International news & politics:
ISRAEL LEH HAMAS-TEN INKAIHAI PUANG TA: HNEHTUAH AN INNGAI VE VE! BIDEN ADMIN-IN EGYPT, ISRAEL LEH UN HMALAKNA A FAK

Israel-Hamas Ceasefire 2021

May 21, 2021 (MSR) : Israel leh Hamas leh a thawhpui Islamic Jihad-ten Ni 11 chhung indona an neih chu, tukin Zirtawpni zing dar 2:00am (local time), US-ah Eastern Time 7pm atangin tiamchin awm lovin, inkahhai (ceasefire) puan a ni ta. Israel leh Hamas leh a note Islamic Jihad te chuan chak zawk leh hnehtu-ah an inngai ve ve a ni. Hetianga Israeli PM Benjamin Netanyahu hova Cabinet Security Meeting-in, Egypt hmalaknaa inkahhai thuthlung siam an pawm thu puan a nih veleh, nizanah Gaza Strip pumah leh Khan Younis khawpui kawtthlerah te chuan, lawmin mipui an au vel chiam a, thenkhatin an balcony atangin an silaite chu boruakah an kap puak vel a, thenkhatin motor-a kawng zawhin, horn an hmet ri chuah chuah a, an hlim lawm au ri vel chu an bengchheng hle a ni. Muslim Biak In atangin aurinna hmangin, " Allahu Akbar! ALLAH-pathian ropui ber rawh se. Dodaltute hnehna chu a lo thleng ta e. Ram min luah luihsaktu (Zionist) te chu Jerusalem Ngunhnamin a tu dai ta!" titein an au ruah ruah a, kut chang te an tum bawk. Tun tuma Israel leh Hamas indona hi Hamas hote chuan, " Sword of Jerusalem Battle " tiin an vuah a ni.

Nizana Gaza Strip-a mipui hlim leh lawm au chel chul, ri luih luiha kawng zawhtute chu 1986 June 30 zana Delhi-ah Mizo hnam aiawh MNF leh India sorkarin " Mizo Peace Accord" an ziak, Zoram mipuiten kum 20 chuang indona hmachhawn a, zum leh hriam kara kan awm tihrehna tur tih hriaa kan hlimin kan lawm em em a, mipuiten kawng zawh luih luihin " Pi buh deng, Pi buh deng, pakhatin buh thap buh thap..." tih hla an sa chiam ang mai a ni! Gaza Strip a cheng Palestinian mipuite pawh an hlim ngei e.

Times of Israel leh New York Times chuan, Israel leh Hamas te hian vawi 3 indona nei tawhin, inkahhai a neihte chuan awmze thui tak a nei theilo, tuna mi pawh awmze thui tak nei thei niin a lang lo a ni, an ti.

Israeli PM Benjamin Netanyahu chuan Hamas leh Islamic Jihad nena indona tihtawp mai duh lovin, nuai chimih thrak a duh a, mahse, nasa taka US, UN leh khawvelin indona titawp thuai tura an nawr nasat em vangin, Egypt ramin inkahhai neihna tura remna zawnga a ban pharna chu an pawm ta hram a ni. Prime Minister Office thuchhuah chuan, inkahhai thuthlung chu, 
" intiamkamna awmlo inhriatthiamna a ni" (mutual uncondition) a ti.

Israeli Security Cabinet chuan ngun takin Israel Military Chief leh Top Security official-hote rawtna chu thlirin, a tawpah lungrual takin an pawm ta a ni. Ni 11 chhunga indona avangin Palestinian 232 thiin, an zingah naupang 65, hmeichhe 39 awmin, hliam 1710 an awm. Israeli 12 thiin, thi zingah Israel rama hnathawk Thai 2 leh Indian 1 an tela sawiin, Israeli thi zingah mipa naupang kum 5 mi leh hmeichhe tleirawl kum 16 mi an tel a ni.
Ismail Haniya, Hamas hotu Media Adviser Taher al-Nono chuan, " He inkahhai thuthlung hi keini pawhin kan zawm dawn a, kan ram luahtu (Occupation) lam pawhin an zawm ang", a ti. Inkahhai puan hnuah rocket hmanga Israel kahna emaw, Gaza Strip beih zuina a awm rihlo.

ISRAELI DUH RUM PAWLTEN INKAHHAI NEIH AN LAWMLO HLE
Israel-Hamas Ceasefire 2021

Israeli ram chhunga Juda duh rum chi (orthodox hardliners), ultra - Rightwing an tih mai, Benjamin Netanyahu lo thawhpui thin Likud party hotu hlui, tuna Netanyahu thlawp duhlotu Gideon Saar chuan, chuti tehthut a inkahhai pawma puan chu demin a sawisel nghal a, " Min va barakhaih teh lul em. Hamas hote laka tlawmna a ni", a ti. Inkahhai (ceasefire) thuthlungah chuan Al- Aqsa Mosque chheh vela Israel sipai leh police chet tlat loh te, Sheikh Jarrah hmun, East Jerusalem a Palestinian chhungkaw 8, mi 58 te an awmna hmun atanga hnawhchhuah loh tihtel a tel niin an sawi. Itamar Ben Gvir, far-right Jewish Power Party hotu chuan, " Hamas hote lakah inpekna lungchhiat thlak (grave surrender) a ni e. Hamas duh dan taka inkahhai chu neih a ni," tiin a sawisel hle bawk. Benjamin Netanyahu hian kum 2 chhunga Israel inthlanpui ( Parliament/Knesset) vawi 4 neihah sorkar a siam thei lova, tunah Israeli President Reuven Rivlin chuan Eptu party tangrualte chu sorkar siam dan zawng turin June 2 thleng hun a pe a, an siam theih bik loh chuan Knesset inthlan vawi-5na an hmachhawn ang. Parliament ( Knesset ) seat 120-ah sorkar siam turin, seat 61 neih a ngai a ni.

HAMAS-ISLAMIC JIHAD TEN ISRAEL AN DEUH SAWH!

Gaza Strip-a Hamas thupuangtu Abdel Atif al-Qanou chuan inkahhai puan ni ta chu, " Israel hoten hneh an nihzia an pawmna thupuan a ni e," a ti. Ali Barakeh, Islamic Jihad thupuangtu pawhin, " Netanyahu leh a hote chaklohzia entirna leh Palestinian mipuite hnehna lantirna a ni," tiin Arpa insual huai zawk ang maiin, a him chinah a in hampuar nasa hle. Hamas leh Islamic Jihad te hian, kan sipai 20 chuang Martar-in an thi an tih laiin, Israel sipaite chuan a lo berah 169 chuang an that niin an sawi. Ni 11 chhung indonaah, Covid-19 hri pui len laiin Palestinian 58,000 zetin an chenna in leh lo an tlanchhiatsan a, UN enkawl School-ah himna zawngin an tlanlut hlawm a ni. Israeli jet fighters chuan School 50 chuang a bomb chhiat sak a. Save the Children pawlte enkawl School 6 pawh kahdarh vek niin, Save the Children hote chuan naupang 42,000 laite zirna chu a bahlahin, a sukuk khawlo zo dawn a ni, an ti.

PRESIDENT BIDEN A LAWM HLE

US President Joe Biden chuan Donald Trump-an White House a luah hma daihin leh politics a rawn luh chilh hmain, Israeli PM Benjamin Netanyahu nen kum 30 dawn an lo hmelhriat tawh a, mahse, ngaihdan thuhmunlo an neih fo avangin an inkar a tha lutuk ngai lo thung. President Biden chuan Ni 11 indo chhungin PM Netanyahu chu vawi 6 lai a be hman a ni. Israel-in Hamas nen inkahhai an puan hma lawkin a bia a, a hnuah a be zui leh bawk a ni.

Inkahhai puan a nih hnu lawkah, White House -a Cross Hall atangin khawvel hriatah thuchah sawiin, a kaihhruai rorelna ( Biden Admin ) a hnar kaitu, a " Khawnbawl Upa" ho leh Egypt sorkar leh Israel hruaitute a fak hle. Biden Admin hnuaia Secy of State Antony Blinken, Defense Secy Gen. Lloyd Austin, National Security Council Adviser Sullivan te nen darkar tin boruak thlira an inrawn kual thute sawiin, rim tak leh chawllova an hmalakna rahchhuah duhawm tak tiin, inkahhai (ceasefire) puan ni ta chu, " Middle East a remna leh muanna tluan tling awm theih nana hun remchang tha tak a ni a. Israeli leh Palestinian hote chu inrem takin, him leh thlamuang takin hmasawnna duhawm tak hnuaiah democracy angin an chengza ho thei ang tih ka ring a. Ka kaihhruai sorkar chuan theihtawpin UN thawhpuiin, Gaza dinthar lehna tur leh remna kumhlun siamna turin Fahtah, Hamas hote ni lovin a thawhpuiin, hma a la zel dawn a ni" , a ti. Fatah party hi tuna West Bank lama Palestinian roreltu Palestinian Authority President Mahmoud Abbas a kaihruaiho, Israel ram pawntute an ni. Hamas leh Islamic Jihad hoten Israel ram/ sorkar chu an pawm (recognize) ve ngai lo a ni.

President Biden chuan, US leh Israeli mithiamte siam chhuah, US sum senga din Iron Dome Missile Defense System chu fakin, mipui pawisawilo nunna tam tak venhim nana tangkai a ni a, Israel tan Iron Dome neih lehna tur ngaihtuah pui a ni ang, a ti. The Associated Press chuan, niminah ringawt President Biden leh PM Netanyahu te vawi 2 an inbia a, Ni 11 indo chhungin Israel sipaite chet dan demna leh sawiselna nei duh lovin, fimkhur takin tawngkam a hmang a ni, a ti.

US House member tuaithar, Democrat zingah President Biden chu Israel sorkar khak tha duhlo leh sawisel duh lova puhtu awmin, Palestinian-American nu Rep. Rashida Tlaib chuan, Detroit Aitport-ah Joe Biden chu Gaza thil thlenga Israel chet dan demna thu na taka sawi turin a lo phut tawh a. Sen. Bernie Sanders, Vermont state Democrat leh Rep. Alexandria Ocasio-Cortez te chuan, Biden Admin ten duhsak taka Israel hnena ralthuam changkang, US$ maktaduai 735 hralh phalna a pek chu US Congress-in dang (block) turin, Bill put luh an duh a ni.

Kum 2006-ah khan Israel leh Hizbollah hote chu ni 34 zet an lo indo tawh a, US chuan Israel chu Hizbollah hote nena inkahhai nei turin, awmze nei takin a lo nawr duh ngailo a ni. President Biden chuan, Israel chu a thlawp bur tih sawiin, " Israel chuan mahni inveng turin dikna a nei " a ti tlat a. Chutih rualin Palestinian thi chhungte a tawrhpui thu tarlangin, Gaza a mipuite tanpuina (humanitarian aid) pek thuah, UN chu theihtawpin thawhpui a tiam a. Palestinian Authority President Mahmoud Abbas leh Egypt President al-Sisi biain, lawmthu a hrilh bawk.

Egypt President Gen. Abdel Fatteh al-Sisi leh President Biden chu inbe tawn rengin, Egypt ram hian inkahhai puan a nih veleh Gaza-ah inkahhai chu a taka hman a nih theihna turin, Security Team pahnih a tirlut nghal, niin Reuters chuan a ziak.

Nimina inkahhai puan a nih hmain, Israeli Air Force jet fighter te chuan Gaza Strip hmun thenkhat hi an bomb leh nual. Prof. Shibley Telham, University of Maryland chuan, inkahhai an neih dan chu "Theipui hnah" a inkhuh ang lekah tehkhinin, " Pawl pahnihte chuan silai ri reh chhungin tha taka thawh dunna an mamawh a ni", a ti. The New York Times chuan Thawhtanni khan President Biden leh PM Netanyahu te inbiak tumin, Biden chuan tawngkam a hmang hriam hle", tiin dawhtheihna (patient) in a tlin rei dawnlo tih leh hunbi tuk chin ( limited time) a neih tih a hrilh. President Biden chuan, Israel-in mahni invenna dikna a nei, a tih reng laiin mipui pawisawilo tawrhna thlen tirlo turin a hrilh tlang tih a ni.

US DEMOCRAT ZINGAH ISRAEL TANLOTU AN TAM CHHO TAN TA!

US politics-ah tun hma atangin American-Jews zingah Democrat an tamin, Republican (GOP) aiin vote an hui zawka sawi thin a ni a, tunah erawh thangthar zingah ngaihdan inthlak danglam awmin, Democrat House member thenkhat chu Asian, Hispanic leh African an rawn ni chho nawk tawh a, danglam mek khawvelin thil a tidanglam hle tawh a ni.

American-Spanish/Hispanic Rep. Alexander Ocasio-Cortez of New York chuan naupangtein, tun hmaa Israel ram tan bur thin Joe Crowley chu a rawn hneh a, Crowley hi Democrat zingah pawh Israel tan em em thintu a ni. Somalian-American nu Rep. Ilhan Omar te, Palestinian-American Rep. Rashid Tlaib te pathum chu Democrat zingah " The Squad" tiin an lar em em a, President Trump pawh kha chhaibuai reng mai a, Trump Admin tan cguan Buh pho laia Ar nghal tluk zeta ninawm an ni. Democrat zingah Juda pachal, Sen. Bernie Sanders of Vermont lah khu, kum 1960's vela Israel rama awm thin, 2016-ah US President chuhtu, an party ah pawh lar tak, American thalai tam tak atchilh, " Socialist Democrat" inti ngat thin, mahse, vote tlemtea Hillary Clinton hnehlotu kha a ni a, a Juda puipa Benjamin Natanyahu chu ngai thei thrak lo, sawisel fo thintu a ni. Kum 2016 a Hamas hoten rockets hmanga Israel ram an kah pawhin demna thu sawi duhlovin, New York Times-ah Israel chet dan demna ziak hialtu a ni. Sen. Sanders chuan PM Netanyahu chu, " Hleih nei leh mahni thuduh taka roreltu leh awm mai mai theilo" (desperate, racist authoritorian rule) tia sawiselin, US-ah thangthar (new generation) a lo inherchhuak tawh a, tun hma ang a ni tawhlo. George Floyd thihna atangin kawtthlerah thangthar an rawn inlar tawh a. Black Lives Matter a rawn piang a, tunah pawh Palestinian lives matter a awm tawh a ni", a ti.

Mi thil chikmite chuan President Biden-a *Foreign Policy-ah chuan, " Israeli - Palestinian buaina" chu a lutihaitu leh tinatu a ni reng dawn a ni, an ti. Antony J. Blinken, US Secy of State chuan Arctic Council meeting neiin, Nordic ramte a tlawh mek a, Israel leh Hamas hote inkahhai neih chu lawmawm tiin, "Middle East bial chu remchangah tlawh thuai ka tum ang" tiin, Greenland ram atangin Israeli Foreign Minister Gabi Ashkenazi biain, inkahhai an nei chu a lawmpui tih a hrilh. Blinken hi Iceland khawpui Reyjavik-ah Russian Foreign Minister Sergei Lavrov nen an inbia ang.

HUN KAL TAWHA HAMAS LEH ISRAEL INDO DAN TLANGPUI
Israel-Hamas Ceasefire 2021
Hamas leh Islamic Jihad hote hi Palestinian tho an ni a, Israel ram an pawm ve lo a ni. Palestinian zinga duhrum pawl (hardliner) an ni. Hindu nationalist BJP zingah, an sangawi zawnpui leh duh rum zual Vishwa Hindu Parisad (VHP), Bajrang Dal leh Shiv Sena awm ang deuhvin, Palestinian zinga moderate Fatah party duhlo leh Juda-hote duhlo burtu an ni. Kum 1987 khan Israel ten West Bank leh Gaza Strip an luah duhlovin, mipui helna ( Intifada) an huaihawt tan a. 1989-ah Israel sipai beiin, rukbo leh thah an ching tan a ni. 1993-ah Oslo Accord angin, 1967 Six Day War a Israel ram lak Palestinian chenna atangin Israel a inthiar chhuak a, mahse, Hamas ten Oslo Accord pawm ve lovin, silaia bus service beih, mi rukbo an ching tan a. Kum 2000 July-ah Israel leh Palestinian hoten remna an siam tep a, a hnu thla 2 hnuah PM Ariel Sharon chuan East Jerusalem a Al-Aqsa Mosque a tlawh chu duh lovin, Hamas huaihawtin buaina namenlo vawi 2na ( second Intifada ) a chhuah phah a ni. Al-Aqsa Mosque khu Judaten Temple Mount an ti a, Muslim hovin Noble Sanctuary an ti a, mi thenkhatin Indopui 3na tichhuak thei khawpa hmun pawimawh (hot spot) ah an ngai thin.

Kum 2001-2002 chhovah Hamas hoten Tel Aviv khawpuia Disco Hall-ah, Kalhlen Kut hmangtute zingah bomb tipuakin, Israeli 21 an thi. Israel thinrimin Hamas hotu Saleh Shehedah chu airstrike-in an that. West Bank a Ramallah khuaah Israel sipai lutin PLO hotu leh dintu Yasser Arafat chenna compound an hual bet. Kum 2004-ah airstrike hmangin Hamas Co-founder & Spiritual leader Sheik Ahmed Abdel Aziz al-Rantissi chu Gaza ah thah a ni.

2005 Aug. 15-ah Israel ten Gaza Strip an chhuahsan. Gaza Strip hi Six Day War 1967 laiin, IDF ten Egypt awp atanga an laksak a ni. 2006 Jan. 25-ah Palestinian Legislative Council Election-ah Hamas ho Gaza Strip-ah an chak. US, EU leh Israel-in an pawmlo. Hamas sipaiten Israeli Army Corpl. Gilad Shalit manin, kum 5 hnuah tang inthleng tawnah an chhuah.

2007 June 14-ah Palestinian sipai Fatah leh Hamas an indo, Civil War nasa lutuklo a awm. Palestinian Authority President Mahmoud Abbas-ho Fatah an tlawm. 2008 Dec, 27 atangin Ni 22 chhung Israel leh Hamas an indo, hei hi Israel ram Sredot khua rocket hmanga an kah vang a ni. 2014 July-Aug thlaah Hamas hoten Israeli tleirawl 3 an ru bo. Kar 7 indovin Palestinian 2100 an thi a, Israeli 73 thiin an zinga 67 chu Sipai an ni. 2018 May 7-ah Hamas huaihawtin helna, lungawilohna lantirin Palestinian 170 an thi. 2021 May 7-ah thlaserh Ramadan laiin Al-Aqsa Mosque, East Jerusalem-ah Hamas hote ruahman angin buaina chhuakin, Palestinian leh Israeli Police te inti buaiin, Sheikh Jarrah hmuna Palestinian chhungkaw 8, mi 58 te nawr chhuah luih tumna chhuanlamin Hamas hoten Jerusalem, Haifa leh Tel Aviv khawpui rocket-in an kap. Indona a chhuak zui a, Palestinian 232 thiin, Israel lamah 12 an thi a ni ( Thunawi: Indo rei deuh sela chuan, Gaza Strip chu khawram Chhimbuk leh Sihalte tualchaina leh Phungpuinu Lilith-i lalna ramah leh Vai thirchhe zawng tana kal chakawm tak ramah a chhuak palh mai ang tih a hlauhawm mai dawn e! - CT LALRINAWMA

Post a Comment

Powered by Blogger.