- MS.Dawngliana Pachuau

KHAWNGLUNG RUN
LT. Muana Khiangte

Phuahtu - LT. Muana Khiangte

1. Hmana zofa lungduh lenna vangkhua,
Thawnthu hlui mi hril chang tawh hnu,
Lungrual ten chawngchen par an lawm lai,
Bawmzo, Aichhung hrangin romei an chantir e,

Thunawn

Puallenga cholai di lawhleng siali,
Tuahrem sa, khuandim run sang kai nan;
Mahse, van chung chim, lengtenu an hruai e,
Pual chang hmul di ngai a á¹­ahna, aw Khawnglung run.

2. Ram á¹­uan chhuihthangval dai kawm hrut velin,
A di Thanghniangi a au ve;
Suihlung phang e, di zun lunglen a'n,
Lamtluang chhui mittui nen di ngai a kiu vawng vawng,

3. Dan rual loh Thanhrang sial iang Chalbuanga,
Lentu zo daral hrang karah;
Haulai-siali zawngin a au ve,
Chutin buk thlamah thlanghartui luan di tawng e,

4. Khalhkhéng ram loh zawhtluang chhui kir lehin,
Ṭiau lui hrangin Thanghniang lem pil e,
A pawi em! Damlai kawl eng nghak a,
Fam zÅ­n leng ngai Chaltuai damlai khawvel reng zawng.





Zofate history-a bet reng tawh tur thil rapthlak leh chhinchhiah tlak tak lo thleng, Lalá¹­huama khua (Khawnglung) Vuttaia'n Thlanrawn Pawi ho puna an run kum hi rin dan inang lo tak tak karah, naupang zirlai bu lamah pawh dah chian a ni ngai meuh lo. Chitih rualin, lungphun pakhatah chuan 1859 kuma thil thleng angin a inziaka a pawmawm viau maithei. He thil thlenga nula leh tlangval inhmangaih em emte thawnthu lungchhiatthlak tak mai lo piang ta chu L.T. Muana Khiangte hian hlaah rawn phuah chhuakin, he hla rilzia leh a thawnthu lungchhiatthlakzia hi sawi loha lumah kan dah hlawm fur zawk a ni awm asin! 

He hla phuahtu Pu Muana hi kum 1956-ah Thingsai khuaah piangin, Thingsai-ah hian pawl 2 a pass hnuah Jorhat-ah a pute bulah awm thlain, a pawl ngai a zuk zir nawn leh a, pawl 3 aá¹­ang chuan Thingsaiah ME School zawng a zir chhuak ta a ni. Class IX&X hi Shillong lamah zirin, P.U leh B.A 1st yr chu Sikulpui (Aizawl collage)ah 1978 thleng zirin, hemi kum hian, sorkar-ah hna hmu nghalin, Lunglei lamah an awm a lo á¹­ul ta a, 1991-ah S. Vanlaiphai nula hmelá¹­ha leh hleitling tak, C. Lallawmzuali nen inneiin, fa mipa 1 leh hmeichhia 3 an nei a ni. 





Serchhip lamah te a insawn kual hnuin, 2015 kum tawp lam aá¹­ang khan tun thlengin, Aizawl (Khatla)ah chengin, Statistic-ah Forest Dept. changin, Research Officer a ni. He hla hi Lungleia an awm lai, 1978-a a phuah niin, Hemi kum vek hian Ramhluna Hnamte hian Radio-ah khung nghal mah se, amah Pu Ramhluna sawi dan takah, eng-ruai a nihpui lo a, Chumi hnuah C.Vansanga'n a rawn sa ta a, mite'n an bengkhawn chho ta hle a, á¹­hangtharte'n an rawn sa chho mek zel bawk a, hla thu hre chiang lem loa sa ve ta mai pawh awm theih tak a ni. 

Tunlai hian social Media lamah a rilzia leh a nalhzia hi an sawi fo a, a awmzia hre lem lo tamtak kan awm theih lai karah, he hlain eng nge sawi a tum a, tu hnen aá¹­anga he hla hi Zofate hian nei nge kan nih kan hriat nan tiin ka rawn chhawp ve leh hram a ni.





Kan Mizopuite ngei lo khawsak tawhna, a tuartute tawrhna lam pawh ngaihtuah tawh lo a, thawnthu ang maia an lo sawi chhawn zel leh ngaihnawm titaka an lo ngaihthlak liam vel maia lo chang ta; Chawngchena hlim leh lungrual taka an awm laiin, Bawm leh Fanai ral lo lian chuan romei angin an khaw sawisak chu an ti tham ral a ni ber e.

Vapualpain a kawppui tur a hauh ang deuh ngura Chalkunga'n nupui atan a lo hual ruk leh rem inti tawna inneih lo rilruk tawhte khawsakna chu, chhiatna rapthlak tak lo thleng chuan, nula duhawm a hruai bo (salah an man) tak daih si-ah chuan, Vapual lungleng lutuk, lunglen khawhar avanga a hmul tla hial ang maiin, chu tlangval lainatawm tak tan chuan Khawnglung an rawn rùn chu, a runthlakin, ṭahna thlentu a tling tak meuh meuh a ni.

Tlangval (Chala) riangvai tak chuan an khaw lamhnai deuhah chuan a duhlai Thanghniangi chu zawngin ramhnuaiah te chuan vak kualin, a han au vel chiam á¹­hin tak nain; hmangaihna avanga lungleng leh baihvai tak, thinlung beiseina chuan, chu'ng hmunah chuan rah duhawm a chhuah si loh takah chuan: Mittui nen á¹­ap zawih zawihin a kalna kawng bawk chu a zawh haw leh ta.

Lunglennain a zem nasat em avang chuan, lainate khapna leh beidawnpuina chuan Chalkunga chu a up bet zo mawlh lo. Hmelmate (anmahni rawn rÅ­ntute) awmna ram pilrilah chuan, a thinlung lalnu, nupui atan tia a lo hual leh tumahin an neih loh nana a hauh ve bur; Thanghniangi chu zawngin chet a han la leh ta. Chutah le! Thlam chhungah chuan, nula hmelá¹­ha leh a lungdumtu, thinlungin a hmuh ruk khiau, chu thinlunga cham reng mai: a lei taksain hmuh ve leh ngei duha a zawn chu a han hmu ta! hnathawhna thlan rim nam leh chabet kai vel an hre chang lo khawp ang le!





Khalkheng ram (Pawi ram {mual hming} pakhat, ṭul pik tak) mite pawh an kal zen zen lohna a pal tlang tàkah chuan kir dunin, Ṭiau lui lo lian bulh bulh dai kai an tumna lamah, Thanghniangi chu tlain, Ṭiau lui chuan a lem ta mai si. A va han pawi teh reng em! Hringnun retheihna leh khawhar lunglenna paltlanga hlim taka awm hmabak tawh; Di zùn ngaih tuar chhuak hlim, nupui neia hlim taka awm mai tawh tura beiseina sang tak nena hun hmang mektu, Chalkunga beiseina leh hlimna par chu tliakin, a hmangaih Thangi, fam chang ta ngaia hun hmang lehtu Chala khawvel hman zet chu a va rapthlak tak em!


Post a Comment

  1. A lawmawm hle mai, hetiang a chipchiar taka in rawn hrilh fiah leh a hla phuahtu chanchin in rawn chhawp chhuak hi

    ReplyDelete
  2. Mizo hla thu hi a á¹­hain a rilin a thuk a, alam dan lrh a thu ah a satu te hian an zirin an uluk hle a ngai ani.

    ReplyDelete

Powered by Blogger.