Ziaktu : HC.Vanlalruata, Principal Correspondent, PTI

SAKHAW INZAHSAK - NEWS COMMENTARY AIR AIZAWLKhawvel hmun hrang hrangah sakhaw biak inan loh avang leh sakhaw thila mi dang pawm dan pawmpui theih loh leh dawhtheihna tlakchham avangin indona leh inchemharna a thleng fo tawh a, a thleng reng bawk. Sakhaw tih bik nei lo ram nia kan chhal India ramah pawh sakhaw ngaihdan leh pawmdan inan loh avangin tharum thawhna a thleng reng a. Mizoramah hian sakhaw pakhat zuitu deuh vek anga ngaih kan ni chung pawh hian he harsatna hian min kiansan tak tak chuang lo. Mahni kohhran leh pawl rin dan dik bera ngaih leh pawm tlatna avanga mi dang chunga hleilenna hi a tam em em a, hei hi sakhaw thurin kalh a ni chungin kan sim hlei thei lo chu a nih hi maw.

Mizote hian khawvel huapa sakhaw thila che firfiakho chanchin hi kan lo hre ve mai ni lovin kan lo sawi ve á¹­hin a. ISIS leh, Boko Haram te, Taliban leh al-Qaida leh Pakistan-a Muslim firfiak ho chet dan thlengin kan tawng pha ve a. India rama Indian Mujaheedin te bakah Hindu kulmut leh an sakhaw ruihchilh pawl hrang hrang chanchin pawh kan hria. Chumi rual chuan mi chawhmeh duhzawng thlenga khapsak duh, Hindu sakhaw rin dan, bawng humhalh kha sakhaw dang ringtute barhluih tuma bawng talh leh bawngsa ei khap duh pawl an lo lian a. Chu chuan India ram inpumkhatna lungphum hi a sawi nghing pha ang tih hlauhawm khawpin boruak a tialh hman a nih kha.

Bawng talh leh bawng sa ei khap duhna rilru pu Hindu firfiakho hi an sakhua-ah an nghet viau em kan hre lo va, sakhaw thila firfiak zawng zawng hi an pathian thu awih á¹­ha an ni vek chuang kher lo. Thinlung leh rilru firfiak, mi dangte tana hnawksak zawnga chet ching, chumi atana mi tam tak pawm theih zawng tur nia hriaa sakhaw la bing ta an ni duh hle. Hetiang a nih vang tak hian bawngsa ei nia an hriatte pawh kutthlak rawn a, that duh mai an ni a, an sakhaw thurin hre chiang vak lo pawha an pathian biak laka tlaktlum beiseina an nei tel á¹­hin.

Chutianga chet chingte leh ngaihdan neite doletna atan nikum lam khan Union Home Minister Rajnath Singh lo zin laiin mi á¹­hahnemngaiten bawngsa ruai an lo buatsaih a. An thiltih dan kha tharum tel lo leh democracy thuthlung mil a nih avangin a á¹­ha hle a, Rajnath Singh pawh khan mi chawhmeh duh zawng an zahsak tur thu chanchinbumite a hrilh a nih kha. Mimal dikna leh chanvo humhalh hi a pawimawh a, sakhaw thil inzahsak loh, inpalzut leh barhluihna chi reng reng hi chu kan do tlat tur a ni.

Chumi tiat chiah chuan chutianga mi dang ngaihdan leh pawmdan palzutsak hi kan tih bik loh tawp tur a ni a. Kan tam avangin kan rin dan ang ni lo rin hrang neite rahbeh a, an pawm dan paihthlaksak a, kan rin dan barh luih kha a thiang bik lo tih kan hriat a á¹­ul a. Tam chhuanga kan duh dan mi dang barh luih hi Kristian-te hian an ching ve tho mai a, hmun tam takah an uar hle. Kristian sakhaw betu leh Kristian á¹­ha tak anga chhal tam tak hian an sakhaw pawm dan pawmpui ve lotu mi tam tak chu an nekchep mek a nih hi.

Mizoramah ngei hian hetiang hi a thleng fo tawh a, a thleng mek bawk. Dik tak chuan inti-Kristian ṭha mi ṭhenkhat chuan Mizoram hmun ṭhenkhata Hindu leh Muslim biak in awmte hi an helh hle a, an pheikhawk chhunga lungtê lut tluk zetin an hre ran mai a. Theih ni sela chuan ṭhiah buaih buaih mai an duh awm e. An thinlunga an sakhaw vawn tana an rinawmzia lantirna atan a lo remchangin an Kristian ṭhatzia miin an hmuh theihna atan ti ringawt pawhin ngamawm sela chuan an ti duh ngei ang. Hetiang rilru tho hi Taliban, al-Qaida leh ISIS ten an put a ni a. Anni hi Koran zirtirna ni chiah lo, an sakhaw zirtirtu firfiak deuhvin an sakhaw zirna sikul (Madrassa) leh an biak in (Mosque) ah te an lo zirtir ṭhin vanga heti ta hi an ni a. Mizo Kristian-te hi chu biak in lamah chuan kan inzirtir lemin a lang lo va, ṭhenkhat thinlungah hian a awm ve hrim hrim zawk niin a lang.

Kan ngaihtuah ngai lo mai thei a, Presbyterian kohhran hruaitu mingo missionary leh Mizo hruaitu á¹­henkhatin an din, a tira YLA an tih, tuna YMA kan tih tak pawh hi hun engemawti lai khan kohhran dang rapbet zawng lek lek hian a kal ve fo tawh a. Tunah pawh hian a la danglam teh chiam lo. Hman deuhvah tawh (kum 1989 vel emaw ni ta ni) khan Central YMA ngei hian Pathian ni (Sunday)-a Vaivakawn leh Seventh Day tlang vela thil zuar á¹­hinte kha zuar lo tura tihna thupek an lo chhuah tawh a. Khatih laia helai venga Pathian nia dawr hawng leh thil zuarte kha an sakhaw rin dan avanga Inrinni (Sabbath) serha Sunday serh lotu Seventh Day kohhran mite an ni deuh berin a rinawm. Kha kha ngaihtuah chiang mang lova mi sakhaw pawm dan leh rin dan kan inpalzutsak á¹­hin dan lo lang chhuak pakhat chu a ni. Hetiang hian Aizawl veng á¹­henkhatah leh thingtlang khaw á¹­henkhatah chuan Pathian nia Hindu (Gorkha) leh Sabbath serhtu Kristianten dawr an hawn leh thil an zawrh khap pawl hi an la awm zeuh zeuh a ni awm e.

Chu mai chu a la ni lo va, khaw á¹­henkhatah chuan kohhran tenau deuh din an phal lohna khua te a la awm ta fo va. Biak in hrang din chu sawi loh, inkhawm hran hrim hrim pawh sawisela khap duhte an la awm zu nia! Chutiang chu tunhnaiah Aizawl khawpui chhungah ngei sawi tur zu han awm a!Tlem lai deuh khan Myanmar lama awm á¹­hin, an rama awm ngam lo leh awm thei lo rawn raltlante chu Presbyterian emaw, Baptist kohhran biak inah emaw inkhawm ve mai tura an duh thu ring tak taka sawi á¹­hin an awm a. Chu’ng zingah chuan Central YMA hruaitute pawh an tel. An sawi dan chuan kan unau Zofate an ni a, chutiang an nih chuan a hrang a hraia inkhawm lovin Mizoram chhunga kohhran lo ding sa member-te inkhawmna biak inah khan inkhawm ve mai sela tih a ni a.


Myanmar ramah khian Presbyterian leh Baptist kohhrante pawh a ding ve ngei mai; mahse, kohhran lian leh Zofa tam ber telna kohhrante chu Methodist te, Wesleyan kohhran (John Wesley a din) te an ni a, hei lo pawh hi kohhran hrang hrang an á¹­hahnem hle. Mahni kohhran rin dan ni hauh lo biak ina inkhawm ve tura innawr luiha inphut hi a tih chi loh hle tih hi tam takin an ngaihtuah thleng pha lem lo. Entir nan Trinity ring ve lo UPC te hi, “I fapa Isua Krista hmingin ka dil e,” tia á¹­awngá¹­aia tlan kawm á¹­hinte biak ina inkhawm luihtir chi an ni lo. Sakhaw á¹­ha leh dik betu nia kan inhriat chuan kan rin dan leh pawm dan pawm ve lote lakah dawhtheihna kan lantir tur a ni dawn lo’m ni ?

Post a Comment

Powered by Blogger.