Dawnfawh Thatna: Africa chhim lam atanga lo irh chhuak dawnfawh hi thei tih dawna thlai rah ni bawk si, tui si; chawtha ni bawk si a ni a. A nihna takah chuan thei tui tak ni berin a lang a, thlai zãm chi a ni lawi bawk si a, "bãk hi sazu nge sava?" tih ang vel ni berin a lang. Kum 5,000 laia upa tawh thlãi chhenfakawm tak khawvel dãp chhuaka hmuh tur awm zÅ«r zut a ni ber. A scientific hming chu Citrullus lanatus a ni. Dawnfawh hi Chihrang 1,000 chuang zet a awm a ni. Kum 2017 khan khawvel pumah dawnfawh tonne maktaduai 118 lai thar chhuah a ni a. China ringawt hian 67% a thar a, Turkey leh Brazil-in dawtin pahnihna ve ve an ni.

Kum 2019 khan dawnfawh thar chhuah dan dinhmun chu million tonnes-a chhutin China bawk hi a thar hnem ber a nileh tho. China 60.9; Turkey 3.9; India 2.5; Brazil 2.3; Algeria 2.2. Kum 2/1 kal ta lai atanga khawchhak lam atanga dawnfawh lianpui pui kan lo lei thin zawng zawng pawh kha China thar a nih hmel hle. Kawng engkimah China hi zawng kan tluk lo deuh hlawm niin a lang.

Dawnfawh thatna

DAWNFAWH THATNATE
Dawnfawh hi a tui ringawt lova, chawtha tak leh hriselna atana tha leh tangkai tak a ni a, chawtha a nihna (Nutritional value) zawnga thlirin dawnfawh 100 g (3.5 oz) zela a thatna chhutin hengte hi a ken telte a ni: 
Energy 127 kJ (30 kcal);
Carbohydrates 7.55 g;
Sugars 6.2 g; 
Dietary fiber 0.4 g; 
Fat 0.15 g;
Protein 0.61 g; 
Vitamins
Quantity % DV†; 
Vitamin A equiv.
beta-Carotene
4%28 μg; 3%303 μg; Thiamine (B1) 3%0.033 mg; 
Riboflavin (B2)
2%0.021 mg; 
Niacin (B3)
1%0.178 mg;
Pantothenic acid (B5)
4%0.221 mg; 
Vitamin B6
3%0.045 mg; 
Choline
1%4.1 mg;
Vitamin C
10%8.1 mg; 
Minerals
Quantity%DV†; 
Calcium
1%7 mg; Iron
2%0.24 mg; 
Magnesium
3%10 mg; 
Manganese
2%0.038 mg; Phosphorus
2%11 mg; 
Potassium
2%112 mg; 
Sodium
0%1 mg;
Zinc 1%0.1 mg;
Water 91.45 g; 
Lycopene
4532 μg.
Chawtha tak a nihna piah lamah a mu (seeds) thatna chungchang bik tarlang ila a tha awm e:

CALORIE HNIAM
Dawnfawh mū 28gram-ah hian taksa lumna leh chakna (calorie) 158grams a keng a, dawnfawh mū 4grams-ah hian calorie 23 chauh a awm Alu ai chuan calorie a pãi tlem zawk a. Hei vang hian thãu chhia awm thei lakah mi a venhim bakah rih lutukna lakah mi a veng tha hle a ni.

MAGNESIUM TLACHHAM TAN
Mihringin nitina a mamawh thin pakhat thirhhlovãr (magnesium) hi dawnfawh mū 4grams-ah hian 21mg lai a awm. Mihringin nitin magnesium 420 mg a mamawh avangin nitin dawnfawh mū ei thin hi a tha hle. thirhhlovãr (magnesium) hi nerve, tihrawl (muscle) insiam nan, immune chak nan, lung (heart) leh ruh hrisel nante a tha hle.

IRON TLACHHAM TAN
Puitling 1 hian ni 1-ah 18mg iron a mamawh a, dawnfawh chi vei khatah hian 0.29mg iron awmin nitina iron mamawh zat atanga 1.6% a lo tum ve thei a ni. Iron-ah hian oxygen kengtu thisen hemoglobin tha tak awmin calories chu chakna (energy)-ah chantirin taksa a siam tha thin a ni. Hetih rual hian iron mamawh tawk bak chiahzawptu phytate a keng tel a, iron tam lutuk tur a thunun thin a ni.

THÃU THA THLENTU
dawnfawh mu 4grams hian monounsaturated 0.3grams leh polyunsaturated fatty acid 1.1 grams a keng a; thãu chhia a ken tlêm avangin lungphu chawla thihna (heart attack) & tluk thutna (stroke), leh thãuchhia cholesterol a thunun tha hle a ni..

ZYNC THLENTU
Mihring mamawh rangva hlo (zinc) a keng tha hle. Nitina zinc amawh 26% hi dawnfawh mu 4grams hian a thlen thei. Zinc hi immune tichaktu, chawtha, digestive & nervous systems siam thatu niin cell a siamtha bawk a, a pawimawh hle.

ZUNTHLUM TAN
Zunthlum nasa vak lo (Diabetes Type 2) tihhniam nan dawnfawh mūah hian Magnesium & carbohydrate a awm that avangin zunthlum sugar level tihhniam nan tha hlea ngaih a ni.

TISA CHÃKNA TIPUNGTU
Dawnfawh mÅ«ah hian oleic acid, linoleum acid, arginine, lysine, & glutamic acid, arginine amino acids a awm that avangin tisa chãkna a tipung thei a. Lycopene hian baw (sperm) a tichak a, tisa chakna a titha thei thin.

LUNG THALO TAN
Dawnfawh mūah han magnesium, Arginine & Omega 6 fatty acid a awm that avangin thisen kal vel siam thain lungphu tan a tha hle a; lung tha lo (coronary heart disease) tan damdawi tha tak a ni thei.

HRIATNA THAZÃM TAN
Dawnfawh mū hi vitamin B complex tha tak niin folate, thiamine, pantothenic acid, vitamin B6 a keng tha hle a, heng zawng zawng bakah hian niacin hian hriatna thazãm (nervous system), digestive system, & vunte a tithain a tinalh a ni. Chuvangin, hriatna hloh loh nan ei fo a tha hle.

ZUNKAWNG TAN
Dawnfawh hi fanghmate ang bawkin tui a pai tam a, tui (Water) hi 91.45g; a ken tel avang leh iron a tawk chauha a ken tel avangin zunkawng tha lo UTI nei leh kal (kidney) chak lo tan dawnfawh mū herdip tui nena chawha in thin hi damdawi tha tak a ni.

CANCER TAN
Dawnfawh mÅ«ah hian potassium, manganes, magnesium, lycopene, zinc, niacin mineral leh omega 6 fatty acids-te a awm that avangin cancer chak lo tha zawi chau lutuk vên nan nitin dawnfawh mu dip, tui lum no 1-a 2tsp chawhpawlh intir thin a tha hle. 
A mū (seed) chauh ni lo, a tak phei chu cancer vei chak lo tan a tha hle. Kum 5 zet cancer ka enkawl tawh a; chemotherapy lak avanga an chauh ngawih ngawih laite hian ka eitir thin a, an tan nutritional value tha tak a ni.

A TIHRO DAN
Dawnfawh mÅ« hi paih mai mai lovin a hlutna leh thatna hre rengin a tak i ei pahin ei tel ziah thei la a tha ber a; tui i ti lo a nih pawhin nisaah pho ro la, phona khua a tha lo a nih erawh chuan i oven 325°F velin set la, baking sheet hmangin emaw, fry pan-ah emaw,. 15 minutes chhuang ro la, rãwt sawm la a dipin dah tha la, i mamamawh angzia zelin ei mai thin ang che. -Dr. C. Lalrampana

Post a Comment

Powered by Blogger.