ALL INDIA RADIO NEWS AIZAWL  REGIONAL NEWS UNIT
MANN KI BAAT 24 JUNE 2018 (Mizo Version)


ChanchintharKa khua leh tui duhtakte, chibai ule. Mann Ki Baat kaltlang a inkawmna hun tha tak kan nei leh thei hi ka lawm hle a ni. Hmanni lawk khan Bangaluru ah Cricket Match chhinchhiah tlak kan thlir kha, India leh Afghanistan Cricket test Match chungchang ka sawi tih chu kan hre theuh awm e. Afghanistan tan chuan International Match hmasa ber a ni a, a khelhpui Indiaram tan a hlimawmin a inchhuanthlak hle a ni. He match ah hian heng ram pahnihte inkhelh dan hi a ropui hle a ni. India ram atanga khel mi pahnih Batsman Maurali Vijay leh Sikhar Dhawan ten Century an siam ve ve a, Chutihrualin Afghanistan lam atangin Mohammed Ahmed Jal an a bowling thiam zia a lantir bawk. 


Afghanistan bowler tho Rashid Khan a phei chuan tun tum IPL ah khan a khel tha hle anih kha. Amah hi an ram inkhelah hian a hmahruaitu ber a ni. Afghanistan ram President Pu Ashraf Gani pawhin twitter a thu min rawn Tag ah khan ti hian a inziak a, “ Afghanistan chuan kan Hero Rashid Khan hi kan chhuang hle a ni” hei bakah hian fiamthu titak deuhin, “Rashid KHan hi tumah kan pe dawn lo,kan pe phal hek lo” tiin. Kha Match kha kan hre reng tawh ang. Match Hmasa ber anih avangin kan hriat reng tur anih rualin kei erawh chuan chhan dang vangin ka hre reng tawh ang. India team ten Trophy an dawn khan Afghanistan Team te kovin thla an la ho khan infiammite rilru zauzia a lantir a ni. Hun lo la kal zel turah pawh India leh Afghanistan ten thawh hona tha nena kan thawh chhoh zel ka beisei a ni. 

Ka khua leh tui duhtakte u, June Ni 21 kha ‘Yoga Day’ a cham vawi Li na kan hmang leh ta der mai a. Khawvel ram hrang hrang hmun hrang hrang ahte mipuiten phur takin he ni hi hmangin Yoga an ti a. Brasil a European Parliament ah te,New York ah te, Japan indo lawngah te hmun tinah Yoga hmun tur a awm a ni. Saudi Arabia ramah a vawikhatna atan hemi Yoga day denchhen hian hun siam niin hmeichhia ten yoga tihdan hrang hrangte zirtirna hun an hmang a ni. Ladakh tlangsang tak maiah India leh China ram sipaite a huhovin he hun hi an hmang a ni. Hei hian a entir chu Yoga hi ramri tichhetu ni lovin a zawmtu a ni tih hi a ni. 

Hetiang tak maia khawvel pumin Yoga hi an buaipuia an tuipui anih chuan India ramah chuan a letin mipuiten kan ti nasa lo thei lo. India ram hi kan inchhuang thin hle. A chhan tam tak a awm awm e. Kan ram sipaiten lei, boruak leh vansang lamah te Yoga an tih kan hmu a, kan sipai huaisen thenkhatten tuihnuaiah te, thenkhatin Vur rama tlang sang takahte, chunglamah lei tanga 15000 ft a sangah te Yoga tiin mit an titlai hle a ni. School a ni emaw, College a ni emaw Office emaw Park te, inchung chhawng sang takah te, infiamna mualah te pawh, hmun tinah Yoga an ti a ni. 

Ahmedabad a thil thleng hian ka rilru a khawih hle a, kan unau rualbanlo mi 750 ten an theih tawp chhuahin Yoga an ti ka hmuh khan chona thar min pe a. He Yoga hian min ti pumkhat sela, a tam thei ang bera tih tumin hma la theuh ila tichuan kan nuna peng pawimawh tak nisela ka duh hle a ni. Ka khua leh tui duhtakte u, MYGOV leh Narendra ModiApps ah mi thahnem tak ten tun tum ‘Mann Ki Baat’ ah hian July Ni 1 a kan hman tur ‘Doctors Day’ chungchang sawi turin min rawn ngen a, a tha hle mai. Kan mangan hian Doctor te hi kan hriatchhuah hmasak ber an ni fo thin. He ni hi an tan a ropui lehzual a, mahni mihringpui te tana an hnathawh leh an inpekna ah lawmthu ka sawi tak meuh a ni. 


Nu te hi kan lei Pathian kan ti a, Pathian ang tlukin kan zahin kan ngaisang a ni. A chhan chu min hringtu,nunna min petu an nih avangin. Doctorte kan damloh leh thihna kotlanga kan awmlaite hian an thiamna leh finna hmanga nunna thar min petu an ni thin. Doctor hnathawh hi damlo te damdawi pek a enkawl chauh hi a ni lova, kan thian tha te niin kan rilru damlo thlengin min enkawltu an ni thin. Kan natna te min enkawlsak tu chauh ni lovin min tihdamsaktu an ni kan ti a ni. Tunlai kan doctor te an thiamna leh finna a sang chho ve zel a, kawng hrang hrangah,damdawi leh a enkal dan, a hmandan thlengin taima takin an zirchiang deuh deuh zel a. Natna harsa leh khirh tak pawh nise a enkawl leh tihdam dan an hmuchhuak zel a ni. He Mann ki Baat kaltlang hian kan Doctor thiante zawng zawng hnenah July Ni 1 a Doctors Day in hmanna turah duhsakna ka hlan a che u. 

Ka khua leh tui duhtakte u, India rama kan piang hi mi vannei tak kan ni. Nitin, thlatin hian thil chhinchhiah tlak leh hriatreng tur kan nei a. Thenkhat chu kan mi ropui leh chhuanawm tak tak te inpekna leh an hnathawh vang a ni . “ Prime Minister zahawm tak, Chibai le, Dr Surendra Mishra ka ni a. June Ni 28 hian Maghar i rawn tlawh dawn tih thu kanlo hria a. Maghar khaw bula khawte tak te Tadwa khua Gaurakhpur a cheng ka ni. Maghar hi Kabir a innghahna hmun niin hmun pawimawh tak anih phah a. 

Helai hmunah hian Kabir-a zirtirna tha tak tak kan nitin nun hman atana pawimawh tak leh kawng dik min kaihruaitu anih zia sawiho a ni thin a. A thusawi thin ropui tak tak te kha kan zavaia hriata puanchhuah leh hemi kawngah hian hma min laksak turin ka ngen che a ni.” I phone call avang hian ka lawm hle mai. Ni 28 hian Maghar khua ka rawn kal tur kha a dik a ni. Gujarat a ka awmlai khan Puithiam Kabir-a hnungzuitute buatsaih hunah ka tel ve a. Helai hmun tlawh leh thei tura ka awm leh hi vannei ka inti hle a ni. Maghar hmun hi Uttar Pradesh ah a awm a ni tih kan hre theuh awm e. Kabir Dasa innghahna hmun a ni a, helai hmun a kalchhan hi kan hria em le? 

Khang hunlai khan Maghar hmuna thi/Boral chu Vanram an kai dawn lo tih thuthang a awm a, tichuan Kashi hmuna thi chu vannei,vanram thleng turah an ngai thin. Maghar hmun chu tlawh thiang lo tlukah ngaih a ni a. Mahse Puithiam Kabir-a chuan khang thuthang leh thusawi reng reng te awih duh lovin Maghar hmunah chuan a kal lui a, an zirtirna diklo leh rinna diklote tihbo tumin hma ala a. 


Tichuan khawtlang siamthat leh inunauna tha zawk a awm theih nan hma a la a, a sawi duh leh a zirtir duh thilte chu hla thu hmangin a auchhuahpui thin a. A thu ziah pakhatah chuan tihian a ti a, “ Pathian be tur hian kan chawr chhuahna leh kan hnam a pawimawh lova, Pathian siam vek kan nih avangin”... a thuziah dang pakhat leh chu “ KHawngaihna a awmna hmunah sakhuana a awm a, Duhamna awmnaah chuan sual a awm. Thinrimna awmna hmunah thihna a awm a, Ngaihdam na hmunah Pathian a cheng thin. 

Heng Kabir-a thusawi leh zirtirna kan sawi lai hian amah anga mi ropui Guru Nanak Dev kan sawi lo thei lo a ni. Guru Nanak-a kha a thupui ber chu zaidamna a ni. Guru Nanak Dev khan khawtlang a mi te leh mi lian, hnam ropui leh hnam hnuaihnung inkar zau lutuk tihreh kha a tumber a ni a. Ani chuan mi rethei leh chan chhe zawkte tanpui hi Pathian ringtu kan nihna a ni” a ti thin. Guru Nanak hi tun a ‘Langar’ kan tih hi a hmuchhuaktu a nia, hemi ni hian a duh apiang te eitheih turin ei leh in a buatsaih thin a ni. 

Kum 2019 lo thleng turah hian Guru Nanak Dev inlarchhuahna vawi 550 na kan hmang leh dawn a. He huna kan hman turah hian a lawm dan turte ngaihtuah tlang ila, thil thar kawng hrang hrang, ngaihtuahna thar nen kan rilru helamah hian sen kan tum theuh dawn nia. Ka khua leh tui duhtakte, India ramin zalenna a hmuh dan kawng hi a thuiin a khirh hle a, a rilin a lungchhiatthlak hle bawk a ni. Punjab rama thilthleng a ni a. 2019 hi Jallianwala Bagh a thil thleng rapthlak takin Kum 100 a tlinna a lo ni leh ta reng mai. 

April 13 1919 kha ni luingchhiat thlak tak kha tuman kan theihnghilh tawh ngai dawn lo. Nu nau pawi sawilo tamtak ten nunna an chan a,khawvel a nghawr nghing a. Thil tithei zawk ten an thiltih theihna hmanga pawisawilo te kut an thlak kha engtin nge kan theihnghilh theih ang.? Kha thil thleng khan thil tha tak min hnutchhiah erawh a nei. Tharum leh inpawng nekna hian eng harsatna mah a sukiang lo tih hi a ni. Channa, inpumpekna leh tharum thawh loh na hian hnehna a chang zel thin. 


Ka khua leh tui duhtakte, Delhi a Rohini hmuna cheng Pu Raman Kuma khan Narendra Modi Apps kaltlangin July Ni 6 a Dr Shyama Prasad Mukherji a piancham lo thleng turah hian a chanchin tarlang turin min ngen a. Pu Raman ka lawm hle mai. I ngaihtuah zawng te ka hriat hian min tiphur thar hle mai. Kan hriat angin nimin kha Dr Shyama Prasad Mukherji-a thihcham a ni a. Dr Shyama Prasad Mukherji hian kawng hrang hrangin hna a thawk a, heng a thathawh a a thlur bikte chu zirna lam,rorelna leh ram rorelna te hi a ni. Kolkota University a kum naupangte a Vice Chancellor ni thei awm chhun a ni tih hi mi tlemte chauhin kan hria ang. Vice Chancellor anih khan Kum 33 chauh ala ni. Kum 1937 khan Dr Shyama Prasad Mukherji khan Rabidranath Tagore chu Kolkata University Convovation a thusawi turin a sawm a, Bangla tawngin thu a sawi a. British lal hunlai a ni a, Bangla tawng a thusawi awmchhun a ni. Kum 1947 atanga 1950 thleng khan Minister hmasa ber a ni a. Ramchhung Industry tha tak bun leh tin chang tlun kha a tum ber a ni. India ram zalenna hmuh hnu lawk kum 1948 a Industrial Policy hmasa ber pawh a hmathlir leh a ngaihtuahna a pholanna a ni kan ti thei ang. 

Dr Mukherji a duhthusam chu India ram hi thilsiam chhuah kawngha intodelh a,thiamna sang tak neih belh zela hmasawnna lam pan tir hi a ni. Kum 1948 leh 1950 inkar khan All India Handicraft Board, All India Handloom Board leh Khadi & Village Industries Board a din a ni. Project lian tak tak Chittaranjan Locomotive works Factory,Hindustan Aircraft Factory,Sindari Ferilizer Industry leh Damoder Valley Corporation dinah pawh hian a hnathawh thahnem tak sawi tur a awm. Dr Shyama Prasad Mukherji kha a duh ber chu India ram inpumkhatna leh thianghlimna hi a ni. Tichuan kum 52 mi lek anihin a boral ta a ni. Hawh u, Dr Shyama Prasad Mukkherji a thuchah kha hrerengin inhmangih takin ram tan theih tawp i chhuah ang u. Ka khua leh tui duhtakte u, Kar kalta atang tawh khan video Call kaltlangin Sawrkar ruahmanna hrang hrang te inhriattirna hun tha tak ka nei a. File a inziak hmuh tur awm lo,anmahni ngei atanga an tumruh dan leh an hlim an lungngaih chanchin te atakin ka hria a. Kha thil kha ka tan chuan sawrkar ruahmanna tihhlawhtlinna mai ni lovin ka zir tur tha tak tak ka chharchhuak zawk a ni. Heng kan kalpui laia hlim hmel tak, lungawi hmel ka hmuh khan hlimna tak tak min siam sak a ni. 


Mi hrang hrang te nena kan inbiakna atanga ka hriatte hian min tihlim leh zual a, khaw hla tak tak atang tein kan fanu ten Common Service Centre kaltlangin khua a kum upa lam te pension pek leh passport siamsak hna an thawhte, Chattisgarh a Sitapal In Ice Cream zuara ei a zawn dan te, Jharkhand a Anjani Prakash anga Thalaiten an khua leh kaw thenawmte damdawi man tlawm zawk a pek te,West Bengal a kan thalai pakhat kum hnih thum kalta a hna zawng tawh thin, tun a ama puala sumdawnna hna a neih leh midang 15 chuang eizawnna a siamsak thu te, Tamil Nadu, Punjab leh Goa a zirlaiten Jinkering Lab-a Waste Management an zirtir te, heng ka sawi bakah thildang chhuanawm tak tak te leh midang te kaihruai thei a in hnathawh hi sawi tur a awm teuh a, kan sawi seng lovang. Heng kan hnathawh hrang hrang ka hmuh leh kan hriat hian India ram chakna ka hmu a, India thar ka hmu thei a ni. Mahse hetiang thahnemngai tak takte kan awmrual hian thil a thim zawng a thlir tlat a leh sawichhe kher thin te pawh kan awm tho mai. A eng zawng a thil thlir duh miah lo ho hian ram hmsawnna tur a dal a ni. Ram mipuite chungah ka lawm hle a ni. Mipui Nuai 40-50 in he video Bridge hi zawmin chakna min pe a ni. In zavaia chungah lawmthu ka sawi nawn leh duh a ni. 

Khua leh tui duhtakte u, kan chhevelah hian thil duhawm tak tak a thleng fo thin a. an kianga awm pawh a hahdam thin a ni. Hmanniah thil ka hriat danglam tak mahse hriat nuam tak si a awm a. Bangaluru a Corporate Professionals leh IT Engineer te thawk dunin Lonei mite lo neih dan leh thlai chin dan thar leh enkawl dan tha zirtirin hma an la mek a. A hmaa lonei mi thlai chi khat chauh ching thin khan chi hrang hrang chingin Trust Kaltlangin a hralh chhuak thei a. Hlawkna pawh a tel tha thei tawh hle a ni. Thlai tha nei tur chuan thlai chi tha a pawimawh a, hemi atan hian Seed Bank siam a ni. Kan hmeichhiaten heng Seed Bank hi an enkawl mek a, hetianga hna tha taka anm thawh zel theih avang pawh hian an chungah lawmthu ka sawi a ni. Kan hriat tak kan mithiamte leh kan lonei mite tangkawpin lo neih kawngah rahbi thar an chuangkaia,an entawn tlak hle a ni. 

Thiante u, thatlai hun hi mite tana entawntlak tur hna kan thawh theih hunlai a ni a, hmun hrang hrangah mi hrang hrangin hnathawh that hrang hrang thahnem tak kan neih ka ring a. Website kaltlanga kan hriatte an awm anga,kan hriat loh thil tha ti tawh leh ti mek pawh an awm ang. Ka sawi duh chu in zaivai a chungah lawmthu ka sawi a ni. Midangte, thiante, thenawmte khuate tan entawntlak kan nih zel ka beisei a ni. Ka khua leh tui duhtakte, GST kan hmanna pawh kumkhat alo ni ta. 


Ram pakhat, Tax pakhat “One Natiuon,One Tax” hi mipuite nghahhlelh kha a ni a, vawiin niah chuan a takin kan tawng ta. He One Nation, One Tax hlawhtlinna chhan ber chu State tin te tanrualna leh thawhhona that vang a ni. Hemi avang hian ram pumah Tax reform kan neih phah a ni. Tun thleng hian GST Council meeting vawi 27 neih a ni tawh a. State hrang hrang aiawh teh ngaihdan hrang theuh neiin kan inhmukhawm thin a. Chuti chung chuan GST Council a thu tih tluk zawng zawngte hi Vawiin thlengin lungrual takin pawm a ni zel thei a. Tun hma chuan Tax chungchangah hian inspector lam sawiselna nasa tak a awm thin a. Tunah erawh chuan GST ah chuan Inspector ni tawh lovin IT in a luahlan ta. Return atanga refund thlengin Online Information Technology hmangin a tih theih a. 


GST awm atangin Check Post a awm a ngai tawh lova,Bungrua a thleng zung zung thei tawh a. Check post a hun khawral pawh a tawp ta a ni. GST hi khawvel a Tax reform lian ber a ni kan ti thei ang. He reform lo awm theihna chhan chu ram mipuite vang a ni. A tlangpuiin mithiamte sawi danah chuan hetiang ram lian a thil siam tha tur chuan kum 5 atanga kum 7 a mawh thin an ti. Mahse ram hmangaihtu, midik takte inphurna leh in thawrimna avang chauhin kumkhat chhungin thilthar kan hmu thei ta. 

Khua leh tuite, tun tum Mann Ki Baat ka tawp dawn rual hian a lehpek ka nghakhlel hle a ni. In za vaia chungah lawthu ka sawi leh e. Ka lawm e.

Post a Comment

Powered by Blogger.