Zoram Khawvel ziaktu L Keivom
Zofate Khawvel Pahnih
By Lalthlamuong Keivom

Who looks outside dreams;
Who looks inside awakes.
-Carl Gustav Jung 1875-1961)

Zofate zinna kawng, kan zin dan leh kan la zin zêl dan turte chu thlirin ka ngaihtuah fo thrin a. China ram atranga kan lo chhuk thlak zel lai khan vanneihthlak takin kan kalkawngah min chimral tur hnam hmasawn leh chak tak sawi tur an awm lo a, kan aia chak zawk erawh an awm nangiang mai. Chungho, kan aia chak zawkte hnuaia awm duh lohte chu kan thlang tla zel a, kan darh sarh deuh deuh a. Tumah awm lohna le sathârte tual lenna Chin Hills kan chuan kai hnu phei chuan tlang hrang hrangah chengin, kan darh zel a. Inbiak pawhna a thrat loh avangin, hun a rawn rei deuh chuan kan trawng pawh zawi zawiin a danglam chho tial tial a. Kum 1900 laia min awptu British sorkarin an ram awp chhunga trawng hrang hrang hmangho leh an trawng kalhmang an rawn chhui chhuah meuh kha chuan Zo hnahthlakte chu Tibeto-Burmanho zingah pawh Chin-Kuki hnuaiah rawn dahin, chhul khat chhuak trawng hrang hrang sawmli (40) chuang hmang kan lo awm hman dêr tawh a ni.

British sorkarin min awp hnu khan, thlang lam Afghanistan ramri atranga chhak lam Burma ramri tawp thleng hi ram khat, British India a ni a. Chumi zinga arpa hmai tiat vel chu Zofate chenna ram a ni. Anni hi hnam changkang leh thiltithei kan indawrpui hmasak ber an ni. An ropui vanglai chuan khawvel chunga leng an nih avangin keiniho tan phei chuan han ngam chi rual an ni lo. A tlawm elsen luhlul chhuah avanga an man leh lung ina an tàntir leh chutah a awm laia santèna thi, mahse hla phuahtu kam zalenna hmanga Pi Lalsangzualin a tlawmtir duh lo lalnu Ropuiliani chauh kha kan lalho zinga British laka tlawm ve lo sartifiket lem huaisen taka kan pek ngam awm chhun chu a ni mai awm e. Kan inhrawn atrangin kan khawvel pawh a bingbiletin a inthlak a ni ber. Kan taksa aiin kan rilru lam min bawih hneh zawk a. An sakhua kan phun a, an Pathian kan bia a, chumi hmang chuan an kalchar min biaktir bawk a. An tih dan zir chak leh thiam apiang changkangah kan inngai, tun thleng pawh hian.


Kan khawvel a phìr

Hemi dinhmun kan thlen chiah hian Zofate khawvel chu a phîr ta phawk mai a. Khawvel pakhat chu fam ta mihrâng Siamkima’n ‘Rih dil ram’ a tih chu a ni. Chu chu kan pi leh pute khawvel, kan hnam nunphung leh ziarang anga kan khawsakna ram, Zofate rilru leh ngaihtuahna chhungril ber luahtu, kan nihna, kan aidentiti siamtu chu a ni. Chu chu kei chuan kan ‘Sinlung hlui’ tiin ka vuah thung.

Hemi khawvel hi kan hla phuah thiam Liandala chuan ‘Pipu Chhuahtlang’ vuahin a hlimthla chiang takin min entir a ni:

Pipu chhuahtlang hlui a mawi mang e,
Thar khaw chhuahtlangah dawnlung an rem;
Se hran sa hrâng lu a tlar bûng e,
Than lai siamtu mi hrâng leng fam awihna.

Khawvel pahnihna chu Rih dil rama lo luang lut, Jordan lui, kan khawvel thar emaw chhuahtlang thar rawn dintu chu a ni. Siamkima chuan, “Rih dil leh Jordan lui chuan Zofate rilruah hmun inchuhin nasa takin an insual a, an insual tran atrang phatin Rih dil chu a bet hmasa zawkah a trang ta mai a. Ram hla taka lo kal zawk chuan hmanraw chi hrang hrang, Rih dil ram finnain a la hriat ngai lohte chu hmangin, ram a rawn la ta duai duai a. Rih dil ram boruaka sei lian, mi hrâng leh pasalthra zawng zawngte chu a dil piah lam rama an liam zawh hnu phei chuan an tu leh an fate zingah anmahni lam trang leh an kalna lam kawng zawh tum pawh kan lo awm ta mang ta lo a, kan pi leh pute chenna ram chu hawisanin ram thar, Jordan lui lam chu kan hawi ta fur a, a lui kamah te chuan dingin a ràl ram lam chu kan thlir thrup mai a; amaherawhchu kan tukkhumah hi chuan Rih dil ram chu a la bet tlat a ni” tiin min hrilh (Rih Dil leh Mizoram) Hemi khawvel hi Bethlehem atranga intran, kan ‘Sinlung Thar’ chu a ni.


Rih dil Vs. Jordan lui

Hemi kan sawi hi kristian kan nih hmaa kan khawvel leh kristian kan nih hnua kan khawvel inlumlet dan thu a ni. Kristian kan nih phat atrang khan kan kalchar leh he sakhaw thar hi ui leh kel anga thlun kawp theih dêr lo anga ngai pawl kan awm a, chung mite chuan kan nunphung nena inkungkaih thil rêng rèng chu ringlote thawmhnawah an bel vek a. Kan sakhaw hmasa leh a behbawm, kum za tam tak kan lo nunpui tawhte leh khawtlang nun tihlimtua kan ngaih leh hlut kùt chi hrang hrang te, kan thu leh hla thar tam tak pianna hnâr berte chu hluihlawn vek an tum a ni. Kan hla thu leh thluk mawi tak tak aiin hla trawngkam pawh hmang loa bazar trawnga misawnariten Sap hla phuai taka an lehlin, Zofate chhungril dek pha lo, a thluk pawh khauh fun maite chu ringtharte chuan khawr takin an hmang ta zawk a ni. Sapho khan Pathian thu hmangin an kalchar hrêngah min bawih an tum tih kan hre si lo. Âtna hi â tak, màwlna hi mâwl tak asin!

Hei hi kan sakhaw tharin a hrin chhuah a nih laiin, kan khawtlang nuna siksawina (socio-political imbalance) nasa tak awm pawhin thui tak thu a hril ve a, chu chu i han thlir tel ve lawk teh ang. British sorkar hnuaia kan luh khan kan lalte kha ban mai loin, anniho hmangin min awp a, an tawrawt lutuk tur chauh an veng a. Kawng engkimah lalte chu sorkar aiawha ding an nih avangin an khua leh tuite chungah an lalna kha a nèp chuang lo a, sorkar atranga hamthratna dawn tur awm apiang dawngtu an ni. Chuvangin, hnamchawm tan kan lalte kha han khin ngam rual an ni lo. A khin theih dan le an thupek bawhchhiat theih dan awm chhun chu kristiana inpe a, mingo misawnarite thla phèna bei a ni. Kawng danga sawi chuan, mingote leh an sakhua rawn ken kha political tool-ah hnamchawmten an hmang tihna a ni. Chîk taka kan bih chuan, ringtua inpe hmasate pawh kha lal leh a chhungkua leh a khawnbawlte ni loin hnamchawm leh mi rethei lam deuh vek an ni. Sakhuain ram thar a lakna hmunah rêng rèng hetiang hi a ni deuh vek. Chung ringtharte chu lal thuneihna cho ngamtu, kan kalchar hluihlawna, kristianna leh an pu thar mingote chu hmanraw remchanga hmanga kan chhuahtlang thara sapho kalchar pawhleu min dinpui tumtute chu an ni.

Misawnarite chuan ringtharte chu kan chhuahtlang hlui atranga inhrantir an tum avangin kan hnam thil tihna apianga a serh zinga a mei ang ni thrin zu chu suala puhin an khap a, khuang hman chu pipu thawhnawa ngaiin an phal lo a, khuang loa chài an zirtir a ni. Khawtlang serh leh sang hmannaah ringtharte chu an tel ve duh ta lo a, chutiang tihna tura khawntesep an khawn thrin pawh chu an pe duh bawk hek lo. Dinhmun sang zawkah indahin, pi leh pute finna thu leh an thil chinte chu ngainepin an hmusit a. Khawtlang inthununna leh inthurualna pawh nasa takin an ti khì a. Mahse, misawnariten an mingo nihpui roreltute kha an be pawp thei tlat avangin, kan lalte chuan ringtharho chungah chuan kut lek an tîm a, lal huaisen deuhin an khua atrangin an hnawt chhuak ngam trawk a ni. Chumi bâk chu tih ngaihna tak an hre ta lo a ni ber. Hemi dinhmun kan sawi chiah hi a rualin China ramah an tawng ve a, chu chuan Boxer Rebellion (1899-1900) kha a thlentir hial a ni.

Boxer Rebellion angin kan hnam rawn rûntu chu hriam leh tharum hmangin do let lo mah ila, Zofate sih hnipna ber ‘hla’ hmangin kan kalchar thlarau chuan nasa takin a rawn do let a, chumi atana hmanrua a hman chu ‘Puma Zai’ a ni. Vairengtea Biate-ho an awm laiin Ratu khuaah pa chhawih deuh hleka an dah hian nau awih chungin Hmar-Biate trawngin lungleng takin hla a sa thrin a, chu hla chu tlangval hawklakin an kawpi a, an sa an sa a, chu chu threlret hnai kalin an hria a, an khaw lamah an hawn a. Chumi hla thluka hla hrang hrang an phuah, a hnua ‘Tlanglam Zai’ an tih chuan chappui kàng vanglai angin, a threlha threlh rual loin, Mizoram a deng chhuak a. Zo nunah harhna rûnpui hla lama thleng hmasa ber a nih avangin, a lo thlenna khaw tin deuhthawa lalte chuan ran lukipin an ai a, mualah an lâm mup mup mai a ni.

Hei hi kristiante chuan ‘thim thiltihtheihna, Setana thlarau hnathawh’ niin an ngai a. A bual hneh êm avangin, ‘On Every High Hill’ ziaktu, Mizorama misawnari Rev. J.M.Lloyd phei chuan, “The cause of Christ seemed doomed in Mizoram. The traveling preachers complained that preaching was a burden. The Gospel was loosing ground and no one wanted to listen to it” tiin a ziak hial a ni. Ringthar tam tak kan kalchar huangah an lo let leh a, Jordan luiin Rih dil a zuam sual ta emaw tih mai hial khawpin thil a thleng a ni.

Thlarau leh thlarau

Baibul kan chhiar chuan hmun hrang hrang leh hun hrang hrangah Pathianin a hnam thlante thunun leh hrem turin sakhaw dang daih betute a hmang thrin tih kan hmu a. ‘Puma Zai’ hmanga Zo nuna harhna runpui hla lama thlentirtu pawh hi ka ngaih dan chuan Setana ni loin Zofate chhungril ber luahtu, an nihna kengtu leh trantu, an hmakhaw ngaitu thlarau a nih ka ring zawk. Chumi thlarau chu Saptrawng chuan, ‘genetic spirit’ emaw, Zotrawng chuan ‘Zo thlarau’ tih tur a ni ang. Hnam zahawm taka Zofate dinchhuah duhtu thlarau a ni ngei ang. Chu thlarau chuan, Zofaten kan nunphung duhawm tak kan hloh mai kha a phal lo a, kawng dik zawk kan zawh theihna turin, Puma Zai kha min tiharh tur leh kan kawng bozia min hriattir turin a rawn hmang a ni thei.

Tuna kan sawi hi Kristian sakhua hmanga kan zinga mingo kalchar an rawn seng luh leh Mizo kalchar inkara indona nasa tak thleng chu a ni. Rih dil khawvela kan sakhua chu kan khawtlang nunah a inrawlh tlem hle a, nungchang lam a khawih lo a, serh leh sang, thiang leh thiang lo lamah a kal vek a ni. Kristian sakhua erawh chuan mi mal leh khawtlang nun thleng thunun leh hruai a tum avangin indona a thleng lo thei lo a ni. Tichuan, mahni kalchar, a chhia a thra hlamchhiah veka sakhaw thara pem luh tumho leh mahni kalchara tran khawhtute chu an inep a, an thawm pawh na tak a ni. Kristianho chuan Sap hla lehlin, a thluk khauh fun mai chu phawa hmangin, khawr êm êmin tranhmun an la a; kristian loho chuan Puma Zai/Tlanglam zai, kan pianpui leh nunphung hmanrua ngei chu hmangin tran an khawh ve thung a, an inzei hleihzia pawh inthlau tak a ni.

Vanneihthlak takin Puma Zai hmanga kalchar indona kan sawi hi a intran atranga kum sawm velah, 1919 khan harhna a lo thleng a. He harhna changtu threnkhat zingah hian thlaraua mit varna chhar fuh an awm tlat mai a. Hnam nunphung huangah Bethlehem leh Kalvari hùn luh a, kan hnam zai leh thluk ngei, kan nihna anga Pathian pawl leh chawimawi tur kan nihzia thlarauin a rawn hriattir a. Hemi thudik hi an chhar fuh veleh kan hnam zai leh thlukin hla ropui tak tak ruahpui vanawn tlukin a rawn baw thla ta huk huk mai a. Chumi tualtro hla fûrpui a tlak hun chu 1920-40 inkar kha a ni ber. Kan luhkapuiah, kan tap chhak zawlah Bethlehem leh Kalvari kan chhuktir hnu chuan mingo Pathian kan biaka kha Zo Pathian a lo chang ta a, thawk leh khatah Zofate zawng zawng deuthawh chu kristian-ah kan let ta pup mai a ni.

Heta trang hian Rih dil leh Jordan lui chu kan kalchar huangah lungrual takin an luang hmun ta a. Sap hla lehlin khauh tung mai saka rak vak vak tawh loin, kan Zo zai leh thlukin an hla thlukte chu kan her nem a, lengkhawm zai a lo piang a, chumi rual chuan biak inah khuang kan la lut leh ta a. Tichuan, kan hla tualtro thra tak tak leh kan hla thluk her nemte chu khuangpui le khuangte nen remin, sûmkar awm loin Pathian fakin kan chai ta hut hut mai a ni.

Biak in tin deuhthawhah khuang an lak luh lai hian Zosaphluia (D. E. Jones) chu an ramah kum hnih a zuk chawlh lai a ni a. Kum 1921 February khan Aizawl a lo thleng leh a. A inkhawmna Aizawl Mission Veng biak inah khuang a hmu ve lo a. A lawm hle a ni ang, a lehkhathawnah pawh, “Aizawl mite chuan khuang hman an hnawl letder ta” tiin a ziak a. Kawng hranga sawi chuan, “Aizawl mite chuan an kalchar hnawl letderin kan kalchar an vuan hlen ta” a tihna tluk a ni. Zosaphluia thukhawchang, “Aizawl mite chuan khuang an hnawl letder ta” tih hi tun thlenga Zoram khawvela kan la buaipui reng chu a ni. Mingopain thangchhuahnaa a ngaih kha Zopa tan chuan tlawm letderna a ni si.


Aizawl syndrome

Zofate chenna mual leh tlang zawng zawnga lemchanna tlang lian ber chu Aizawl tlang hi a ni. Lemchan leh lemder thiama sawi Farisaiho khûm khawpin he khawpuia chengte hian Sapho lemchan an chìng a, an chaw tui ber zinga mi a ni. A mi lian apiangin an bâr lian a, a mi tè apiangin an bâr tè mai chauh zawk a ni. Anni anga lem chang ve lo, Zo khawchhuakte chu thring hlein an ngai a, an hmusit rilru bawk. Chumi tlanga chengte chu hmun tina Zofate entawn ber an nih tlat si avangin, mingoho kalchar leh mingo hrim hrim ngaihsanna Zofate zinga a hluar hi thil mak a lo ni lo e. Sial rangin sial rang, sakawlin sakawl a hring tur rêng alawm. Aizawl tlang hi mingoho lemchangtute tan a zawl hle thei a, Zopa leh Zonu dik tak tan chuan tlang bumboh a ni.

Sivilaizeson hrang hrang chanchin kan zir chuan, engemaw hunah chuan, kan aia changkang leh hmasawn zawkte tih dan zir leh mahni tana thra tur apiang kawpia kan hnam nun nena her rem hi hnam tin tih dan hmang niin a lang. Chu chu Zofate pawhin kan pumpelh thei bik lo ang. Mahse, kan thil kawpi duhzawngte hi enge ni? Sapho nun pawnlang, hurherhna dawidima chiah thawh an hawiher leh incheina thawmhnaw, an khawlohna tinrengte chu kan thil zir châk leh kawpi duh ber a ni a, kan zir chakin kan kawpi rang êm êm bawk. Mahse, an taihmakna, intodelhna, dikna, rinawmna, rual elna leh thiamna leh anni atranga thil thra zir tur tam tak awmte chu kan zir duh teuh si lo. Vaiho lakah pawh hian thil thra entawn tur leh zir tur a tam tehlul nen, anniho zinga mi hnuaihnung berho thil chin ‘khaini’ ei chauh hi kan kawpi duh niin a lang. Khawvel ram hrang hrang ka tlawh tawh zingah, Aizawla chengte ang êm êma kamseh leh kamram thila kã hmang rim ka la hmu ngai lo.

Aizawl Vana Pa Hall-a music concert hrang hrang leh kan zai thiamte zai video kaset te chu a châng chângin ka lènna inah enin ka ngaithla ve thrin a. Rimawi hi ka nun chawmtu berte zinga pakhat a ni a, zai thiamte hi ka ngaisang a, hla phuah thiamte hi ka ngaisang zual. Rimawi lamah na ná nà chuan Zofate hi hma kan sawn chak hle a, zai thiam pawh kan pung sawt hle. Lepler leh incheina lam tih lohah chuan rimawi le zai lam hi khawvela rual kan banna ber a ni. Zoram khawvel rûntu chak ber pawh kan zai thiamte an ni ti ila, kan sawi sual ka ring lo.

Chutiang chu a nih laiin, kan hawiher leh hmel hmang atrangin miten enge an hmuh? Gospel Concert ka en pakhatah chuan a threnin Sap hla sain an râk vak vak a, Zotrawnga satute pawhin zofate tih dan hmang loin, hluar baksaka intih-sitail an tum a. An tum ber ni awm chu mingoho lem chan thiam a ni awm e. A entute leh ngaithlatute chu an tui vang nge, a nih loh leh chutianga thiam taka lem an chan lai chu an hmuh duh vang emaw ngei vang zawk, an ngawi thruap mai a. Chumi inkarah, kan hla thluk zawl chi hla an rawn sak fuh hunah a hall-a mi zawng zawng kha kawlphe chaknaa kaih thawh ang maiin an che suau a, kut bêngin an insawi dual dual mai a ni.

Chu chuan eng thu nge kan bengah a riktir? Hnam dang tih dan zirin, an lem changin hmanhlelh thrin mah ila, Jordan luiin mi rawn chim pilh hnu pawha Zofate ngaihtuahna ril ber luah tlattu chu kan Rih dil ram, kan aidentiti inthlunna ram chu a la ni reng tih hriltu a ni. Kan pi leh pute thisen zawmpui leh thlah kan nihna chu a la bo si loh avang leh kan Rih dil bo hun hun chu kan nihna kan hloh hun tur a nih si avangin Jordan luiin a chim pil hlen lohte chuan min chim ral hlen kan inphal lo a ni. Kristian sakhua hmanga khawthlang kalchar laka nawhchizawrhna hi kan hnam hripui vei ber a ni a, chumi tihnaa kan Babulon khaw ropui chu Aizawl hi a ni.

He artikul intrannaa ka thu lak chhawn sawitu Carl. G. Jung chuan, mihringte hian kan thlahtute khawsak dan leh nunphung kalsanin, eng anga nun sângah pawh awm ila, kan inhriat miah loh hian kan thlahtute nun chu a hnam pum hian kan la keng tel zel a ni tih a sawi a. Tin, kan thu tar lan, “Who looks outside dreams; who look inside awakes” tih hian thu a sawi thui hle a. Pawn lam thlirtu (who looks outside dreams) chuan a nihna tak nena inzawmna nei si lo nih duh a ngah a, chu chuan a ngaihtuahna a luah avangin chumi ûm chuan a tlan a, boruakah in a sa hluai a. A ni, pawn lam kan thlir nasat poh leh, entirnan Tv leh sinemaa nun sang kan hmuh apiangte chu taksa rama luah ve kan châk a, an tih dan kan zir a, hausak thut kan duh a, chumi atan chuan hlemhletna engpawh tih kan huam mai a ni. Kan dinhmun ata tlan bona leh bihrukna tur zawngin a threnin rui thei tinreng kan ti a, OD-in kan thi kan thi mai. Kanaan ram thar zûna uaite erawh chuan khuangpui leh khuangte nen ni leng leh zan khuain ram thar hla sain kan inawi lungawi ve thung a. Kan hla duh ber berte hi tak ram ata bih rukna, duhthusamna hla a ni duh khawp mai. Hei hi mi puitling lo, hnam hnufualho tih dan a ni.

Mahse, rilru fim taka tu nge kan ni tih mahni kan inbih chian hunah kan nihna tak kan hre chhuak a, chu chun min tiharh thrin a ni (who looks inside awakes). Thrianpa Siamkima’n ‘Pipu Chhuahtlang’ a riviunaah, “Pipu chhuahtlang hi kan nun changkang zêl hian a hlat deuh deuh emaw kan tih lai hian, kan ngaihsak zual deuh deuhvin kan rilruah hian a lang fiah tawlh tawlh dawn si a ni. A chhan chu hnam dang finna leh literature-te kan zira kan hriat hnu hian kan hmabak leh tihmakmawh chu mahni inhriat chian hi a nih vang a ni. A letlingin mi tam tak kan kal a, mahni pawh in hre chiang lovin hnam dang nun, rilru leh tih dante chu khawr takin kan zir hmasa a. Tunah hian kan har chhuak tran mek a ni” tiin a ziak a. Hei hi ngaihtuah tham, thu ro hlu a ni. A letlinga kal hi thil hlauhawm tak a ni.

Lalruotmawi Syndrome

Hemi chhanna hi tun hnai hian Manipur atranga lo kal, Independent Church of India (ICI) Choir leh chumi rawn zuitu nula Lalruotmawi hmangin Mizoramah mak takin a lo lang a. Hei hi chik taka bih a, harh chhuah nana kan hman a thra ngawtin ka ring.

Kum 1919-a harhnain kan Rih dil ram Jordan luiin a chim pil mai tur a rawn chhan chhuah thu a hma khan kan sawi tawh a. Hei hi German filawsawfar Hegel-a thukhawchang (Hegelian dialectic) hmanga sawi fiah thrain ka hria a. Hegel-a chuan thil rêng rèng hi ngaihdan (thesis) a awm hmasa a, chumi ngaihdan kalh chuan ngaihdan dang a lo chhuak a (antithesis), chumi hnuah thesis leh antithesis-a a thratna leh dikna ve ve kha la khawmin ngaihdan thar (synthesis) a lo chhuak a. Chumi synthesis aia thra ngaidan a awm hunah thesis a intran leh a, chu chu antithesis leh synthesis in a zui leh a. Chutiang zelin mihring finna le thiamna chuan tawpintai nei loin hma lam a pan zêl a ni.

Hemi tehna fung hi hmangin, Rih dil leh Jordan lui inbuanna hi sawi fiah tum ila. British-ho phènah khawthlang kalcharin a ziaranga a thuam tawh kristian sakhua kan zingah a lo luh khan kan kalchar leh nunphung nen an indo lo thei lo a, chu chu a bul tranna, thesis chu a ni. Chumi dinhmunin a hrin chhuah chu Puma Zai (Tlanglam zai) hmanga Zo nuna hla lama harhna mak tak lo thleng kha a ni a, chu chu ‘antithesis’ a ni. Puma Zai hi Rih dil lamtrang a ni a, Jordan lui luang lai a tichat phah hial thu kan sawi tawh kha. Hemi rah chhuah chu 1919 harhna atranga Zofate irawm atranga kan hla thu leh thluk hmanga kristian hla thar tam tak lo chhuak kha a ni. Chung hlate chu vawiin thlenga kan la sak nin loh leh kan thlarau nun chawmtu leh kan literechar tihausatu an ni. Hei hi a synthesis a ni. Chuta trang chuan Rih dil leh Jordan lui chu lungrual takin an luang dun thei ta a ni.

Mahse, zawi zawiin Jordan lui nena lo luang lut khawthlang kristianho kalchar chuan Rih dil ram chu a chìm sang tial tial a; chumi rual chuan kan krisianna leh sakhuana pawh a da tial tial bawk a. Khawthlangho tih dan hawiher zir leh an lem chanah kan inhman nasat poh leh kan Zo zia pawh keimahnia hmuh tur a tlem tulh tulh a. Khuang kan ngaihnat êm êm kha biak in tam takah chuan organ-in a luah lan a, organ tel loa zai chu chawhmeh tel loa zanriah ei tlukah thrangtharten an ngai ta hial a ni. Lengkhawm hla sa thiam thrangthar zingah an tlem tulh tulh a, kan thu leh hla mawi leh ril leh duhawm tak takten hmun an chang tlem tial tial bawk a ni.

Hemi dinhmunin a hrin chhuah chu ICI Choir leh a hnung zuitu Lalruotmawi a ni. A aia zai thiam, a aia hmel thra, a aia zei zawk leh chang thiam an awm ang. Mahse, eng vang nge Lalruotmawi hi a làr tak thut le? Amaah Rih dil leh Jordan lui lungrual takin an luang hmun thei tlat alawm! Rih dil ram ai a awh zo a, Jordan lui ai a awh zo bawk a ni. Zofate chhungril bera tuihalna leh riltramna chu a dawm a, an lunglenna ril ber a hnèm a, a hla an ngaihthlakin an dam sawng sawng a. Kalvari par chhuangin mawi tak leh zahawm takin Zo zia leh nun a vulhtir leh a. Rih dil tukverh atrangin hringnun piah ram mawi leh thlamuanawm tak chu Zo mitin min entir leh a, Zo bengin min ngaihthlaktir a, lemchanna khawvel atrangin tak ramah min chhuktir a, kristian nih leh Zofa nih kawp nawmzia leh hlutzia a rawn tar lang a ni.

Kan khawvel pahnihte hi lungrual taka an kal tlan zel chuan hnam zahawm takah kan ding chhuak ang tih ka ring. Kan nihna hlamchhiaha lemchan ringawta kan hmanhlel zel erawh chuan a tawpa kan chan tur chu boralna a ni. Mahni nihna zahawm taka kengkawh hnam apiang an dingchang a, mite zah pawh an phur thrin. Lemchang mi emaw hnam emaw chu eng anga lem chang thiam pawh ni se, mite ngaihsan leh zah an phur ngai lo. Ngaihthlakna tura beng nei chuan ngaithla ngun rawh se.

(July 8, 2006, Delhi)
Source: Keivom Diary

Post a Comment

Powered by Blogger.