsak vanga hetiang ngaihdan neizui thei hi an ni. Isua chu Pathian fapa, Messia, Chhandamtu-a kan pawm laia, hnam thlan inti bertena an pawm lo tlat te pawh hi thil mak tak chu a ni e. Chuti chunga Pathian hnam thlana kan la ngai tlat te, an 'history bu'-a thu chuang zawng zawng chu Pathian thu taka kan la pawm zel te hi a mak lehzual a ni.

Thuthlung Hlui pawimawhna chu Messia lo kal tur hrilhlawkna a ni kan ti a. A lehkhabu neituten a lo kal tawh hnu pawha an rin si loh laia, chu hrilhlawkna chuanna bu, a zawnga za-a kan la ngai pawimawh zel hi a mak a ni.

A pawimawh kan tihna dang pakhat chu Isua nu Mari kha Juda thisen kai, Davida thlah kal zela mi a ni tih kha a ni a. Chu chu hrilhlawkna nena inmil zel kha a ni. Mahse, a naupai chu Thlarau Thianghlim paitir a ni a, Juda thisen a kai lo va, Juda hnama chhiar theih a ni lo. Chuvangin hrilhlawkna leh inthlahchhawn te hian pawimawhna leh tangkaina vak an neiin a lang lo a ni.

Heng hian Isua Krista ropuina leh pawimawhna a tinệp chuang lo va. Pathian fapa a ni a, Pathian a ni. Leia a awm chhunga sawisel bova nung a ni a. Zirtirtu ṭha leh entawntlak a ni. Amah ngeiina, "Ka thuzawmtu te chauh vanram an kal ang," ti-a a sawi angin, a nun anga nungin a thu kan zawm tur a ni. Israel-te chanchin leh an hmun hmingte ngaih pawimawh leh lunglen taka kan neih zậwk hi Pathian thu awih dan dik a ni lo va, Lal Isua anna a ni lo bawk.

Sakhaw dang vuantuten Pathian an hriata an biak dan te hi a zawng a za-a hnawlsak vek tur pawh a ni lo. Lord Vishnu, mipa pakhat anga inlara Devika(Pathian tana siam) hnena a thusawi te hi han en ila: "Blessed art thou, Devika, among women. Welcome art thou among the Rishis. Thou hast been chosen for the work of Salvation....He will come with a luminous crown: heaven and earth will be full of joy. ..Virgin and Mother, we greet you; thou art the mother of us all, for thou shall give birth to our Saviour. Thou shalt call him Krishna."

Krishna chanchin hi Isua chanchin nena in anna tam tak a awm a. Hun hrang leh hmun hranga awm an nih kha an danglamna awm chhun tih hial theihin an in ang a ni. Ama remtihnain a ke thala kahtirin a 'thi' a. A hnungzuituten an zawnin an hmu lo...vana a lawn tawh avangin.

Buddha chanchin leh a nun pawh sawisel bo tluk a ni a. Ram te, Krishna te, Buddha te hi anmahni ringtute chuan, 'Pathian mihringa chang' an ti a ni. An zirtirna te hi mihring nun inkaihhruai nana thil pawimawh china dik leh dik lo ngaihtuaha sawiselna tur awm lutuk lo an ni a. Isua chauh hi KAWNG a ni tih an pawm ve lohna chiah hi kan danglamna a ni. Mithiamte hrilhfiah dan chuan Isuan "kawng" ka ni a tih hi, khawimaw lai 'National Highway' emaw anga motor emaw, ke emaw-a zawh chi a ni lo va, Amah anga awm kha 'kawng' a tih chu a ni. Hei hi ka pawm zawng tak a ni a. Isua chauh kawng a ni ti zur zut a, chu chu duhtawk a, amah anga awm leh si loh tluka kawng bo leh chuan ngaihna a awm lo vang.

Sapho ngaihsan luatna lama an tihdan lachhawngtu kan nih hi a lema nung kan nihzia lanchianna tak a ni a. Chumi kal zelah chuan Israel te ngaisanga an tihdan lachhawngtu-ah kan ṭang zel a. Vanram sawi nana 'Jerusalem Thar' tih te hi chu a la hriatthiam theih a. A ngaisang zawnga Aizawl, Jerusalem-a kan han chhal ngawt thin te hi a lem a ni. Jerusalem tak tak chu a awm tirh aṭanga tun thlenga Juda te leh Muslim te kuta awm a ni a. Keini tan chuan a tha berah 'mikhual' kan nihna a ni. Jordan lui lah Tuirial aia tệ zawk leh bawlhhlawh zawk a nih thu te hi kan lo hriatchhawn dan te a ni lawi a. Aizawl ber pawh chu sualna khurpui a ni deuh ngawt tawh bawk si a, a englai hi nge ngaihsantlậk hriat a harsa tawh a ni.

Abrahama Pathian, Jakoba Pathian, tih kher te phei hi chu mahni berina Pathian nei ve lova, midang Pathian ṭawm ta mai mai anga inawmtirna a ni a, a zahthlak viau zawk a ni. Leia a awm laia Lal Isua nuna inkungkaihna nei te ngaihsan taka neih fo ai chuan a thu zawma amah anga awm hi Pathian thuawih dan dik tak chu a ni e.

Israel te pawh Pathian hnam thlan an ni lo tih ngaihdan kan neih laia Israel-te thlah ni-a inngaia, chuvanga Pathian hnam thlana kan lo inngai ve ringawt te hi a mak lehzual a. Kum 1950 chho vel khan Israel thlah kan nih leh nih loh chungchangah Debate an nei a. Kan ni lo ti lam hruaitu Pu(Upa) Chalhnuna khan, “Eng hnam pawh hi hma kan sawn a, kan lo changkan chhoh zel hnu chuan a mậwl zawnga kal lệt kan awm ngai lo. Israel fate chu Babylon sala an tan lai pawha sailungvar khuma lo zi mar ar ar tawh te kha an ni a. Kum sanghnih sangthum hnu-a siapsuap fệng leh tur an ni lo,” a tih chu chhangin lehlama mite khan, “Chu tak chu hnam bo kan nih lanchianna chu a ni alawm,” an ti a. Pu Chalhnuna’n, “In va bo nasa awm tak ve, hnậr ngul sậng ve rệt rậwt ṭhin tak kha hnậr chiam buai khawpin Rṹn lui kamah in lo tlu ṭhin a ni maw?” a tih chuan hnehna a chantir a. Chu chu he thutlṹkna-a ngaih mai turah ka ngai a ni.

A thu hrimin keini India ram State zinga pachhe ber, chawmhlawm titiha awm, Lal Isua zirtirna kan zawm that loh avanga Corruption kairualna ber, Natna tihbaiawm pui pui, Cancer, HIV/AIDS, Hepatitis, Zunthlum, Thisensang, Drug/Zungawl Vei tamna ber te hi Pathianin hnam thlan tlậka min ngaihna chhan tur hi i ngaihtuah chiang teh ang u. Chhan ṭha hmuh tur a awm lo ve.

Khawvel mihrinang awm zat Tluklehdingawn Sarih zet kal kận a, Maktaduai sawm ệm pawh tling lo, Israel te leh Nuaih sawm vel zet chauh keini te hi Pathian hnam thlana kan inngai a nih chuan Pathian hi kan politician-te anga khaw hmu lo lệka duhsak bῐk nei ang chauhah kan chhuah tihna a ni ang a. Chu bậkah Pathian sawichhiatna a awm thei chuang lo vang.

A behbậwma kal kual kal kual lo hian, A Tak Ram thlen i tum tawh zawk ang u.

~Michael Lalmanzuala