By Apuia Tochhawng
Khawhri rama Paawh tlangdung an tihah hian Khurchhe mual an tih mai hi a awm a. Paawh tlangdung dinglam sirah a thuk lam hriat theih loh khur hi a awm a. Chu khur atang chuan khu a lo chhuak thin a. Chu khu chu meikhu anga khu dum ngun ang hi a ni ve lo a, laiking bel rawh ang chem chema phe hlek hlek hi a ni a, a khur kotlanga hnimahte pawh chuan mei inting te pawh a awm iar nghe nghe. He khur hming chawi hian chulai ram chu Khurchhe mual an ti a.
Hmanlai deuh khan helai ramah hian nupa rek hian lo bing an nei a. Lo an hal zawh chuan buhte tuhin thlai chite an han thlak a. Lo lai takah chuan Hmawng chikhat Zaihri thing an kihthluk chu a mu zuah mai a, engtikawng maha khawih chet zawh chi hi a ni lo reng reng a. A ler lam chu a kang ve nual a, a mût nasa hle nâin a kang bang pawh chu a la lian em em tho mai.
Buh a to a, thlaite pawh an rawn chawr a, hnuhpui an kuai a, hlo thloin an nupa chuan an riak tluk tluk mai a, an thlo zo dawn tawh a.
Tuk khat an han bung tur chu Zaihri tuluang lian zet mai, an loa langsar ber mai chu a lo bo daih mai a! Mak an ti ngang mai a, a hlauh pawh an hlau deuh roh a. An pa zawk chuan hlau deuh chung chuan a han belchiang a, a tlengna hnuhma engmah a awm lo a, thingtuluang chunga an hlo chheh nen lam chuan a awm lo tawp ringawt mai a ni. Mihring eng anga chak pawhin put zawh rual a ni lo a, pu pawh nise a hnuhma engemaw tal awm tur a ni. Hnuhma engmah hmuh tur awm lo chuan a awm lo ringawt mai a ni.
Hlo an thlo zo a, kar engemaw zat chu an lo lam chu an han rial a. Tuk khat chu lo lam kan turin an pa Pu Lianmawia chu a kal a. Tlai a lo ni a, a lo haw thei lo a, an nu chuan vau luiah chakai a khawrh a nih a ring deuh a, mahse awmnuam lo angreng tak chuan a awm reng a. Zan dar 10 velah pawh chuan a la rawn haw theih tak lohah chuan a pasala pa te chu a va hrilh ta ringawt a.
Pu Lianmawia nau tlangval pahnih leh an makpa pakhat nen chuan an lo lam chu zuk finfiah tur chuan an liam ta vang vang a. An thlam an zuk thlen chuan a lo thim thiap a, chhun lama a bai chhuanna hnuhma chu an hmu a, a meizial zuk bung an hmu bawk a. An han au thin a, chhawntu reng reng awm lo chuan a rehin a reh tlawk tlawk mai a. Nakin deuhah chuan luidung zawha meichher chhi rawn kal hi an hmu ta a, an thaw huai a.
Meichher chhi chuan a rawn pan zel a. A kal chak tial tial a, a hnu deuhah chuan a thlawh hian a thlawk hian an hmu a, lo mawng a rawn thlen chuan meichher chu a thi leh hmiah ringawt a. Lianmawia te makpa Thangliana chuan, “Kan thil hmuh kha mihring a ni hauh lo mai; haw vat ila, khawtlang pun an ngai a ni. A zahthlak hle na-in a tih loh theih dawn loh a nih hi maw,” a ti a. A chak thei ang ber chuan an haw leh ta a.
In an thleng a, an inhrilh darh zung zung a. Zanrei pawh sawi lo chuan mibo zawng tur chuan tlangval leh pavalai deuhte chu ram lam panin an liam sung sung a. Lianmawia nupui chu thlabarin a khur zawih zawih reng a, muthilh a tum a, a thei si lo. Zing khawvar dawnah chuan a lo chhing sek a, mumang a lo nei a, a mumangah chuan mihring taksa pu, a lu erawh chu kel lu ang hian, “In lo hi kan vangkhua a ni. Kan naupangte tualchaina in rawn vat chereu a, kan lung a awi lo a ni, tunhnu-ah chuan kut rawn thlak tawh suh u,” a rawn ti a, a harh zawk a, a hlau em em mai a.
Mi bo chu nili an zawng tawh a, a hnuhma engmah chhui zui tur awm loa khuangcher bo tawp a nih avangin zawn ngaihna a vang hle mai a. An khaw pasaltha pahnih Chhiarliana leh Vankunga te chuan Tuiphai luidunga Tuikhur chhuah lam chu an va fang a. Kham hual velin a chawi hi a ni a; a ram a mawiin a lunglenthlak hle.
Chengkawl puk chu an han tinzawn deuh a. Tuikhur chhuah atanga tuibur hmuamda awm vel an kal hnu chuan puk chu an han thleng chho a, puk chu a lo bel hluau a, puk kilah chuan Lianmawia chu a lo mu ngât mai a. Tui em emin a lo muhil bawrh bawrh a, a bulah chuan fangra te, chakai kawmkawraw te, vaimim fafu te chu a lo let phung a. Makti takin an inen he haw a, an kaitho ta a. A rawn harh chuan tui a rawn lam nghal a. An tuithawl chu an han pe a, a han khiat khawlh khawlh a. An chawfun te chu thetin an eitir a.
Muangchangin an inchhawm haw a, kalkawngah chuan a chau tih hi a hriat hliah hliah a, an han inpaw leh lawp lawp thin a. Mibo zawng dang te’n an rawn chim a, hlang an siam a, an zawn haw ta a.
In an thleng a, a nupui chu a lo na viau mai a. Ani pawh chu a chau si a, an muthilh tir a. A muthilh hlan chuan a nupui chu a tawngvai bual bual reng a. A thusawi chu ramhuai a hlauh thu te, loa a kal duh tawh loh thute a ni ber a, an ngaih a tha lo tlang kher mai.
Zan a lo ni a, damlo menpui turin nula leh tlangval an rawn kal diah diah a. Tlai lam deuhah chuan tlangval pahnih hi rui chhe chhaw takin, damlo in lam chu an rawn pan chhar chhar a, an pawr khawp mai a. “Tupawh ka cho,” te chu an han ti a. Damlote in thlen hma kawi khat a la awm tihah chuan kawngchhak atang chuan hmeichhe na tuar rum ri an hre ta mai a. An hlau lutuk chu an tlanchhia a, pakhat zawk chu bawngeka hmai phum tawt khawp chuan a tlu a.
Lianmawia te inlengho chuan thil awmzia an lo zawtfiah a. Anni chuan an thil hriat chu an hrilh a; ngaihtha lo tak chungin an ngawi thap a.
Nakin deuhah chuan lenghawn ar a khuang thliai thliai a, Lianmawia nupui chu a irhfiak ak ak a, a chatthla chu a ni ta mai a. Tap thawm a ri chuah chuah a, in singsa in an buai nghal nuai nuai a. Nupa induh tak an ni a, an inneihna pawh thla nga pawh a la tling lo a. Chutia an nu zawk a thi ta mai chu an lainat em em mai a ni. Lianmawia lah chu thi ang derin a let reng bawk si a, lo harh ta se hrilh a huphurhawm dawn hlein an hria a.
Nithum hnu velah chuan Lianmawia chu a rawn harh hlawl a, “Ka ril a tam,” a rawn ti a. Chaw an pe a, a chaw eikham chuan, “Khawnge Makimi?” a ti a, a thi tawh tih hrilh chu anhuphurh ngei mai. Lianmawia pa chuan aw a han thian kharh kharh a, a boral thu chu a sawi ta a. Chu thu chuan a deng na hle a ni ang; a thu hnawk a, a mittui a sur zung zung mai a.
Tlema a pangngai leh deuh hnu chuan a thiltawn chu a han sawi a;
“Khatia ka feh kha chawhmeh hawn tur maian te ka sik a, kan vaua sihah chakai te ka va khawrh bawk a. Hmeh khawp ka man ang tihah chuan thlamah bai ka chhuang a, a hmin chuan chaw ka fâk a, ka kham chuan ka haw mai ang chu ka ti a. Meizial ka zu te te a, ka zuk kham chuan thlam kawngka ka khar a, thlam luhka atang chuan kan buh chu ka han thlir vel a, buh hmel lo lang tan chuan ka lung a dum khawp mai. Buh fabel an tih ang chi hi ni dawnin ka hria, kumin chu kham kan thar ngei dawn e, ka ti rilru neuh neuh a.
“Kal ka siam a, lei ka rap chiah tihah chuan hneh takin ka zakah hian engemaw hian min rawn la lawp mai a. Ka hlau ngang mai a. Pakhat chu ka han hmu a; hmelchhe zet mai, tereuhte hi a lo ni a. An rimchhiat zia chu sawiin a siak lo; luak a pawt nghulh mai a ni. Tuiphai luikamah kan chawl zawk a, tui in turin min ti a. Ka han in dawn a, mahse ka in thei lo. Ka tui in tur chu a rimchhe em em vek a, ka lem thei thlawt lo a ni.
“Pukah min dah tawp a, min kalsan leh a. A hnu deuhah chuan min rawn dinhual khup khup mai a, an hotupa ber ni awma lang chuan, “Engvangin nge kan khua in vah chereu vak mai ni?” a han ti khur khur mai a, a zamawm duh ngei mai. A hote lam chu a han hawi a, “Engtinnge hremna kan pek dawn?” a han ti a. A hote zinga pakhat chuan, “Tihhlum mai tur,” a lo ti a. Pakhat chuan a nupui duhlai hi tihlum zawk ila,” a han ti leh a. An inhnial nuaih nuaih mai a. A tawpah chuan an hotupa chuan min en ang kel kul a, “Nang hi chu kan zuah ang che,” a ti a. A hote hnenah chuan, “Eitur pe ula, kalbosan vek ang che u,” a ti a. A sawi zawhah chuan sa tuihnai chi tinreng mai min rawn hlui a, ka ei hnem ngang mai, puar eleuhin ka ei a,” a ti a.
Amah hmutu an khaw pasaltha Chhiarliana chuan, “I fangra ei bang te, i chakai eina hnuhma te kha kan rawn hmu a, chung chu sa tui tak hmuhin i hmu mai niin a lang,” a lo ti a.
Chuta tang chuan Lianmawia chuan a lo chu a ngaihven zui ngam tawh lo reng reng a, midang pawh an kal ngam tawh hek lo.
Vawikhat an pasaltha ramvakin an lo hlui chu a va pawh hlawl a. Thlamah chuan a han chawl khawmuang a. Chutia thlamuang taka a awm lai chuan thlam chu a rawn insâwi luai luai mai a, a rang rangin a tlan haw vang vang a.
Vawikhat chu pasatha rual hian sazuk an kap hliam a, an umzui a, chulai khurchhe mualah chuan a tlanlut tlat mai a. Lianmawia te lo lu-ah chuan sazuk chu a han khek that that a. Pasaltha pahnih chuan an veh chho a. Fimkhur em ema an veh chhoh lai chuan Lianmawia nupui thi ta Makimi rawl tih hriat reng reng kha a rawn nui hawk uar uar mai a. Hlau takin an inen he haw a. Chutah le, thisen thang nghuat mai hian a rawn theh hlup mai a. An hlau lutuk chu an tlanchhe nghal chawn chawn a, lungthilin a rawn vawm zui ur ur bawk a.
Chuta chin chu tumahin chulai Khurchhe mual chu an tlawh pawh leh ngam ta lo a ni.
***************************
Post a Comment