ATAL BIHARI VAJPAYEE

Ziaktu : HC Vanlalruata, Principal Correspondent, PTI

India Prime Minister hlui leh ropui ber zing ami Atal Bihari Vajpayee chu kumina India zalenna ni lawman ni tuk, August ni 16 khan tar avanga natna chi hrang hrangin a tlakbuak hnu-ah kum 94 mi niin a thia. Vajpayee hi kum 1924 December ni 25 (Krismas ni) khan a lo piang a.India ram Prime Minister nihna hi vawi thum a chelh a, a chelh hmasak ber tumin (kum 1996) ni 13 a chelh a, a dawt leh (1998-99) khan kum khat leh thla khat (thla 13) a Prime Minister leh a. Kum 1999 leh 2004 inkar chhung khan term khat a chelh tluan ta a. Indian National Congress party mi ni lo si Prime Minister, a hun hmang zo thei awm chhun a la ni.

 INDIA PM HLUI CHANCHIN NGAIHNAWMThil dang sawi hma pawhin Vajpayee ropui zia sawi tur chuan a tumruhna leh a teirei peihna hi sawi hmaih chi a ni lo. Lok Sabha-ah hian vawi 10 thlan tlin a ni a, Rajya Sabha ah vawi 2 thlan tlin a ni bawk. Lehkha thiam thei tak a ni a, Political Science-ah master degree a nei a, tawng thiam mai ni lovin a thusawi thiam hi a hmingthanna a ni. Kum 1939 khan RSS a zawm a, 1947 khan hun puma RSS mi ni tura baptis a ni.


Vajpayee hi Bharatiya Jana Sangh (BJS) dintu niin kum 1968 leh 1972 inkar chhung khan President a ni a. Party dangte nen Janata Dal dinin Indira Gandhi-i'n Emergency a hlih hnu kum 1977 inthlanpui-ah khan sorkarna chelhin Vajpayee hi Prime Minister Morarji Desai sorkarah khan Minister of External Affairs a ni a. Kum 1977 vek hian United Nations General Assembly-ah Hindi in thu a sawi a, UN inkhawma Hindi a thusawi hmasa ber a ni a. Union Minister a nih hma daih, 1957 khan Balrampur bial atangin Lok Sabha ah thlan tlin a ni tawh a. Parliament a a thusawi chu khatihlaia Prime Minister Jawaharlal Nehru khan thiam a ti khawp a, engtikniah emaw chuan India Prime Minister a la ni ang tiin a lo hrilh lawk tawh a ni.

India in zalenna a sual lai khan naupang te-in zalenna sualtu zingah a tel ve thin a. Taninah pawh a tang ve a. Indira Gandhi-i'n emergency a puan pawh khan taninah hun engemaw chen a tang a ni. Prime Minister a nih chhungin Pokhran hmunah India chuan nuclear ralthuam a enchhin a, sorkar liante'n kawmserh mahse a kal lui tlat a. Kum 1999 a Kargil indonaah khan khauh taka a din tlat avangin India in Pakistan lakah hnehna a chang a. Kha khan a dinhmun dah sang hle.

Chutih rualin Pakistan nena inthian thatna tura theihtawpa thawk thin a ni a. A hun laiin India leh China inlaichinna pawhin a that lai ber a thleng. Kum 2001 a Pakistan atanga lokal firfiakte'n Parliament an beih hnu khan India leh Pakistan indo a thleng teuh hle a, India sorkar khan Pakistan ramri-ah sipai nuai 5 atanga nuai 7.5 a dah hman a. Nuclear ralthuam hmanga indona a hnaih em avangin ram lian dang an inrawlh a, boruak a dai thei hram a ni.

A sorkar tawp lam, 2002-03 vel khan India ram economy siamtha tura a beihna a hlawhtling hle a. Hna tam zawk siamte, thil siamna leh sawngbawlna tihchangtlung leh tunlai khawvel hmasawnna mila kal a uar bakah ramdang company an rawn lut tam a. India ram sum thawh chhuah punna kha kum tin za zela 7 aia tlem lo a ni chho reng. Buh leh bal thar a pung a, thil siamchhuahna leh sawngbawlna lam a thang nasa hle bawk. A thiltih hi Hindu kulmut pawh thenkhatin do mahse a kalpui lui tlat a. Heti khawpa a lar vanglai hian kum 2004 inthlanpui ah BJP kaihhruai NDA a chak lo tlat thung.

A thiltih fuh loh ber chu kum 1999 a Kathmandu leh New Delhi inkara Indian Airlines thlawk hruaikawi a, Kandahar (Afghanistan) a tumpui kha a ni a. Khatah khan hruaikawitu firfiakte lakah tlawmin firfiak hotupa Massod Azhar leh a hote chu thlawhna a chuang nunaute nen inthleng tir a ni a. He firfiak leh a hote hian a hnu lamah India pawi an khawih tam hle a. Hei hian Vajpayee hmingthatna tam tak a thai chhia a. A minister thenkhat leh BJP hruaitu lawk thenkhat eiruk kawnga an hmingchhiat avangin a sorkar kha mam takin a kal bik lo.


Amah hi erawh chu a thusawi thiam avang leh ram kaihhruai kawnga a thu a khawng thin avanga ngaihsan hlawh leh hruaitu ropui a ngaih a ni a. India rama civil mi chawimawina ropui ber Bharat Ratna hlan a ni. Amah leh a sorkar tih fuh loh chu kan sawi chiang tawh a. Firfiakte thil phut a tihhlawhtlin avangin a hnu-ah India ramin namen lovin a tawrh phah a. A minister leh an party hruaitute eiru a puh hmingchhiat an nih a a hrem nghal ngam mai lo kha dem a hlawh a, chumi rualin NDA sorkar vawi hnihnaa sorkar pawtthlatu J. Jayalaitha te ang khan sorkar an tichhangchhia a, sorkarna chelh hram duh avanga khatiang ho kuangkuah hram hram a tumna kha “Ka tih chu ka tih” ti a thuthlung vuan nghet a ngaih Vajpayee te ang ti hmaimawktu a ni.

Chutih thu lovah chuan Atal Bihari Vajpayee hi India ram politician dangte leh Mizo politician-te entawn tlak a nihna a tam mai. Amah kha Sangh Parivar mi a ni thin chungin mi thilti mai mai lo a nihna leh India ram leh hnam tana tha tura a ngaihah chuan sakhaw lam thila amah tanpuia thlawp thintu Hindu kulmut pawh (Sangh Parivar) ho duhdan pawh palzut ngam a ni a. Thil a tih duh a tihtlang kawnga ram tana tha tura a ngaihah chuan tlak huamin a khawsa mai. Chu tak chu a ngaihsanawmna chu a ni.


Mizorama kan politician-te hian kohhran hruaitute duhdan (diktat) hi engtikah nge an zawm loh ngam ang a, ram rorelna leh sakhua hi an dah hran ngam ang tih hi ngaihtuah tham fe a ni a. India sorkar hnuaia awm kan ni a, India sorkar kaihruaitu chu Constitution a ni a, chutah chuan sorkarin sakhaw tih bik a neih a thiang lo tih hi a chiang a. Inhrilh nawn fo a ngaih loh hun hi a nghahhlelhawm hle. Eng sakhua emaw an do tur a ni lova, an duhsak bik tur a ni hek lova, sorkar chu sakhaw bil tana ding a ni lo tih hi a taka kalpui a hun tawh zawk a ni.

Kan ram hruaitute tlakchham ber pakhat chu inthlannaa tlin loh hlauhna bawih atanga an chhuak thei lo hi a ni. Ram tana thiltha ti tura huaisen taka thutlukna siam ai chuan an nun pum hi inthlana tlin theihna atan ngawr ngawr an sawrbing a ni ber a, hei hi ram leh mipuiin an tuar em em a ni. An tana tha tur a nih chuan dawt sawi an hreh lova, mipui bum an hreh hek lo. Engpawhnise, Atal Bihari Vajpayee hi chu India ram Prime Minister zawng zawng zinga Mizo mipuite leh hmarchhak state danga awmte’n kan hriat rengna tur chu hmarchhak hmasawnna enkawl biktu tur a hrang hlaka Ministry of Development of North East Region (DoNER) a siam hi a ni awm e.

Post a Comment

Powered by Blogger.