1986 JUNE 30 A ZALENNA DAR RI ; CHHIMTLANG CAPITAL ATANGIN
-Hmingthanchuanga
Peace Accord MNF Returnee.
Saitual
Kan hnathawhna hmuna Radio kan in chhawp thin, kan tuaihnum em em ah chuan zinglam thlirvelna puan hun Dar 7:15 alo ri dawn ta a, Mizo rimawi thuam chikim tum ri chu a rawn ri ta tlang tlang a, kan za chuan kan beng kan lo chhi kar hlawma. Hemi tuka thlirvelna rawn neitu hi a ka hrechiang ta chiah lo na’ngin, Radio Anouncer lar tak ni thin, Pi Lalherliani kha kha ni ta in ka hria. Pu Laldenga ten Peace Accord an ziah thu a rawn puang ta thut mai, kan han ngaithla chianga, ka bengchhe ri awzawng a ni ta hauh lo mai. Kha thupuan khan min den dan ava danglam teh lul em, Thu uar thiam deuhin, ‘min deng tlu tawp e’ pawh ti se, va awi loh pui chi ni hek suh le.
Mizoram chu kum 20 lai buai namen lova kan buai hnuah, buaina in a ken thil chi hrang hrang, in pawng nekna te, in thah, kut inthlakna te leh, India sipai ten an duh a maka kan Zoram mipuite min ngaisakna a reh ta vang vang tur chuan Zoram mipui te chu a tihlim ngang a ni a nge, an hlim au thawmte chu zankhua pawhin an au chhuahpui zo lo a nih ber kha le.
He mi tuka kan hlim zia tak kha chu aw... ava han nuam tak em, mahse ka rilruah thil dang a rawn lang ta tlat mai. Ni reiloteah Zalenna nen kan ram lam chu kan pan dawn ngei a, mahse, ka MNF zawm pui ngawih ngawih, mi tam tak chuan he Remna Ni hi an thleng zo ve ta lova, Ram leh hnam vanga mual min liam san ta te chu mitthlaah an rawn langin, kan Zoram lam pan turin kan kim ta silo. Kan Ram tana mual liam tate ka thinlungah an rawn lang ta zut zut mai. Aw... an awm ve ta silo, hmana ka lenrualte kha khawnge in awm tak?, dawn a sei lenrual an kim ta silo... Kan zoram chu hlim taka haw tlang thei tur hian ka va han duh tlang tak em. Miin a ram tana a nun a hlan a liama thil hlu hi eng thildang nge awm chuang ang le.
Kan pian seilenna ram, kan Zoram lam pan tur chuan in singsakna hun ni reilote kan la nei dawn a, hemi chhung hian kan thian mual min liamsan tate Ruhro chu kan ram lama hawn turin kan buatsaih dawn a ni. Thla hnih khat lek kan la phum hmante nen lam an Ruhro chu kan khawm kim vek a ngai dawn ta a, thla tam pawh la liam lo a kan phum tak, kan thiante thlan chu kan han haia, an thente chu an taksa a rimchhiat vanglaite a lo ni. Kan lo kawmngeih em em te, kan lo nuih pui tlawr tlawr thin te, Zoram zalen hun lo nghakhlel ve em em thinte, Remna nena Zorama let leh hun thlir a, an vangkhuaa tuallen hun lo thlahlel ve ngawih ngawih, tlin ve ta si lo, kan kawmngeih em emte Ruhro la tur chuan an darpharh tha tak thinte chu kan phawh hlawk hlawk alo ngai ta si a, an ruha tisa themte thian fai tura kan zut pilh vek te a lo ngai ta si a. Mihring taksa kan thlarau in min chhuahsan tawh hnua kan rim chhiat theih zia chu kan hre vekin ka ring. Kan zut theih bak te chu ip ah kan khung khawm a, lui tui luang laiah silfai tura kan han pu hnak hnak thin zet kha zawng, Mihring nun lo hoh zia kan va han man chiang hlawm tak em.
Tuia sil ngawtin a rimchhiate chu reh vek thei ni si lo le. Kan thiante ruh ngei mai chu bel lian pui puiah an ruh kar ti tangte nen lama tih fai vek a ngai si a, a mun a mun mai loh chuan tih ngaihna dang awm chuang hek suh le, kan han mung leh ta tlut tlut mai a. Zankhuain kan han mung tlut tluta, mei kan han chhawm nat deuh lahin a rawn phul liam puat puat zel mai si, kan thiante thau chuan lungthu te chu an bual huh lo thei lo le, hmui rum rumin kan invil a, tui a tlem apiangin kan leih belh zel a, zan hnihte kan mun zawh chuan Bel chu kan suan thla a, chung ruhte chu zan hnih lai te kan han ur lehin, hemi hnuah meuh hi chuan a rimchhia te chu an lo kiang ta vek a. Rapa an rep un dum thul mai chu luiah bawk kan keng lehin tiau in kan nawt var leh vek a, kan han phoro leh te te a, an mahni hming in ziahna kuangah chuan kan zalh ta chauh thin a ni.
Khualzin na na na chu kan haw hun a lo in herchhuak lo thei ta si lo le, a ni telin kan Ram kan panna ni tur chu alo hnai zel a. Ni khat chu khumah ka tlu zalin kum tam tak liam ta a ka MNF zawm dante ka ngaihtuah chhuak ta zel a, kum 14 ka la pel awr tihin kan in chhak tlangah hian MNA ho te an lo thlenga, chu in chu kan chuan kaina ve ber a nih avangin chung MNA mikhualte nen pawh chuan kan inhre thuai a, min tirhna apiangah phur takin kan kan kal mai thin a. Ni khat chu kan khua atanga chhim lam, Mualpheng khuaah kal an ngai ta tlat mai, hetih hunlai hi kangvar lai a ni a, kangvar fehin mitin kan tul lai tak a ni hlawma, kan feh kawngah hian Sipai check gate paltlang a ngaia, mipa ho feh tur chuan thlam chak tur dap tel an pu vu vu thin, keini thiandun pawh chu kan ute MNA te chuan dap karah chuan an silai chu telin sipai camp chu min put tlang tir ta a. Hemi tuk hian pakhat zawk chu Vai Sipaiho chuan an man ta hlauh mai a, keini pawh chu naupangte mah ni ila min rawn puang tel ve lo thei hek lo le, Hel tanpuitu nih na na na chuan, mana Jail tan chu kan hmabak a lo ni ta si. Jail tan ngawt ai chuan tiin MNA an man loh zawk chu kan zawng chhuak a, Hnam sipai tur chuan naupang mah ni ila, kan pumrua a lo lian ve uai tawh tho bawka kan tang chu a ni ve ta reng mai. Sikul kai te kha la chak ve viau mah ila, kan chantawka khuarel chu tih danglam theih a ni tawh si lova. Ka hun bul lo in tanna duhawm lo takte chu ka ngaihtuah chhuak a. Kum 9 dawn lai mai thil chi hrang hrang ka lo tawn, thil rapawm puipui te, silai puak kara hun khirh tak tak ka lo paltlang tawhte chuan min kian san tawh dawn a ni tihte, ramhuai mak pui pui te nena hun kan lo hmanna thin ram chu kan hawsan vung vung mai tur chuan ka ngaihtuahna chu min va han ti hlim tak em aw.
Mipa fa a piang ve na fam chuan, kan rual u ten an lo tawn tawh ang angte kan tawng chho tan ve mek a ni bawk a, kan tuallenna in a phu tawk ang zelin nula te pawh kan tumtawk te te an lo pianchhuah ve zelna khawvela cheng kan nihna te chu, a rawn lan chhuah ni awm lo thei ni bik hek suh le. Kei ngei pawh chuan, Rose par var mawi tak chu ka nei ve ta ran maia, ka Rose parte nen chuan kan inthlahlelin, kan hlim dun ve thin viau mai, meizial zuk tur ka neih loh hlau takin min zial khawl sak thina, a meizial tel kara samzai ngei mai a an lo tawn tat mai thin te khan zuk ava han tui thin bik tak em. Thiante nen chu samzaia meizial intawn kan han hmua, hlima kan nuih rin theih thin ziate kha aw... Hmanlai chu a chang ta mai si a aw. Khanglai huna ka thiante kha, June ni 30 a lo inherchhuah meuh hi chuan, kava han ngai vawng vawng thin tak em. Tunah chuan tuanna tlang a dang ta vek mai si a, tawn ni an awm thei tawh ngai si lo...Kum sul 34 chuang lai alo vei ta reng mai si a, intawng leh pawh ni ila kan inhre mai tawh lovin, kan sakhmel a lo uaithla vek tawh dawn si a le... ‘Lung ava leng duh vawng vawng tak em.”
Kan Zoram lama kan let lehna tur ni thum chauh a awm tawh tihin, ka Rosepar hmuh theihna hun hnuhnung ber tur chu ka nei ta hlauh mai. Nilengin kan inkawm a, inthlahna ni pah fawmin zanriah atan Arpui tui lai an talh a, an chhungkuaa eikhawm tur chuan kan inbuatsaiha, kei chu zanah Camp lama let leh tur chuan ka inbuatsaih thunga. Zanriah ei hun nghak chuan an khaw chhak tlang, phaitual hnim tona tlangdung nuam takah ni hnuhnung hmang tur chuan kan tei cho ta hnak hnak a. He ka Roseparte hi, fit 5 leh 2 inches laia sang a ni. An hnam tih danah hmeichhiain sam an tan bul mut ngai lo, hmai sawl lam deuh, hnar ngul mawi tak, mit meng paw raih mai a ni bawk a, a ke hmawr atanga a chhip zawl thleng mai chuan an pathian ban sawm nei chuan a duh thala a duan a ni bawk a, kei, kristian tlangval meuh pawhin sawiselna tur ka hre mawlh lo a ni. A awm zawn a mawi em em mai a, thil pawng pahnih rual thah maia awm te chuan an pathian ban sawm nei malsawmna a dawng nasa hle a ni tih a hriat hliah hliah mai, a bahsam dum hlap mai, tlai ni tla tur thlifim thaw heuh heuh in an chhem leng siau siau mai te chu a va han mawi chung chuang tak em. A sa pan thlarh mai te, fuh em em a a in chawi vel chuan an pathian malsawmna a dawn tam bik zia phat rual lohvin a tilang chiang em em bawk.
Khua chu a tlai lam zel a, hmun pakhat ah chuan thuthmun remin, khawthlang lama Bangladesh tuipui cham dur mai ni tla tur chuan a rawn chhun eng sut mai a, chu tuipui champo lam thlir leh zauh zauh chung chuan inthlahlel takin kan hmui a inchuktuah leh zauh zauh thin a, hun chuan ka Rose parte nena khawvela kan ni hman hnuhnun ber tur ni chu her liam pui hret hret zela, ni tla mai tur thlir chuan kan inkuah nghet leh sauh sauh thin a, Chungtura nipui chu a her liam dawn ta, kan hmui chu kan inchuktuah leh vawng vawng a, kan han hawi chhuah leh meuh chuan, ka Roseparte nena kan ni hman hnuhnun ber tur ni chu a lo her liam fel ta reng maia.
Remna alo awm tak avangin kan Zoram pan tura in ak bawr tak chung chuan kan hmalam Zoram chung zawna van dumpawl lo lang paw ruih lam chu ka thlir vang vanga. Kan hmalamah chuan ka thiantha tak takte, Zoram tana nun hlu tak hlan tute, nungdama kan Zoram lam pana kal ve thei ta lo te kuang chu an lo zawn kal nguah nguah tawha, Aw la dam ni se an hlim ve dawn tehlul nen, kan zalen ni a an han kim ve ta si lo chu khua ava han har tak em. Ka’n lehhawi leh zauh a, kum 14 ka pelhawr atanga hun ka lo hman ve thinna ram, ngawpui chamdur hring nghulh mai, ka hringnun bul lo intanna ram chu kumkhua a hmu leh tawh ngai reng reng lo turin a tawp nan kan thlir leh vang vang a, hla taka Miria tlangpui lo lang ruih mai te chuan ka lung an ti leng thar leh hle mai a, nitina kan lo hmuh thin, a tlangdung cham po mai te chu ka thlir vang vang a. Zoram tana nun hlu tak hlantu ka thiantha ngawih ngawihte nen hlim taka tual kan lo len ṭhinna, kan nuih rik rawi rawina ram chu kumkhuain, ka damchhunga hmu leh tawh ngai reng reng lo tur chuan ka in her a, ka Silai chu puin, ka Roseparte kha tu takin thliak tak ang maw ti neuh neuh chung chuan, ka Ram ngei kan Zotlang ramnuam lam pan chuan ka kal ta hnak hnak a.
Post a Comment