A KAMKEUNA: Tai (Pile) hi Mihring taksa peng (part) pawimawh tak pakhat a ni. Pumpui chaw pai tawih tawh hnu, mihring tana pawimawh tawh lo inchhekkhawm a hun taka paih chhuahna leh kawchhunga boruak chhia mumal taka paih chhuahna, pumpui leh mawngkaw inkara palai hna thawktu (emissary) ek dawt (pipe) pawimawh tak a ni. Tai hi a chhah lem lova, hamda leh duarin chhung lam leh pawn lamah phui takin a bawh chhuak vek a, ek leh vawih zawng pawha harsatna awm lova nal taka chhuak nghal zat thei tura Pathian PHE Canal (tui kawng) siamsa a ni.

TAI (PILE) NATNA

A nat chuan hrehawm tak a ni a, a lan chhuah dan pawh chihrang hrangin a awm thei. Tai natna hi chihnihin a then theih a, Tai chhung lam na leh a pawn lam nate a ni. A chhung lam hi na lem lovin a thi thin a, ek zawngin ekahte a thi a luan tel avangin pum na si lo, natna dang nei si lovin thenkhatin "ka ek a thi ringawt" tiin ngaih tha lo takin an awm fo thin. Tai pawn lam nã chu a thip a, mawnghlawm a tina thei a, a thip vung vung a, a sa huam huam thei bawk.

A ENKAWL DAN: A tirte atangin dimdawi taka enkawl a ngai a, buhhawp leh chaw tuiril lam ei tam a tha a, chawrum leh thilsak tak tak ei tam loh phawt a tha. Ek tikhal thei chi Balhla, kawlthei etc. ei tam loh a tha. Chawrum leh ek tikhal thei chi ei hian tai, ek chhuahna PHE Canal-ah khan harsa takin chhuah tumin kan sang vak a, ekin tai a tawn mar chiam a, chu chuan tai chhung na emaw a pawn lam na emaw a tizual thin a ni. Tai natna hi damdawia enkawl dam theih a nih rualin a dam theih loh tawpah erawh zai a ngai thin. Mahse, zai pawha dam tak tak thei lo a awm bawk. Chuvangin, ei tur thlan thiam a ngai hle thin. Pumpuiin a pai tawih hleih theih loh thil sak leh sakhat hlawm ei vak vakte hian tai natna a thlen awlsam hle.

TAI PÃWN LAM NATNA: A pãwn lam thazama thisen khãr a insiam a nih lohva na satliah ringawt a nih chuan a nat dan a ziaawm a, tawrh pawh a ziaawm thin. Ni 2-3 chhung a na tlangpui thin. A vung hial a nih chuan kar hnih khat thleng a awh thei a, lang chhuak lovin a rukin a na hle thin. Mawnghlawmte a tinain mawngkua a thip tuk thei a, thut a tiharsa thei hle bawk.

TAI CHHUNG NATNA: Tai chhung natna hi lang chhuak vak lovin a awm tlangpui thin a, chutiang a nih chuan ek chu a rawng pangngaia awmin, ek pawn lamah thisen dal riaiin a pawlh tlangpui thin. Chutianga ek a awm chuan tai chhung lam natna I nei tihna a ni. Hetianga a awm chuan mawngkaw bul vel hi a thipin a thak thei hle a, daikal paha mawngsilte hian hiah vak vak a chakawm fo thin. A rei tawh chuan thazama thisen khar insiamin a na a lang chhuak thin.

TAI NAT CHHAN: Tai nat chhan hi hriat chian a harsa viau va, a chhan hrang hrang hriat mai theihte chu
1. Pumpui leh Ril chak loh avanga ek that theih loh avangte leh ek hunbi mumal lova ek thin vangin
2. Insawizawi loh lutuk avang leh chaw ei fimkhur tawk loh vang, fiber diet ei tlem vangin
3.Thau lutuk avang leh raipuar vangte leh rei tak tak a ngaia thut reng vangin
4. Khuh benvawn neih avang leh khel bawr fel tawk loh avangin
5. Mawng sil nana tui thianghlim lo hman avang leh mawngēk silfai tawk loh thin vangin
6. Ä’k khal lutuk avang a san mar vak vak thin avangin
7. Ek paha lehkha chhiar thin avanga rei tak tak thut thin avangin
8. Tuisik leh tuihnang in tlem lutuk vangin
9. Santen leh Santenpui vei vangin
10. Mawng sil lova, lehkha bawlhhlawh leh puanthem/hnim hnah leh hmawlhtē/thing tang hman a vang in

A DAMDAWI: Taina damdawi hi allopathy lamah chuan antibiotic chihhrang hrang leh laxative lam tam tak a awm thei a, mahse, indim loh chuan a damna tak tak hi a vang hle niin a ngaih thei. Chuvangin, lei ngai lem lova mahnia kan hmuh theih leh tih theih, ramhmul damdawi tha tak tak a awm a, heng hmang hian I tai (pile) a na ve thin a nih chuan inenkawl la, a thatzia I hre thei ang:

FARTUAH MÃM CHI: Fartuah mãm chi, hling nei lo chi (butea frondosia roxb) a pil hring emaw, a ro emaw chhum tui in thin a tha. A pil hring 20grams tui liter khata chhum tur, a ro a nih chuan 10grams tui liter 1 nen chhum tur. Kum 10-15 leh a chung lam tan nitin rialno 2-3 in thin tur. Kum 5-9 tan nitin rialno ½-2 in thin tur. Kum 1 leh a hnuai lam, nausen la te lutuk tih loh tan rial no chanve a aia tlem in thin a tha.

ARCHANGKAWM: Archangkawm pil pawh hetiang chiah hian chhum a, a tui in thin a tha. In tur zat pawh a chunga mi ang bawk khi a ni, Tin, a rah ei a tha bawk.

NEEM RAH: Neem rah hel emaw a hmin emaw ei a tha.

ALOEVERA: Alovera hnah tuamtu kawr kheh filh vek hnua taia tah/hnawih thin a tha. A chhunga a gel rawtsawm tui in bawk tur.

RAWTUAI)MAUTUAI: Rawtuai/Mautuai zik no a hel emaw, a hmin emawa ei thin a tha.

TULSI: Tuilum glass 1 ah tulsi 3 drops+in nitin v2 in thin tur

THEIPUI RAH: Theipui rah ro chiahna tui in emaw, a hring ei a tha. Tai chhung lam banga thisen zãm tereuh tÄ“ tÄ“ kha a chat nasa thei a; chu chuan thi a tiput vak thin. Khami tireh tur khan THEIPUI kung hnãi la la, uluk deuhin puan them nem fai thianghlim hmangin hnawih ang che.

BAWNGHNUTE LUM: Bawnghnute lum no khatah giu 1tsp pawlhin mut dawna in a tha.

APPLE UM: Puanthem nem thiannghlim apple umah chiah huh la, a na laiah hnawih a tha.

BULUIH: Buluih 100mg rawtsawmah khawizu 1tsp pawlhin nitin v2 in a tha.

COCONUT HRIAK: Coconut hriak a na lia nitin v2 hnawih thin a tha.

THEIBUJFAI TUI: Theibuhfai leh ramtheihmu tui chawhpawlh nitin no 1 v2 tal in thin a tha.

ÃIENG: Mizo ãieng dip leh giu uluk taka chawhpawlh a na laia hnawih a tha.

CARROT TUI: Carrot tui leh dania tui chawhpawlh nitin v2 kawruah laia in thin a tha.

P-LEX SYRUP: Sekhupthur leh ramhmul chihrang hrang chawhpawlh Mizo Herbal Product Society, Keifang-in a siam nitin zing & tlaiah 50ml zela ei thin a tha.

A TLÃNGKAWMNA: Khing tarlan bak pawh khi ramhmul damdawi dang tha tak tak engemawzat a la awm thei a, tarlan vek sen a ni lo. Ei dan tura thurawn khi nitin mahni ei hunbi ang zela eia in thin a tha a, i hmuh remchan theih ber khi tha taka i tih chuani I tai (pile) na thin kha zai kher ngai lovin a dam thei a ni tih i hre thei ang.

TAI (PILE) NATNA  -Dr. C. Lalrampana

Post a Comment

Powered by Blogger.