Pachi  Hlychho
Meisavai Siaha

Japanese Laihsa khôpheih kia lâh sih la, Chinese beihchhopa nie sih la, French
chyhsa viasa ta hnei sih la, British Chhôkha avaosiana hawhta chhôkha avaosia sih la, Paradise
 ( Peirâh) ngiabah hlei ma pi ama tah tyh.Eima zie nata eima Pho zie he hmo chyhta lia chhaota peimawh ta, a hria pathu thei ngâsâ tahpa â lâ kaw.
                        Tipa-ua riah chipa ta Babel O chhâhsâhpa sapa sahlao kha Khazohpa ta ama reih pananopa khai ha ta, reih miakha cheihpa maih kha pho kha ta a taopa ta Babel ochhâh Project  rônah ngâsâpa kha ama paisai khai haw tahpa Bible ta miah a chho. Kha daihti nota reih kha cheihpa pho hluhpi kha disaopa châ ei ta, History bu nata Museum lia dei leipa ta cha ama chi nata pho thâtih pahno awpa y khao vei. Pho hluhpi deikua cha zie phapa nata pho zie pi kawpa phaohpa ama châpa vâta khizaw phopi rônahpa lâta amâ duahpapua. British sôdaoh py chyhta “ East India Company” ta India râh rônahpa nata hneirôhpa phie â vao khai theina chhâpa kha India Pho zie pha leipa vâta hmo tlôpa a châ nota British pho zie rônah patlua zie âla pasia kaw. India râh ta British seichâna tawhta a pua thei nawpa ta kô aryu hluh zie nata mathlai nata thisaih a hryuhpa zyzie kha pachâ tua rai, pho zie pha leipa ta pei areih pathu zie eima pahno thei aw.
                        “Tao kha, tao teh” tahpa ta â chhorei tyhpa chhôkha tawhta kaw laiseihpa Marasaw pi he pho zie apachy tlâhpa nata phapa, a palaikhei awpa eima hnei chyh kaw. Atlâhpipa ta hriaparaohna nata reiraohna aphahlapa, a pôhziah thai leipa pho eima châ, py liata pahâh leipa, lôkhô ahli paru thaipa nata a matlamala ta y ta keimo âryh eima tahna hawhta khihsapa eima hluh kaw. Eimâ thôh nawpa y leipa ta eima pahno khiala Zawpi vâtlâh pha nawpa ta thazâh thyu hoh leipa, vaih nata tlâh, khih nata râh Thapasana nata kyhpachâna aphahlapa eima châ. Keimo pha nawpa a châ khiala eima râh rao nawpa hmo chhao eima tao khoh tlâh tyh. Veiseihpalôhâhna aphahla kaw sai pi ta, a kaokâh, achihrâ ta hmo la thaipa nata a thôna tlua paru thai kawpa eima châ. M.T.P, M.CH.P-zy he Samari chyhsa phapazy y pakhyna py a châ tarawpa ta mo pakha chhôkha châta a thôhna a y leipa vâta pahâh hmeiseih thei ma pi. Eima râh kypachâ vâta châ leipa ta keimo nata eima chhôkha châta a thôhna y awpa ta eima pachâpa Politics deikua cha pahâh pi ta, athata eima by. Party liata a  lâhâh ngâsâpa ta miah amâ ly pangia cheingei awpa ahnaw pi ta, anodeikuala Sawkhâ rai, baona nata Contract eima hnabeiseihpa hawhta eima hmô leipa khiatala nata eimâ baipa Party kha Mizoram nata Mara râh liata ama tlô leipa khiala eima puasai chatlie ngâsâ sai tyh. He heta eima râh châta hmochhuahpa ( Policy ) nata hmiasai ( Vision ) eima hnei lei zie a palâsa kaw.

                        Eima pachâna buah kawpa, Liahpahlô palôhrupa tawhta pachâna kawhpa nata pasohpa, a chhuahna laipa nata siapa miah pie thei awpa pachuna phapa nata châropazy he Mara pho heta eimâ ngiah kaw. Eima pachâna opy buahta tawhta apataw pi ta “Eima chi nata Pho abohna” tahpa ta Policy hâra kawpa awhkhei pi ta, eima pho abohna nata hmasiena awpa Politics laipa ( giant politics ) chahrih pi ta, Politics chyhpa (  Pretty Politics ) ama tahpa chhôhkha Politics nata Party Politics biepihlapipa ta thyukhei pi ta, Party Politics lâ haoh-pangia awpa ta Leaders nata Party mo nata sa zydua ta thapiphiapa ta Mara râh eimâ daophipahri ngâpazy hela bâhsai a daih kaw bâ. “ Ngasa ngasa uphawh” Policy he eima bâhsai chatlie leipa khiatala Maraland heta khihdei hmia hmô vei.                  

Marasaw he atlâhpipa ta eima thathi ta, phopi hawhta eimâ duah thei nawpa liata eima riahchhie ta, eima thatlô nawpa ta a pôkhana eimâ phahla kaw. Tao hualua hohna hnei leipa pi ta, rydaoh theina eimâ phahla kaw sai. Hmo tao parei hoh leipa nata tei lyhlia hoh leipa eima châ zawrâ. India râh Economics a sosâh chatlie  ngâsâpa nata Look East policy zy heta daihti reileita liata eima râh chapia hraw ta, kheita tlai ma eima râh hmahsie nawpa nata aboh nawpa ta eima vaw hmâhphahnai hra aw, tahpazy he eima vaw patuapalua chhielie hrawpa a peimawh aw.                                                                                Khizaw he atahmâ cha Global Village, khi kha liata pahrâ khohpa hawhta châ ha pi ta, khizaw liata hmotlôpa zie lymâ hawhta eima ti nata râh aboh nawpa nata hmahsie nawpa sai thaipa ta rai to hria thei hrawpa ta eimâ dua eima pasua hrawpa a peimawh aw. Eima râh lia cheingei heta Economic liata pho hropazy sei lâta eimâ lie thei tahpa he eima pahno chanei awpa apha kaw.
                        Eima Krizyna hro chhao he a moh pasia via awpa eima hnei thlyu aw. Eima hro ta apapeisapa a hnei lei dâh nata khazohpa china nata zana eima hnei khao lei sahlao dâh he eima  hmotaopa heta apyu leita ta aphuah paro ngâsâpa ta ei pahno. He tlu ta eima hro padâh ta a chôpho vâphuhpa liata eimâ zawvaw hôlôpa zy he alaichadai via tua su.  Camping – Grusade eima pahrua tyhpa zy chhao he pihpathi nawpa hlâta cha eima lâ thei nawpa, Music ta eima râ thei nawpa ta pahruapa eima lyu via. Awnanopa he eima lâh thei khiala a hrapa, eima lâh thei khao leipa khiala thazeipa hawhta eima pachâpazy he hmialâ eima tôh thei leina chhâpa miakha a châpa ta â lâ. Krista hnôhpazipa he thathyu ngâsâpa ta kalihpitona chôta Keyboard, Paotlâ, Khohpi – Khohtaw chhaota kalih kalih arâ ta rahao ngâpa he châ khai hlei vei. Krista khopa tao ta hlaopatloh awpa heta rairuna nata rietheina chatôh hnolo ta, hoh lei no nata zei via no chhaota hria lylia awpa abyuhna daihti chhao a y mâh tâh. A ualuapa nata ualuapa sai heta la ahra awpa achhuah khao khei su. Keimo nata keimo a papyupahly ngâ khao leipa ta mohropa Zisu pachhana pahno mâhleipazy pahra achhuah bâ tua su. Krizyhpa khochhihpa, hro ngiapa nata phapa, pasoh kawpa he eima hro ta a hnei hrawpa châ vei ma! A hra hoh tu sahlao ha pi ta mohropa eima pahra hma khao vei he zaw. Eima Full time workers zy chhao heta Maisâh tawh ngalâh ta chakao khao leipa ta Lâlai nata opâh liazy ta thlapa leidiapa, Achhyna o tlô thei khao leipa, Drugs nata Sahma iazaipa pachhapapuana rai ama hria bâ awpa he angiah kaw bâ.
                        Marasaw ta eima peimawhpa cha hmeiseihpa ta hmo pachâ ta, a chakhiehcharieh kawpa ta achu pasiana  (  Critical Study ) he a châ. Achu pasia sih la, angiahnao sih la, pahnopasia sih la, eima riah chhao apha aw. Pachâ hôhia tyh leipa pi ta, a pachâna eima pahno lei tu hapa vâta ‘ Pei bao vei ’ eima tah thlâh heih tyhpa hela atahmâhlâ khizaw arâpasuana ( Tough and Fierce Competitive World ) liata la su to thei ma pi. Eima pahrâna khizaw he ama rai liata a piekhaipazy nata a pachâna pahnopazy ryureina râh achâ hih. Eima rai ( Job ) leipa lâ hela eima hnapasu chahraohpa ta eima keih chakawh ngâ khao leipa sih la, eima rai chyu, eima dady chyu liata keimo nata eima râh châta hria tua su. Eima rai pahâh leipa pi ta, eima rai leipa eima pahâh viapazy heta nohpahlipa ( Shadow ) nata aokhaipahliepa (  Echo ) hawh deita eima chana tlâ apalasa, phie bahsai haw s’u.
                        Eima kho apahâh lei sahlao dâh nata eima chakhiehcharieh lei dâh nata hmo eima uasa lei hôlô dâh he a rarôhyna lâ a châ. Eima khihpi, khitaw, Tlâh nata bypi, Tipo nata chavah moh zydua he Mizo reih ta phie thla khaipa châ ta, ahyhmah ta “ei i, ei awh” chhao tah ma pi. Chihropa ta eima khi moh miah hiahri sala keima ta “ Zawngling, Khengkhawng,” eima tah lao thlâh. Eima Bible palie hnôhchaipa he a paliedâh ataikalô kaw ta, a yzie pahnothai awpa ta reih chanei ngâ kaw awpa abyuhna su hluh kaw ta, Mara reih siezie chhao athata a paviana zy y ta, châhrasala a reihchhohpa nata seitia hohpa dâhdei chhao y ma pi. Eima zyhna bu, eima ngiapâna taih paviasa thei awpa cha ta, châhrasala uasa ma pi, ziahzi eima roh sai khai thlâh.
                        Bihari Dumka zy ta tupi sâkha pano ta patu khohpa ta eima râh liata rai ama hria tyh. Hezy châta cha he rah he ama pathlazy pahra nawpa râh châ vei. Ti nata râh hneituhpa, eima pathlazy pahrâ lymâ nawpa ta râh a tyuhnietuhpazy ta eima râh liata raihria pi ta Dumka raihria chhao eimâ raih leipa hela ataopathi awpa eima hnei thlyu aw………..Japanthyutliazy bievaopa cha……………
 “ Quality is Painful Process, Quality Makes Money, Do not commit mistake, Do it right First time and every time….” tahpa zy a châ. A yzie cha; Hmophapa he hriapasana theilâpa a châ, hmophapa he Phusâ taona phachaipa a châ, hmo taochhei leipa la, khatinorai ta apha theina hawhta khâ hria teh, tahna a cha thlyu aw. Mara pho heta eima zie nata eima pho zie he eima thla awpa apeimawh bâ. American-nah hawhta “Change we believe,” ‘Eimâ thla ba awpa na a châ,’ tah bâ s’u, American President Barack Obama ta a thla awpa a peimawhna American zawpi hnohta a reina liata cha; “change will not come if we wait for some other person or some other time. We are the one’s we’ve been waiting for, we are the change we seek,”tah ta, a yzie cha, “Eima zie thla awpa eima tahpa he mohropa a thla sâ, daihti hropa liata sy, eima tah khiatala a thlana y thei vei. Keimo tlai he a thla awpa ta ahnawpa cha eima châ. Keimo tlai he a thla awpa ta miah ama hnabeihseipa cha eima cha,” tahpa a reih. American rah rônahpa, khizaw pho hropa nata Sawkha hropa hry liata Vaopanô lai ta lai thlapa hmahta ama pho hmahsiena awpa ta “a thla a ngiah, eima taodah he eima rah chata a boh khai khao vei,”ama tah khiata la keimo Burma rahri Mizoram chhana liata ypa, hlano taodah pathlie khoh leipa, “ he hela eima taodah cha vei” “keimo ta la pahnie mah ma pi,” chi chyh pho chyhpa cha pi ta,”tahpa ta eima zie, phozie thla awpa eima chhuah leipa hela pho hawhta eima duah hra thei nawpa khaovah â aw lei kaw chy lyma. Awnanopa nata rah ryureina liata thaichana nata ryureina dawhkah achhu pi ta, cha-u hrohpa kho ma pathliahpa hawhta hiakhala hiakhala eima zawzâ ngapazy he eima thla awpa a peinawhna dady cha vei ma? Atahma hawhta “ Kei Pawla Py” “Kei Apollosa Py” “ Kei Siphasa Py” a tah sih la, keimo nata keimo a tlybai a chhuahpa ta eimâ siechahnua ngâ kaw khiatala atahma tawhta kô 100 vaw y heih awpa liata la khizaw heta Maraland liata pahrâpa Marasawzy Mara reih cheihpazy he hmô heih khao vei, tahpa chi â chhih kaw. He hmo rarôhypa he keimo nata eima pathlazy chô liata atlô lei nawpa ta. Hmo hmeiseihpa, Rai hmeiseihpa, Ngiapâna hmeiseihpa nata Politics hmeiseihpa he eima râh chata hria awpa ta athla ba s’u, hawh chhie tu mah ma pi. 

Post a Comment

Powered by Blogger.