MI HUAISEN SAWITHANGA CHAWHTE (1930-1968)
(Zofate zinga a nung chunga phum pahnihna)


~Rohlupuia Chhangte

Khawvelah hian 'mi huaisen' tia han chhal mai theih tur eng emaw zat an lo piang tawh awm e. Amaherawhchu, ralthuam tel miah lova, kut ruak maia sipai battalion khat hma-ah pawh zam lova, nun thap ral raih ngam khawpa huaisen erawh an lo piang tawh a nih pawhin an la tam lo khawp ang! Chu'ng mi tlemte zingah chuan Pu Sawithanga Chawhte (1930-1968), VCP Luangpawl kha sawi tel ve ngei tur a ni ang.

Mizoram buai hun hmatawng lam, kum 1968 chho-ah chuan India sipaite chu Mizoramah an hrâng hle mai a. MNF te chu nuai chimih tumin an hrohrang a na ngang mai a. MNF te chungah mai ni lo, anmahni lo hum a, lo ṭanpui ṭhin nia an ngaihte pawh hma tel zelin, hmangaihna leh lainatna tel lovin kut an thlak a, a ṭhente phei chu a sawisa hlum hial ṭhin a ni.

Luangpawl-ah pawh India sipaite chuan khaw dang ang bawkin zah an ngai chuang lo. Chuti chung chuan Pu Sawithanga, VCP chuan an khaw ram chhunga MNF awmte chu humin, an mamawh thil chi hrang hrangte chu a pe ru á¹­hin a. Amaherawhchu, 'kawktu' an tih te chuan India sipaite hnenah hekin Pu Sawithanga chu an man ta a, Dampui lamah an kalpui ta a ni. Hetia an kal liampui hnu hi chuan a nupui fanaute leh Luangpawl khawtlang mipuite chuan dama hmuh leh an beisei tawh lova, an mittui a sur zung zung tawh mai a ni.

Dampuiah chuan in ruak pakhatah an dah a, chuta á¹­ang chuan Hmunpuiah te, Ṭinghmunah te, Sairangah te na tuar chungin an hruai kual a, a chang chuan mipuite pawhin sipaite tihluihnain an zawn hial á¹­hin a ni. 

Dampuiah bawk letpui lehin, in ruak pakhatah á¹­hu thei chiah si lo, ding mar thei chiah bawk si lovin an phuar bet a, sawisak dan chi tinrenga sawisain thu an zawt zel a, mahse a Mizo-pui, MNF te chu engti kawng maha phatsan a tum loh thuin a chhang ta zel a. Kut an thlak nasat poh leh a huaisen telh telh a, a lak aá¹­ang chuan eng thuruk mah hre thei dawna an inhriat tak loh avangin India sipaite zawk chu an beidawng ta a ni.

Tichuan, Dampui khua aá¹­ang chuan hruai chhuakin, Bedo kawng lam an panpui ta a, thui vak lovah chuan bawngtuthlawh leh suahdur an pe a, a thlan tur an laihtir ta a ni. Chutia ama thlan a laih lai pawh chuan MNF te phatsan tur leh an awmna hrilh mai turin sipaite chuan an thlem reng a, mahse ani chuan MNF te phatsan a tum loh thuin a la chhang zel ngam. A va huaisen em! Thihna thlan thim meuh pawhin a hauisenna chu a hmet mit zo chuang lo!

Maratha Regiment Captain Kutbul-a chu a thinrim ta hle mai a, Sawithanga chu a mit tuamsakin, che thei lo turin a kut leh ke an phuar a, a nung chungin an phum zui ta a ni. A thlan pawh ni thum leh zan thum lai an veng zui ta nghe nghe a ni. 

A ruang hi Dampui aá¹­ang hian phawrh lehin Luangpawl thlanmualah phum á¹­hat leh a ni a. Mi á¹­henkhat chuan kahhlum hnua phum niin an sawi a, mahse hetih hunlaia Luangpawl VC Secretary, Pu Thangbika chuan a taksa-ah silai mu luhna hnuhma a hmuh loh thu a sawi a. Tin, tlai khawhnu deuhah sipai zinga zo hnahthlak awm vete titi leng vel aá¹­angin a nung chung ngeia phum a ni tih hriat a ni ta a ni. 

Hmanah Mizote zinga hla phuah thiam hmasa bera an chhal,  Pi Hmuaki chu a nung chunga phum a lo ni tawh a, kum eng emaw zat a liam hnuah, Pu Sawithanga Chawhte (K-38), VCP Luangpawl chu, Ni 29.8.1968 khan Zofate zinga a nung chunga phum pahnihna ni turin Dampui khaw daiah chhilh a lo ni ta a nih chu!

Pu Sawithanga hi kum 1930 khan Hmunpuiah Lalleha leh Rochani te inkarah a lo piang a, pianpui unau pathum a nei. Zirna lamah hmanlai pawl 6 pass a ni. Mualkhang leh Bawngva-ah zirtirtu hna a lo thawk tawh bawk. Kum 1959 ah Pi Zidingi nen an innei a, Kum 1965 ah Luangpawlah pemin, kum 1968 ah ram tan huaisen takin a nun a lo hlan ve ta a ni.

Hetiang taka mi huaisen hian a sulhnu chhui turin fapa a nei miah lo thung a, mahse fanu duai lo tak tak leh chhuanawm tak tak a nei thung-chungte chu

1. C.Vanlallungtiawii (Lapuii) W/o Lalá¹­hazova (L), Chanmari 'W' Aizawl.
2. C.Lalhmangaihzuali (Hmangaihtei) W/o Upa H.Darhmingliana, Mamit Hmunsam
3. Nl. C.Lalthanzuali (Zualpuii) Mamit H/S veng te an ni. 

Vawiinah hian MNF ten zalenna an sual leh sual loh thu emaw, party leh party inkara inhnialna chawk chhuak zawng emaw-a thu ziah ka tum lo. Mi huaisente huaisenna hi a ropui em a, chu chu famkim lo takin fak ka tum mai a ni.

Eng-le-khaw-le, khawvelah hian Pu Sawithanga anga kuttum nen chauha sipai rual khat hmachhawn ngam hi an lo piang tawh a nih pawhin an la tam lo khawp ang!

Aw, huaisenna, i va mawi em!

Post a Comment

Powered by Blogger.