-Andy K Zarzoliana
Author

A thupui han vuah mai tur ka hriatloh avangin 'hlauhawm lawrkhawm' tiin ramhuai hnathawh mak zual deuh deuh ka lawrkhawm leh den den mai a ni.





1) Rulpui aikaih naupang chu Burma ram, tuna Myanmar tia an thlak takah khian Mizo khua țhahnem fê a awm a. Kawlphaia Mizote chenna khaw tam tak zinga khaw hlun ber nia an sawi chu Myohla khua khi a ni a. Kum 1920 khan Pu Satliana'n a sat a, chutih lai chuan Indaikung khua tiin an ko mai a. He khuaa cheng Mizote hian Japan ral lian pawh kha tlanchhe ve lovin an tuarchhuak țhak a ni. Chung hunlai chuan an chheh velah ramhuai hnathawh leh thilmak deuh deuh sawi tur a tam kher mai.
Kum 1957 vel khan Pu Thangchungnunga nu chuan an huanah bawkbawn lo tura a kal laiin bawkbawn kung hnuaiah keite a lo bawk ran mai a. Keite chuan a rawn zuan thut a, a luah na vak lovin a seh a; a rak chul a, an inlengte chuan an va en chuan, Pu Thangchungnunga nu chu keite chuan a lo dinchilh ran mai a. Mite chuan keite tih an hriatloh avangin "kan pi hi sakawrin a seh" an ti chul a. Chu keite chu an hual ta a, sipai țang mek Pu Vankunga (Khampat khua) chuan a kaphlum ta a ni.
Myohla khua chhuah lamah chuan kawl chhungkaw khat hi an cheng ve a, fapa pakhat ramțangrual vel hi an nei bawk a. Ni khat chu an fapa mizia a danglam ta riau mai a. Chaw ei nachang pawh a hre lo va, an biak pawhin a chhang ngai reng reng lo va, a en ngai hi a en reng ringawt zel a. A mit a sen râm bakah a taksa pum pui chu hlauh vanga timur bawl ang hian a bawl chhuak vek mai a, a khattawkin a irhfiak ak ak reng bawk a. An pa ber chuan miin an dawiah a ngai a, a thlabar ta hle mai a.
Zan an mut lai chuan an fapa an bula mu chu an hmu zo ta lo va, meichher nen an zawng ta chiam mai a ni. An mangang chuan țhenawm khawveng punin ramhnuaiahte an zawng chiam mai a. May thla khawlum lai tak a ni a, tlangsam kung tai thleng thlenga sang an nih tawh avangin ramvah vel pawh a hautak hle a. Nakinah chuan, an naupang zawn chu bung kung zarah a lo țhu ngawi reng mai a, a hmaah chuan saphai lian zet mai hian bung zar a lo vet chuat mai bawk a.
Mi țhenkhat chuan fei leh bawng nghawngkawl rawlhthlak tursing pum țha nelh nawlhte an keng hlawm a. Bung hnuai ațangin chu naupang chu an ko chiam a; mahse, chu naupang chu a che eih lo va, mak an ti kher mai. Kawl upaho chuan chu naupang chu rulpui aiin a man tawh a nih khi an ti hlawm a. Tlangvalho chuan bungkungah an lawnchilh a, chu naupang chu rua-in an hawlh a, mahse, an hawlh harh zo reng reng lo va. A tawpah chuan a hnuaiah puan leh chhawl an phah khat vek a, chu naupang chu an hawlh tla tawp mai a ni.
Tichuan chu saphai chu silaia kahthlak an tum a, nimahse, kawl puithiam chuan kah a phal ta tlat lo mai a, an kalsan ta a. Chu naupang chu ina an hruai hawn hnuah pawh a țawng ngai reng reng tawh lo va, a meng ã ruai a, chilthli a thlauh reng bakah a irhfiak ak ak reng bawk a, ni rei lo teah a thi ta mai a ni. He thil hi, kum 1940 vela thil thleng a ni.
2) Rulpui Ai leh Pu Èšhianzamunga
He chanchin hi, Methodhist Kohhran thlakip chhuak chanchinbu "Hriatna Robawm" chuan kum 2009 khan a lo chhuah tawh nghe nghe a ni.
Pu Èšhianzamunga te chhungkua hi tunhma chuan Chin Hill ram, Chawhte khuaa awm thin an ni a, kum 2008 nipui lai khan an chhungkaw chungah mite mak tih thil mak tak a rawn thleng ta a ni.
Ni khat chu Pu Țhianzamunga leh a fapa chu saphu leh sakuh kaw lai turin an ramchhuak a. Ram pilril chin an thlen chuan puallawi chinah ințhenin an kalhrang ta a. Kawr ruam kiangah chuan sakhi patuai lo ding khur ngawr ngawr lai chu Pu Țhianzamunga chuan a hmu ta thut mai a. A chempui a phawrh nghal a, sakhi sahhlum tum chuan a va kal hnaih deuh a; nimahse, chu sakhi kiangah chuan saphai lian zet mai hi a lo inham nasa mai a.
Pu Èšhianzamunga chuan tihbuai mi nia a hriatloh avangin kiansan thain a hria a, kiansan tuma a intihtuah lai chuan mak tak maiin chu saphai chuan a rawn bei ta mai a. Kawr chhungah chuan rualrem lo zetin saphai nen chuan an lum thla ta a ni. Pu Èšhianzamunga chuan saphai luah chuan a chempui chuan a sat vak vak a, saphai chu a chalchang ta a.
A fapa chuan an thawmvang hriain an lam a rawn pa thuai a, saphai chu an hnukchhuak a, tawng 15 laia sei a lo ni a. Puah tura lui lama an hnuhthlak lai chuan a lû a rawn din ta ur ur mai a, a fapa chuan lung lian takin saphai lû chu phek vek khawpin a chhu chiam a, a thi felah an ngai a.
Pu Țhianzamunga chuan chemin saphai lu a han tan mai chu, mak tak maiin thlipui a rawn thawk ta chiam mai a. An kianga thingkung hrawl pui puite chu rawn tlu tur ang maiin an ri tuar tuar a. Chutih lai chuan an saphai chu lubung chung chuan a rawn che thaleh a, dung pil pilin a ding a, an kianga fahkung chawnpuar tia tiate chu a hem thlu țhuai țhuai mai a. Rawbulchhah an sat a, an vuakrawn chiam mai a, an vawhlum ta a ni.
Lui kamah an han puah a, thlipui chu chawl lovin a thaw vuk vuk reng a. A fapa phei chu a thavah a man a, a che hleithei meuh lo va. Amah Pu Țhianzamunga chuan, "Mipui tam takin min thlir țhup ang mai hian kan inhria a, ka hmulthi a tho sung sung mai a, Ka fapa phei chu a hlauhthawng vang nge a chesual khut khut reng a, sawi kher lo mahse a hmelah a hlauthawngin a thlabar hle a ni," a ti.




A fapa chuan in lama hawn thuai thuai a duh a; nimahse, Pu Èšhianzamunga chuan a sa hawn ngei ngei a duh si a. Saphai pum an han keu a, mak tak maiin artui tia vel lunghlu var pahnih mum pal mai hi an haichhuak a, an kianga lung chungah chuan insi rialin an dah a, hlauh nen lawm nen an fawmkem a. An hnuah rangkachak tlawn ruk, kezungpui tia vela lian, inchi ruk laia sei an hai chhuak leh a, chu chu a hmaa lunghlu nena fun khawm an han tum a; nimahse, mak deuh maiin chu lunghlu lungpui chunga an dah chu a lo bo daih ringawt mai a ni. Midang tumah lo kal an awm si lo va, mak an ti kher mai.
Khua a tlai tawh hle a, saphai sa chu hrang lian pui puiin an chan a, damdawiah a thau, a mít leh a siak an la a, chhawlin an fun a, thangțung hruiin an țawn a. Pu Țhianzamunga chuan a hnuaa sawi leh dan chuan, "Kan pa-fa khan hlauthawnna kan nei ru tlat mai a, kan inbiak pawh khan mumal nei lo takin an inbe khur hlawk hlawk a ni ber mai," a ti țhin.
Saphao sa chu an hawn theihzaha tam an la a, hmanhawh takin an hawng hlawk hlawk a. Mahse hnunglam ațanga rawn umtu nei niin an inhria a, a khattawkin hnung lam an hawi zawk zawk reng a, a fapa phei chu puitling a ni uaih tawh nachungin a țap lek lek hial a ni. Thui tawk an thlen hnuah țhawngaleivir hian a fapa chu a rawn deng dawt mai a, an inbawihsawm nghal a, an rangkachak chu an han zawng ngial a, an hmuzo tawh reng reng lo va, a funna chhawl ringawt chu a lo awm tlawng a. A fapa chuan an saphai sa chu paih vek a duh a, mahse Pu Țhianzamunga chuan a phal lo va. Chutiang chuan khawchhung an lut a.
In an thlen chuan an vengho chuan hlauh an nei tih an hrethiam nghal a. A hre hmasa apiang an lenglut a. Pu Țhianzamunga chuan thil awmdan a sawi mawlh mawlh a, mak an ti kher mai. Chumi zan chuan Saphai mít chu chingal dahna saidawium-ah tha takin an khung a, phui takin an chhin bawk a. A siak chu sipai tuithawl-ah an dah a.
Chumi zan chuan Pu Țhianzamunga chuan mumang mak tak mai hi a mang a. A mangah chuan a fapa nen ramhnuaiah an lo awm a, khawchhungah chuan aurinna hian mi pakhat a au lauh lauh a. Chupa chuan,"Țhianzamungate pafa man tur a ni" a lo ti a. Tichuan an hnung lamah sipai pahnih an lo kal a, "Kan lalnu in thah avangin man in ni" an ti a, an hruai ta a. Lung-inah an khung dawn a, an țang nasa mai a, an sipai pakhat chu a nghawng an chhawkbunsak a. Sipai hotu chuan a sawisa hrep a, lung-ina thla li tang turin an lo ti a.
Chumi zana a mumang chu Pu Țhianzamunga chuan mak a ti kher mai a, zingah an saphai mít chu a lo awm tawh lo va, a siak pawh an dahna bur chhin inhawng miah lovin a lo bo daih ringawt mai a ni.
Saphai an thah ațanga ni hnih hnuah chuan Pu Țhianzamunga te pafa chi an khua a sik a, khum betin an nâ nghal char char mai a. Zawlsei khuaa țawngțai dam thei an kova an tha thei chuang lo va. An sakawrte tiralin kawlphai damdawi an pan a, an țhachhuak thei reng reng lo va. Kawlpui khuaa dawi sut thiam Phung Tin-a an pan a, an țhatpui chuang lo va. Laitui khuaa an sakawr leitu Pu Khan Za Khupa chuan "Ramhuai lung-inah in tang a ni, in dekral duh tawh suh u, in thihpui miah lovang," a ti a. Mak deuh maiin an nat ațanga thla li- a ralah chiah chuan damdawi enkawlna pawh la lovin an rawn dam ta phawng mai a ni.
Pu Èšhianzamunga hi Lalpa khawngaihna zarah a la dam hrisel hle a, a ramkal changa saphai a hmuh leh pawhin thah tinah a tih duh tawh reng reng lo a ni.
3) Damlai thla vak
a) Kan venga nu pakhat Siaha lama pasal zuk nei chuan, a pasal Ramliana nen vawk leh ar vulhin ramah an riak a. Ramliana chu pa sehhel ve tak leh sa kap thei tak hi a ni nghe nghe a. Ni khat chu Ramliana'pa chu a damlo a, a nâ angreng hle mai a, zun-ek pawh a thiar thei lo va. An'ni nupa chu khuaah hawngin a pa ei tur sakhi sa-te an hawn a. Mahse an damlo chu pum lam fel lo anih avangin doctor-in thil sak leh rum lam ei an phal lo va, Ramliana pa damlo lah chuan a eichak ngang mai si a, sakhi sa-rep chu ngen tak têin a ngen tlut tlut mai a. Chumi zan chuan an sakhi sa rapchunga an rep zawng zawng chu a tul chawpin a bo vek ringawt mai a ni.
An ran vulhte an ngaihtuah avangin an riaklut leh a. Ramliana chuan an vaua sakhi rahtlan chan tumin zanriah chhum hun velah a nupui chu a chhuahsan a. Khua a rawn tlai deuh deuh a, a thutna hnuaiah sakhi thawm ang tak a hre ta a. A han en chianga sakhi pachal niin a hria a, a mei a hem tarh tarh pawh chiang takin a hmu thei a. Mahse chu sakhi a rawn lan chian hnu chuan, mak tak maiin a lû chu sakhi lû ni lovin, a pa lû a lo ni reng mai a ni. A hmel hmai mai bakah a samțuak var thlengin chiang takin a hmu thei nghe nghe a; kah mi nia a hriat loh avangin rilru nuam lo tak chungin a hawnsan ta a ni. Chumi tlai vek chuan, a nupui chu hlau thlabarin thlamah a lo awm a. Ramliana chuan thilawm dan a han zawh chuan a nupui chuan," Nichin mai khan kapa a lo kal a, mahse, thlam a rawn thleng theng thei reng reng lo va, ka bia a, min chhang thei miah lo a ni, in-ah damlo chau takin a awm kha a ni si a" a ti a.
Zanah chuan thlam hnuai kalkhang leh thlam bang vel chu hmawlha rin ang par par hian a thawm reng a. Ramliana chuan,"Ka pa, zah ngai ve deuh la maw le," a ti a, chu veleh a reh ta vawng vawng mai a ni. Chumi zan chuan, zualko kâ ațangin in lama an pa damlo chu a thi tih an hria a, mak an ti kher mai.
Mihringte hian ngaihbel theih tura thil hmuhsual palh awm ve thin mahse, ngaihbel loh theih loh tur thilmak leh dangdai hi a thleng ve châwk reng a ni.
b) Luangmuala ka pute thenawm putar pakhat chu a damlo a, doctor'te chuan in lamah hawnpuia a ei theih zawngte ei tir mai mai tawh turin thurawn an pe a. In an thlenpui chuan a nâ zual sauh va, zun-ek thiarsak ngaiin a awm ta mai a. Chutia mahni pawh a inbengkang hleithei tawh lo a nih lai mek chuan veng dangah leh an thenawm hnaivaiah an chhungkhat lainate chuan an hmu ta zauh zauh mai a. An tupa mi ang pha zan lo phei chuan chiang lutuk mai hian an kawmchar behlawi zamna hnuaiah a hmu a, a sawi duh kher mai.
Nikhat chu ka pu thianpa a rawn leng lut a. "Pu Thang, hei i thenawmpa hi a kâng ve ta deuh a ni maw? Nimin tlai khan rawn len chhoh tum niawmin kan in lamah a rawn inhawl chho va, chaw kan lo ei mek bawk nen, tukverh atangin "khah, rawn leng lut rawh, kan kham țep e, i lo va tlangval tawh ve le!" tiin ka lo be luam a. kaițenah a rawn lawn chho va, a tiang hawl pawh kan kawngka biang pawn lamah a sawh ri tlat tlat a, khua a thim deuh tawh avangin inchhung lut tura kawng ka va hawn chu hmuhtur reng reng a lo awm tawh lo va, kan hmelchhiat lai a nan avangin a kir leh nihmiang kan ti ngawt a," a ti roh a. Ka pu chuan," A..a bet viau a nizan pawh hei kan nau ten an men deuh tituai a sin, a va mak awm ve," a ti ve a, mahse ka pu thianpa chuan a hmuhchian nasat zia leh a kawrlum rawng țial dan chenin midang an nih loh zia a sawi ve tlat mai a. Chumi tlai a chu putar damlo an va kan pawh chuan a kawrlum țial ngei mai kha a lo ha a, a mitmeng a tang chuan han vakchhuaka han che vel tur hmel a pu tlat lo. Tin a chhungten khum atanga a chhuk lohna chawlhkar ruk zet a nih tawh thu an lo sawi ve mauh mai.
A boral dawn zanah a nupui a inthiar a, a inthiar zo chu kawmchara vawkchaw pekna bucket a seng hawi lehtur, an lehhawi chiah chu, a pasal damlo chu a hmaah diar khimin a lo ding reng mai a. A nupui chuan,"Tei pa i lo tho harh thei a ni maw? tiin a pasal lu a khawih chu, a diarkhim chu a khawih tla tawp a, mahse a pasal chu a boral daih mai a ni. A nupui chu a țim sawng sawng a, a diar chu kengin khumlam a va pan a, a pasal damlo chu khumah a ngai ang chiahin a lo la mu reng a, mahse a diar khim kha a lu-ah hmuh tur a lo awm tawh hauh lo a ni. Anupui chuan a hlau hle a, pawna a fanute chu a ko lut a, chumi zan dar 11 velah a chu putar damlo chu a thi ta a ni. A boral hnuah erawh chuan a thla tih angreng hmuh leh sawi tur engmah a awm lem lo. Mahse hun enge maw chen chu a nupui chuan a hlau tlat mai a, mak a ti ve ngang nitur a ni, hemi chanchin hi a sawi chhuak ve fo mai.




c) Tum khat chu, Tlauhmun pitar pakhat Ngunțiali hi thinvungin a dam lo va, chakai leh sangha a rawp hle mai a. Chuvang chuan, an kawmchhakpa Kapthanga leh a fapa Hriatthanga, kum sawm mi vel chu sangha man turin maulawn ramah an kal a. Maulawn lui ah chuan sangha a lo tam khawp mai a. Tlai lam a lo ni a, Kapthanga chuan a fapa chu bukah chaw chhum turin a hrilh a. Kapthanga chuan pitar damlo tan chakai leh tumbu khawrhin lui hnar lam panin a inak chho zel a. Ni tlak fê hnuah pawh Kapthanga chuan rawn kir tih reng a nei thei lo va.
Apa nghaka ngawi renga lo țhu Hriatthanga chu lui mawng lam atangin mi tuin emaw an rawn au a. "Buangte, he lamah rawn chhuk rawh, kan hawng dawn e," tiin an rawn au țhin a. Buangte tia a pa'n a koh thin avangin a pa emaw a tiin lui mawng lam chu a pan thla ta a. A hma lawkah aw chuan a ko thla ta a; mahse, a pa hmel reng reng hmuh tur a awm lo. Khua chu a thim fel a ni der tawh a. Hriatthanga chu a sir tawn tawn a tangin,"Buangte, Buangte, Buangte," tiin an ko ta noh noh mai a. A hlau lutuk chuan țah pawh a țap ngam lo va. A aw hriat chu an țhenawm pitar damlo aw ngei kha a ni tlat mai a ni.
Chu aw bawk chuan, Kapthanga hnenah, "Kapa, i fapa Lurh tlangah kan hruai dawn, țlak rawh, țlak rawh," a rawn ti ve leh a. Kapthanga chu a chi-ai ta hle mai a, lui mawng lam chu hmanhmawh takin a zawhthla ve ta a. A khattawkin a fapa chu a ko zel a. Thui fê a zawh hnuah lungpui phena a fapa lo țhu khur hlak hlak chu a zuk chharchhuak ta hlawl mai a ni. Khua an luh chuan an kawmthlang pitar Ngunțiali chu a lo thi fel tawh a, Kapthanga chuan chumi țuma an thiltawn chu mak a ti hle a ni.
4) Hlau thlabarin an tlanchhia
Lungler khua hi, Țiau chhak maia awm a ni a, khaw lian lo tak anih rualin khaw hlun tak zawng a ni ngei mai. Tawnphunga' te nu-pa chu Thingsai ațangin Lunglerah an pem a, Lungler leh Thingsai hi khaw inhnaih tê an ni nghe nghe.
Hemi kum hian Tawnphunga nupui Zachhingi chu a raipuara nau a hring țep tawh nghe nghe a. Tawnphungate chhung chuan nul siamin vaimim leh anțam te an ching țeuh mai a. Tuk khat chu Zachhingi huan thlo chuan an huan kil lama anțam țawih duah hluah mai chu a chekthlu palh hlauh mai a. Mak tak maiin chu anțam ațang chuan thisen ang deuh hi a rawn hnam țuam țuam a, chu thil chu Zachhingi chuan a hlau ta hle mai a.
Chumi zan vek chuan Zachhingi chuan nau a hring ta a; mahse, a nau chu hlamzuihin a thi mai a. Zachhingi mumangah chuan naupang pakhat mitmeng pawl rem hian "i anțam chawhthluk tak kha keima chin a ni a, i phun nung leh ngei tur a ni," a rawn ti țhin a. An ngaih a țha thei ngang lo va, nakinah chuan nauhring hlim Zachhingi chuan anțam chu a hmun ngaiah a ching leh a; nimahse, chumi zan ațang chuan an in chu ramhuaiin an luah ta a ni.
Zana an muthilh laite hian an chhuat laiah sakawr kepen thawm an hre thin a. An chawbel te hi thingrem chhungah a lo awm leh mai țhin a. Tin, zan lamah an in chhungah naupang tu tihhriatloh an hmu fo thin a. Tawnphunga mangang lutuk chuan an khaw chhak Dawn khuaa ramhuai hnawtchhuak thei a han ko a, nimahse chu ramhuai chu a chhuak duh reng reng lo va.
Ni khat chu Tawnphunga te se kaih hlanin a nupui Zachhingi chu chhuat laiah a lo muhil a. An inchhungah chuan palian pui mai hi a rawn lut a, Zachhingi mutui lai chu a awmah a nemsak ta chiam mai a ni. Zachhingi hlau thlabar chu pawnah a tlanchhuak a, an inah chuan kir ngam tawh lovi an țhenawmte inah a riak a. Tawnphunga lo thlen hnu chuan thil awmdan an hrilh ta vek a.
A tukah chuan an huana a nupui anțam chin țhang duah hluah mai chu a zung chawpin an lai ta a, mak deuh maiin anțam zung chu mihring pianzia ang hian a lo awm vek a. Hmeichhe pianzia ang a ni a, hnutê a neih bakah a serhhmul thlengin a lo țo iar mai a ni. Chu thil chu mak tiin an en huai huai mai a. Dawn khua ațanga putar pakhat chuan lai chhunzawm zel tura a tih avangin an lai ta zel a, patling awm thleng an laih hnu chuan ruhkawl lian pui pui an laichhuak ta zel mai a, an ruhkawl laihchhuah chu bawmrangah an dahkhawm a, ruhkawl an laihchhuah zawng zawng chu 13 lai a tling a ni. Tin, mak deuh mai chu, heng ruhkawlte hi mihring khelruh ang deuh vek a ni bawk.
Chung ruhkawl an laihchhuahte chu an hlauh avangin daipawn ah an paih vek a, Tawnphunga te nupa chuan an im chu țhiatin Dawn khaw lamah an pem chhohsan ta a ni.




5) Zanlai Pitar dangdai
Pu Aichhunga' khan he a thiltawn mak chanchin hi a sawi fo țhin.
Chikha khuaa an awm laiin Halkha pa-ho nen Phawngpui ram velah an ramchhuak țhin a. Țumkhat chu an hlawhchham avangin an khua Chikha lamah haw rih lovin a țhiante khua Halkha ramah a chambang a.
Chumi khuaah chuan pitar damlo thi lek lek tawh hi a awm a, a thaw chauh an en a ni tawh a. Zan khat chu a thlen inte chuan damlo kan an tum avangin amah chauhin in an nghah tir a. Zan rei viau hnuah pawh a thlennate chu an la rawn hawng thei lo va. Mutsan mai tumin a insiam a, pawn leihka ler thim chinah chuan a ding a, a zung thla tau tau a. A zun chu leiah a inkhawh ri har har a; mahse, a zun a tawp dawn hnaih lamah chuan a zun inkhawh ri chu a reh ta ta hmak mai a. A la zung reng chung si a chutia a zun inkhawh ri a tawp hmiah mai chu mak a ti viau mai a.
A ngaih È›ha lo chuan a dinna leihkapui hnuai thimtham lam chu a hmehenin a han chhun chu le!!! lapaw var ang maia pitar dawldang hian a kut khinghnih dawh meuhin a zun khawh thla chu a lo dawh heu mai hi a lo ni a! Chu a thil hmuh danglam tak vang chuan patling È›hankin zet tawh chu mak tih luah avangin a È›e È›hawt hial a ni. 
Ama sawi danin," zing var ruala kan khua Chikha pan mai tur leh Nghalbuala tukțhuan fak hman tum ka nih avangin mut hmat ka ngai a, leihkapui lera ka han zung chu pitar pakhat hian ka zun a lo dawh mauh mai a ni. Țhihna a awrh sen tuar lehnghal a. Khatia ka țe tak vak hnu khan, veng mawng lam ațangin lusun țap thawm a rawn chhuak ve nghal zat mai a, engvang chek nge ni, ka hmulthi a rawn tho va, ka mur sung sung thei a ni," a ti.

Ka nu hian a sawi ve fo mai. An naupan laia Luangmuala an awm laiin, an kawmchhaka pitar pakhat, PiDari an tih chu mak tak maiin mi zun in tur zawngin zan laiah a kalchhuak țhin a, a rawn hawn chuan a fenhnuai thlengin a hing rum rum țhin a, a kam chhe lutuk hi tuibur a dap ruai țhin a ni awm e. A chhungte chuan an manganpuiin an dang țhin a; mahse, a hun a rawn thlen tawh chuan mawlhtu a nei tlat a, a chhuak leh nge nge thin.
Rei tak chhung khum betin a damlo a, chumi hnu atang chuan a reh hle ve ta chauh a ni.
6) Khuanglian'pa ramhuaiin an tibuai
Tunhma, Tahan khua an sah hlim lai vel chuan Tahan leh a chheh velah thilmak leh ramhuai hnathawh mak deuh deuh sawi tur hi a tam khawp a. Tlang ram atanga Kawlphai ni sensatna hmun zuan an ni a, an luh tirh chuan lo an han vat a, tu ma la vah ngai loh ram un zet zet an vat a, khaw lum kenna chang hre lovin thing lian pui pui an kit a, an hah lutuk khaw lum bawk si chu an thawmhnaw nen tuiah an inchiah dai a, chu chu an taksain a haw hle mai a, an dam lo chuah chuah mai a ni. Thosilen an nei si lo, sikserh an vei a, kum tam an dam loh phah a. Kum thum li velah chuan hmeithai an awm thluah mai a ni. Chu nak alaiin 1918- ah hripuiin Zoram a fan chhuak a, hripui hlauvin mi tam tak Kawlphaiah an lut a, hripuiin a umzui zel a, dam renga inkawmte pawh zan an mut hlanin an lo thi mai a. Nat lawk an nei lo. Sainguauvate chhung pawh zan an mut hlanin an chhungin an lo thi reng mai a, fapa pahnih an nei na a, chi thlah sawi tur awm lovin an lo chhung thih vek a ni.




Chutiang dinhmun chuan Kawlphaia Mizote a tuam lai chuan, Khuangliana'pa chuan tu ma la tukdarhloh ram ngaw a vat a. A lo vahna hmunah chuan thing-lubul a vat chhuak a. Upain thing-lubul țhutna lova neih chu an serh hle si a. Nimahse, Khuanglianpa chu pa sehhel leh ngawltawt tak a nih avangin a ngai pawimawh duh lo va, thing-lubul tlawhchhan chuan thlam a sa lui ngat a.
Zan khat chu thlama a riah laiin naupang pahnih, samkir bim bem hian a hnarkua an hawlh tlaivarsak a. Nakinah chuan ramhuai-ho chu an huangtau zel a, a chaw chhum hminsa ah te țiau leh hnahthelte an thlaksak thin a. Khuanglianpa chuan, "Tha tetein awm rawh u, Sapchhawna ka ko mai tur a nia," a ti țhin a. Chung lai chuan Tahan khaw sattu Sapchhawna chu an chheh vela kawl-ho pawhin an fakin an nel hle a, Kristian țha tak a nih avangin, "Sapchhawna Pathian chu thil a tithei lutuk, Pathian huaisen tak a ni bawk," an ti țhin a.
Zan khat chu Khuanglianpa muthilh laiin ramhuai pakhat chuan a lukham chu meilingin a lo muhsak a; ani thinrim chuan thingthunung chuhin chu ramhuai chu a vaw ta zawt mai a ni. Nimahse, chumi zan ațang chuan Khuanglianpa chu a damlo a, tuisik lem theilo hial khawpin a nâ ta a. A thlawlai pawh thleng thei lovin thla ruk zet chu thi lek lekin a awm a. Nimahse, tual upaten an țawngsak a, a rawn damchhuak leh ta a ni.




[A ziaktu phalna kan dil hran lo a, hriatthiamna kan ngen e]

Post a Comment

Powered by Blogger.