– Lalrammawia,Mizoram Science Centre.

Image result for snake in mizoramRul te hi Scientist tam tak te leh a ngainatu te tan chuan ngaihnatawm tak an ni a, mahse a ngaina lo tu tan chuan an tihbaiawmin an rap awm em em a ni. A tlangpuiin mizo te pawh hian Rul  te hi kan hua in, kan hmuh phawt chuan thah kan tum tlangpui thin ani.

Mizoram-a Rul tur nei ka hriat ve ho chu hengte hi an ni (ka hriat ve bak pawh a la awm ngei ka ring). Zobawk leh a chhehvel khuaah te hian Rul thenkhat Rulrialte hi Rul hlauhawm taka ngaih an ni a. Mahse, Mizoram University a mithiam te leh mithiam dangte chuan Rulrial hi tur nei lo leh hlauhawm loh ah an ngai a ni. Chuvang chuan hemi tih chianna atan hian Rulrial thi kan hmuh chuan an ka keu an sak ila, ngho an neih leh neih loh kan en sak anga. Ngho an neih chuan tur an nei tihna a ni anga, amaherawh chu ngho hi an neih loh chuan tur an nei lo tihna a ni. Rulrial hi a bik takin mi an seh thin a, an sehna hi a pun duh em em a. Chuvang chuan mi an seh hian a pan vak theih ni awm in an sawi a ni.

1. Chawnglei (Banded Krait – Bungarus fasciatus) :- He Rul hi a eng leh a dumin, a vang tan zawngin a tial a, Rulngan note nen a rawng a inang khawp mai a, feet 6+ vela sei te ni theiin an sawi. Zan lama lui dung vel a chetla chi deuh an ni. India rama Rul tur hlauhawm bera ngaih a ni.

2. Chawngkawr (Cobra/Naja sp.) :- Mizoramah chi hrang (species) engzat chiah nge awm hriat a la ni lo va, ka hmuh ve chin chu Monocled Cobra (Naja kouthia) chiah a ni. Spectacled cobra (Naja naja) leh Spitting Cobra chi khat (Naja mandalayensis) hi a awm theihna chance a sang viau bawkin ka hria. Monocled Cobra-te hi a dum leh a uk an ni tlangpui a, an inlip dawn hnaih chuan an tial ruai thei bawk. Feet 8 vel hi ka hmuh sei ber a ni. Chhun lamah an chetla ber.

3. Khuavang Rul (Greater Black Krait/Bungarus niger) :- Thenkhat chuan Rulngan angin an sawi na in, King Cobra hi Rulngan ah kan pawm zawk tawh ni a a lan avangin a hming dang zawk ka rawn dah ve tawp. He Rul hi a dum tle zak mai a, a taksa hnuai lam chu eng/var (cream) rawng a ni thung. Zan lama che tla chi (Nocturnal) a ni a, chhun lamah chuan a zia a zawi hle a, zan lamah erawh a harh vang fu. A tur hi zirchian mek a ni a, a hlauhawm hle tura ngaih a ni. A sei zawng record hi ka hmu mai lo. Kar hmasa-a Guwahati-a an man chu 5’+ niin an sawi.

4. Rulmuk (Mountain Pit-viper/Ovophis monticola):- An pian hmang chu Rultuha nen a inang  fu a, Saphai rawng ang deuhin a tial thung. Feet 3+ vel ni theiin an sawi a, a tui a awp ve thin a, bu erawh a chhep ve ngai lo. India rama pit-viper tui thin (oviporous) awm chhun niin an sawi. Khaw thenkhatah chuan tur hlauhawm lo chi changpat-Rul / chhawknghawl hi Rulmuk an ti ve bawk .

5. Rulngan (King Cobra/Ophiophagus Hannah):- Khawvela Rul tur nei lian ber, lar ber leh zir hlawh ber a ni awm e. S.E.- Asia bawr leh South-India ram zimte laiah chauh an cheng nachungin a hming hre lo (khawvel pumah) an awm mang lo. A dum (black), vutbuak-dum (grayish black), hring-dum (greenish black) leh buang-dum (brownish black) an ni tlangpui. A eng-var (cream) rawngin a vang tan zawngin a tial a, a thenah chiang taka a lan laiin a thenah chuan a tial hi a lang mang lo. An nghawng/awm thla hi a var-eng (cream) rawng a ni a, a dul leh mei lam erawh a dum thung. Hei hi a hre thang lo tan chuan Khuavang Rul nena hriat hranna awlsamna ber a ni awm e (Black Krait-ah chuan a eng tlang). Chhun lama chetla chi (Diurnal) an ni a, Rul ti leh tuan rang tak an ni. A note chu a dum a ni a, a vang tan zawngin, a eng/ cream rawng-in a tial thung a, a langsar hle. Feet 18+ a sei ni theiin an sawi.

6. Rul Nghawngsen (Red-necked Keelback/Rhabdophis subminiantus):- Rul tur hlauhawm loh a ngaih a ni thin a, nikum hmasa (2009) khan Thailand ramah mi pakhat a chuk hlum avangin Venomous Snake-ah ngaih a ni tawh. A ngho hi a ha hnung lama a awm avangin a hlauhawm nep deuh va, a tur thun tur chuan a thial fe a ngai. A dum (black), hringduk (dark green) leh vutbuak (grey) an ni tlangpui a, a nghawng a sen thin. A note-ah chuan a nghawng hi a sen bakah a eng tel thin. Chhun lama chetla chi an ni. Feet 4+ ni theiin an sawi.

7. Rul-thi-hna (Maclands Coral Snake/Sinomicrurus macclellandi) :- Coral snake ho hi a tlangpuiin tuipui leh a kam vela awm tura ngaih a nih laiin kan nei ve tlat mai. Bio-diversity-a kan hausak zia ti langtu tak pawh a ni awm e. A sen emaw a uk emaw an ni tlangpui a, a dumin a tial. A hriat awlna ber chu a lu-ah a vang tan zawngin, a varin a tial thin. Rul ze zawi tak, mi chuk zen zen lo, a chuk erawh hlauhawm tak a ni. Feet 4+ ni theiin an sawi.

8. Rultuha (Bamboo pit-viper/Trimeresurus sp.):- Record lama ka hmuh ve chinah chi hrang (species) pali- T. erysthrurus, T. medoensis, T. stejnegeri leh T. albrolabis, kan nei a, an pianphung erawh a inang hle. An rawng a hring a, an sir tawnah, a dung tluanin a var/eng/sen-in a dung zuiin a tial thla zaih thin. An lu pian hi thal-fang ang deuh in, triangular shape a ni a, a lawk lal thin a, an mei hmawr a uk thin. Zawngral/Zawngrul kan tih ho hi Rultuha nu puitling an ni. Feet 4 + nitheiin an sawi.

Heng ka Rul sawi ho hi Aizawl leh a chhehvela awm an ni a, hmun/khaw hran-ah, a bik takin Burma leh Bangladesh ramri lamah chuan tur nei chi dang an awm ngei ka ring. Tin, Rul-ah hian albino (mizo chuan piangsual kan ti mai ang chu) an tih ho hi a rawng mak tak tak- a var (white), sen no (pink) etc. an awm ve thin a, hengho hi chu sawi vek sen a ni lo. Mithiamte chuan rul piang zawng zawng 1/10000 hi albino angin an sawi. Rul chi (species) khat rawng leh tial dan pawh hi a inang vek lo va, chuvang chuan rul tur nei leh nei lo hriat hranna sawi tum hi a har hle. A dik lo lai a awm chuan a zir hoten rawn correct mai se, a zir ve lem lo pawn kan hriat/hmuh leh ngaihdan thawhkhawm ang ule.

Post a Comment

Powered by Blogger.