ISRAEL NUCLEAR CENTER KAHNA ISRAEL-IN A CHHANGLET
PRESIDENT PUTIN-AN WEST RAMTE NA TAKIN A VAU
MYANMAR BUAINA A NASA TULH TULH! 

Israel ram chanchinthar

April 22, 2021 (MSR) : Tukin zingah Israel sipaite chuan Dimona Nuclear Reactor hmun, Syria ram atanga missile a an rawh kahna chu na taka chhangletin, Damascus khawpui bula Syrian Air Defense Missile batteries awm te chu missile vekin a va kap a, Syrian sipai 4 hliam awmin, building a tichhe nual. 

Tukin khan  Israel chuan mipuite inralrin nan ral khel dar (sirens), Dimona leh Abu Krinat khaw chhehvelah a ti ri nasa hle. Dimona Nuclear Reactor  hi Negev thlalerah awmin, Israel nuclear bomb siamna niin, khawvela "nuclear weapon program" anga puanchhuah loh hmun a ni, tiin Reuters news chuan a ziak. 

Israeli Defense Ministry chuan, "Syria ram chhung atangin surface-to-air missile hmangin rawn kah a ni a, Israel chhimlamah tlain Dimona Nuclear Reactor chu a deng fuh lova. Thi leh hliam an awm lo. He missile hi SA-5 chi a ni", a ti.

Israel chuan hetianga Dimona hmun beihna hi Iran thiltih niin a sawi a, na takin Syria ram chhunga Iran sipaite inkulhna leh an thlawp Quds Force leh Hizbollah helte awmna ni a ngaihte chu missile vekin a vawm let ve nghal ta a ni. Syrian sorkar chanchinbu SANA News chuan, Israeli missile chu boruakah an lo kap darh nual niin a tarlang. Kumin April 11-a Iran Nuclear Facility, Natanz hmun beih a nih khan Iran chuan Israeli enthlatu Mossad sulhnuah puhin, Israel Nuclear Reactor hmunte chu beih zui ve a tum a ni. Israel lahin engti kawng zawng mahin Iran-in nuclear ralthuam a nei tur a ni lo, tiin a neih theihna tura hmalakna reng reng chu beih a tihchhiat zel an tum bur mai a ni.

Iran chuan, Zionist sorkar Israel ram chu an nuclear programs reng reng tihbahlah leh tihchhiat tumah a puh. Tun hnaiah US sorkar, Biden Admin chuan Iran nuclear deal siam, Trump Admin in lo palzut sak a, a chhuahsan hial chu tuaithar (revive) tumin Vienna hmunah inbiakna neih pui a tum a, chu chu Israel chuan a duhlo hle. Iran chuan, "Israel rama Dimona hmun chu International community-ten enfiahsak se", tiin a phut a ni.

The Associated Press News-in a ziak danin, April 11-a Natanz Nuclear Facility, Iran beih a nih hnu lawkah "Kayhan News" chuan, "Mit aiah mit (eye for an eye), Israel rama Dimona Nuclear Reactor chu bitum (target) tur a ni," tiin Iran Analyst Sodollah Zarei chuan a lo ziak tawh a, he Kayhan News hi copy tam tak ni lo mahse, Iran Spiritual Supreme Leader an tih, Ayatollah Ali Khameini chuan Editor-in-Chief atan Hossein Shariatmadari chu a lo ruat tawh a, copy tam tak ni lo mahse, Iran chanchinbu thiltithei ber zinga mi a ni. "Mit aiah mit, ha aiah ha" tia Israel nuclear siamna hmun bomb duhna thu ziaktu, Sodollah Zarei thu leh hla pawhin kawngro a su hle a ni.

Israeli sipai lalber, Military Chief of Staff Brig. Gen. Aviv Kochavi chuan, kum 2020 chhung ringawtin Israel ram chu missile 500 chuangin an rawp kap a, tukinah Dimona kahna thungrulh nan Damascus khawpui kianga al-Dumair hmuna Syrian Air Defense Missile battaries te kah an ni, a ti. Jane's Defense news chuan, Israel ten kum 3 chhungin ralthuam 4,249 hmangin bitum (target) bik 955 an kap tawh a, chung zinga chetna 70% ah chuan Pilot telin, F-35 Adir fighter jets hmangin mission vawi 12 an nei tawh a ni, a ti. Israeli Air Force te chuan Syria ram chhunga Shia muslim hnam, Iran sipaite tanhmun khuar tur chu duh lovin, Iran sipai Revolutionary Guard Corps ten sum leh ralthuam hmanga an tanpui thin Hizbollah leh Hamas sipaite camps thenkhat Golan Heights, Damacus, Aleppo, Hama, al-Bukomal (Iraq leh Syria ram inrina hmunte an lo bei tawh a, a chhe nasa hle. Hetianga Israel Air Force ten an bomb chhiat dan hi Syria sipai atanga tlanchhuak Brig. Gen. Ahmad Rachad chuan Reuters palai a hrilh a ni. London - base Syrian Observatory for Human Rights  chuan, Israel missile te chuan  al-Dumair hmuna Syrian Air Defense battery  chu a dengchhe hle niin an sawi a, Syria sorkar erawhin engmah a sawifiah duh lo.

US pawhin Israel hi a tanpui fova. Kumin Feb. 25 khan Iran thlawp Shia muslim hel awmna Deir al-Zor hmun chu a lo bomb tawh a, Deir al-Zor biala chengte chuan Iran thlawpna puanzar tar fo chu Israeli Jet fighters ten an rawn bitum mai ang tih an hlau hle thin a ni. Iraq ram chhunga al-Bukomal hmun chu Israeli Intelligence Agency pahnih chuan, Iran sipai Revolutionary Guard Corps hnuaia Special Force "Quds Force" tia koh te inkulhna hmunpui a ni, a ti. Brig. Gen. Yossi Kuperwasser, Israeli Strategic Affairs Ministry-a Research Wing of Military Intelligence hotu hlui chuan, "Syria ram chhunga Iran leh an thuihruaite awmna hmun zawng zawngte ni lovin, an hmun pawimawh bik (strategic center) chu kan bitum thin zawk a ni", a ti. 

BASHAR AL ASSAD-AN SYRIA PRESIDENT A CHUH LEH DAWN


Syria ram chuan May 26 khian President thlanna an nei dawn a, tuna President ni lai Bashar al-Assad (55) pawhin, a vawi 4na atan chuh veleh a tum a ni. President thlanna lo awm tur chu Syrian tualchhung indona nasa tak avangin, inthlanna fel fai (free and fair) ni lovah UN chuan a ngai thin. Mahse, Syria sorkar chuan, kum 7 term President thlanna hi buatsaih tho a tum a ni. 

Speaker Hammonda Sabagh chuan, President chuh tumtu zingah Abdullah Saloum Abdullah, Mohamed Firas Yassin Rajjouh, Faten Ali Nahar (50), Mohamed Nadin Shaaban, Mohamed Muwaffaq Sawam ten hming an pe in a sawi a, an zinga mi Faten Ali Nahar (50) phei chu a vawikhat nana hmeichhe candidate awm chhun a ni. Candidate te chu Supreme Constitutional Court thu angin, Parliament member 35 talin an thlawp tur a ni. Kum 2014 khan rambuai tak karah Syrian President thlanna neih niin, tuna President Bashar al-Assad chu vote tla 90% hmuin tlinga puan a ni. Mahse, Syria chhung tualchhung buaina avangin refugee maktaduai 6 dawn awmin, tam takin vote an thlak theilo a ni. Tun tumah chuan ram danga Syria Embassy awmna hmunah, refugee te pawhin May 20-ah vote an thlak ve thei ang. Chutih rualin UN Security Council Resolution# 2254 thu angin, "free and fair election" erawh a awm tak tak thei dawnlo niin alang. 

Syrian refugee te chu Turkey leh EU ramah a tam hle a, Germany ram chuan May 26-a Syria ram inthlanna lo awm tur chu "free and fair election" ni thei tur chi a ni lo, a ti. US Ambassador to UN, Linda Thomas - Greenfield-i chuan, "UN Security Council duhdan anga inthlanna fel fai awm hma chuan, Biden Administration chuan a pawmpui (recognize) dawn lo", tih UN Security Council a hrilh tawh a ni. President Bashar al-Assad-a lal chhung kum 10 liam meuh chuan, Syrian tualchhung indona a nasain, an mipuite an retheih ngawih ngawih a, an chan chuan "Maian" chan em pawh a tluklo a ni. 

Eptu pawl hotu, Naser al-Hariri, Secrectary General of National Coalition for Syrian Revolutionary Opposition Force chuan, "May 26 a inthlanna buatsaih chu awmze neilo leh inkhualte lem thiltih (farce) ang chauh a ni, tiin a sawisel a ni President Bashar al-Assad chuan thian tha thlawp tlattu Russian President Vladimir Putin, Belarus President Alexander Lukashenko, Iran President Hassan Rouhani, Malaysia ram lal Sultan Abdullah R'iayatuddin al-Mustafa Billah Shah te a nei si a, anni ho hian French-in a lo awp thinna atanga a chhuahsanna champha vawi 75na, "Evacuation Day" ah lawmpuina tha tak an thawn a hlawm a ni. Chuvangin awmze neiin UN Security Council leh Khawthlang ram ten, a lalthutthleng an sawinghing zawi meuhlo a ni ber. 

Syria ram chu Civil War vangin puanchhe hnang khai ang maiin a awm mek a, mipui an retheiin khaw tam tak chu Chhimbuk leh Sihalte lalna ramah chang zova. Building tha tam tak chu US, Russia, Turkey, Israel leh anmahni Syria indo thlawhna te bomb-na avangin a tluchhe rem rum mai a ni! Nikum March 31-ah khawvelin tungding thara siam that tumin, UN hmalaknain Brussels khawpuiah ram 60 kalkhawmte hnenah sum an khawn a, UN chuan "US$ tluklehdingawn 10 zet mamawh" a tih laiin, US$ tluklehdingawn 6.4 an thawhkhawm thei hram. Germany-in Euro/€ tluklehdingawn 1.74 a thawh a ni. Heiko Maas, German Foreign Minister chuan, "Hun lo kal turah, remna leh muanna chu inbiakna hmangin siam theih leh, mipui rorelna chu kan beisei a ni", a ti. 

MYANMAR BUAINA SAWIHO TUR RAM HRUAITU  LU ENGZAT NGE TEL DAWN LE? 
Myanmar Military Power
Tunlaia Myanmar tualchhung buaina ching fel turin, Association of South East Asia Nations (ASEAN) ram 10 te chuan April 24-ah khian Jakarta khawpui, Indonesia ramah an sawiho dawn ta a, hetah hian Myanmar ram aiawhin Sr. Gen. Min Aung Hlaing pawh a tel dawn chiang ngei niin, Myanmar sipai thupuangtu Brig. Gen. Zaw Min Tun chuan Asian Nikkei (Japanese) chanchinbu a hrilh. Mahse, ram hruaitu lu ber ber (Head of State) Thailand PM Gen. Prayuth Chan-o-cha leh Philippines President Rodrigo Durte te erawh chuan tel an tum lova, an aiawh turin Foreign Minister Don Pramudwinai leh Filipino Foreign Secy Teodoro Locsin Jr., te an tel thung ang. Vietnam PM Phnam Minch Chinh, Cambodia PM Hun Sen, Malaysia PM Muhyiddin Yassin te chuan an tel thu an sawi. UN Special Envoy to Myanmar, Christine Schraner Burgener chuan Jakarta a pan ang a, mahse, ASEAN hotute meeting-ah a tel lovang. Antonio Guterres, UN Secretary General aiawh thupuangtu Stephane Dujarric chuan, "Christine Schraner Burgener-i chuan, ASEAN ram hruaitu pawimawh (key players) te hmuin, a titi pui ang", tiin tute a hmuh tur erawh a sawi lo. Christine Burgener-i chuan Email leh phone hmangin Myanmar sipai aiawhte be pawpin, thil awm dan a hrilh tawh niin a tarlang. ASEAN Chairman nihna hi Brunei ramin chelh mekin, Sultan of Brunei Hassamal Bokiah chu Chair la tur a ni dawn a ni. 

Zaw Wai Soe, tun hnaia CRPH hoten "National Unity Gov't" (NUG) an din a Cabinet Minister chuan,  Myanmar sipaite leh mipuite chu NUG sorkar thawhpui tura sawmin, "Dictators te chuan kan ram an tiretheiin, hriselna (healthcare) leh zirna (education) an tichhe vek a. Khawvela healthcare leh education chhe bera min dahtute an ni" tiin, sipaihote a dem hle. 

Hetih lai hian thuthang thenkhata Sipai hotu lawk deuh mi 11 lai, ngaihdan thuhmun loh vanga man (house arrest) awm anga sawi chu, Sipai thupuangtu Brig. Gen. Zaw Min Tun chuan Nikkei palai zawhna chhangin, "Chutiang a awm lo. Naypyidaw-ah duty-in an buai vek a ni" a ti. Sr. Gen. Min Aung Hlaing chu, "ASEAN Summit-ah a tel ang maw?" tih zawhna chu, "Aw, engah nge a tel loh vang, a tel ang" tiin a chhang bawk a ni. 

Thai PM Gen. Prayuth Chan-o-cha chu, a tirah ASEAN Summit hi tel tum angin sawi a ni a, mahse, a hnuah an rama Covid-19 hri leng chu ni 7 chhungin case 1500 an hmuh chhuah leh, ngaihven a tul vang niin an sawi. Thai PM Chan-o-cha hi Sipai lal, Army General thin tho a ni a, Thai mipuiten a lal dan duh lovin, an dodal mup mup reng thin a ni. Thailand Foreign Ministry thupuangtu Tanee Sangrat chuan, "ASEAN bial (region) chhung leh International huapin, remnna leh muanna awm chu a pawimawh em em a, Myanmar ram chhunga muanna awm theih nan, ASEAN ramte inbiak rawnna chuan rah tha tak a chhuah a beisei awm. Covid-19 hrileng (pandemic) te pawh sawiho a ni ang", a ti. Indonesian President Joko Widod chuan, Myanmar buaina chin fel dan tur sawiho a rawt tawh thin a ni. 

Ban Ki-moon, UN Secretary General hlui chuan Myanmar buaina chin fel thuai duhin Myanmar tlawh a duh a, mahse, phalsak a ni lo.  a ni. UN Security Council hnenah, "Myanmar tualchhung buainaah 'Human Rights' nasa taka bawhchhiatna awm laiin, anmahni ramchhung buaina (internal affairs problem) a ni, tihsak ngawt tur a ni lova. Tuna ASEAN hotuten sipai rorelna chu, tualchhung buainaah an ngaihsak ringawt tur a ni lo" a ti. Ban Ki-moon hi South Korean pa a ni. 

SIPAI LEH AAPP-TEN THI ZAT AN CHHINCHHIAH A IN MIL LO

The Irrawaddy chanchinbu chuan, Assistance Association of Political Prisoners (AAPP) ten, sipaiin an kahhlum zat mi 738, man a jail tantir 3261, man tura thupek (warrant of arrest) 970 an awm an tih laiin, Sipaite chuan thi zat 258 an ni, an ti ve thung. Sipai thunun MRTV chuan April 20 khan, "National Unity Gov't" (NUG) din chu Dan lova pawl din (unlawful association) tiin, chumi pawla telte chu man turin thupek a chhuah a, mahse, NUG lam chuan "Mipui aiawhtu" ah an inngai a ni. 

"TAMPUI MITTHI" TAWK THEI AN NI

UN peng pakhat "World Food Program" (WFP) chuan, Myanmar ram dinhmun chu uluk takin Feb. 1 atanga lo zir chiangin, chhutna (assessment) a nei a. Nikum 2020 atang tawhin Covid-19 hri leng nasa tak avangin "hna hloh, hna hmulo leh ram economy thalo leh tualchhung buaina" in, kum 2021-ah a zui chhoh avangin, Myanmar mipui maktaduai 54 chuanga maktaduai 3.4 te dinhmun chu, ngaihtuah awm tak leh riltam (hunger) na nasa tawk thei an ni. A bikin maktaduai 1.8 te dinhmun chu ngaihtuah awm zual tak a ni", tiin tualchhung buaina tihtawp thuai a nih loh chuan, buaina leh harsatna na zawk awm thei niin an tarlang. 

SIPAI SORKAR DUHLOHNA AN LA LAN TIR ZEL

Japanese journalist Yuki Kitazumi chu Sipaiten Sunday, April 18 khan a chenna in, Yangon-ah manin, thudik tawklo (fake news) thehdarhtuah puhin, Penal Code 505A anga man a ni a, Insein Jail-ah dah a ni. He 505A dan ang chuan, mipuite diklo taka tithlabara thudiklo tluantlinglo vawrh darhtua puhna a ni. Japanese Cabinet Secy Katsunobu Kato chuan, Myanmar sorkar be pawpin Journalist Yuki Kitazumi chu chhuah thuai turin a phut a ni. 

Hetih lai hian Sipaite chuan Social media lama  thu thehdarhtute pawh uluk takin an thlithlai zel a, sorkar dodalna thuziakna lam awmna Website leh Facebook group hrang hrangte chu enzui (monitor) in, man tura tih an nei nual. Tayzar San, Mandalay khawpui chheh vela dodalna kawngzawh lama hotu chu man tura  "Wanted" niin, a Lu manah Kyat maktaduai 10 (US$ 7000) an phal tih an puang. US State Dept leh US Treasury Dept te chuan, Myanmar sipai sorkara Thing (timber) lama sumdawnna lian tak khawihtu Tropical Timber Organization - Myanma Timber Enterprise leh lunghlu sumdawnna khawihtu Myanma Pearl Enterprise te chu hremna a pe ve leh ta bawk. Dan lova thing hmanga sumdawnna hian Kyat tluklehdingawn 11 vel  leh timber 11,000 tons sumdawnna a virvel tir niin, Myanmar Times chuan a ziak a ni. 

PRESIDENT PUTIN-AN KHAWTHLANG RAMTE A VAU CHHER CHHER! 

Niminah Russian President Vladimir Putin (68) chuan, Russian Parliament (Duma) "State of the Nation" annual address neiin, Khawtlang (West) ramte chu khauh leh na takin vauna tawngkam a chhakchhuak a, "Russia chuan khawvel ram hrang hrangte nen inlaichinna tha neih a duh a, chutah chuan leihlawn dawhin a awm a, mahse, chu leihlawn (bridge) tih kan (burn) erawh kan duh lo. Chutianga leihlawn rawn hal tumte chu Russia chuan rang tak leh chak  (symmetrical, fast and tough) takin, zahngaihna tel miah lova chhangletin a lo titawp dawn a ni. Chuvangin mi tumahin, Russia nen inlaichinnaa ramri kham, "Red Line" kan siam chu an rawn thlen leh pelh loh kan beisei. Inrunluihna leh boruak tilum (provocation) zawnga awm leh buatsaihtute chuan, kan himna (security) tih derthawn pawizia an hre dawn a ni", a ti. 

President Putin chuan, US-EU ram hruaitu lu te hming lamin a sawi lova, mahse, an ramri kham "Red line" pel lo turin a vaukhan lawk a ni. Vladimir Putin hian kum 2014 khan Russia sipai ralthuam leh hmanrua reng reng chu, tha chungchuang leh chak tak (hypersonic system), 96% ni turin a lo sawi tawh a ni. 

Tunlaiin Russia leh a thenawm Ukraine ram chu indo thei rengin boruak lum an nei a, April thla tir atangin Russia chuan ralthuam famkima thuam sipai 110,000 nen Ukraine ram chu kil 3 atangin a hual bet mek a ni. Ukraine ramri hnaiah ralthuam tha tinreng nei sipai 80,000 a chhawp hnaih avangin, US-NATO ramte pawhin an sawisel nasa hle. Russia chuan US chu Ukraine chungchangah inrawlh lo turin a ti a, "Russia chuan amahin thil dan tha (own good) a nei a ni", a ti. 

Volodomy Zelenskyi, Ukraine President chuan, Russia sipai 80,000 zet mai, Donbas hmuna Donetsk region leh Luhansk region bula an rawn chhawp hnai chu duh lovin tawlhkir turin a ngen a, he lai region pahniha chengte hi Russian tawng hmang an ni a, kum 2014 March atangin ghuneihna sang zawk an ngiat a, Russia chuan ka mi leh sate tiin, passport a siam sak mai a ni. US, Germany, France leh EU ram hote pawhin Russia chu tawlhkir turin an ngen chamchi tawh a, mahse, Russia chuan, "Kan ram chhungah sipai chu khawiah pawh kan chettir vel thei a ni", a ti. President Zelenskyi chuan President Putin chu boruak tidaih nan hmaichhana inbiak puiah a sawm a, mahse, Moscow chuan a chhang duhlo. Kremlin thupuangtu Dmitry Peskov chuan, "Sawmna kan dawng lo" a ti. 

Russia chuan Ukraine bula Black Sea tuipui chu thla 6 chhung atan, khawi ram Indo lawng mah kaltlang phal lovin, an khar (block) hmiah tih sawiin, US pawhin a Indo lawng lian 2 a tirh luh mek chu a chawlhtir tawh a ni. 

Antony Blinken, US Secy of State chuan, "President Biden chuan hei hi a sawi chiang a, Russia awm hle hle theilova ninawm taka a chet fo chuan, aman an tel ang a, a hnuleh thil engemawin a deng zui ang", a ti. 

US Senate Foreign Relation Comtt chuan hmanhmawh takin, April 21 khan "Ukraine Security Partnership Act" dan a siam chung chung phah a, Republican leh Democrat Senators an inlungrual hle. Mahse, House/Congress-ah pass veleh a ngai a, chumi hnuah White House-ah President Biden-an hming a lo ziak hnan ang. He Senate Foreign Relation Comtt dan siam chu, UKRAINE ram 
US$ maktaduai 300 leh ralthuam leh military lama pui theihna a ni. 

Tunkar Thawhlehni khan Russia chuan, Black Sea tuipuiah a indo lawng 25 chuang leh thlawhna chhuanvawr Sukhoi-SU 34 fighter jets 25, SU-25SM 3 attack aircrafts leh Tanks rual dahin, Black Sea leh Kerch Strait inkar  tuipui leh boruak chu thla 6 atan a khar hmiah mai a ni. 

Black Sea tupuiah Baltic Fleet te chu Caspean Sea tuipui atanga tawlhluh tirin, Russian frigate Admiral Essen chuan cruise missile a paite chu kap alh zuai zuai chhinin, indo nun chan an zir tan a ni. Tun tum hi kum 50 chhunga Russia sipai insingsak nasat ber tih a ni. 

Ukraine ramri hrula awm Russian Sdir Airbase-ah SU-34 fighter jets 26 leh Helicopter raltuthei 13 te chu Crimea hmuna Kirov Skoy Airbase-ah dah luh an ni tawh bawk. 

Soviet Union ropui hun lai leh Cold War vanglaia Russian enthlatu, KGB Lt. Col. Vladimir Putin chu Khawthlang ramten an tudai ngam dawn em tih, i lo thlir zel ang u! 
-CT LALRINAWMA

[ToMZ is dedicated for archive and exposition of Mizo affairs to the rest of the world. Informations obtained are re-posted 'as-is' basis as a digitization initiative so as to make accessible to all through online surfing. Due credit is given to all author/owner except those which cannot be ascertained]

Post a Comment

Powered by Blogger.